Santiago 3

Ang mga Pulong nga Atong Isulti

Tulo ka tin-edyer nga batan-ong babaye nga nagpahiyom ug nangatawa.

Ang mga pulong nga atong isulti adunay gahom. Makahunahuna ka ba og mga kasinatian sa imong kinabuhi diin ikaw nakabati sa gahom sa mga pulong, sa maayo o sa dili? Sa iyang epistola, gitudlo ni Santiago ang importansiya sa pagkontrol sa atong pamulong. Kini nga leksiyon gituyo aron matabangan ka sa pagtimbang-timbang sa mga pulong nga imong gipanulti ug sa unsang paagi ang imong mga pulong makaapekto sa imong mga paningkamot sa pagkahimong mas sama sa Manluluwas.

Ang gahom sa mga pulong

Tan-awa ang mga hulagway sa ubos ug handurawa ang panag-istoryahanay nga lagmit nahitabo sa mga indibidwal. Paghunahuna mahitungod sa epekto sa mga pulong nga atong nadungog ug gigamit.

Usa ka inahan nakiglalis sa iyang tin-edyer nga anaksamtang nagbarog sila sa ilang kusina.

Usa ka batan-ong babaye ug iyang inahan naggamit og tablet ug mga kasulatan tinghali nagtuon ug nagsultihanay.

Unsa ang kataposang butang nga imong mahinumdoman nga gisulti sa usa ka tawo diha kanimo nga nahimong nakatabang o nakapasakit nimo?
Unsa ang kataposan nimong gisulti sa usa ka tawo nga nakapalig-on o nakapadasig kanila?

Ikonsiderar kon aduna kay bisan unsa nga nasulti bag-o lang nga tingali adunay negatibong epekto ngadto sa usa ka tawo. Diha sa imong pagtuon sa mga pagtulon-an ni Santiago, pangita og mga kamatuoran nga mahimong makatabang kanimo aron mas makasabot sa gahom sa mga pulong. Hatagig pagtagad ang mga pagbati, mga hunahuna, ug mga impresyon nga nagdasig kanimo aron mas mamulong sama sa Manluluwas.

Ang dila sama sa …

Gihatagan og gibug-aton [emphasized] ni Santiago ang gahom sa mga pulong nga atong nadungog ug gisulti ug gitandi ang dila ngadto sa nagkalainlaing mga butang. Basaha ang Santiago 3:2–12, nga mangita kon sa unsa gikompara ni Santiago kini. Pagdrowing og usa ka yanong bersiyon sa usa o duha sa mga pagtandi ni Santiago diha sa imong journal sa pagtuon, nga mamalandong sa unsang paagi ang atong mga pulong mahimong sama sa unsa ang imong gidrowing.

Basaha ang mosunod nga lista aron makita kon imong naila ang susamang mga pagtandi.

Usa ka bukado. Santiago 3:2–3, 5. Ang usa ka bukado (tan-awa ang bersikulo 3) mao ang usa ka gamay nga metal nga gibutang sa baba sa kabayo nga sumpay sa mga rinda, nagtugot sa kutsero sa pagdumala sa kabayo.
Usa ka timon. Santiago 3:4–5. Ang usa ka timon (tan-awa ang bersikulo 4) nagkontrol sa bansalan sa barko, nga mao ang nagpadagan o nagpaliko sa barko.
Usa ka kalayo. Santiago 3:5–6. Ang “lasang” nagpasabot sa usa ka kakahoyan (tan-awa ang bersikulo 5, footnote b).
Usa ka mananap nga wala mapaanad. Santiago 3:7–8.
Hilo. Santiago 3:8.
Usa ka tubod ug usa ka kahoy nga higera. Santiago 3:10–12.

Magsulat diha sa piraso sa papel gamit ang ballpen o lapis.

Nagtumong sa gamhanang mga pagtulun-an ni Santiago, si Elder Jeffrey R. Holland sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles mipakigbahin sa mosunod:

Tin-aw kaayo nga si Santiago wala magpasabot nga ang atong mga dila kanunayng makasala, ni ang tanan nga atong masulti “puno sa makamatay nga hilo.” Apan tin-aw kaayo niyang gipasabot nga bisag unsaon may mga butang nga atong masulti nga makadaot, gani makapahilo—ug kini makapakurog nga tulisok alang sa usa ka Santos sa Ulahing Adlaw! Ang tingog nga mihatag og matinud-anon nga pagpamatuod, militok og mainiton nga mga pag-ampo, ug miawit sa mga himno sa Zion mahimo nga mao ra nga tingog nga mangasaba ug manaway, mopakaulaw ug makapaubos, makapasakit ug makadaot sa espiritu sa kaugalingon ug sa uban nga ingon niini. …

… [Maninguha unta kita] nga mahimong “hingpit” nga mga lalaki ug mga babaye bisan sa ingon lang nga paagi karon—nga dili mopahiubos pinaagi sa pulong, o sa labing maayo, sa pagpamulong sa bag-o nga pinulongan, sa mga anghel. Ang atong mga pulong, sama sa atong mga binuhatan, kinahanglang pun-an og hugot nga pagtuo ug paglaom ug gugma nga putli, … gikinahanglan kaayo sa kalibotan karon. Pinaagi sa maong mga pulong, nga ipamulong ubos sa paggiya sa Espiritu, ang mga luha mangauga, mga kasingkasing mangaayo, mga kinabuhi may pag-uswag, paglaum mahibalik, ang kamasaligon mopatigbabaw.

(Jeffrey R. Holland, “Ang Pinulongan sa mga Anghel,” Liahona, Mayo 2007, 16, 18)

Unsa ang imong nakat-onan gikan sa mga pagtandi ni Santiago ug sa pamahayag ni Elder Holland?

Usa ka kamatuoran nga atong makat-onan mao nga ang mga sumusunod sa Dios naningkamot nga mogamit sa ilang pinulongan sa matarong nga mga katuyoan, dili sa pagpakatap sa daotan.

Pamalandongi sa makadiyot kon giunsa nimo pagkakita sa pinulongan nga gigamit sa parehong maayo ug daotan sa mosunod nga mga sitwasyon:

diha sa pag-text o sa social media
sa simbahan matag Dominggo
sa tulunghaan kauban ang imong mga higala
diha sa usa ka koponan [team] o grupo [club]
sa panimalay kauban ang imong pamilya

Unsa nga mga kasinatian nga aduna ka nga naghulagway sa gamhanang epekto sa mga pulong ngadto sa mga tawo, alang sa maayo o alang sa daotan?

Si Jesukristo usa ka “ hingpit nga [tawo]” (Santiago 3:2) ug ang atong ehemplo sa tanang mga butang, lakip na ang mga pulong nga Iyang gipamulong. Diha sa paghinumdom unsa ang imong nahibaloan mahitungod Kaniya, handurawa unsaon lagmit paggamit sa Manluluwas sa Iyang mga pulong kon Siya anaa sa mga sitwasyon nga nalista sa unahan.

Ang pinulongan nga atong madungog ug gigamit

Pinaagi sa Iyang mga propeta, ang Ginoo nagtudlo kanato unsa ang angay ug dili angay natong isulti.

Pamalandongi ang imong pagpakigsulti (sa bisan unsang porma: pag-text, social media, pakig-istorya sa uban, ug uban pa) samtang imong basahon ang mosunod nga 10 ka mga pamahayag nga gipahiangay gikan sa Alang sa Kalig-on sa mga Kabatan-onan ([booklet, 2011], 20–21). Timbang-timbanga ang imong pinulongan gamit ang sukdanan nga 1 hangtod sa 5, diin ang 1 nagkahulogan og “Nagkinahanglan ako og dakong tabang” ug 5 nga nagkahulogan og “Maayo kaayo ako.”

Ako naningkamot nga mogamit og limpyo ug intelihente nga pinulongan.
Ako naggamit og makapadasig, makapaawhag, ug makatabang sa uban nga pinulongan.
Ako nagsulti sa mabination ug positibo nga paagi bahin sa uban.
Ako dili manginsulto sa uban o motamay kanila, bisan sa pangomedya.
Ako naningkamot sa paglikay sa bisan unsang matang sa pagpanglibak ug paglikay sa pagsulti kon nasuko.
Kon gitintal sa pagsulti og bati o makapasakit nga mga butang, dili na lang nako kini isulti.
Akong gigamit ang mga ngalan sa Dios ug ni Jesukristo nga may balaang pagtahod ug pagtamod.
Akong gitawag ang Amahan sa Langit gamit ang balaang pagtahod ug matinahuron nga pinulongan.
Wala ko mogamit og pagpasipala, hilas, o bastos nga pinulongan o linihokan.
Ako dili mosulti og mga komedya o mga istorya bahin sa imoral nga mga linihokan.

Paghunahuna mahitungod sa pinulongan nga imong gipili nga gamiton, ug pamalandong unsa ang mas maayo nimong mahimo.

Opsiyonal: Gustong Makakat-on pa og Dugang?

Sa unsang paagi nga ang atong mga pulong nagpakita kon kinsa kita isip mga inbididwal?

Si Elder Robert S. Wood sa Seventy mitudlo sa mosunod:

Ang atong mga pulong ug makita nga mga pagpahayag dili nyutral, tungod kay kini nagpakita kon kinsa kita ug nag-impluwensiya kon kinsa kita unya mamahimo. …

Unsay atong gisulti ug giunsa nato pagpahayag ang atong kaugalingon wala lamang nagluib sa atong kahiladman nga pagkatawo apan usab naghulma niana nga tawo, niadtong naa sa atong palibot, ug sa kataposan sa tibuok natong katilingban. Matag adlaw ang matag usa nato naapil sa pag-ali sa kahayag o sa pag-abog sa kangitngit. Gitawag kita sa pagdapit sa kahayag ug mahimong usa ka kahayag, sa …

Sa higayon nga mosulti ug molihok kita, kinahanglan kitang mangutana kon ang atong mga pulong ug mga pagpahayag tuyo bang nagdapit sa mga gahom sa langit nganhi sa atong mga kinabuhi ug sa pagdapit sa tanan nga moduol ngadto kang Kristo. Kinahanglan natong tagdon ang sagrado nga mga butang uban ang balaan nga pagtahod. Kinahanglan natong wagtangon gikan sa atong mga sinultihan ang mga hilisgotan mahitungod sa mga butang nga dili maligdong, dili angay, mapintas, mahulgaon, mainsultuhon o bakak. Sama sa gisulat ni Apostol Pedro, “Apan maingon nga balaan man siya nga nagtawag kaninyo, kinahanglan kamo usab magmabalaanon sa tanan ninyong paggawi” [1 Pedro 1:15]. Ang pagpahayag sa pakighinabi nga gihisgotan dinhi dili lamang sa pakigpulong kon dili sa tibuok natong pamatasan.

(Robert S. Wood, “The Tongue of Angels,” Ensign, Nob. 1999, 83–84)

Sa unsang paagi kaha kita positibong makapabag-o sa pinulongan nga atong gigamit ug nadungog?

Ang bidyo nga “No Cussing Club” (4:56), anaa sa ChurchofJesusChrist.org, nagpakita sa paningkamot sa usa ka batan-ong lalaki sa pagtabang sa uban sa paglikay sa ngil-ad nga pinulongan.