Seminelí
Lēsoni 44: Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29:1–8: Fanongo ki Ho Huhuʻí


“Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29:1–8: Fanongo ki Ho Huhuʻí,” Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava – Tohi Lēsoni ʻa e Faiako Seminelí (2025)

“Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29:1–8,” Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava – Tohi Lēsoni ʻa e Faiako Seminelí

Lēsoni 44: Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29:1–8

Fanongo ki Ho Huhuʻí

Ko e ʻOfa ʻa e Fakamoʻuí kiate kitautolú

ʻOku maʻu ʻe he Tamai Hēvaní ha ʻofa lahi ki Heʻene fānaú kotoa. ʻOkú Ne finangalo mo Hono ʻAló ke tau fiefia ʻi he moʻuí ni pea ke tau kau fakataha mo Kinaua ʻi hono tānaki fakataha mai ʻo e kakaí kotoa ki Hona ʻaó. ʻE lava ke tokoni ʻa e lēsoni ko ʻení ke mahino lelei ange ki he kau akó ʻa e finangalo ʻo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi maʻanautolú.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Ko hai ʻokú ke falala ki aí?

Fakakaukau ki ha ngaahi founga ʻe lava ke ke tokoniʻi ai ʻa e kau akó ke nau vakai ʻoku makatuʻunga lahi ʻete falala ki ha tahá mei he mahino ʻokú te maʻu ki heʻenau ngaahi taumuʻá pe fiemaʻú. Ko ha founga ʻeni ʻe taha te ke lava ʻo fakahoko ai ʻeni.

Fakakaukau pe ko hai te ke loto-fiemālie ke falala ki ai ʻi he ngaahi meʻa ko ʻení pea mo e ʻuhingá.

  1. Ko e ngaahi kī ho falé

  2. Ko hoʻo lea fufū ki ha meʻangāue pe ʻakauni fakataautaha

  3. Ko hoʻo fakaʻānaua pe taumuʻa fakataautaha tahá

  • Ko e hā ʻokú ke ʻilo fekauʻaki mo e tokotaha pe kakai ko iá ʻokú ne tākiekina hoʻo loto-fiemālie ke falala kiate kinautolú?

Tohi ʻi hoʻo tohinoa akó ha sētesi ʻe taha pe ua ʻo fakamatalaʻi ʻa e meʻa ʻokú ke ʻilo fekauʻaki mo e ngaahi taumuʻa mo e finangalo ʻo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí. Kapau ʻokú ke ʻilo ha meʻa fekauʻaki mo ʻEna ngaahi taumuʻá pe finangaló, fakakaukau ki he founga ʻoku tākiekina ai hoʻo loto-fiemālie ke falala kiate Kinauá. Kapau ʻoku ʻikai lahi hoʻo ʻilo ki Heʻena taumuʻá pe finangaló, fakakaukau ki he ʻuhinga ʻoku hoko ai hono ʻiloʻi ʻení ko ha sitepu mahuʻinga ke ke loto-fiemālie ai ke falala kiate Kinauá.

Finangalo ʻo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí

Kimuʻa ʻi ha konifelenisi ʻa e Siasí ʻi Sepitema ʻo e 1830, naʻe folofola ʻa e Fakamoʻuí ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29 ʻo kau ki he ʻofá mo Hono finangalo mo e Tamai Hēvaní ki he kakai kotoa pē.

Ko e ʻekitivitī ko ʻení ko ha founga ia ʻe taha ke tokoni ki he kau akó ke nau ako ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29:1–8. Mahalo naʻa fiemaʻu ke liliu ke ne feau ʻa e tokolahi pe ngaahi fiemaʻu ʻa hoʻo kalasí.

Hiki ʻa e mataʻifika ʻuluaki ki he valú ʻi he palakipoé. Hili iá pea ʻoange ki he kau akó ʻa e fakahinohino ko ʻení. ʻAi ke nau muimui ki he fakahinohino takitaha kimuʻa pea toki ʻoange ʻa e fakahinohino hokó.

  1. Lau ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29:1–8 pea fakaʻilongaʻi ʻa e meʻa ʻokú ke ako fekauʻaki mo e finangalo ʻo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi ʻi he veesi takitaha.

  2. Hiki ho hingoá ʻi he palakipoé ʻi he tafaʻaki ʻo e mataʻifika ʻo ha veesi ʻoku ʻi ai hano ʻuhinga makehe kiate koe.

    Tatali ke hiki ʻe he kau akó kotoa honau hingoá ʻi he palakipoé ʻi he tafaʻaki ʻo e mataʻifika ʻo ha veesi, kimuʻa pea hoko atu ki he ngaahi sitepu hokó.

  3. Kapau ʻe lava, tānaki fakataha mo ha kau ako ʻe toko ua pe toko tolu ʻa e tokolahi ʻo e niʻihi naʻe hiki honau hingoá ʻi he tafaʻaki ʻo e veesi tatau.

    Kapau ʻoku ʻi ai ha tokotaha ako ko hono hingoá pē ʻe taha ʻoku hiki ʻi he tafaʻaki ʻo e mataʻifika ʻo ha veesi, fakakaukau ke fakaʻatā ʻa e tokotaha ako ko iá ke ne fili pe ʻe ngāue fakafoʻituitui pe kau ki ha kulupu ʻe taha.

  4. Vahevahe mo hoʻo kulupú ʻa e ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea naʻá ke fakaʻilongaʻi ʻi hoʻo vēsí pea mo e meʻa ʻoku nau akoʻi atu fekauʻaki mo e finangalo ʻo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí.

  5. Aleaʻi ʻi hoʻo kulupú ha fehuʻi ʻe lava ʻo tokoni ke fakaloloto ʻa e mahino ʻokú ke maʻu ki he finangalo ʻo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí.

Fakaʻaliʻali pe ʻoange ki he kulupu takitaha ha lisi ʻo e ngaahi fehuʻi te nau lava ʻo fili ke aleaʻí. ʻE lava ke fili ʻe he kau akó ha fehuʻi mei he lisi ʻo e ngaahi fehuʻi ʻoku fokotuʻu atú, pe te nau faʻu haʻanau fehuʻi pē ʻanautolu. Ko ha ngaahi sīpinga ʻeni ʻe niʻihi:

  • ʻE tākiekina fēfē nai ʻa e anga hoʻo vakai kiate koe mo e niʻihi kehé ʻi hono ʻiloʻi ʻa e moʻoni ko ʻení?

  • Ko e fē ha taimi kuó ke fakamoʻoniʻi ai hano fakahaaʻi ʻe he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi ʻa e ngaahi fiemaʻu ko ʻení ʻi hoʻo moʻuí pe ʻi he moʻui ʻa e niʻihi kehé?

  • Ko e hā ha ngaahi potufolofola kehe ʻokú ne akoʻi ha foʻi moʻoni tatau? (Vakai ki he ngaahi potufolofola fakataukei fakatokāteliné, futinoutí, pe ngaahi maʻuʻanga tokoni kehé ke maʻu ha ngaahi potufolofola.)

  • Ko e hā kuo akoʻi ʻe he kau palōfitá, kau ʻaposetoló, pe kau taki kehe ʻo e Siasí ʻokú ne poupouʻi ʻa e foʻi moʻoni ko ʻení? (Fekumi ki ha ngaahi fakamatala ʻi he Gospel Library.)

  • ʻE fakatupulaki fēfē nai ʻe he veesi ko ʻení ʻetau malava ke vakai ki he moʻuí mei ha fakakaukau ʻoku taʻengatá?

  • Ko e hā ha ngaahi fehuʻi ʻokú ke maʻu fekauʻaki mo e veesi ko ʻení? Ko e hā ha ngaahi fehuʻi ʻe lava ke ʻeke ke mahino lelei ange ai ʻa e veesi ko ʻení? (Ngāue fakataha ke maʻu ha ngaahi tali.)

  • ʻE tākiekina fēfē nai ʻe he tuí pe moʻui ʻaki ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku akoʻi ʻi he veesi ko ʻení ʻa e vā fetuʻutaki ʻo ha taha mo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí?

  • Ko e hā nai ka faingataʻa ai ki ha kakai ʻe niʻihi ke tui pe moʻui ʻaki ʻa e ngaahi akonaki ʻo e veesi ko ʻení? Ko e hā ʻe lava ʻo tokoni kiate kinautolu ke nau ikunaʻi ʻa e faingataʻa ko iá?

Ke fakaʻatā ʻa e ngaahi kulupú ke fakaloloto ʻa e mahino ʻoku nau maʻú, ʻe lava ke fili ʻe ha tokotaha ako ʻe taha ha fehuʻi kehe pea aleaʻi fakakulupu ia. ʻI he taimi ʻoku tuʻu ai ʻa e fevahevaheʻaki ʻa e kau akó pe mole ʻenau tokangá, ʻe lava ke ne fakahaaʻi kuo taimi ke liliu ʻa e ʻekitivitī akó. Kapau ʻe fiemaʻu, ʻe lava ke toe fakahoko ʻe he kau akó ʻa e ʻekitivitií ʻaki hono fili ha veesi foʻou, faʻu ha ngaahi kulupu foʻou, aleaʻi ʻa e veesi naʻa nau filí, pea muimui ki he ngaahi sitepu ʻoku hiki atu ʻi ʻolungá.

ʻI he ʻosi ʻa e ngāue fakakulupu ʻa e kau akó, fakaafeʻi ha niʻihi ke vahevahe mo e kalasí ʻa e meʻa kuo nau ako fekauʻaki mo e ngaahi finangalo ʻo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí.

Ko e finangalo lelei ʻo e ʻOtuá

ʻI he ngaahi moʻoni lahi naʻe ʻilo ʻe he kau akó, ko e moʻoni ʻe taha te tau lava ʻo ako mei he ngaahi veesi ko ʻení ʻoku finangalo ʻa e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi ke foaki mai Hona puleʻangá kiate kitautolu. ʻE lava ke ke fakaafeʻi ʻa e kau akó ke fakaʻilongaʻi ʻa e foʻi moʻoni ko ʻení ʻi he veesi 5. Vahevahe ʻa e fakamatala ko ʻení pea fakaafeʻi ʻa e kau akó ke tali ʻa e ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo iá.

Naʻe vahevahe ʻe ʻEletā Teili G. Lenilani ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻa e meʻá ni:

ʻEletā Dale G. Renlund

ʻOku finangalo ʻetau Tamai Hēvaní ke ke hoko ko Hono ʻea-hokó pea maʻu ʻa e meʻa kotoa ʻokú Ne maʻú. He ʻikai ke Ne lava ʻo foaki atu ha toe meʻa lahi ange. He ʻikai ke Ne lava ʻo talaʻofa atu ha toe meʻa lahi ange. ʻOkú Ne ʻofa ʻiate koe ʻo lahi ange ʻi he meʻa ʻokú ke ʻiloʻí mo Ne finangalo ke ke fiefia ʻi he moʻuí ni pea ʻi he moʻui ka hoko maí. (Dale G. Renlund, “Ko Ho Natula Faka-ʻOtuá mo e Ikuʻanga Taʻengatá,” Liahona, Mē 2022, 76)

  • ʻOku liliu fēfē nai ʻe he mahino kau ki he finangalo ʻo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí hoʻo ongo fekauʻaki mo Kinauá?

  • ʻOku tākiekina fēfē nai ʻe he mahino ʻokú ke maʻú kau ki Hona finangaló ʻa e ongo ʻokú ke maʻu fekauʻaki mo e faleʻi ʻokú Na ʻomi kiate kitautolú?

Fakakaukau ke fakaʻosi ʻaki hano fakaafeʻi ʻa e kau akó ke toe vakai ki he fakamatala naʻa nau hiki ʻi heʻenau tohinoá mei he kamataʻanga ʻo e kalasí. Fakaafeʻi kinautolu ke fakalaulauloto ki he ngaahi moʻoni kuo nau ako fekauʻaki mo e finangalo ʻo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí ʻa ia te nau lava ʻo tānaki ki heʻenau fakamatalá.