Seminelí
Lēsoni 75: Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 63:1–23: Ko e Fono ʻa e ʻEikí ki he Angamaʻá


“Lēsoni 75—Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 63:1–23: Ko e Fono ʻa e ʻEikí ki he Angamaʻá,” Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá – Tohi Lēsoni ʻa e Faiako Seminelí (2025)

“Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 63:1–23,” Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá – Tohi Lēsoni ʻa e Faiako Seminelí

Lēsoni 75: Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 60–63

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 63:1–23

Ko e Fono ʻa e ʻEikí ki he Angamaʻá

fefine ʻoku ako folofola

ʻI he faʻahitaʻu māfana ʻo e 1831, naʻe foki ʻa e Palōfita ko Siosefa Sāmitá mei Mīsuli ʻo ʻiloʻi kuo fakahoko ʻe ha niʻihi ʻo e Kāingalotu ʻi Ketilaní ha ngaahi angahala mamafa, kau ai hono maumauʻi ʻa e fono ʻo e angamaʻá. ʻI he fakahā ʻoku lekooti ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 63, naʻe fakatokanga ʻa e ʻEikí ki he Kāingalotú fekauʻaki mo e mamafa ʻo ʻenau ngaahi angahalá. ʻE lava ke tokoni ʻa e lēsoni ko ʻení ke ongoʻi ʻe he kau akó ʻa e mahuʻinga ʻo e talangofua fakataautaha ki he fono ʻa e ʻEikí ki he angamaʻá.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Ko e mahuʻinga ʻo e angamaʻá

Sīsū ʻoku fofonga malimali

Ke kamata ʻa e kalasí, fakakaukau ke fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo e Fakamoʻuí. Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke hiki ʻi he palakipoé ʻenau ngaahi tali ki he ʻuluaki ʻo e ngaahi fehuʻi ko ʻení. Te ke lava ʻo fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e kau akó ke nau fakamatalaʻi ʻa e meʻa naʻa nau hikí pea ke vahevahe ʻa e founga te nau tali ai ʻa e fehuʻi hono uá.

  • Ko e hā ha ngaahi foʻi lea pe ngaahi kupuʻi lea ʻe niʻihi ʻoku nau fakamatalaʻi e ngaahi ʻulungaanga ʻoku finangalo ʻa e Fakamoʻuí ke tau maʻú?

    Tānaki atu ʻa e foʻi lea angamaʻá ki he palakipoé kapau ʻoku teʻeki ke ʻi ai. Fakamatalaʻi ange ʻoku kau ʻi he angamaʻá ʻa e angatonú, haohaoa fakaeangamaʻá (fakasekisualé), mo hono maʻu ha mālohi mo ha ivi fakalaumālié (vakai, Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “Angamaʻá,” scriptures.ChurchofJesusChrist.org).

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku hoko ai ʻa e angamaʻá ko ha ʻulungaanga mahuʻinga ke tau maʻú?

  • ʻOku fakafepakiʻi fēfē nai ʻa e fekau ʻa e Fakamoʻuí ke angamaʻá ʻi hotau kuongá?

Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke fakakaukau ki hono mahuʻinga ke nau angamaʻa pea mo haohaoa fakasekisualé. Te nau lava foki ʻo fakakaukau ki ha ngaahi fehuʻi ʻoku nau maʻu pe ngaahi faingataʻa ʻoku nau fehangahangai fakataautaha mo ia ʻoku fekauʻaki mo e fekau ko ʻení. Poupouʻi ʻa e kau akó ke nau tokanga ki he ngaahi ueʻi fakalaumālie ʻe lava ʻo tokoni ke nau ongoʻi ha holi lahi ange ke moʻui haohaoa mo angamaʻá.

ʻOku fakamalaʻiaʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻa e angahala fakasekisualé

ʻE lava ke tokoni ʻa e puipuituʻa ko ʻení ki he kau akó ke nau teuteu ke ako ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 63.

ʻI he fakahā ʻoku lekooti ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 63, naʻe folofola ai ʻa e Fakamoʻuí ki he ngaahi tōʻonga faiangahala ʻa ha niʻihi ʻo e Kāingalotu ʻi Ketilani, ʻOhaioó. Naʻá Ne fakatokanga ki he mamafa ʻo e ngaahi angahala ko ʻení (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 63:1–6) pea mo vahevahe ha ngaahi moʻoni fekauʻaki mo e mahuʻinga ʻo e haohaoa fakasekisualé.

Ako ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 63:13–16, ʻo kumi ʻa e ngaahi fakaafe mo e ngaahi fakatokanga ʻa e ʻEikí.

Kapau ʻe fiemaʻu, tokoni ke mahino ki he kau akó ʻa e ʻuhinga ʻo e ngaahi foʻi lea pe ngaahi kupuʻi lea mahuʻinga ʻi he ngaahi veesi ko ʻení. Hangē ko ʻení, ʻe ala tokoni ke fakamatalaʻi ange ʻoku ʻuhinga ʻa e “tonó” ki he fetuʻutaki fakasekisuale ʻi he vahaʻa ʻo ha tokotaha mali mo ha taha kehe mei hono malí. ʻOku ʻuhinga ʻa e “holi kovi” ki ha tahá ki he sio ki ha taha ʻi ha founga ʻokú ne fakatupu ha ngaahi ongo fakasekisuale. ʻOku kau heni ʻa hono mamataʻi ʻo e ponokalafí. “ʻOku pehē ʻe he fono ʻo e angamaʻá ʻoku toki fakangofua pē ʻe he ʻOtuá ʻa e ʻekitivitī fakasekisualé ʻi he vahaʻa ʻo ha tangata mo ha fefine kuó na mali” (Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú: Ko ha Fakahinohino ki Hono Fakahoko ha Ngaahi Filí [2022], 23).

  • Ko e hā ʻoku akoʻi atu ʻe he ngaahi veesi ko ʻení fekauʻaki mo e ngaahi uesia ʻe lava ke hoko kiate kitautolu ʻi he ngaahi angahala fakasekisualé?

  • Ko e hā te ke lava ʻo ako fekauʻaki mo e Fakamoʻuí mei Heʻene folofola ʻi he ngaahi veesi ko ʻení?

Ko e moʻoni ʻe taha ʻe feʻunga ke fakamamafaʻi lolotonga e fealēleaʻaki ko ʻení ko hono fakahalaiaʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻa e holi koví pea mo e ngaahi founga kehe kotoa pē ʻo e angahala fakasekisualé.

Fakaloloto ʻa e mahino fekauʻaki mo e fono ʻo e angamaʻá

Tokoni ke mahino ki he kau akó ʻoku faʻa ui ʻa e fekau ʻa e Fakamoʻuí ke haohaoa fakasekisualé ko e fono ʻo e angamaʻá. ʻE lava ke tokoni ʻa e ʻekitivitī ko ʻení ke fakaloloto ʻa e mahino ʻoku maʻu ʻe he kau akó fekauʻaki mo e mahuʻinga ʻo e talangofua ki he fono ko ʻení.

Fakaafeʻi ʻa e kalasí ke nau fakakaukau ki ha ngaahi fehuʻi ʻe niʻihi ʻe ala maʻu ʻe he toʻu tupú fekauʻaki mo e fono ʻa e ʻEikí ki he angamaʻá. Mahalo ʻe ongoʻi fiemālie ange ʻa e kau akó ʻi hono fai ha ngaahi fehuʻi ʻaki hono hiki ʻenau fehuʻí kae ʻikai fakahā honau hingoá. Fili ha ngaahi fehuʻi ʻe niʻihi ʻoku tāú pea hiki ʻi he palakipoé.

Ke tokoni ke ke teuteu ke tali ha ngaahi fehuʻi ʻokú ke maʻu pe maʻu ʻe he niʻihi kehé fekauʻaki mo e fono ʻa e ʻEikí ki he angamaʻá, ako ʻa e ongo konga ko ʻeni ʻi he Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú: Ko ha Fakahinohino ki Hono Fakahoko ha Ngaahi Filí (2022): “ʻAʻeva ʻi he maama ʻa e ʻOtuá” (peesi 16–21) mo e “ʻOku toputapu ho sinó” (peesi 22–29).

ʻE lava ke ngāue fakataha ʻa e kau akó mo ha hoa pe ʻi ha fanga kiʻi kulupu iiki ke kumi ha tali ki he ngaahi fehuʻi ʻoku nau fili ke tokanga taha ki aí. Makehe mei hono ako ʻo e ngaahi konga mei he Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú: Ko ha Fakahinohino ki Hono Fakahoko ha Ngaahi Filí (2022), ʻe lava foki ke fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau fekumi ki ha ngaahi maʻuʻanga tokoni kehe ʻo e ongoongoleleí.

ʻOku ʻi ai ha ngaahi maʻuʻanga tokoni lahi ange te ke lava ʻo vahevahe mo e kau akó ʻi he “Ngaahi ʻEkitivitī Fakalahi ki he Akó” ʻi he fakaʻosinga ʻo e lēsoní.

Hili ha taimi feʻunga, fakaafeʻi ʻa e kau akó ke aleaʻi ʻa e meʻa ne nau ʻilo ʻi heʻenau akó. Fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e kau akó ke vahevahe ʻenau ngaahi fakakaukaú. ʻE lava ke tokoni ha fehuʻi hangē ko ʻení ke tataki ʻa e fealēleaʻakí ni.

  • Ko e hā ʻa e meʻa naʻá ke maʻu naʻá ne fakaloloto ʻa e mahino ʻokú ke maʻu fekauʻaki mo e ʻuhinga ʻoku fekauʻi ai kitautolu ke tau moʻui ʻaki ʻa e fono ʻo e angamaʻá?

Ngaahi tāpuaki ʻo e talangofua ki he fono ʻo e angamaʻá

Hili e fakatokanga ʻa e Fakamoʻuí ki he Kāingalotú fekauʻaki mo e natula mamafa ʻo hono maumauʻi e fono ʻo e angamaʻá, naʻá Ne poupouʻi kinautolu ke tauhi ʻEne ngaahi fekaú, peá Ne talaʻofa ange ha ngaahi tāpuaki ki he talangofuá.

Lau ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 63:19–20, 23, ʻo kumi ʻa e meʻa naʻe akoʻi ʻe he Fakamoʻuí.

  • Ko e hā ha ngaahi tāpuaki ʻoku talaʻofa ʻe he Fakamoʻuí kiate kinautolu ʻoku nau tauhi ʻEne ngaahi fekaú?

  • ʻE fakaʻaiʻai fēfē nai kitautolu ʻe heʻetau manatuʻi ʻa e ngaahi tāpuaki ko ʻení ke tau moʻui angamaʻá?

Mahalo ʻoku ʻi ai ha kau ako kuo nau fakahoko ha ngaahi angahala fekauʻaki mo e fono ʻo e angamaʻá. Fakamanatu ki he kalasí ko e taimi ʻoku tau feinga fakamātoato ai ke fakatomala mei heʻetau ngaahi angahalá, ʻoku fakaʻatā ʻe he Fakamoʻuí ke malava ʻa e fakamolemole mo e fakamoʻui kakató. Ke tokoniʻi ha taha pē ʻoku hohaʻa kuo nau ʻosi fai ha ngaahi fehalaākí, te ke lava ʻo fakamamafaʻi ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 58:42–43.

Manatuʻi ʻa e meʻa kuó ke akó

ʻOange ha taimi ki he kau akó ke nau fakalaulauloto ai ki he meʻa kuo nau ako mo ongoʻi lolotonga ʻenau ako ʻi he ʻaho ní. Ko e founga ʻe taha ke fai ai ʻení ko hono fakaafeʻi kinautolu ke hiki ʻi heʻenau tohinoa akó ʻenau tali ki ha taha pe lahi ange ʻo e ngaahi fehuʻi ko ʻení.

  • Ko e hā ha ngaahi fakakaukau pe ongo naʻá ke maʻu ʻi hoʻo ako ʻi he ʻaho ní?

  • Ko e hā kuó ke ako fekauʻaki mo e mahuʻinga ʻo e angamaʻá mo e ola ʻo e fili ko iá ʻi hoʻo moʻuí?

  • Ko e hā ha meʻa ʻokú ke ongoʻi ke ke fakahoko pe liliu?

Fakaʻosi ʻa e lēsoní ʻaki hono fakamanatu ki he kau akó ʻa e talaʻofa ʻa e Fakamoʻuí ke tāpuekina kotoa kinautolu ʻoku feinga faivelenga ke talangofua ki he fono ʻa e ʻEikí ki he angamaʻá.