iTuvatuva ni Keba

“Dou cokonaki kemudou; dou vakarautaka na veika sa yaga vei kemudou” (V&V 109:8).

E dodonu me rawarawa tu ga na keba ka me gauna vei ira na goneyalewa mera raica na veika buli ni Kalou ka “tiko lo” (V&V 101:16). E sega ni dodonu me vakamatailalai na keba se oka kina na soqo levu, soqo veisisivi, se ukuuku ena kauta tani na inaki ni keba. Me kakua talega ni vakayacori na veika e rawa ni ra vakanananu cala kina na goneyalewa me vaka na luluvu se kurabui ena vakilai ni Yalo. Na itaviqaravi dodonu, na veika lasa savasava, kei na veimaliwai vinaka ena sureta na Yalo Tabu.

E dodonu me vakayacori na keba ena dua na vanua vakanomodi era na vakila kina na goneyalewa na Yalo, wasea na nodra ivakadinadina, vulica na kilaka eso, ka veilasamaki.

Sa nodra itavi na qase kei ira na iliuliu ni itabagone mera raica vinaka ka nanamaki ki na veika yadua ni keba kei na nodra gagadre ka taqomaki na vakaitavi yadua kina.

• 10.8.6 Keba ni Goneyalewa

• 10.8.9 Vakailavotaki ni iTaviqaravi kei na Soqo

• 13.2.4 iVakatagedegede

• 13.6.8 iTaviqaravi ni Kumuni iLavo

• 13.6.9 Inisua

• 13.6.12 iTaviqaravi ena Bogi

• 13.6.13 Veivakadonui ni iTubutubu

• 13.6.17 Redetaki ni iYauqaqa Sega ni Nona na Lotu baleta na iTaviqaravi

• 13.6.20 Na iTataqomaki kei na Veivueti ena Vakacalaka kei na kena Ripotetaki

• 13.6.24 Veilakoyaki

Vakaitavitaki ira taucoko na goneyalewa ena ilesilesi kei na itavi ena keba (raica na iVoladusidusi 2, 3.3.4). Ni sa yaco na gauna vei ira na goneyalewa mera veiqaravi, vakasaqa, sasamaki, tuvaka, ka veiliutaki, era na vulica kina na kila ni tuvatuvaka kei na vakatulewa ena vakalougatataka tikoga na nodra matavuvale kei na Lotu. Raica mo vakayagataka na ivakavuvuli ni vakavakarau vakayalo kei na veiliutaki kei na cakacaka vakalotu va-Karisito ena tiki taucoko ni ituvatuva.

Digitaka e dua na Vanua ni Keba kei na Tikinisiga

Na vanua ni nodra keba na Goneyalewa ena dau duidui ni vakatau tiko ki na nomuni vanua kei na gagadre. Sa kena ivakarau me dau vakayacori na keba e tautuba ena dua na vanua taqomaki yawa mai vale. Se vanua cava ga, e dodonu me vakayacori na keba ena dua na vanua vakanomodi era na vakila kina na goneyalewa na Yalo, wasea na nodra ivakadinadina, vulica na kilaka eso, ka veilasamaki. Ena vanua e dredre se vakatabui kina na keba ena bogi taucoko, ena vinaka cake me na tuvanaki e dua na keba ena siga. Ena rawa ni vakayacori na keba ena siga ena dua na vanua e volekata na nodra itikotiko na goneyalewa, me vaka na rara ni gade, vanua ni vakatakakana, se daku ni itikotiko.

Na keba e rawa ni ra okati ga kina na goneyalewa mai na nomu tabanalevu, se rawa ni okati ira na goneyalewa taucoko ena iteki. Sa rawa mo tuvanaka e dua na keba ena loma ni yabaki, ia mo nanuma tiko na draki, na vula, kei na mataqali keba o vinakata kei ira na goneyalewa mo ni sotava. Ena kena gauna donu, me na vakayacori na keba ni Goneyalewa vakadua ena dua na yabaki, ia sa rawa me lailai sobu na kena vakayacori me sotava na nomuni gagadre. Na keba dodonu ena sega ni sivia e lima na siga, ka sega ni dodonu me vakayacori ena siga ni Vakacecegu, ka sega ni dau vakayacori ena siga Moniti. Raica me muria na nomu keba na lawa taucoko ni vanua me baleta na keba moce ni itabagone.

Vakadeitaka na Lalawa ni Keba

Ni ko veivakasalataki kei ira eso ka digitaka na lalawa ni nomu keba, ena masumasu mo tarogi iko vakaoqo: Na cava e vinakata na Tamada Vakalomalagi me yaco ki na nodra bula na goneyalewa ena vuku ni keba oqo? Na isau ni taro oqo sa dodonu me lalawa ni nomuni keba. Na lalawa oqo ena dusimaka na vakatulewa taucoko o ni vakayacora baleta na keba.

Digitaka e Dua na iToko ni Keba

Ena vukei kemuni na itoko ni keba mo ni raica matua tiko na lalawa ni keba. Na itoko e dodonu me ka vakayalo, ka vakavotuya vei ira na goneyalewa e dua na ivakavuvuli ni kosipeli, ka me na vakauqeti ira mera bulataka na yavunibula ni Goneyalewa. E dodonu mera vakadonuya na iliuliu ni matabete na itoko oqo ni bera ni tuvanaki me vakayagataki ena keba.

E dodonu me veivakauqeti na itoko mai:

• Na iToko Vakayabaki ni Muavata

• Dua na ivolanikalou.

• Dua na itukutuku ni parofita se iapositolo.

• Dua na serenilotu.

• Na ivolalailai Me iSakisaki ni iTabagone .

Digitaka na iTaviqaravi

“Ia oqo, raica, au sa solia vei kemudou e dua na ivakaro, o ya ni dou sa soqoni vata mo dou veidusimaki ka veivakatataki cake vakataki kemudou, mo dou kila kina na ivakarau mo dou vakayacora” (V&V 43:8).

Veivakasalataki vata kei iratou na mataveiliutaki ni Goneyalewa kei ira na qase kei na iliuliu ni keba ni itabagone me tuvanaki na itaviqaravi veitaqomaki ka vakaibalebale ena vakayacori rawa kina na nomuni lalawa ni keba. Na itaviqaravi ni keba vinaka duadua era na veiraurau ki na nodra gagadre kei na gugumatua na goneyalewa taucoko ka rawa kina mera vakila ka kila na Yalo ni ra tauyavutaka na veitokani, vakatovotovotaka na kilaka ni veiliutaki, vakalevutaka nodra taledi, tara cake nodra tiko bulabula ena itaviqaravi vakayago, se vulica ka vakavakarau ki na leqa tubukoso.

Eso na vakasama ni itaviqaravi e sotava na inaki oqo era volai tiko ena iwasewase “Vakasama ni iTaviqaravi ni Keba” ni idusidusi oqo. Digitaka me ra tautauvata na itaviqaravi vakayalo, veimaliwai, vakayago, kei na vuli. Na taro e tarava ena rawa ni vukei kemuni mo ni dikeva na nomuni itaviqaravi sa tuvanaki:

1. Ena vakayacoka vakacava na itaviqaravi oqo ki na noda lalawa ni keba?

2. Na lesoni bibi cava era na vulica na goneyalewa mai na itaviqaravi oqo?

3. Na kilaka cava ena veivuke kina na itaviqaravi oqo vei ira na goneyalewa mera torocake kina?

4. Ena veivaqaqacotaki vakacava na itaviqaravi oqo vei ira na goneyalewa, nodra itikotiko, kei na nodra matavuvale?

5. E rivarivabitaki tu beka na itaviqaravi oqo ni na yaco kina na tauvimate se mavoa? Eda sa tuvatuvaka vakavinaka beka me vakalailaitaki na rivarivabi oqori?

Ena vanua eso era sa vakaitavi tiko kina ena keba na goneyalewa ena vuqa na yabaki, sa na tiko kina eso na itaviqaravi, sere, kei na itovo e vakayacori tikoga ena veiyabaki ka sa yaco me ivakarau tudei tu. Taleva vakamatau na veivakarau tudei oqo me raici kina ni ra sa dodonu ka sotava na inaki kei na gagadre ni keba.

Oqo e dua na ivakaraitaki ni dua na siga dina ni keba ni Goneyalewa. Eso na itaviqaravi era volai tiko e ra era na sega beka ni vakayacori rawa ena nomuni vanua. Vakamuria na Yalo ni ko cakava e dua na ituvatuva ni gauna ni nomuni keba e veiraurau kei ira na nomuni goneyalewa kei na itikotiko.

Sabolo ni iTuvatuva ni Gauna ni Dua na Siga Dina ni Keba

7:00–7:30 Gole ki na keba, se yadra ena keba.

7:30–9:00 Vakarautaka ka qarava na katalau. Sasamaki ni oti na kana.

9:00–9:15 Vakayacori na lotu ni mataka lailai, oka kina na serenilotu, dua na ivolanikalou, kei na masu.

9:15–9:30 Kacivaka na itukutuku ni itaviqaravi eso ka veivosakitaka na ilesilesi kei na veitaqomaki.

9:30–12:00 Vakaitavi ena itaviqaravi eso: vulica na veika e baleta na vakasavasavataki ni wai, imatai ni veiqaravi, kei na ivakaruru ni leqa tubukoso.

12:00-1:30 Vakarautaka ka qarava na vakasigalevu. Sasamaki ni oti na kana.

1:30–2:30 Dua na gauna vakanomodi ni vulica na ivolanikalou, vakanananu vakatitobu, kei na vakaleweni ni ivolaniveisiga me baleta vakatabakidua na ulutaga se itoko.

2:30–5:00 Vakaitavi ena itaviqaravi eso: qito vakailawalawa, veitau qalo, kei na taubale e vanua.

5:00–6:30 Vakarautaka ka qarava na vakayakavi. Sasamaki ni oti na kana, ka samaki na keba.

6:30–7:30 Vakayacori e dua na vakaraitaki taledi.

7:30–9:00 Vakayacori e dua na lotu ena yakavi kei na soli ivakadinadina.

9:00–9:30 Solia na gauna ni masumasu ni tamata yadua kei na vuli.

9:30–10:00 Vakarau na moce. Era bose vata na qase kei ira na iliuliu ni keba ni itabagone me dikevi na soqo ena siga o ya ka vakavakarau ki na siga e tarava.

Tukutuku ka Okati Ira na iTubutubu

Na veika sa vulica e dua na goneyalewa ena keba e dodonu me vaqaqacotaki koya ka vakalougatataka na nona matavuvale. Ni ko vakavakarau ki na keba, sa rawa mo sureti ira na itubutubu mera wasea na nodra gagadre vakayalo kei na inuinui baleti ira na luvedra yalewa ka mera soli vakasama talega baleta na itaviqaravi kei na kilaka ena rawa ni yaga ki na nodra matavuvale. Era rawa ni cau talega mai eso na itubutubu era kenadau ka kilaka ena veika eso. Tukuna vei ira na itubutubu na tikinisiga, vanua ni keba, isau vakailavo, itoko, kei na itaviqaravi eso o ni sa tuvanaka tu baleta na keba. Vakamacalataka vei ira na itubutubu kei ira na goneyalewa na ivakatagedegede ni isulusulu dodonu kei na itovo e gadrevi ena keba (raica na 1 Timoci 4:12).

Ni bera na keba, kerea na itubutubu me vakalewena ka solia lesu mai na Fomu ni Veivakadonui ni iTubutubu se Dauniveisusu kei na iTukutuku Vakavuniwai ni goneyalewa yadua. Na fomu e rawa ni kune ena safety.lds.org. E dodonu mo vakarautaka na matailalai ni itukutuku me baleta na keba kei na itaviqaravi eso me rawa vei ira na itubutubu mera solia na veivakadonui ena veika era sa kila tu mera laki vakaitavi kina na luvedra yalewa (raica na iVoladusidusi 2, 13.6.13).

Tuvanaka na Veitaqomaki kei na Vakavakarau ki na Leqa Tubukoso

“Ia ni da sa rawata e dua na veivakalougatataki mai vua na Kalou, sa rawa ena vuku ni da sa talairawarawa ki na lawa sa vakayavutaki kina” (V&V 130:21).

Dua vei ira na nomuni ilesilesi bibi ena keba o ya mera taqomaki tudei tikoga na goneyalewa ena bula vakayalo, savasava, vakasama, ka vakayago ni ra tiko yawa mai na nodra matavuvale. Na itovo kei na veimaliwai taucoko e dodonu me salavata kei na ivakatagedegede ni Lotu ka bulataka na itovo sa va-Karisito. Me ikuri, sa rawa mera tuvanaka na iliuliu e dua na ivakatagedegede kei na idusidusi ni keba me vakadeitaka na veitaqomaki ka tauyavutaka e dua na vanua ni veimaliwai ena vakayacoka kina na lalawa ni keba. E dodonu me ra kila tiko na itabagone ni nodra vakaitavi ena dua na itaviqaravi e sega ni dua na dodonu ia e dua na madigi ka rawa ni vakadaroi kevaka era ivukivuki baleca se rawa ni ra mavoa kina se o ira tale eso. Sa dodonu mera vakaraitaka na iliuliu na nanamaki eso oqo kivei ira na itubutubu kei ira na vakaitavi ka veivakasalataki vata ena iwalewale me na wali kina na kauwai ena rawa ni tubu mai.

Sa gadrevi e dua na iwiliwili vakarauti ni qase veiliutaki mera tiko ena keba. Sa dodonu me na dau tiko e rua na supavaisa qase ena itaviqaravi yadua. Ena gadrevi na ikuri ni qase veiliutaki ena itaviqaravi levu cake eso. Sa gadrevi e rua se sivia na lewe ni Matabete i Melikiseteki me na tiko ena gauna taucoko ni keba ena tabana ni veitokoni kei na veitaqomaki (raica na iVoladusidusi 2, 13.6.12). O ira kece na iliuliu, tagane se yalewa, mera na kakua ni veitalanoa taurua kei na dua na itabagone vakavo ga ke ra voleka tu e matadra na qase veiliutaki.

Me ripotetaki vakatotolo vei ira na iliuliu ni matabete na vakacalaka se mavoa bibi cavaga ena gadrevi kina na veiqaravi vakavuniwai e levu cake mai na imatai ni veiqaravi. Sa vakayaloqaqataki o ira kece na tiko ena keba, vakabibi o ira na qase veiliutaki, mera qaqarauni ki na ivakatakilakila cavaga ni veivakacacani kei na veivakawaleni. O ira ka sa kila rawa na vakacacani ni bula vakayago, veidauci, se vakasama mera ripotetaka na kena macala ki na tabana vakalawa e veiganiti kaya ka veitaratara vakatotolo kei na bisopi.

Sa dodonu mera vakavakarau na goneyalewa kei na iliuliu me baleta na gagadre vakayago ena keba. Vakalailaitaka na leqa ena kena vakamuri na ivakaro ni vanua kei na lawa kece ni nomuni iwasewase. Raica me dau vakarautaki tu na sala ni veilakoyaki kei na veitaratara ena veigauna kece sara. Ke rawa, sureta e dua na nasi, vuniwai, se so tale era kenadau ena imatai ni veiqaravi mera tiko ena keba. Kauta mai na veiyaya ni imatai ni veiqaravi. Vola na itikotiko kei na naba ni talevoni me baleti ira na veivalenibula voleka kei na veitaratara ni leqa tubukoso, me vakataka na veiqaravi ni ovisa, daubokobuka, se tabana ni bula.

Ni bera na keba, sikovi ira na itubutubu ni goneyalewa mo kila kina na kedra ituvaki talei na goneyalewa yadua—oka kina na gagadre ni kakana, veiqaravi vakavuniwai, kei na vakasama. Raica matua tiko na nodra itovo na itabagone ka veitarovi ke sa veiganiti. Ena sega ni vakadonui na veivakasaurarataki, veivakarerei, kei na veivosaki se itovo tawaloloma, ca, se veibeci. Kila vakavinaka ka ciqoma na ilesilesi ni kena tuvai na nodra taqomaki kei na tiko vinaka ni itabagone o qaravi ira tiko. Kila deivaki, veivosakitaka, ka vakarautaka na veiwalewale me vakalailaitaki kina na rivarivabi eso o namaka tu ena keba.