Femanakoʻaki ʻa e Tangata mo e Tangata pea mo e Fefine mo e Fefine
Talanoa ʻa Tāniá


“Ko e Talanoa ʻa Tāniá,” Femanakoʻaki ʻa e Fefine mo e Fefine pe Tangata mo e Tangata: Ngaahi Talanoa ʻa e Kāingalotú (2020)

“Ko e Talanoa ʻa Tāniá,” Femanakoʻaki ʻa e Fefine mo e Fefine pe Tangata mo e Tangata: Ngaahi Talanoa ʻa e Kāingalotú

Talanoa ʻa Tāniá

Talanoa Fakataautaha ʻa Tāniá

Tānia: Ko ha ʻū fakatātā pē ʻeni ʻo ha ngaahi meʻakai mo ha ngaahi sitika pe kaati pisinisi, ko ha ngaahi feituʻu pē kuo mau ʻeveʻeva pe nofo ai. Hangē ko e Spam; naʻa mau nofo ʻo mamaʻo ʻaki pē ha miniti ʻe 40 mei he ngaahi mīsiume Spam ko ʻení.

ʻEnitī: Mo e fale ngaohiʻanga koloá.

Tānia: ʻI Minesota ʻa ia ʻoku nau foaki ai e fanga kiʻi “spam” ke ʻahiʻahiʻí. Ko hoku hingoá ko Tānia Peika Mila. Naʻá ku maʻu hoku mataʻitohi BA ʻi he saienisi ʻo e fāmilí. Naʻe hangē ne fakafiefia pea toe fakaʻohovale ʻi he hili ha māhina ʻe ono, naʻe ʻikai ke u puke pē ʻi he flu! Sai, tau hoko atu leva.

Tīleni: Ko Tīleni Mila au. Ko e tamai au ʻa ʻEnitií mo e husepāniti ʻo Tāniá. ʻOku fakaofo ʻa ʻEnitī. ʻOkú ne moʻui mateaki; poto; angaʻofa; kuó ne maʻu e meʻa kotoa pē ʻoku fakaʻānaua ʻe ha ongomātuʻa.

Tānia: ʻOku ou fiefia he hoko ko e faʻē ʻa ʻEnitií. Ko ha tokotaha lelei moʻoni ia. ʻOkú ne ako ki hano mataʻitohi ʻe tolu ʻi he pisinisi fakavahaʻapuleʻangá, tokangaʻi ʻo e folau vakapuná, mo e lea faka-Sipeiní, pea ʻokú ne ngāue taimi kakato. ʻOkú ne kau ʻi he kau palesitenisī ʻo e kōlomu ʻo e kaumātuʻa ʻi homau uōtí, pea ko e taʻokete lelei tahá ia. ʻOkú ne fakaofo moʻoni.

ʻEnitī: Ko hoku hingoá ko ʻEnitī Mila. ʻOku ou taʻu 21, kuó u hoko ko ha mēmipa ʻo e Siasí ʻi heʻeku moʻuí kotoa, pea ʻoku ou manako he kakai tangatá. ʻOku ou fehiʻa he pehē ʻoku ʻikai ko ha meʻa ia ʻokú ne fakamatalaʻi au, he ʻoku mahuʻinga ia. Ko ha konga lahi ia ʻo e meʻa ʻokú ne fakamatalaʻi aú; kae hangē pē ko ha toe taha ange—fakasōtoma, ʻikai fakasōtoma, pe ko ha toe meʻa kehe—ʻoku ʻikai ko e meʻa pē ia ʻokú ne fakamatalaʻi aú. Ko e lea ʻo tala ki he niʻihi kehé ko ha ngāue ia, pea ko e founga pē ia naʻá ku fakahoko ʻakí. Naʻe ʻikai ke fai ha kātoanga ia, pe ko ha fakataha tokolahi.

Tānia: Naʻe mahino kakato pē ʻa e lea ʻa ʻEnitī ʻo talá. Ko hono moʻoní, naʻá ne fakaʻamu pē ke tuku ʻeku fakahohaʻasi ia ke teití. Naʻá ma lolotonga lele atu ʻi ha pō ʻe taha, peá ne talamai ha meʻa naʻá ne ʻai ke u pehē ange, “ʻOkú ke fakasōtoma?” Peá ne pehē mai, “ʻIo.”

ʻEnitī: Naʻe kiʻi taimi siʻi pea toki mahino kiate ia ʻa e meʻa naʻá ku talaangé.

Tānia: Naʻá ku pehē ange, “OK.”

ʻEnitī: Naʻá ku fakakaukau ʻe hoko ʻeni ko ha taimi fakamāfana mo fakaʻofoʻofa ke ne fāʻofua mai ai kiate au pea talamai ʻokú ne ʻofa ʻiate au.

Tānia: Naʻá ku pehē ange, “Kae hā ʻa e tamaiki fefine ia naʻe hangē ʻoku mou vāofí?”

ʻEnitī: Naʻe ʻikai ke u ʻamanaki ki he fakafōtunga naʻá ne faí.

Tānia: Ko e faʻē lelei moʻoni au, ʻikai ko ia?

ʻEnitī: ʻOku faingataʻa maʻu pē ʻa hono tala ke ʻiló; ʻoku ʻikai ha founga lelei ia ke fakahoko ʻaki ia.

Tānia: ʻOku fakamatalaʻi ʻe hoku fohá ha meʻa ʻi hono lotó ʻokú ne manavasiʻi ki ai ka ko ha konga ia ʻo ʻene moʻuí.

ʻEnitī: ʻI he hili pē iá, ʻoku hoko mai leva ʻa e fehuʻi, “ʻOku uesia fēfē heni ʻa ʻeku moʻuí?” Pea naʻe ʻikai ha taha ʻiate kimaua naʻe ʻi ai haʻane tali lelei ʻi he taimi ko iá. Ko hono moʻoní, naʻá ku kiʻi ilifia koeʻuhí ko e ʻikai ke ne ʻiloʻí.

Tānia: Naʻá ma palaniʻi ʻa e moʻui ʻa ʻema fānaú kimuʻa pea toki fanauʻi mai kinautolú, ko ia? Te nau fai ē mo ē mo ē, pea hili ko iá ʻe fakaʻohovaleʻi leva kita ʻe hanau taha. Peá te pehē leva, “ ʻOleva angé. ʻOku ʻikai ko au ʻoku pulé, ko ia?” Ko e meʻa pē te ke lava ke foaki angé ko e ʻofa. ʻOku ʻikai ke u maʻu ha ngaahi tali. ʻOku ou fie maʻu ha ngaahi tali. ʻOku ou kole maʻu pē ia, “ ʻE Tamai Hēvani, ko e ʻū meʻa ʻeni ʻoku ou fie ʻilo he ʻaho ní.” Naʻá ku ako mo ʻEnitī mo Tīleni ke fiefia, pea ʻoku tokoni ia; ʻoku tokoni ʻaupito ia.

ʻEnitī: ʻOku fie maʻu ha tui lahi ke foaki hoʻo moʻuí ki he toʻukupu ʻo e ʻOtuá pea pehē, “ʻOku ou falala ki he ʻAfio ná; tataki ʻeni ki he feituʻu ʻoku fiemaʻu ke ʻi aí.”

Tānia: ʻOku ʻikai ke u tui ʻe lava ha taha ʻoku ʻikai fakasōtoma ʻo makupusi ʻa e mamahi ʻa ha tokotaha hangē ko ʻEnitií, ʻa ia ʻoku ʻi ai haʻane fakamoʻoni, ka ʻoku ʻikai mahino kiate ia ʻa e meʻa ʻoku hokó, pea te u fakaleleiʻi fēfē leva ia? Naʻá ku toutou ʻalu maʻu pē ki he temipalé ka naʻe ʻikai pē ke u maʻu ha faʻahinga fakahinohino. Ne ʻikai ha ngaahi taimi “maʻu-fakahā mālie,” ka ʻoku ou kei maʻu pē ha fakamoʻoni mālohi. Pea ʻoku ou tui ko e tefitoʻi meʻaʻofa ia kiate au mei he taimi ko iá.

Ko e meʻa naʻá ku aʻusiá ʻoku ʻaʻaku pē ia, pea ʻe maʻu ʻe he niʻihi kehé ʻenau aʻusia pē ʻanautolu. Pea kiate au, ko ha konga lahi ai ko hono maʻu ha mahino ki he Fakaleleí ʻi ha founga naʻe teʻeki ke u maaʻusia kimuʻa. Kuo fakaʻau ke toe vāofi ange ʻa hoku vā fetuʻutaki mo Kalaisí ʻi he aʻusia ko ʻení.

Tīleni: Naʻe hoko ʻa e potufolofola ʻi he Lea Fakatātaá fekauʻaki mo e “falala ki [he ʻEikí] ʻaki ho lotó kotoa” ko e meʻa naʻá ma tui moʻoni ki ai, pea ʻi heʻema ʻilo naʻe ʻikai ke ma maʻu ʻa e tali kotoa pea mahalo he ʻikai pē maʻu ia ʻi he māmaní, ka ke fakahoko pē ʻa e meʻa ʻokú ma ʻiló, ʻa ia ʻokú ma fakahoko ia, ʻokú ma ʻofa ʻi homa fohá, pea naʻá ma ʻilo naʻe ʻofa ʻa e Tamai Hēvaní ʻia ʻEnitī.

Tānia: Naʻá ku ʻalu maʻu pē ki he temipalé, pea ko e fehuʻi naʻá ku ʻalu mo ia he taimi kotoa pē ko e: “Ko e hā hono ʻuhingá? Ko e hā hono ʻuhingá? Ko e hā hono ʻuhingá? Ko e hā hono ʻuhingá? Ko e hā hono ʻuhingá?” Pea naʻe faifai peá u ʻilo, “ ʻOku ʻikai ko e fehuʻí ia. Ko e fehuʻi te ke lava ʻo fakahokó, ʻa ia te u ala tokoni atu aí,” ʻi hono fakahā mai ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ko e, “Te u lava fēfē ʻo hoko ko e faʻē ʻoku fie maʻu ʻe he fānau ko ʻeni ʻa e ʻOtuá?” ʻOku ʻi ai ha palani ʻa e ʻEikí maʻá e tokotaha mo e fānau kotoa pē, pea ʻoku ʻikai ke u ʻilo ʻa e ngaahi talí, ka ʻokú Ne ʻafioʻi ia. Pea ʻi heʻeku aʻu ki he tuʻunga ko ia te u malava fuesiá, “Sai, he ʻikai pē ke mahino kakato kiate au ʻa e meʻá ni.” Pea ko e taimi ʻoku ou ʻi he tūkunga ko iá, ʻe lava ke u pehē, “Ko e hā ha founga? Ko e hā ha founga te u ala tokoni ai?”

ʻEnitī: ʻOku tau taau kotoa ke feʻofaʻaki pea mo fepoupouaki, pea kiate au ko e fōtunga ia ʻo e Siasi ʻo Kalaisí, ʻo ʻikai ʻi he tuʻunga pē ʻo e ngaahi palopalema ʻo e LGBTQ ka ʻi he ngaahi meʻa kehé foki. Ko e fehangahangai ko ia mo e tūkunga lolotongá, ʻo ʻikai tokanga taha pē ki he kahaʻú, he ʻoku ʻikai ke tau ʻiloʻi e ngaahi meʻa ʻe hoko he kahaʻú—ko e hā e ongo te tau maʻú, ʻa e fakamatala te tau maʻu ka ʻoku ʻikai ke tau maʻu he taimi ní. ʻO tatau ai pē pe ko e hā, ʻokú ne ʻomi ha nonga lahi pea fakangofua ai koe ke ke fakaʻaongaʻi lelei ange ʻa e lolotongá ni. ʻI heʻeku tukutaha ʻeku tokangá ki he meʻa ʻoku ou lava ʻo mapuleʻí, ʻa e meʻa ʻoku ou ʻilo lahi taha ki aí, ʻokú ne ʻai ke lelei ange ai ʻa e tūkunga ki he kahaʻú.

Tānia: ʻA ia ko e taʻu 21 ʻeni ʻo ʻEnitī. ʻOkú ne mālohi ʻi he Siasí. Ko e taimi ní, ʻoku ʻikai haʻane palani ke liliu ia. ʻOkú ne toe fakapotopoto foki ke pehē, “ʻOku ou fai ʻeni he ʻaho ki he ʻaho, ʻokú ke ʻilo, ʻoku ʻikai ke u ʻilo pe te u ʻi fē ʻi ha taʻu ʻe 20 mei heni.” ʻO hangē pē ko e ʻikai ke mau ʻilo ʻe kimautolú. Ko hoku fatongia ko e mātuʻá ke ʻofaʻi ʻa ʻeku fānaú. ʻOku ʻikai ke ʻi ai ha toe makatuʻunga. Ko ia pē. ʻOku ʻikai ha meʻa te ne lava ʻo liliu ia.

Tīleni: ʻOku mau lotua maʻu pē ʻeni, pea ʻe kei hokohoko atu pē ia. Te u lava ke pehē te u ʻofa maʻu pē ʻiate ia pea fakaʻamu ʻa e lelei tahá maʻana.

Tānia: ʻOku ou ʻofa mo Tīleni ʻiate ia; he ʻikai teitei liliu ʻa e meʻa ko iá ha taimi. Te ne ngāueʻi ʻa e fakaikiiki hono misiona ʻi he māmaní pea mo e Tamai Hēvaní, pea ʻokú ma ʻi hení ke poupouʻi mo ʻofaʻi ia ʻi he ʻaho takitaha. ʻOku mau fakahoko ia ʻi he ʻaho ki he ʻaho.

Hoko Atu ʻa e Talanoa ʻa Tāniá

ʻOku pehē ʻe Tānia Mila, ko e lea ʻo talá ko ha founga ngāue kae ʻikai ko ha meʻa ʻoku hoko. Kae kehe, ko e meʻa ia naʻá ne mātātonu ai ʻi hono foha ko ʻEnitií. Pea neongo ʻa e taʻemahino ʻa e ngaahi meʻa ʻokú ne ʻākilotoa ha mēmipa ʻoku fakasōtoma ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní, ko e meʻa ʻoku mahuʻingá ke ongoʻi ʻe ʻEnitī ʻoku malu ʻi he tūkunga ʻokú ne ʻi aí—ko ha meʻa kuo teʻeki ai ke ne aʻusia kimuʻa.

ʻOku pehē ʻe hoku foha ko ʻEnitií ko ha tokotaha fakasōtoma ia ʻi he Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní. ʻE faingofua kapau te u tohi fekauʻaki mo ʻeku aʻusia ʻi heʻeku hoko ko e faʻē ʻa ʻEnitií ʻo hangē nai ko ha talanoa naʻe fakamatala ʻaki ʻa e poto ʻo e lava ke toe vakai ki he kuohilí pea mo e lelei ʻo hono fakaleleiʻí. Ka neongo iá, ʻoku faingataʻa ke hiki ha fakamatala ki he ngaahi meʻa ʻoku hokó, ngaahi fakakaukaú pea mo e ngaahi ongo ʻoku fehokotaki moʻoni pea mo e tapa kotoa ʻo ʻeku moʻuí. ʻI heʻene peheé, ko e meʻa ko ʻení ko ha konga siʻi pē ia ʻoku toʻo mei ha talanoa taʻengata ʻoku kei hokohoko atu.

Naʻe ʻi ai ha ngaahi taimi lahi ʻi he moʻui ʻa ʻEnitií, ʻo aʻu pē ki he taimi naʻá ne kei valevale aí, naʻá ku maʻu ha ngaahi ongo mālohi ʻokú ne manako ʻi he kakai tangatá.

ʻOku fakapuputuʻu ʻa e ʻilo ko iá, ko ia naʻá ku fakahoko leva ʻa e meʻa ʻoku fai ʻe ha kakai tokolahi ki he ngaahi ongo ʻoku lahi ange ʻene fakapuputuʻú, ʻa ia ko e feinga ke tukunoaʻi.

Ko e lea ʻo talá ko ha ngāue ia, kae ʻikai ko ha meʻa pē ʻoku hoko.

Naʻe lea ʻa ʻEnitī ʻo tala mai kiate au ʻi he vahaʻataimi ʻo e faʻahitaʻu māfana ʻo ʻene ʻosi mei he akoʻanga māʻolungá pea mo ʻene hiki ke ako ʻi BYU. ʻI ha pō ʻe taha, lolotonga ʻema fakaʻuli ki ha feituʻu, naʻá ne talamai ai kiate au ʻokú ne manako tangata . Ko ʻene fili ke fakahoko iá naʻe ngali fakapotopoto pē; naʻá ne fakaʻamu ke ʻoua te u toe fakahohaʻasi ia ke teiti lahi ange. ʻOku ʻikai ke u manatuʻi ʻa e konga lahi ʻo e fakaikiiki ʻo e fepōtalanoaʻaki ko iá. ʻI heʻeku toe fakakaukau ki aí, ʻoku ou ʻilo naʻá ku lea ʻaki ha ngaahi meʻa naʻe ngalivale pea mahalo naʻe taʻe-fakapotopoto. Ka ʻi he taimi naʻe ʻosi ai ʻa ʻema talanoá mo e fakaʻuli ʻi he pō ko iá, naʻe ʻikai toe veiveiua ʻa e ʻiloʻi ʻe ʻEnitī ʻoku ou ʻofa ʻiate iá pea ʻoku ʻikai ha ngaahi makatuʻunga ʻo ʻeku ʻofá. Kuó u fiefia pea te u fiefia maʻu pē ʻi heʻeku hoko ko ʻene faʻeé.

ʻI heʻeku fakaʻuli holo mo talanoa mo ʻEnitī ʻi he pō ko iá, naʻá ku fai ai ha fakapapau he ʻikai ke u teitei tuku ke sio ʻa ʻEnitī ʻoku ou tangi koeʻuhí ko ʻene fakasōtomá. Ko ia ai, ko e taimi pē naʻá ma aʻu ai ki ʻapí, ne u kaka ki he mohengá peá u tangi halotulotu. Naʻe ʻosi mohe kotoa homau ʻapí ʻi heʻema aʻu atú. Naʻe ʻā hake hoku husepāniti ko Tīlení ʻo ʻeke mai pe ʻoku ou sai pē.

ʻĪmisi
ongo tangata ʻokú na tuʻu ʻi he veʻe holisí

Ko au: “Naʻá ke ʻilo ʻoku fakasōtoma ʻa ʻEnitī?”

Tīleni: “ ʻIkai.”

Ko au: “ ʻIo, ʻoku fakasōtoma. Naʻá ne toki talamai kia au.”

Tīleni: “ ʻOi. ʻOku fie maʻu ke u fai ha meʻa ki ai he pooni?”

Ko au: “Mahalo ʻoku sai ke ke ʻalu ʻo talaange naʻá ku tala atu kiate koe?”

Naʻe tuʻu hake leva ʻa Tīleni, hifo ki lalo, tukituki ʻi he matapā ʻo ʻEnitií, peá ne kole ke hū atu. Naʻá ne fāʻofua kiate ia peá ne pehē ange, “Kuo talamai ʻe Mami. ʻOku ou ʻofa atu.” Hili ia naʻá ne foki mai leva ki ʻolunga peá ne tō ʻo mohe ʻi ha miniti ʻe tolu mei ai. ʻOku fakamatalaʻi ʻe ʻEnitī ʻa e momeniti ko iá ko e taha ʻo e ngaahi aʻusia ongo taha ki heʻene moʻuí.

ʻOku ou fai ʻa e talanoa hono ua ko ʻení he ʻokú ne poupouʻi ʻa ʻeku tui moʻoni ko ʻEnitií ko homa foha ʻi he palani fakalangí. Ko Tīlení ko ha tokotaha saienisi, ko ha toketā, pea naʻe akoʻi ia ke vave mo pau ʻene ʻiloʻi ha meʻa. ʻOkú ne ʻiloʻi ʻa e ngaahi tafaʻaki mahuʻinga ʻo ha meʻa kehekehe ʻi he taimi pē ko iá. Ka ko au ia, ko ha tokotaha ngāue fakasōsiale, ko ha taha faifaleʻi. ʻOku ou vakai ki he ngaahi palopalemá mei ha ngaahi tafaʻaki kehekehe mo ha ngaahi ʻuhinga kehekehe. ʻOku ou loto ke vakaiʻi ʻa e tapa kotoa pē ʻo ha palopalema, neongo ʻa ʻene tuʻu malava ki ha ola leleí, koeʻuhí ko e foungá pē ia. ʻOku ongo toputapu ʻa e ngaahi talanoa kotoa pē kiate au. Ko e foʻi moʻoni ko ia ʻo ʻeku lava pea mo Tīleni ke fakahā ʻa e pōpōaki tatau ʻo e ʻofa kakató kia ʻEnitī ʻi he pō tatau ʻi heʻema takitaha foungá, kuo hoko ia ko ha fakamoʻoni kiate au ne tataki kimaua ʻe he ʻEikí talu mei he kamataʻanga ʻo e fononga fakataha ko ʻení.

Neongo naʻe ʻikai liliu ʻeku ʻofa kia ʻEnitií hili ʻene talamaí, ka naʻá ku kei ongoʻi puputuʻu fakalaumālie pē.

Naʻe lahi ʻeku ngaahi fehuʻí pea mo e ngaahi tailiilí. Ko e founga naʻá ku maʻu ai ʻa e nonga mo e ngaahi tali naʻá ku kumiá ko e ʻalu ki he temipalé—tuʻo lahi. Naʻá ku ʻalu ki he temipalé mo e fehuʻi tatau he taimi kotoa pē.

Naʻá ku fakaʻamu ke akoʻi au ʻe he Tamai Hēvaní ki he founga ke tokoniʻi ai ʻa ʻEnitī ke lavameʻa ʻi hono misiona ʻi he māmaní.

Naʻe hanga ʻe heʻeku ngaahi aʻusia ʻi he temipalé ʻi he taimi ko iá ʻo fakamālohia ʻa ʻeku tui ki he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí. Naʻa nau fakamālohia foki ʻa ʻeku ʻiloʻi ʻoku ʻafioʻi lelei ʻe he Tamai Hēvaní ʻa ʻEne fānaú kotoa pea ʻokú Ne ʻofa lahi kiate kitautolu takitaha ʻo lahi ange ʻi he meʻa te tau ala makupusí. Kuo tā tuʻo lahi e taimi kuó u mavahe ai mei he temipalé mo e ongoʻi loto-mamahi koeʻuhí naʻe ʻikai ke u maʻu ha faʻahinga “fakahā!” Ka ko e taha e ngaahi meʻa naʻá ku ako he taimi ko iá ko e tali ki he ngaahi fehuʻi fakalaumālié ʻoku faʻa toki maʻu pē ia hili ha ngāue lahi fakalaumālie. Ko e ʻalu ki he temipalé he uike taki tahá ko ha konga pē ia ʻo e ngāue ne fie maʻu ke fakatupulaki ai ʻa hoku vā fetuʻutaki mo e Fakamoʻuí ke tataki aú.

ʻĪmisi
ko ha fefine ʻoku lau folofola

Lolotonga iá, naʻá ku faʻa ongoʻi tuenoa mo loto-mamahi. Naʻá ku hohaʻa naʻa hanga ʻe heʻeku loto-mamahi tuʻunga ʻi he hīkisia he ʻikai ke u maʻu ʻa e fāmili haohaoa angamaheni ʻi he Siasí ʻo uesia ʻa hoku ivi malava ke maʻu fakahinohinó. Naʻe lahi hono ʻahiʻahiʻi au ʻe Sētané. Naʻe hanga ʻe heʻeku ngaahi fehuʻi kotoa pē fekauʻaki mo e “Palaní” ʻo fakavaivaiʻi ʻa ʻeku loto-falalá. Naʻá ku ongoʻi ne hangē ʻoku feliliuaki ʻa hoku tuʻunga fakaelotó mo fakalaumālié. Naʻá ku feliliuaki maʻu pē mei he ongoʻi fiefiá ki he mamahí. ʻOku ou ʻiloʻi he taimí ni naʻe mātuʻaki mahuʻinga ʻa e ngaahi aʻusia ko iá ki he malava ke u maʻu pea vahevahe ʻa e nonga naʻe faifai peá u maʻú.

Ko e taha ʻo e ngaahi meʻaʻofa māʻongoʻonga naʻá ku maʻu ʻi he faʻahitaʻu ko ia ʻo ʻeku moʻuí ko e malava ko ia ke u nonga pē ʻi he ʻikai ke u maʻu ha mahino kakato fakalaumālié.

ʻOku ʻikai ke u maʻu ʻa e ngaahi tali kotoa pē ki he ngaahi fehuʻi fakalaumālie ʻokú ne ʻākilotoa ʻa e femanakoʻaki fakasōtomá. ʻOku ou fie maʻu ha ngaahi tali, ka ʻoku ʻikai ke u lava maʻu ia he taimí ni.

Naʻe mahuʻinga ʻa ʻeku aʻu ki he tuʻunga ko ia naʻe ʻikai ke toe fakahohaʻasi ai ʻa ʻeku tuí koeʻuhí ko e ʻikai ha mahino kakató, ke u maʻu ai ʻa e nonga naʻá ku fie maʻú.

Naʻe vahevahe ʻe ʻEnitī ʻa hono tuʻunga fakasekisualé pea mo ʻene kau taki lakanga fakataulaʻeikí kimuʻa pea fakahū ʻa ʻene foomu ngāue fakafaifekaú. Naʻá ne ngāue fakafaifekau ʻi ha māhina ʻe nima ki ʻUlukuai kimuʻa pea toki tukuange fakalāngilangi iá. Lolotonga ko ia ʻene ngāue fakafaifekaú naʻá ne foua ha loto-mafasia mo ha loto-hohaʻa lahi. Naʻe fakakaukau ʻa ʻEnitī ʻokú ne fakaʻamu ke moʻui totonu ange mo fakahā tauʻatāina ko ha mēmipa ia ʻo e Siasí ʻoku fakasōtoma, ko ha konga ʻo e founga ke fakaakeake ai mei he puke fakaʻatamaí.

ʻĪmisi
Fāʻofua ʻa Tānia kia ʻEnitī

Naʻá ku kole mo Tīleni ke fakatatali hono tala ʻe ʻEnitī ki he niʻihi kehé kae ʻoua kuó ma vahevahe ʻene ngaahi aʻusiá mo e kau mēmipa ʻo e fāmilí, pea naʻá ne tali lelei ia. Naʻá ma hohaʻa ʻi he fakakaukau ke tala ki hono ongo tehiná mo hono tuofefiné. Ko ʻEnitī ko e lahi taha ia ʻo ʻema fānau ʻe toko fā; naʻe taʻu 16 ʻa hono tuofefine siʻisiʻí, pea taʻu 11 mo 7 ʻa hono ongo tehiná he taimi ko iá. Ko homa foha taʻu 11 ʻoku meimei ke faingataʻaʻia fakaeʻatamai. Hili hano fakakaukauʻi mo e lotu lahi, naʻá ma fakakaukau ke ʻohake ia ʻi he efiafi fakafāmili ʻi ʻapí. Naʻe anga peheni ia, naʻe fakataumuʻa ʻa e fepōtalanoaʻakí ki he ongo tehina ʻo ʻEnitií:

Tīleni: “Kuó mo fanongo nai ʻi he ngaahi lea ko e homosekisuale pe femanakoʻaki a e tangata mo e tangata pe fefine mo e fefine?”

Ongo tautehiná fakatouʻosi: “ ʻIo!”

Ko au: “ʻOkú mo ʻiloʻi ʻa honau ʻuhingá?”

taʻu 11: “ʻOku ou tui ʻoku ʻuhinga ia ʻoku nau teu ‘fakapōpōʻuli’—ʻoku nau vala lanu ʻuliʻuli pea lahi mo e ʻū hau ʻoku tui honau sinó.”

Ko au: “ ʻIo, ʻoku ou tui ʻoku ʻi ai pē ha kau homosekisuale ʻoku nau teu ‘fakapōpōʻuli.’ ”

Tīleni: “ ʻOku ʻuhinga ʻa e homosekisualé ki he manako ha taha ʻi ha taha pē ʻokú na tangata pe fefine tatau. Ko ia ai ko ha tangata ʻoku homosekisuale ʻoku manako ia ʻi he kakai tangatá, pea ko e fefiné ʻe manako pē ia ʻi he kakai fefiné.”

Ko au: “ ʻOkú mo ʻiloʻi ha taha ʻoku manako pē he kakai tangatá?”

Ongo tamaiki tangatá fakatouʻosi: “ ʻIkai.”

Ko au: “ ʻIo, ʻoku mou ʻiloʻi ha taha pehē! Te u ʻoatu ha fanga kiʻi tokoni, pea te mo mateʻi mai leva. Ko e lanu ʻoku saiʻia taha ai e tokotahá ni ko e lanu puluú. Ko e meʻakai ʻoku saiʻia taha aí ko e ravioli. ʻOkú ne lea faka-Sipeini! ʻOkú ne saiʻia he vakapuná.”

taʻu 11: “ ʻEnitī?!” (Hoko atu mo e kakata leʻolahi.)

taʻu 7: “ ʻOo, ko hoʻo ʻuhingā ʻoku ʻi ai homa tokoua ʻoku manako tangata?!” (Kamata ke makiʻikiʻi.)

Tīleni: “Naʻá ma fakaʻamu pē ke mo ʻiloʻi ia. Mahalo ʻe ʻi ai haʻamo ngaahi fehuʻi, pea te tau lava ʻo talanoa ki ai ha faʻahinga taimi pē. ʻOku ʻikai ko ha fakapulipuli ia pe hā. ʻOku ʻikai ke kovi ia. ʻOku ʻi ai haʻamo ngaahi fehuʻi he taimí ni?

taʻu 11: “ʻIo ko au. ʻE lava ke ma foki ki lalo ʻo vaʻinga Nintendo?”

Pea ʻosi ai pē ia ai.

ʻĪmisi
vaʻinga ʻa e ongo tamaiki tangatá

Hili ʻema talaange ki heʻema fānaú, naʻá ma ʻave ha ʻīmeili ki heʻema ongomātuʻá mo e ngaahi tehina mo e taʻokete pea fakahingoa ko e “Fakahaaʻi pea Fakamatalaʻi,” ne fakamatalaʻi ai e ngaahi aʻusia ʻa ʻEnitī ʻi heʻene hoko ko ha taha Siasi ʻoku fakasōtomá kae lahi ange ki heʻema fakahaaʻi ʻa ʻema ʻofa kiate iá pea mo e fiefia ʻokú ne ʻomi ki heʻemau moʻuí. Naʻe ʻikai ha fanongonongo ʻi he mītia fakasōsialé, pea ʻikai ha blog. Naʻe ʻikai ke kei hoko ia ko ha fakapulipuli.

Kuo mau fakahaaʻi māmālie ia ki he kakai kehekehe. ʻI he taimi ní ʻoku ʻikai ke mau ʻiloʻi fakapapau pe ko hai ʻokú ne ʻiloʻí pe teʻeki ʻiloʻí.

Ko e meʻa mahuʻingá ke ongoʻi ʻe ʻEnitī ʻoku malu ʻi he tūkunga ʻokú ne ʻi aí, ko ha meʻa ia naʻe teʻeki ke ne aʻusia kimuʻa.

ʻOku ongo moʻoni ia kiate au he taimí ni ke sio ki heʻene foua ʻa e moʻuí ʻi heʻene founga pē ʻaʻana, pea ongoʻi loto-falala ʻi hono tuʻungá mo e feituʻu ʻokú ne fie aʻu ki aí mo e tuʻunga te ne hoko ki aí.

ʻOku ou manatuʻi ha ʻaho ʻe taha, naʻe ʻikai fuoloa mei he taimi naʻe tala mai ai ʻe ʻEnitī kiate aú, naʻá ku fakakaukau loto, “Kapau naʻe lava ke u ʻiloʻi ʻa e meʻa ʻokú ne fouá, mahalo ʻe mahino lelei ange kiate au. Mahalo ʻe siʻi ange haʻaku hohaʻa kiate ia.” Naʻe lea mahino mai ʻa e Laumālié kiate au he taimi ko iá, ʻo akoʻi mai naʻá ku ʻeke ha fehuʻi taʻeʻaonga. Ko e fehuʻi naʻe totonu ke u ʻeké ko e “Te u hoko fēfē ko e faʻē ʻokú ne fiemaʻú?”

ʻOku ou tui ko e fehuʻi mahuʻinga ia ʻe lava ke ʻeke ʻe he mēmipa takitaha ʻo e Siasí fekauʻaki mo e meʻá ni: “Te u hoko fēfē ko e tuongaʻane pe tuofefine ʻi he ongoongoleleí ʻoku fiemaʻu ʻe he tokotaha ko ʻení?” Ko e talí ʻe fakafoʻituitui pē ʻo hangē ko e fānau takitaha ʻa e ʻOtuá. Ka te u lava ʻo pehē taʻe toe veiveiua, ko e fononga fakalaumālie ʻe lava ke fakatupunga ʻe he fehuʻi ko ʻení ʻoku fakaʻofoʻofa, papau, ʻamanaki lelei pea faʻa fakakaukau ki heʻetau ngaahi tukupā fakataautaha ʻi heʻetau hoko ko e kau ākonga ʻa Kalaisí.

Talanoa ʻa ʻEnitií: Foha ʻo Tāniá

ʻI he tupu hake ʻa ʻEnitī Milá naʻe mahino kiate ia ko e fakasōtomá ʻoku kovi ʻaupito ia. Naʻe ʻikai teitei talanoaʻi tauʻatāina ʻa e kaveingá ni ʻi ha founga lelei. ʻI he kamata ke ne fakatokangaʻi ʻa ʻene ngaahi ongo ki he kakai tangatá, naʻá ne ongoʻi ʻokú ne fihia ʻi ha vanu ʻi he vahaʻa ʻo ʻene tōʻonga ki tuʻá pea mo e anga ʻene ongoʻi ʻi hono lotó. Naʻe toki kamata ke ne moʻui totonu mo aʻusia ʻa e melinó ʻi he taimi naʻá ne fakafenāpasi ai ʻa e ngaahi ongo ko iá.

ʻĪmisi
ko ha tangata ʻokú ne vakai atu ki he ʻotu moʻungá

ʻOku pehē foki ko e fuofua tokotaha ʻokú te “tala totonu ki aí” ko kita pē. ʻI heʻeku tupu haké, naʻá ku ʻilo‘i naʻá ku kiʻi kehe mei he tokolahi ʻo hoku toʻú. Naʻe ʻikai ko ha meʻa naʻe talanoaʻi ʻa e femanakoʻaki ʻa e tangatá—ko ʻeku ʻuhingá ke talanoaʻi fakamātoato, ʻi ha ngaahi founga lelei mo tauʻatāina. Ko hono fakalūkufuá naʻe toki lave pē ki ai ʻi ha founga angamaheni, ʻaki ha ngaahi lea fakaanga pea fakataha mo ha ngaahi fakaʻuhinga taʻefeʻunga. Ko hono olá, naʻe ʻikai lahi haʻaku ʻilo pe ko e hā koā ʻa e fakasōtoma pe ʻoku fōtunga fēfē, ka naʻe mahino kiate au naʻe mātuʻaki kovi ʻaupito ia. Koeʻuhí ko e siʻi ʻeku ʻilo ki aí, naʻe ʻikai leva ha feituʻu ke u fekumi ai ki ha ngaahi tali pe tokoni.

Meʻamālié, naʻe kiʻi kehe ʻa ʻapi ia. ʻOku ou pehē ko e konga lahi ʻo e mālohi, loto-falala mo ʻeku ʻiloʻi aú ne makatuʻunga ia ʻi he founga ne ohi hake ai aú. Naʻe poupouʻi maʻu pē au ʻe heʻeku ongomātuʻa ʻofá ʻi he meʻa kotoa pē naʻá ku manako mo tulifua ki aí, pea naʻe ʻikai ha taimi te u teitei manavasiʻi ai ʻe mole ia meiate au. ʻI heʻeku fakamatala ki aí, ne ʻikai foki ke lahi haʻamau talanoa fekauʻaki mo e kaveingá ʻi homau fāmilí—naʻe ʻikai ko e ʻuhingá he naʻe ʻi ai ha tailiili pe fakaʻapaʻapa fakamōlale ka koeʻuhí naʻe ʻikai pē ha fakakaukau ia ki ai.

ʻĪmisi
tangata mo e fefine ʻokú na sio ki ha ʻotu moʻunga

ʻI heʻeku fakakaukau ki aí, ʻoku faingofua ke vakai ki he vahaʻataimi ko ʻeni ne hoko ai ʻa e fakaʻikaiʻí ko ha sitepu mahuʻinga ʻi heʻeku fononga ki he lea ʻo talá. Naʻá ne fakaʻatā ke u fakafōtunga ʻo hangē ko e angamahení lolotonga iá ʻoku ou feinga ke solova e ngaahi meʻá ʻiate au pē kae ʻoua kuó u ongoʻi ʻoku ou falala feʻunga ki he tuʻunga ʻoku ou ʻi aí ke vahevahe ia mo e niʻihi kehé. Ka ko hono moʻoní, naʻe kiʻi fakamamahi ange e meʻa ne hokó ʻi he tuʻunga ko iá. Ko e founga fakakongokonga ko ʻeni ʻo ʻeku fekuki ke fehangahangai mo e meʻa moʻoni ne u ʻi aí, naʻe lahi ange ʻene hoko ko ha founga kumi-moʻuí ʻi heʻene hoko ko ha founga ke kātekiná. Naʻá ku fihia ʻi ha vanu naʻe fakautuutu ʻene lolotó, ko ha moveuveu ʻi he anga ʻeku fakafōtunga ki he kakaí mo e meʻa naʻá ku ongoʻi ʻi hoku lotó.

ʻOku hangē ʻoku ngali launoa ia he taimí ni ʻa ʻeku fakakaukau ne ʻikai mahino kakato ʻa hoku tuʻunga fakasekisualé, hili ko iá naʻe ʻosi mahino pē ia he taimi ko iá. Ko hono moʻoní, ne ʻikai ngata pē ʻa ʻeku fakaʻikaiʻí ʻi he meʻa ne hā ki tuʻá. Naʻá ku tui moʻoni foki mo au ki ai. Naʻe ʻikai te u fakakaukau te u liliu, ka naʻe pau ke u fakapapauʻi ʻoku ʻikai ngata pē ʻi heʻeku ongoʻi ʻa e manako ʻi he kakai tangatá, ka ʻoku ʻikai foki ke u ongoʻi ʻoku ou teitei manako fefine ʻi he taimi ko ia ʻo ʻeku moʻuí.

ʻĪmisi
tangata ʻoku malimali

Naʻá ku aʻu ki he tuʻunga ko iá ʻi hoku taʻu fakaʻosi ʻi he akoʻanga māʻolungá. ʻI he taimi ko iá kuo ʻamanaki ke u hoko ʻo fuʻu tangata. Naʻe ʻikai liliu ʻa ʻeku ngaahi ongo ki he meʻa ʻoku ou manako aí—ka naʻe fakaʻau ke toe mālohi ange—pea naʻá ku ʻiloʻi ai he ʻikai pē ke u lava ʻo feohi moʻoni mo kakato mo ha fefine. Naʻe pau ke u fakahoko māmālie ʻeni pea ako ke fekumi ki ha ngaahi founga te u lava ai ʻo moʻui ko ha taautaha moʻui fiefia mo ʻuhingamālie. Naʻá ku liliu ʻeku ngaahi fakatuʻamelie ki he kahaʻú, pea naʻá ku tokanga taha ki he akó, ko hoku fāmili tonú pea mo e fefolauʻakí, kae ʻikai toe tokanga ki he nofo-malí mo hono faʻu ha fāmilí. Koeʻuhí ko ʻemau fehikitaki holo ʻi heʻeku kei tupu haké, naʻá ku ʻosi ʻiloʻi ʻa e founga ke u fehangahangai ai mo e ongoʻi tuenoá pea mo fiefia ʻiate au peé. Naʻe tokoni ʻa e ngaahi aʻusia ʻo e ongoʻi tuenoá pea mo e ʻikai fakafalala ki he niʻihi kehé ke nau fakatōliʻa ʻeku moʻuí, ke u toe ofi ange ai ki hoku Fakamoʻuí pea fakatupulaki ha ʻilo ki hoku tuʻungá. Naʻá ku ʻilo neongo ʻe ngalingali he ʻikai te u mali ʻi he toenga ʻo ʻeku moʻuí, ka he ʻikai ʻaupito ke u tuenoa. Naʻá ne ʻomi ha fakafiemālie lahi.

Naʻe faingataʻa ʻa hoku ʻuluaki taʻu ʻi he ʻunivēsiti BYU. Naʻá ku faingataʻaʻia fakasōsiale ʻi heʻeku faifeinga ke ʻiloʻi ʻa hoku tuʻungá. Naʻe kamata ke u fehangahangai mo ha ngaahi palopalema fakaeʻatamai, ʻa ia naʻe hokohoko atu ia ʻi he toenga ʻo e taʻu fakaakó pea naʻá ne uesia ʻeku tuʻunga fakaakó. Neongo naʻe ʻikai ko ha ola ʻeni ʻo ʻeku fefaʻuhi mo e hoko ko ha taha Māmonga ʻoku fakasōtomá, ka naʻe toe faingataʻa ange ai ke u fehangahangai mo e ngaahi palopalema ko iá.

Hili ha taimi nounou mei he ʻosi ʻa e taʻu fakaakó, naʻe uiuiʻi au ke u ngāue ʻi he Misiona Uruguay Montevideo West. Naʻá ku lipooti ki he MTC ʻi ʻĀsenitina, Puenosi ʻAealesí, ʻi he fakaʻosinga ʻo ʻAokosi 2013. Lolotonga ʻení, naʻe fakaʻau ke toe kovi ange ʻa ʻeku moʻui lelei fakaeʻatamaí, pea naʻe tukuange fakalangilangi au pea fakafoki ki ʻapi hili ha māhina ʻe nima ʻo ʻeku ngāué.

ʻI heʻeku foki mei he ngāue fakafaifekaú, naʻe kamata māmālie leva ke u tala ki ha kakai tokolahi ange. Te u lava moʻoni ke pehē ʻoku hoko ʻa hono tala ki he kakaí ke faingofua ange ai ka ʻoku ʻi ai pē hono ngataʻanga, pea ʻi he hili pē iá ʻoku faingofua siʻisiʻi pē. ʻOku ʻikai ke u tala fakahāhā ki he kakaí ʻoku ou manako ʻi he kakai tangatá; ʻoku ou toki lave pē ki ai ʻo ka fie maʻu. Ka neongo iá, ʻoku hoko ʻa hono fai iá ke u kei maʻu ai ha moʻui nonga mo fiefia ʻi heʻene fakangofua ke u moʻui totonu ange.

ʻĪmisi
ko ha tangata ʻoku fakalaulauloto

ʻI heʻeku tala tauʻatāina ki he kakaí ʻa e ngaahi ongo ʻoku ou maʻú, kuó u fakatokangaʻi ʻoku matuʻotuʻa ange ʻeku ngaahi holí pea pau mo moʻui lelei ange. ʻI heʻeku tupu haké, naʻá ku fakatokangaʻi naʻe vave hono tohoakiʻi ʻeku ngaahi holí pea naʻe fakakakano ange mo faingataʻa ange ke mapuleʻi. Ka neongo ia, ʻi he kamata ko ia ke u moʻui totonu kiate aú, naʻá ku fakatokangaʻi naʻe kamata ke liliu ʻeku ngaahi holí pea aʻu pē ki heʻeku ngaahi manakó ʻi he fakaʻau ke u ʻilo lahi ange ki he meʻa te ne ʻomi ʻa e fiefia ʻoku moʻoni mo tuʻuloá. ʻOku ou fanongo ki ha kakai tokolahi ʻoku nau fakakalakalasi ʻa e manako ʻi he tuʻunga tangata pe fefine tataú ko ha ʻahiʻahi. Ko e meʻa kuó u aʻusiá ko hano fakafaingofuaʻi ʻo fuʻu tōtuʻa ʻaupito ʻeni, ʻo hangē pē kapau ne fakaʻaongaʻi ia ke fakamatalaʻi ʻa e femanakoʻaki ʻa ha fefine mo ha tangatá. ʻOku natula ke fakakau ai ha ʻahiʻahi, ka ʻoku ʻikai ko ha ʻahiʻahi ia ʻiate ia pē. Ko hono faikehekehé pē, ko e meʻa ʻoku fai ki ai ʻa e ʻofá. Pea ʻoku ʻikai foki ko ha mahaki ʻa e femanakoʻaki ʻa e fefine mo e fefine pe tangata mo e tangatá.

Ko e ʻuluaki pea ko e pole lahi taha naʻá ku fehangahangai mo ia kimuʻa pea hili ʻeku “tala ki he kakaí” ko e loto-mamahi ʻi ha ngaahi founga kehekehe. Ko e founga ʻe taha ko e taʻelatá. Naʻá ku tukupā ʻi he kamataʻangá ki he fakakaukau te u moʻui anganofo, he ko e meʻa ia ʻoku fie maʻu ke maʻu ai ʻa e ngaahi tāpuaki kakato ʻo e ongoongoleleí. ʻOku aʻu ki he tuʻunga ko iá, ko e meʻa pē kuó u ʻiló ko e manako ʻataʻatā pē. Ka neongo ia, ʻi heʻeku taʻofi ʻa ʻeku taʻotaʻomi ʻa e ngaahi ongo ʻoku ou maʻú kae kamata fakakaukau ki he meʻa ʻoku ou fie maʻu moʻoni ʻi he moʻuí, naʻá ku fakakaukau leva ki he faʻahinga fiefia ʻe lava ke ongoʻi ʻi hono vahevahe ʻeku moʻuí mo ha taha ʻoku ou ʻofa moʻoni aí. ʻOku ʻi ai e ngaahi ʻaho ʻoku faingofua ange ai ke fehangahangai mo e faingamālie ʻe ngalingali te u nofo taʻemali ʻi he moʻuí ni.

Ka ko e fakamulitukú, ʻoku ou ʻiloʻi ʻe lava ke u moʻui fiefia mo fiemālie ko ha tokotaha taautaha. Ka neongo ʻa e meʻá ni, ʻe lava ke u ongoʻi maʻu pē ha fakaʻānaua ki he faʻahinga feohi tākaua ko iá.

Neongo ʻa e ngaahi ʻahiʻahi mo e faingataʻa ʻoku ou fehangahangai mo iá, kuó u ako ha ngaahi lēsoni ʻi ha ngaahi founga lahi ʻi heʻeku hoko ko ha tokotaha Siasi ʻoku fakasōtomá ʻa ia ne ʻikai ke u teitei mafakakaukaua. Mahalo ko e mahuʻinga tahá ʻa e ngaahi ʻulungaanga ʻo e tuí, ʻamanaki leleí, mo e ʻofa faka-Kalaisí. Kuo hanga ʻe he ngaahi meʻa kuó u aʻusia ʻi heʻeku hoko ko ha tokotaha Siasi ʻoku femanakoʻaki pē mo e tangatá ʻo fakamālohia ʻeku tuí ʻi heʻeku ako ke u fiemālie pē ʻi he ʻikai maʻu ha mahino kakató, ako ke fakatokangaʻi ʻa e Laumālié, mo e ako ke falala ki he ʻEikí pea mo ʻEne taimí.

Ko e taha ʻo e ngaahi lēsoni fakaʻofoʻofa taha kuó u akó ko e ʻamanaki leleí. ʻOku ʻikai ke u ʻiloʻi pe ʻe faifai angé peá u maʻu ha taha ke ma feʻao ʻi he moʻuí ni. Ko hono moʻoní, ʻoku siʻisiʻi ʻa e faingamālie ʻe lava ke hoko ai iá. Ka neongo ia, ʻoku feʻunga pē ke u feinga ki ai, ʻamanaki ki ai, pea ke fakatuʻamelie ki ai. Ko e meʻa tatau tofu pē ia mo e ongoongoleleí. ʻOku ʻikai ha founga ke tau lava ai ʻo fakamoʻoniʻi pau ʻe hoko ʻa e ngaahi meʻa ʻoku tau ʻamanaki ki aí, ka ʻoku tau feinga ki ai neongo e ngaahi faingataʻá he ʻoku mahuʻinga ia. Ko hono fakaʻosí, kuó u ako ʻa e ʻofa faka-Kalaisí ʻi heʻeku kātekina ʻa e ngaahi meʻa kuó u fefaʻuhi mo iá pea mamata ki he niʻihi kehé ʻenau kātekina haʻanautolú.

Kuo mahino kiate au ʻa e mahuʻinga ko ia ʻo e ʻofa haohaoa ʻa Kalaisí. ʻOku ou ʻiloʻi ʻoku moʻui ʻa e ʻOtuá pea ʻokú Ne ʻofaʻi kitautolu. ʻOkú Ne ʻafioʻi kakato ʻa kitautolu takitaha he naʻá Ne fakatupu kitautolu. ʻOku ou ʻiloʻi naʻe fakalelei ʻa Kalaisi ʻo ʻikai ngata pē ʻi heʻetau ngaahi angahalá ka ki hotau ngaahi mamahí mo e faingataʻá foki ʻi he moʻui fakamatelié. ʻOku ou tui ʻoku tau ʻi Hono toʻukupú, pea ʻe iku lelei ʻa e meʻa kotoa pē, he ko ʻEne palani fakalangí ia. ʻOku ou maʻu ha fakamoʻoni ki he mālohi mo e fakaʻofoʻofa ʻo e ʻofa faka-Kalaisí. ʻOku ou ʻofa ʻi hoku Fakamoʻuí mo ʻeku Tamai ʻi he Langí, pea ʻoku ou fakafetaʻi he ʻaho kotoa pē koeʻuhí ko e ngaahi tāpuaki mo e aʻusia kuó u maʻu ʻi he moʻui ní.

Talanoa ʻa Lōpiní: Pīsope ʻa Tāniá

ʻOku vakai ʻa Lōpini kia ʻEnitī ʻi he founga tatau pē ʻoku vakai ai ʻa ha pīsope ki ha mēmipa mateaki ʻo e haʻofangá. Ko e tokotaha kotoa pē ʻoku ʻi ai ʻene ngaahi pole; ko e pole ʻa ʻEnitií ko e manako ʻi he kakai tangatá. Ka neongo ia, ʻoku ʻikai taʻofi ai ia mei haʻane maʻu ha fatongia mo tokoni ki hono fāmili fakauōtí. Fakatatau mo e fakamatala ʻa Lōpiní, ʻoku hoko ʻa e maʻulotu ʻa ʻEnitií ko ha tāpuaki ki honau uōtí.

ʻĪmisi
tā ʻo Lōpiní

ʻOku ʻikai ha faingataʻa ʻe taha ʻi heʻeku feohi mo ʻEnitī mo e fāmili Milá. Kuo teʻeki ke u fakahoko ha fakahaofi fakaeloto pe ko ha ngaahi ʻinitaviu fakamamahi lōloa mo ʻEnitī. Kuo teʻeki ke kole mai ʻe ʻEnitī ke fai ange ha tokanga makehe, pea kuó ne foaki lahi mo hono fāmilí ki homau uōtí talu ʻenau hiki mai. ʻOku ou lea ʻaki ʻení he ʻoku hangē ne ʻikai loto ʻa ʻEnitī ke fai ha hohaʻa ki hono tuʻunga fakasekisualé.

ʻOkú ne saiʻia ke ne tatau pē mo e tokotaha kotoa pē. Pea ko e hā hano kovi? ʻOku ʻikai ke ne kehe mei ha taha ʻo kimautolu. ʻOku mau maʻu kotoa ha ngaahi aʻusia makehe, pea ʻoku mau fepoupouaki.

Ko e tamai ʻa ʻEnitī ko Tīlení ko ʻemau palesiteni Talavoú ia. ʻOku hoko ʻa ʻene faʻē ko Tāniá ko ʻemau faiako ki he kalasi Tokatēline ʻo e Ongoongoleleí. ʻOku mālohi ʻa hono tuofefiné mo hono ongo tehiná ʻi heʻenau kalasi mo e kōlomu takitaha. ʻOku hoko ʻa ʻEnitī ko ha tokoni ʻi he kōlomu ʻa e kaumātuʻá. ʻOkú ne poupouʻi ʻa ʻene palesitení pea ngāue faivelenga.

ʻOku ou fakakaukau mo hoku ongo tokoní kia ʻEnitī ʻi he founga tatau pē ʻoku mau vakai ai ki ha toe mēmipa kehe ʻo e uōtí, pe ko ha mēmipa ʻo e tukui koló. Kuo teʻeki ke u ʻilo kuó ne fai ha fehalaaki. Neongo ko e moʻoni ʻoku ʻikai ke ne haohaoa, ka ʻoku ʻikai ha taha ʻiate kitautolu ʻe haohaoa. ʻOku tau ʻamanaki kotoa ke maʻu ha lelei mei he fakafenāpasi ko ia mo e ʻEikí ʻa ia ʻoku malava ʻi he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí.

Naʻe ʻosi fakahū ʻe ʻEnitī ʻa ʻene foomu ngāue fakafaifekaú lolotonga ʻene kei ʻi hono siteiki mo e uooti kimuʻá. ʻOku hanga ʻe he foʻi moʻoni ko ia naʻe fie ngāue ʻa ʻEnitií ʻo fakahaaʻi ʻoku ʻi ai haʻane fakamoʻoni, ko ha tui ki hotau Fakamoʻuí pea ki hono Fakafoki mai ʻo e ongoongoleleí. ʻI he taimi naʻe maʻu mai ai ʻa hono uiuiʻí, naʻe ʻilo ʻe ʻEnitī mo hono fāmilí kuo ui ia ke ngāue ki ʻUlukuai. Naʻe fakaafeʻi au ke kau fakataha mo e familí ʻi hono vaheʻi ʻo ʻEnitī ʻe Palesiteni Kalanitelí. Naʻe tatau pē ʻa e fokotuʻutuʻú mo e ngaahi ouau vaheʻi kehe kuó u kau ki ai kimuʻá. Naʻe ʻoange ki he fāmilí ha faingamālie ke vahevahe ʻenau ngaahi ongó mo ha faleʻi; naʻa nau kakata mo tangi. Naʻe feinga loto-toʻa ʻa ʻEnitī ke ngāue ko ha faifekau taimi kakato. Ka koeʻuhí ko ha ngaahi ʻuhinga naʻe fekauʻaki pe ʻikai fekauʻaki mo ʻene manako ʻi he kakai tangatá, naʻe ʻikai lava ai ke ne ʻosiki ʻa hono taimi kakato ʻi he ngāue fakafaifekaú pea naʻe tukuange vave leva ia. ʻOku ou fie fakamamafaʻi, naʻe ʻikai koeʻuhí ne taʻeloto ʻa e palesiteni fakamisioná ke hoko atu e ngāue ʻa ʻEnitií; ka koeʻuhí ko ha ngaahi faingataʻa fakaeʻatamai naʻe foua ʻe ʻEnitī he taimi ko iá.

ʻĪmisi
Talanoa ʻa ʻEnitī mo Lōpiní

ʻI heʻene foki mai ki homau uōtí, naʻá ku ʻiloʻi ne siva e ʻamanaki ʻa ʻEnitií ʻi he ʻikai ke ʻosi lelei ʻene ngāue fakafaifekaú. Naʻá ne fakahaaʻi mai ʻi haʻama ʻinitaviu ʻa ʻene loto-holi ke nofo maʻu ʻi heʻene tuí pea ngāue maʻá e ʻEikí ʻi ha ngaahi founga kehe. ʻI heʻeku ʻiloʻí, kuo teʻeki ke vaivai ʻa e tui a ʻEnitií.

Ne ʻikai fuoloa mei he foki mai ʻa ʻEnitií, naʻe kole mai heʻene palesiteni ʻo e kōlomu ʻa e kaumātuʻá ke uiuiʻi ʻa ʻEnitī ke hoko ko ha taha ʻo hono ongo tokoní. Naʻa mau aleaʻi fakapīsopeliki ʻeni pea ongoʻi ʻe lelei ʻa e uiuiʻí kia ʻEnitī pea mo e kau mēmipa ʻo e kōlomú. Naʻa mau ongoʻi naʻe ueʻi fakalaumālie ʻa e uiuiʻí ni, pea ne mau fai ʻa e fakaongoongoleleí ki he palesiteni fakasiteikí. Naʻa mau ongoʻi ʻoku ʻikai ha ʻuhinga ke taʻofi ai ʻa e faingamālie ko ení meia ʻEnitī. Talu mei he taimi ko iá, kuó ne ngāue lelei mo faivelenga. ʻOkú ne kau ki he ngaahi fakataha fakapalesitenisií, ʻaʻahi ki he kau mēmipa ʻo e kōlomú fakataha mo e kau mēmipa kehe ʻo e kau palesitenisií, pea ngāue ʻi he founga kotoa pē ʻoku totonu ke fakahoko ʻe ha tokoni leleí. ʻI he taimi ʻoku ʻikai ke faingamālie ai ʻa e palesiteni ʻo e kōlomu ʻo e kaumātuʻá, ʻoku haʻu ʻa ʻEnitī ki heʻemau ngaahi fakataha alēlea fakauōtí mo e fakataha kōmiti pule ʻa e lakanga fakataulaʻeikí.

Lolotonga ʻa ʻene ʻi homau uōtí, kuo tali lelei ʻe he kāingalotú ʻa ʻEnitī. ʻOku ʻikai ke ʻilo ʻe ha tokolahi ʻa e manako ʻa ʻEnitī ʻi he kakai tangatá. Ko kinautolu ʻoku nau ʻiloʻí ʻoku nau ʻofaʻi pea fakaʻapaʻapaʻi ʻa ʻEnitī ʻo tatau pē mo ha toe taha he fānau ʻa ʻetau Tamaí. ʻOku fakafaingofuaʻi ʻeni ʻe ʻEnitī ʻaki ʻene anga faingofuá mo fakakaumeʻá

Ko ʻEnitī pē te ne lava ʻo fakamatalaʻi ʻa e anga ko ia ʻo ʻene moʻui ʻi ha ʻātakai ʻo e Kāingalotu ʻo e Siasí lolotonga ʻa ʻene foua ʻa e manako pē ʻi he tangatá. Ka ʻi he anga ʻo ʻeku fakakaukaú, neongo ʻokú ne anga fakalongolongo, ka ʻokú ne fiefia mo fiemālie. ʻOkú ne maʻu ha fāmili ʻoku mātuʻaki poupou mo ha kaungāʻapi mo e kaungāmeʻa ʻoku nau angalelei mo ʻofa ʻiate ia. Kuo hoko ʻa ʻene ʻi hení ko ha tāpuaki ki homau uōtí.

ʻOku ou tui ʻoku ʻofa tatau pē ʻa e Fakamoʻuí kiate kitautolu kotoa pea kuó Ne foaki Ia ko ha totongi huhuʻi maʻá e fānau kotoa ʻa e Tamaí. ʻOku ʻikai ke Ne filifilimānako pea ʻokú Ne fakaafeʻi kitautolu kotoa ke tau maʻu ʻa e ngaahi fua ʻo ʻEne Fakaleleí. ʻOku ou tui ʻoku mahino kiate Ia pea ʻokú Ne kaungā ongoʻi ʻa e ngaahi pole kehekehe ʻoku tau fehangahangai mo iá, neongo pe ko e hā e ngaahi pole ko iá.

ʻOku ou tui ʻokú Ne ʻafioʻi ʻa ʻEnitī, ʻafioʻi ia ʻaki hono hingoá, pea ʻofa ʻiate ia ʻo ʻikai toe momou, ʻo hangē ko ia kuo mau lava ʻo fakahoko ʻi homau uōtí.

Paaki