Fānaú mo e Toʻu Tupú
Ngaahi Fakakaukau ki he Tupulakí ʻi he Ngaahi Tafaʻaki Kotoa ʻo e Moʻuí


“Ngaahi Fakakaukau ki he Tupulakí ʻi he Ngaahi Tafaʻaki Kotoa ʻo e Moʻuí,” Fakalakalaka Fakataautahá: Tohi Fakahinohino ʻa e Fānaú (2019)

“Ngaahi Fakakaukau ki he Tupulakí ʻi he Ngaahi Tafaʻaki Kotoa ʻo e Moʻuí,” Fakalakalaka Fakataautahá: Tohi Fakahinohino ʻa e Fānaú

Ngaahi Fakakaukau ki he Tupulakí ʻi he Ngaahi Tafaʻaki Kotoa ʻo e Moʻuí

ʻOku ʻi he ngaahi peesi ko ʻení ha ngaahi fakakaukau ki he founga te ke lava ai ʻo muimui ki he Fakamoʻuí ʻi he ngaahi tafaʻaki kotoa hoʻo moʻuí. ʻOku ʻikai fie maʻu ia ke ke fakaʻaongaʻi e ʻū meʻá ni—mahalo ko e ngaahi fakakaukau lelei tahá ʻa e ngaahi fakakaukau pē ʻaʻaú! Lotu fekauʻaki mo e meʻa te ke lava ʻo ngāue ki ai he taimi ní.

Te ke lava ʻo maʻu ha ngaahi fakakaukau lahi ange ʻi he ChildrenandYouth.ChurchofJesusChrist.org.

ʻĪmisi
fakalaumālie, fakasōsiale, fakatuʻasino, fakaʻatamai

Ngaahi Fakakaukau ki he Tupulaki Fakalaumālié

Ko e Hā Hoʻo Ngaahi Fakakaukaú?

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻoku lotu

Lau e Tohi ʻa Molomoná he ʻAho Kotoa Pē

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻokú ne lau e folofolá

ʻAi ke ke ʻulungaanga ʻaki hono lau e folofolá he ʻaho kotoa pē neongo pe ko ha ngaahi veesi siʻi pē.

Teuteu Ke ʻAlu ki he Temipalé

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻi he temipalé

Ako pea moʻui ʻaki e “Ko Hoku Ngaahi Tuʻunga Moʻui ʻi he Ongoongoleleí” (peesi 63), pea fakaafeʻi ʻa e niʻihi kehé ke nau fai e meʻa tatau.

Ako ʻa e Ngaahi Tefito ʻo e Tuí

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻokú ne fakalau ha meʻa

Ako maʻuloto e Ngaahi Tefito ʻo e Tuí (peesi 62), pea ako honau ʻuhingá.

Fakaleleiʻi Hoʻo Ngaahi Lotú

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻoku laukonga

Kimuʻa peá ke lotú, fakakaukau ki he ngaahi meʻa ʻokú ke houngaʻia aí mo e meʻa ʻokú ke fie maʻu tokoni aí.

Fakamālō ki he Tamai Hēvaní koeʻuhí ko Ho Ngaahi Tāpuakí

ʻĪmisi
lisi vakaiʻí

Hiki ha meʻa ʻe tolu ʻokú ke houngaʻia ai. Feinga ke tohi ha meʻa foʻou e tolu he ʻaho kotoa pē.

Tauhi ʻa e ʻAho Sāpaté ke Māʻoniʻoni

ʻĪmisi
fāmili ʻi tuʻa ʻi ha falelotu

Fakakaukauʻi ʻa e meʻa te ke lava ʻo kamata fakahoko pe tuku ke makehe ai e Sāpaté.

Tokoniʻi ha Taha

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻoku fakamaʻa

Kumi ha ngaahi founga ke tokoniʻi ha taha ʻi ho fāmilí, ʻapiakó, pe ʻi he Siasí.

Fai e Hisitōlia Fakafāmilí

ʻĪmisi
ngaahi kuí

Fai ha tohi ki ha kui, mehikitanga pe faʻē ʻaki, faʻētangata pe ko ha tokoua hoʻo tangataʻeikí. Kole ange ke nau fai atu ha talanoa fekauʻaki mo e taimi ne nau ʻi ho taʻú aí.

Vahevahe ʻa e Ongoongoleleí

ʻĪmisi
kakai ʻoku nau talanoa

Talanoa ki ha kaungāmeʻa fekauʻaki mo e ongoongoleleí. Fakaafeʻi ho kaungāmeʻá ki he lotú pe ko ha ʻekitivitī.

Akoʻi ʻo e Ongoongoleleí

ʻĪmisi
fāmili ʻoku nau laukonga

Akoʻi e talanoa mei he folofolá ʻokú ke saiʻia taha aí ki ho fāmilí. Fakafaivaʻi pe tā ha ngaahi fakatātā ke tokoni atu ʻi hoʻo akoʻí.

Hivaʻi ha foʻi hiva Palaimeli

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻoku tā kītā

Hiva mo ha mēmipa ʻo e fāmilí. Fakatokangaʻi e ongo ʻokú ke maʻu ʻi hoʻo fakafanongo ki he ngaahi hiva leleí.

Ngaahi Fakakaukau ki he Tupulaki Fakasōsialé

Ko e Hā Hoʻo Ngaahi Fakakaukaú?

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻoku lotu

Ako fekauʻaki mo e Fāmilí

ʻĪmisi
fāmili ʻoku nau lue fakataha

Lau ʻa e “Ko e Fāmilí: Ko ha Fanongonongo ki Māmani”, pea talanoa mo hoʻo mātuá ʻo kau ki he meʻa naʻá ke akó.

Fakahaaʻi e ʻOfá ki Ho Fāmilí

ʻĪmisi
fāmili ‘i ha tēpile

Fai ha ngāue lelei ki ha niʻihi ‘i ho fāmilí.

Fakakau Atu e Niʻihi Kehé

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻoku lue

Kumi ha ngaahi founga ke feohi ai pe tokoni ki ha taha ʻoku ongoʻi tuēnoa pe mahalo ʻokú ne fie maʻu hoʻo fakakaungāmeʻá.

Ako ki he Ngaahi Anga Fakafonua Kehé

ʻĪmisi
toʻu tupu mo ha kāmeli

Laukonga fekauʻaki mo e ngaahi ʻulungaanga fakafonua kehé, talanoa mo ha kakai mei ha ngaahi fonua kehe, pe ʻalu ki ha kātoanga fakafonua ʻi ha feituʻu ofi atu.

Tokoni Ki ho Kaungāʻapí

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻoku pelupelu vala

Fakahoko mo hoʻo mātuʻá pe kau takí ha meʻa ʻi homou koló ke tokoniʻi e kakai faingataʻaʻiá.

Ako ke Kole Fakamolemole pea Fakamolemoleʻi

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻoku lavea

Fakatātaaʻi ha ngaahi tūkunga ʻe fie maʻu ai ha taha ke ne kole fakamolemole pe fakamolemoleʻi ia. Akoako e founga ke vahevahe hoʻo ngaahi ongó pea ngāue ki ai.

Ako fekauʻaki Mo Ho Koló

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻi tuʻa ʻi ha fale hopo

ʻAʻahi ki ha ʻapi polisi, fale tāmate afi, pe ngaahi tokoni fakakolo kehé. Ako ki he meʻa ʻoku nau faí, pea fakamālō ange koeʻuhí ko ʻenau tokoní.

Kumi Ha Kaungāmeʻa Foʻou

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻi ha heke

Fakafeʻiloaki koe ki ha taha foʻou, pea fakaafeʻi ia ke mo vaʻinga.

Lea ʻAki Ha Ngaahi Lea ʻOfa

ʻĪmisi
fakaʻilonga fofonga fiefia

ʻAhiʻahi fakahoko pē ʻa e ngaahi lea ʻe fiefia ai ha tahá, kae ʻikai loto mamahi. Talanoa fekauʻaki mo e ngaahi lea te ke fai kapau ʻe lea taʻeʻofa atu ha taha kiate koe.

Mapuleʻi Hoʻo Loto ʻItá

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻoku taʻepauʻia

Akoako ke fakafiemālieʻi koe ʻi he taimi ʻokú ke ongoʻi ʻita aí. Hangē ko ʻení, toutou mānava lōloa, lau ki he 10, pe fakakaukau loto ʻokú ke ʻi he feituʻu ʻokú ke saiʻia taha aí.

Talitali Lelei e Niʻihi Kehé

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻoku lea

Fakafeʻiloaki koe ki ha taha foʻou ʻi ho ʻapiakó, kaungāʻapí, pe uōtí pe koló. Tokoniʻi e tokotahá ni ke feʻiloaki mo ha kakai kehe.

Ngaahi Fakakaukau ki he Tupulaki Fakatuʻasinó

Ko e Hā Hoʻo Ngaahi Fakakaukaú?

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻoku lotu

Ako ke Feimeʻatokoni

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻoku feimeʻatokoni

Tokoni ke teuteuʻi ha meʻatokoni maʻamaʻa pe fakatupu moʻui lelei. Vahevahe ia mo ho fāmilí pe ngaahi kaungāmeʻá.

ʻAi Ke Mālohi Ho Sinó

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻoku fakamālohisino

Fai maʻu pē ha meʻa ke ngaungaue ai ho sinó, ʻo hangē ko ha sipoti, hulohula, fakamālohisino, pe vaʻinga ʻi tuʻa.

Fakahaaʻi e Fakaʻapaʻapa ki ho Sinó

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻoku fufulu nifo mo helu hono ʻulú

Tauhi ke maʻa ho sinó he ʻaho kotoa pē. Kaukau maʻu pē. Fufulu ho nifó pea tokangaʻi ho ʻulú he ʻaho kotoa pē.

Tokangaʻi Homou ʻApí

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻoku toe fakaʻaongaʻi ha meʻa motuʻa

Fai ha meʻa ke ngaohi ʻa ʻapi ko ha feituʻu lelei ke nofo ai, ʻo hangē ko hono fakamaʻa, teuteuʻi, pe ngāue ʻi tuʻa homou ʻapí.

Tokangaʻi e ʻŪ Meʻa ʻOkú Ke Maʻú

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻokú na fokotuʻutuʻu ʻena ʻū meʻá

Kole ki hoʻo mātuʻá ke akoʻi atu e founga ke monomono pe tokangaʻi e ʻū meʻa ʻokú ke fakaʻaongaʻí.

Ako ha Pōtoʻi Ngāue Fakaʻaati Foʻou

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻoku tā valivali

Tā, valivali, pe fakaʻilongaʻi ha fakatātā, pea foaki ia ki ha taha ʻokú ke ʻofa ai.

Ako ha Taukei Fakamūsika Foʻou

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻoku tā kītā

Ako e founga hono hivaʻi ha foʻi hiva, tā ha meʻalea, pe ko hono tā e hivá. Kole ange ke ke vahevahe hoʻo taukeí ʻi he efiafi fakafāmilí pe ko ha ʻekitivitī kehe.

Talangofua ki he Lea ʻo e Potó

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻoku fakakaukau ki ha meʻakai maʻamaʻa

Lau e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 89 ke vakai ki he meʻa ʻoku talaʻofa mai ʻe he Tamai Hēvaní ʻo kapau te ke tauhi e Lea ʻo e Potó. Fakapapauʻi ʻa e founga ʻe toe lelei ange ai hoʻo moʻui ʻaki iá.

Fiefia ʻi Natula

ʻĪmisi
fāmili ʻoku nau kaka moʻunga

Mou lue lalo pe kaka moʻunga mo e fāmilí pe ngaahi kaungāmeʻá ke fakatotolo ki homou ʻātakaí.

Vahevahe Ho Ngaahi Talēnití!

ʻĪmisi
kakai ʻoku nau ifi meʻaifi

Vahevahe ha taha ‘o ho ngaahi talēnití mo ha taha ʻoku taʻelata.

Teuteu ki he Ngaahi Meʻa Fakatuʻupakeé

ʻĪmisi
kakai ʻoku nau sio ki ha mape

Palani mo hoʻo ongomātuʻá pe kau takí e meʻa ke fai ʻo ka hoko ha meʻa fakatuʻupakē.

Ngaahi Fakakaukau ki he Tupulaki Fakaʻatamaí

Ko e Hā Hoʻo Ngaahi Fakakaukaú?

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻoku lotu

Ako fekauʻaki mo e Vahehongofulú

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻoku totongi vahehongofulu

Ako ʻa e ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai ke totongi vahehongofulú. Foaki ki he ʻEikí ʻa e vahe hongofulu ʻe taha hoʻo paʻanga hū maí.

Fakaleleiʻi Hoʻo Pōtoʻi Laukongá

ʻĪmisi
faʻē mo haʻane tama fefine ʻokú na laukonga

Lau ha tohi fekauʻaki mo ha kaveinga foʻou, pe lau ha tohi ʻoku lōloa ange ʻi he meʻa ʻokú ke faʻa laú.

Ako e Founga Malu ʻi he ʻInitanetí

ʻĪmisi
fāmili ʻoku nau fakaʻaongaʻi ha komipiuta

Hiki ha lisi ʻo e ngaahi lao fakafāmili ki hono ngāue ʻaki ʻo e ʻinitanetí pe apps.

Ako Ha Meʻa Foʻou

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻoku laukonga

Fili ha meʻa ʻokú ke saiʻia ai, pea ako ʻa e meʻa kotoa te ke ala lavá fekauʻaki mo ia.

‘Alu Pe Sio ʻi ha Ngaahi Meʻa Fakafonua ʻOku Fakahoko

ʻĪmisi
kakai ʻi ha musiume

ʻAʻahi ki ha musiume pe meʻa fakafonua ʻoku fakahoko ʻi homou feituʻú. Talanoa ki ho kaungāmeʻá pe fāmilí ʻo kau ki ha meʻa foʻou naʻá ke ako.

Ako ki he Ngaahi Ngāue Maʻuʻanga Moʻui Kehekehe

ʻĪmisi
kakai ʻoku nau fakaleleiʻi ha kā

ʻAʻahi ki ha taha ʻokú ke maheni mo ia ʻi heʻene ngāueʻangá ke ʻilo ʻa e meʻa ʻoku nau faí mo e founga ngāué.

Ako kau Ki he Kakai ʻOkú ke Saiʻia Aí

ʻĪmisi
kakai ʻoku nau talanoa

ʻE lava pē ko ha taha ʻokú ke ʻiloʻi pe ko ha taha mei he hisitōliá pe folofolá. Fakapapauʻi e founga ʻe lava ke ke hoko ai ʻo hangē ange ko kinautolú.

Ako e Founga ke Fakahoko Ai Ha Ngaahi Fili ʻOku Leleí

ʻĪmisi
saati, tupuʻangá mo e olá

Ko e fili kotoa pē ʻoku ʻi ai hono ngaahi nunuʻa, ʻa ia ko ha ngaahi meʻa ʻoku hoko ko ha ola ʻo e meʻa ʻokú ke faí. Hiki ha lisi ʻo ha ngaahi fili mo honau ngaahi nunuʻá.

Fakatupulaki Hoʻo Manatú

ʻĪmisi
tokotaha ʻoku fakakaukau

Ako maʻuloto ha potufolofola, maau, pe hiva ʻokú ke saiʻia aí.

Ako ha Lea Fakafonua Foʻou

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻokú ne fakaʻaongaʻi e telefoni fakaonopōní

Ako ke lea Mālō e lelei mo ha ngaahi lea tefito kehe ʻi ha lea fakafonua kehe. Kapau ʻe lava pea toutou ʻahiʻahi fakahoko ia mo ha taha ʻoku poto he lea fakafonua ko iá.

Hiki ha Talanoa

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻoku tohi

Hiki ha talanoa fekauʻaki mo hoʻo moʻuí pe ko ha mēmipa ʻo e fāmilí.

Paaki