Ngaahi Tokoni ki he Fānaú mo e Toʻu Tupú
Talateu


“Talateu,” Fānau mo e Toʻu Tupu ʻo e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní: Ko ha Fakafeʻiloaki mo e Fakahinohino maʻá e Mātuʻá mo e Kau Takí (2019)

“Talateu”

Talateu

ʻOku tokoniʻi ʻa e fānaú mo e toʻu tupú ʻi he ngāue fakataha ʻa e mātuʻá mo e kau takí ke fakaloloto ʻenau uluí, hoko ko e kau ākonga moʻui taau ʻa e ʻEiki ko Sīsū Kalaisí, pea hoko ko e kau tangata mo e kau fafine angatonu ʻo fakafou ʻi he:

  • Ako ʻo e ongoongoleleí ʻokú ne ueʻi fakalaumālie ke fai ha tukupā fakafoʻituitui.

  • Ngāue tokoní mo e ngaahi ʻekitivitī ʻoku langaki hake ʻa e sinó mo e laumālié.

  • Fakalakalaka fakatāutaha ʻokú ne fakahoko ʻa e tupulakí.

ʻOku lava pē ke fakafeʻungaʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ke muimui ki aí mo e ngaahi fatongia fakalūkufua ʻoku fokotuʻutuʻu atu ʻi he tohi ko ʻení. ʻOku ʻikai ha founga totonu pē ʻe taha ke fakahoko ai kinautolu. ʻOku lava ke maʻu atu ha ngaahi fakakaukau mo ha ngaahi sīpinga ʻi he ʻinitanetí ʻi he ChildrenandYouth.ChurchofJesusChrist.org. Fekumi ki ha ueʻi fakalaumālie ke ʻiloʻi ʻa e meʻa ʻoku lelei taha maʻá e fakafoʻituitui takitaha (vakai, “Liliu pea Fakafeʻungaʻi”).

Ko e Toʻu Tangata Kei Tupu Haké

ʻĪmisi
malimali ha toʻu tupú

Kuo pehē ʻe he kau palōfitá ko e toʻu tangata ko ʻeni ʻo e fānau mo e toʻu tupú ʻoku nau ʻi he lotolotonga ʻo e kakai lelei taha kuo fekauʻi mai ʻe he ʻEikí ki he māmaní (vakai, Russell M. Nelson, “ʻAmanakiʻanga ʻo ʻIsilelí,” ʻi he fakataha lotu fakamāmanilahi ʻa e toʻu tupú ʻi he ʻaho 3 ʻo Sune 2018, 16). ʻOku nau malava ke fakahoko ha liliu lahi ʻi he māmaní. Kuo fakaafeʻi kinautolu ke nau tokoni ʻi hono tānaki ʻo ʻIsilelí ʻi he ongo tafaʻaki fakatouʻosi ʻo e veilí. ʻOku fie maʻu ha founga māʻolunga mo māʻoniʻoni ange ke tokangaʻi mo ngāue fakaetauhi kiate kinautolu. ʻE tokoni ʻa e founga ko ʻení ki he fānaú mo e toʻu tupú:

  • ʻIloʻi honau tuʻunga mo e taumuʻa taʻengatá.

  • Toe fakaloloto ange ʻenau ului kia Sīsū Kalaisí, fakatō mamafa e ongoongoleleí ki honau lotó pea ueʻi fakalaumālie kinautolu ke nau fili ke muimui kiate Ia.

  • Fakakakato e ngaahi fatongia ʻo e Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné

  • Kau fakataha ʻi he ngāue ʻo e fakamoʻuí.

  • Fakatupulaki fakataautaha ʻi he poupou ʻa e mātuʻá mo e tokoni ʻa e kau takí ʻo ka fie maʻu.

  • Feinga ke moʻui taau ke hū ʻi he temipalé pea maʻu ʻa e fiefia tuʻuloa ʻi he hala ʻo e fuakavá.

ʻI he taimi ʻoku maʻu ai ʻe he fānaú mo e toʻu tupú ʻa e fakahā ki heʻenau moʻuí, fokotuʻu ha vā fetuʻutaki ʻoku fakatefito ʻi he ongoongoleleí, pea fakaʻaongaʻi ʻa e tauʻatāina ke filí ʻi heʻenau tupulakí, ʻe ola lelei leva ʻenau fakahoko e ngaahi taumuʻa ko ʻení.

Feinga ke muimui ‘i he Fakamoʻuí

Naʻe fie maʻu ke ako ʻe Sīsū ki Hono tupuʻanga mo e misiona fakalangí ʻi Heʻene kei talavoú, ʻo hangē pē ko ia kuo pau ke fai ʻe he fānau takitaha ʻa e ʻOtuá. Naʻá Ne “tupulaki [ʻi he] potó … mo e lahí, pea naʻe ʻofeina ia ʻe he ʻOtuá mo e tangatá” (Luke 2:52). Naʻá Ne tupulaki ʻi ha founga naʻe potupotutatau, pea ʻe malava ke pehē kotoa ʻa e fānaú mo e toʻu tupú.

Tokoniʻi ʻa e fānaú mo e toʻu tupú ke ʻomi ʻa e Fakamoʻuí ki he ngaahi tafaʻaki kotoa ʻo ʻenau moʻuí—ʻo ʻikai ʻi he ʻaho Sāpaté pē. ʻI heʻenau feinga fakamātoato ke hoko ʻa Sīsū Kalaisi ko e uho ʻo ʻenau moʻuí, ʻokú Ne talaʻofa mai te Ne ʻomi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ke hoko ko honau fakafiemālie mo e fakahinohino.

Ko hono moʻoní, ʻoku kamata ʻi ʻapi ʻa e muimui ʻi he Fakamoʻuí. ʻE lava ʻe he kau taki ʻo e Siasí ʻo fai ha poupou mahuʻinga maʻá e fakafoʻituituí mo e ngaahi fāmilí.

Fakatefito ‘i ʻApi

ʻĪmisi
tangutu ha fāmili ʻi ha sea

ʻOku palaniʻi ʻe he mātuʻá ha ngaahi aʻusia fakafāmili mo ha ngaahi fetalanoaʻaki ke akoʻi e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí pea ke feau e ngaahi fiemaʻu makehe ʻa e fānaú takitaha. ʻOku hoko ʻeni ʻi he taimi ʻoku ngāue mo vaʻinga fakataha ai ʻa e ngaahi fāmilí ʻi ha ngaahi founga ʻe akoʻi ai ʻa e ngaahi pōtoʻi ngāue mahuʻingá, fakamālohia e ʻulungāngá, mo ʻoange ha ngaahi faingamālie ke nau tupulaki ai.

Poupouʻi ʻa e Tupulakí

  • Lotua ha fakahinohino. ʻOku ʻafioʻi ʻe he Tamai Hēvaní hoʻo fānaú pea te Ne tokoniʻi koe ke ke akoʻi kinautolu.

  • Tokoniʻi hoʻo fānaú ke nau fekumi pea fakatokangaʻi ʻa e ivi tākiekina ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní.

  • Fakahaaʻi hoʻo ʻofá mo ke faʻa fakahikihikiʻi hoʻo fānaú ʻi heʻenau feinga ke fai leleí pea mo e ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisi ʻokú ke sio ʻoku hā meiate kinautolú.

  • Kumi ha ngaahi faingamālie ke tokoniʻi fakafāmili e niʻihi kehé.

Fai ha Fakahinohino

  • Tokoniʻi hoʻo fānaú ke nau ʻiloʻi e founga te nau lava ai ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e ongoongoleleí ʻi he ngaahi tafaʻaki kotoa pē ʻo ʻenau moʻuí.

  • Fakahinohinoʻi hoʻo fānaú pea poupouʻi kinautolu ke fokotuʻu haʻanau ngaahi taumuʻá pea mo haʻanau ngaahi palani.

  • Tokoniʻi kinautolu ke nau lava pē ʻo fakaleleiʻi ʻenau ngaahi palopalemá.

  • Fai ha poupou, tokoni, mo ha fakalotolahi lolotonga ʻenau fakahoko e ngaahi meʻa ko iá.

Talanoa mo e Kau Takí

Fetuʻutaki mo e kau faiakó mo e kau takí ke fakapapauʻi ʻa e founga lelei taha te nau lava ʻo tokoniʻi ai hoʻo fānaú. Tokanga ke ʻoua naʻá ke maumauʻi ʻa e falala hoʻo fānaú pe fakamaaʻi kinautolu.

Poupouʻi ʻe he Siasí

Fakatefito ‘i ʻApi (Fāmilí)

ʻĪmisi
fakaʻilonga ki he ako ‘o e ongoongoleleí
ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e ngāue tokoní mo e ngaahi ʻekitivitií
ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e fakalakalaka fakatāutahá

Poupouʻi ‘e he Siasí (Kau Takí)

ʻOku kau ʻi he fatongia ʻo e Siasí ʻa hono akoʻi ʻo e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí, maʻu atu ʻo e ngaahi ouaú, mo hono poupouʻi ʻo e ʻapí. ʻOku poupouʻi ʻe he kau takí mo e kau faiakó ʻa e mātuʻá ʻaki hono fokotuʻu ha ngaahi vā fengāueʻaki mālohi, mo lehilehiʻi e fānau mo e toʻu tupu ʻoku nau tokangaʻí.

Talanoa mo e Mātuʻá

  • Fetuʻutaki ʻi ha founga faingofua mo e mātuʻá ke ʻiloʻi ʻa e founga ke tokoniʻi ʻaki ʻenau fānaú. Vahevahe ange ʻa e ngaahi mālohinga ʻokú ke fakatokangaʻí.

  • Fehuʻi ange pe ko e hā ʻoku nau ʻamanaki ʻe aʻusia ʻe heʻenau fānaú mo nau ako ʻi he ngaahi kōlomu ʻo e Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné, ngaahi kalasi ʻa e Kau Finemuí, mo e ngaahi ʻekitivitií.

ʻI he taimi ʻoku ʻikai ke mālohi ai ʻa e mātuʻá ʻi he Siasí:

  • Fakamatalaʻi ange ki he mātuʻá ʻa e ngāue ko ʻeni ke poupouʻi e fānaú mo e toʻu tupú, pea fehuʻi ange pe ʻoku nau loto ke kau mai ʻenau fānaú pea mo e founga ʻoku nau loto ke kau mai ai ʻenau fānaú.

  • Fehuʻi ange ki he fānaú pe toʻu tupú pe ko e hā e faʻahinga tokoni ʻoku nau fie maʻú.

  • Talanoa mo e fakataha alēlea fakauōtí fekauʻaki mo e founga ke fakakau mai ai ʻa e mātuʻá ʻi he lahi taha ʻe malavá.

Tokoniʻi e Fānaú mo e Toʻu Tupú

  • Tokoniʻi ʻa e fānaú mo e toʻu tupú ke nau fakatokangaʻi ʻa e ivi tākiekina ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní.

  • Fehuʻi ange pe ko e hā ʻoku nau fie ako mo aʻusia ʻi he ngaahi kōlomú, kalasí mo e ngaahi ʻekitivitií.

  • Poupouʻi kinautolu ke nau taaimuʻa ʻi hono palani mo fakahoko e ngaahi ʻekitivitií.

  • Poupouʻi e kau maʻu Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné ʻi hono fakakakato e ngaahi fatongia ʻo e kōlomú.

Ko hono Ako ʻo e Ongoongoleleí

ʻĪmisi
ako fakafāmili fakataha

ʻI ʻApi

ʻE tokoniʻi e fānaú mo e toʻu tupú ʻe he ako folofola mo e lotu fakatāutaha mo fakafāmilí ke nau ongoʻi mo fakatokangaʻi ʻa e ivi tākiekina ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní pea ako ke ʻofa ʻi he Fakamoʻuí. ʻOku fakalotolahiʻi ʻa e fakafoʻituituí mo e ngaahi fāmilí ke nau fakaʻaongaʻi ʻa e Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí mo e lea ʻa e kau palōfita moʻuí ke ako ʻa e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí.

‘I he Siasí

ʻOku fakataha ʻa e fānaú mo e toʻu tupú ke ako ʻa e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí. ʻOku ako ʻe he fānaú ʻa e ongoongoleleí ʻi he fakahinohino ʻi he kalasí mo e taimi hiva ʻa e Palaimelí. ʻOku ako ʻe he toʻu tupú ʻa e tokāteliné ʻi he ngaahi kalasí mo e ngaahi kōlomú. ʻOku fakaafeʻi ʻa e fānaú mo e toʻu tupú ke nau vahevahe ʻa e meʻa ʻoku nau ako ʻi ʻapí pea mo fakaʻaongaʻi ʻa e ongoongoleleí ʻi heʻenau moʻuí.

Ngāue Tokoní mo e Ngaahi ʻEkitivitií

ʻĪmisi
Kau ngāue tokoni Ngaahi Nima Fie Tokoni ʻa e Māmongá

ʻI ʻApi

ʻOku fokotuʻu ʻe he ngāue tokoní mo e ngaahi ʻekitivitií ha tōʻonga moʻui angatonu fakaʻaho, langaki ha ngaahi vā fetuʻutaki fakafāmili, akoʻi ha ngaahi pōtoʻi ngāue ʻo e moʻuí, fakatupulaki ha ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisi, pea tokoniʻi e fānaú mo e toʻu tupú ke nau tupulaki. ʻOku lava ke tukutaha e tokanga ʻa e ngāue tokoni fakafāmilí mo e ngaahi ʻekitivitií ʻi he ngaahi fiemaʻu fakafoʻituitui mo fakafāmilí mo e ngaahi faingamālie ke fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻi he ngaahi aʻusia fakaʻahó.

‘I he Siasí

ʻOku ʻomi ʻe he ngāue tokoní—kau ai e ngāue ʻa e kau maʻu Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné ʻi he ouau ʻo e sākalamēnití—mo e ngaahi ʻekitivitī angamahení ha ngaahi faingamālie ke nau fakatahataha mai ai, ako ha ngaahi pōtoʻi ngāue foʻou, lavaʻi ha ngaahi ngāue faingataʻa, mo langaki hake ai ha ngaahi vā fetuʻutaki mo honau ngaahi kaungāmeʻá mo e kau takí ʻa ia ʻoku fakatefito ʻi he ongoongoleleí. ʻOku tokoni e ngaahi ʻekitivitī ko ʻení ki he fānaú mo e toʻu tupú ke nau tupulaki fakalaumālie, fakasōsiale, fakaesino, mo fakaeʻatamai pea fai ha ngāue tokoni mahuʻingamālie ki he niʻihi kehé. Ko e JustServe (JustServe.org) ko ha maʻuʻanga tokoni mahuʻinga ia ki he ngaahi faingamālie ʻo e ngāue tokoni maʻá e koló.

ʻOku kau ʻi he ngaahi ʻekitiviti ʻaho lahi maʻá e toʻu tupú ʻa e ngaahi konifelenisi Ki hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú (KFT), ngaahi konifelenisi ‘a e toʻu tupú, kemí, mo ha ngaahi fakatahaʻanga kehe. ʻE lava ke tokoni e ngaahi ʻekitivitī ko ʻení ke fakamālohia ʻa e holi ʻa e toʻu tupú ke muimui ki he Fakamoʻuí, ʻomai kinautolu mei heʻenau taimi-tēpile angamahení, pea tokoniʻi ke nau ʻilo ko e konga kinautolu ʻo ha kulupu lahi ange ʻo e toʻu tupú ʻa ia ʻoku nau vahevahe ha ngaahi taumuʻa māʻoniʻoni.

ʻĪmisi
Palasila KFT 2016

Fakalakalaka Fakatāutahá

ʻI ʻApi

ʻOku fili ʻe he fānaú mo e toʻu tupú ʻa e meʻa te nau lava ʻo fai ke nau tupulaki ai mo ako ke muimui ʻi he Fakamoʻuí. ʻE lava ke tokoni ʻa e mātuʻá kiate kinautolu ke nau fakatokangaʻi ʻa e founga ʻoku nau ʻosi tupulaki aí mo e tafaʻaki te nau ala fie maʻu ke fakaleleiʻí. ʻE lava ke tokoni e ʻekitivitī kotoa, kau ai e lotú, sipotí, ʻātí, ngāué, mo e ngaahi meʻa mahuʻinga kehé, ke muimui ʻa e fānaú mo e toʻu tupú ʻia Sīsū Kalaisi.

‘I he Siasí

ʻOku ʻofa mo tokoniʻi ʻe he kau takí ʻa e fānau takitaha mo e toʻu tupú pea nau ʻilo ʻenau ngaahi fiemaʻú mo e ngaahi meʻa ʻoku nau mahuʻingaʻia aí. ʻE lava ʻe he kau takí ʻo ʻomi ha ivi tākiekina makehe mo mālohi ke poupouʻi mo fakalotolahiʻi ʻa e fānaú mo e toʻu tupú ʻi heʻenau ngāue mo e tupulaki fakafoʻituituí ʻo fakafou ʻi he ngaahi vā fetuʻutaki ʻo e ʻofá.

Liliu pea Fakafeʻungaʻi

ʻĪmisi
ko ha ongo finemui ʻokú na malimali

ʻOku kehekehe pē ʻa e fakafoʻituitui, fāmili, mo e haʻofanga takitaha. Ko e meʻa ʻe lelei taha ki ha tokotaha ʻe ʻikai ʻaonga ia ki ha tokotaha kehe. Fai ʻa e meʻa ʻe ʻaonga ki ho fāmilí, kalasí, kōlomú, pe uōtí. Talanoa fekauʻaki mo ho ngaahi faingamālié mo e ngaahi meʻa ʻokú ke hohaʻa ki aí, pea fekumi ke maʻu ha fakahā ki ha founga te ke fakaʻaongaʻi ai ʻa e polokalamá ni ke tokoniʻi e fānau fakafoʻituituí mo e toʻu tupú ke nau aʻusia e meʻa fakalangi ʻoku nau malavá.

Hangē ko ʻení, ʻoku totonu ke fakakaukauʻi fakafoʻituitui pē a e founga ʻoku fakahoko ai ʻe he fānaú mo e toʻu tupú ʻenau tupulaki fakatāutahá: ʻa e faʻahinga, lahi, mo e tuʻo lahi ʻo e ngaahi taumuʻá, pea pehē foki ki he lahi ʻo e poupou ʻoku nau fie maʻú. ʻE lava foki ke fakafeʻungaʻi ʻa e ngaahi kalasí mo e ngaahi kōlomú ke feau e ngaahi fiemaʻú. Ko e taha, ʻe lava ke kehekehe ʻa e faʻahinga mo e tuʻo lahi ʻo e ngaahi ʻekitivitií ʻo fakatatau mo e ngaahi tūkunga fakalotofonuá.

ʻAi pē ke faingofua. Fai ‘a e meʻa ʻoku ʻaongá.

Fakaʻaiʻaí mo Fakalāngilangiʻí

ʻĪmisi
ko ha talavou ‘oku tuʻu ʻi he kalasí

Fakaʻaiʻai

ʻE fakanatula pē hono fakaʻaiʻai e fānaú mo e toʻu tupú ʻi heʻenau ongoʻi ʻoku ʻofaʻi kinautolu, tupulaki, fakalakalaka, mo ongoʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ʻi heʻenau moʻuí. ʻI he taimi ʻoku faingataʻa ai ʻa e liliú mo e tupulakí kiate kinautolú, fakaʻaiʻai kinautolu ke nau kumi ha ngaahi founga ke ikunaʻi ai ʻa e ngaahi faingataʻá pe liliu ʻenau ngaahi palaní. ʻOku lava ʻe he ngaahi vā fetuʻutaki mālohi mo falalaʻanga mo e mātuʻá, kau takí, mo e toʻú ʻo ʻoange kiate kinautolu ha mālohi ke nau feinga pē.

Fakalāngilangiʻí

ʻI he taimi ʻoku tupulaki ai ʻa e fānaú mo e toʻu tupú, fakahikihikiʻi ʻenau ngaahi ngāué mo fakalotolahiʻi kinautolu. ʻOange hanau faingamālie ke vahevahe ʻa e meʻa ʻoku nau akó, pea fakafiefiaʻi ʻenau tupulakí. ‘Ikai ngata aí, ka ʻe ala maʻu ʻe he fānaú mo e toʻu tupú kotoa ha ngaahi meʻa hangē ko ha foʻi mama pe mētali ke fakamanatu kiate kinautolu ko e konga kinautolu ʻo ha kulupu fakamāmanilahi ʻoku fāifeinga ke muimui ʻia Sīsū Kalaisi. ʻI he taimi ʻoku fakahoko ai ʻe he fānaú mo e toʻu tupú e ngaahi taumuʻa fakalaumālie, fakasōsiale, fakaesino, mo fakaeʻatamaí, te nau ala maʻu ha toe ngaahi fakaʻilonga fakalāngilangi.

Paaki