5‑ші тарау
Жақып бақша мен жабайы зәйтүн ағашының аллегориясына сілтеме жасай отырып, Зеностың сөзін келтіреді. Олар Исраил мен өзге ұлттарды бейнелейді. Исраилдің бытырауы мен жиналуы алдын ала белгіленген. Нефилер мен Ламандықтар және бүкіл Исраил үйі туралы ескертулер берілген. Өзге ұлттар Исраилге қосылатын болады. Ақырында жүзімдік өртенеді. Шамамен 544–421 ж. Иса Мәс. дейін.
1 Ал енді, бауырларым, Зенос пайғамбардың сөздерін оқығандарың естеріңде жоқ па, ол Исраил үйіне сөйлеп, былай деді:
2 Құлақ асыңдар, Уа, Исраил үйі, Жаратқан Иенің пайғамбары, менің сөздеріме құлақ салыңдар.
3 Міне енді, Жаратқан Ие мынаны айтады: Уа, Исраил үйі, мен сені адам алып және өзінің жүзімдігінде нәрлендірген зәйтүн ағашына ұқсатамын; міне ол өсті және ескіріп әрі шіри бастады.
4 Міне дәл солай болды, жүзімдіктің иесі шығып және зәйтүн ағашының шіри бастағанын көрді; міне ол былай деді: мен оны кесіп және айналасын қазып әрі өңдеймін, сонда мүмкін ол жас және нәзік бұтақтарды шығарады, солай ол жойылып кетпес.
5 Міне дәл солай болды, ол өзінің сөзіне сай ол оны кесті және айналасын қазды, әрі өңдеді.
6 Міне дәл солай болды, көптеген күн өткеннен кейін ол аздап, жас және нәзік бұтақтарды бере бастады; бірақ міне, оның негізгі төбесі жойыла бастады.
7 Міне дәл солай болды, жүзімдіктің иесі мұны көріп және ол өзінің қызметшісіне: Бұл ағаштан айырылғаным мен үшін өте ауыр; сондықтан бар және жабайы зәйтүн ағашының бұтақтарын жұлып ал да оларды маған осында әкел; міне біз қурап бара жатқан негізгі бұтақтарды жұлып аламыз да оларды біз өртеу үшін отқа тастаймыз.
8 А міне, жүзімдіктің иесі былай дейді: Мен осы жас және нәзік бұтақтардың көбін аламын да, оларды мен өзім қалаған жерімде егемін; міне бұл ағаштың тамыры жойылып кетсе де, мен оның жемісін өзіме сақтай аламын; сондықтан мен мына жас және нәзік бұтақтарды аламын да, оларды мен өзім қалаған жерімде отырғызамын.
9 Сен жабайы зәйтүн ағашының бұтақтарын ал да, бұлардың орнына соларды отырғыз; ал сол мен жұлып алғандарды мен отқа тастаймын да өртеп жіберемін, сонда олар менің жүзімдігімнің жерін басып алмайды.
10 Міне дәл солай болды, жүзімдіктің иесі қызметшісі жүзімдіктің иесі сөзіне сай істеді және жабайы зәйтүн ағашының бұтақтарын екті.
11 Міне жүзімдіктің иесі қамқорлық жасап, оны қаздырды және кестірді және өңдетіп, қызметшісіне былай деді: Осы ағаштан айырылып қалғаным мен үшін өте ауыр; бәлкім мен оның тамырын сақтап қалармын, олар жойылып кетпес үшін, бәлкім мен оларды өзіме сақтау үшін, мен осы нәрсені істедім.
12 Сондықтан, сол жол бойынша; мен айтқан сөзіме сай, ағашты бақыла және оны өңде.
13 Міне бұларды мен жүзімдігімнің ең шеткі жеріне орналастырамын, қайда қаласам да, ол саған маңызды емес; ал мұны ағаштың табиғи бұтақтарын өзіме сақтап қалу үшін және мен оның жемісін маусымға қарсы өзіме жинап сақтау үшін де істеп отырмын; өйткені бұл ағаш пен оның жемісін жоғалту мен үшін өте ауыр.
14 Міне дәл солай болды, жүзімдіктің иесі өз жолымен жүріп және қолмен жасалған зәйтүн ағашының табиғи бұтақтарын жүзімдіктің ең шеткі жерлеріне жасырды, кейбіреулерін біреуінде, ал кейбіреулері басқасында, өз еркі мен қалауы бойынша.
15 Міне дәл солай болды, ұзақ уақыт өтті және жүзімдіктің иесі өз қызметшісіне былай деді: Жүр, жүзімдікке қарай түсейік, сонда жүзімдікте еңбек етейік.
16 Міне дәл солай болды, жүзімдіктің иесі де, қызметші де еңбек ету үшін жүзімдікке түсті. Міне, дәл солай болды, қызметші иесіне былай деді: Міне, мұнда қара; мына ағашты қара.
17 Міне дәл солай болды, жүзімдіктің иесі қарады да жабайы зәйтүн бұтақтары егілген ағашты көрді; міне ол көктеп шығып және жеміс бере бастады. Міне ол мұның жақсы екенін көрді; ал оның жемісі табиғи жемісіне ұқсады.
18 Сонда ол қызметшіге былай деді: міне, жабайы ағаштың бұтақтары тамырының ылғалын алды, сондықтан оның тамыры талай күш берді; ал оның тамыры мықты болғандықтан, жабайы бұтақтар жақсы жеміс әкелді. Енді біз осы бұтақтарды екпегенде, оның ағашы өлетін еді. Ал енді, міне, мен оның ағашы өсірген көптеген жемісті сақтап қоямын; мен оның жемісін маусымға қарсы өзіме сақтап қоямын.
19 Міне дәл солай болды жүзімдіктің иесі қызметшіге былай деді: Жүр, жүзімдіктің ең шеткі бөлігіне барайық, осы ағаштың табиғи бұтақтары мол жеміс әкелді ме көрейік, сонда мен оның жемісін маусымға қарсы өзіме сақтап қоямын.
20 Міне дәл солай болды, олар иесі ағаштың табиғи бұтақтарын жасырған жерге барды да, ол қызметшіге былай деді: Мыналарды қара; міне ол біріншісінің көп жеміс бергенін көрді; сондай‑ақ ол мұның жақсы екенін көрді. Міне ол қызметшіге былай деді: Оның жемісінен ал да оны маусымға қарай сақтап қой, сонда мен оны өзіме сақтаймын; өйткені міне, деді ол, мен оны ұзақ уақыт бойы өңдедім, міне ол көп жеміс әкелді.
21 Міне дәл солай болды, қызметші иесіне былай деді: Мына ағашты немесе ағаштың мына бұтағын отырғызу үшін мұнда қалай келдің? Өйткені міне, бұл жер сенің жүзімдігіңдің барлық жеріндегі ең нашар жері.
22 Міне жүзімдіктің иесі оған былай деді: Маған кеңес берме; Мен бұл жердің нашар жер екенін білдім; сондықтан мен саған айттым: мен оны ұзақ уақыт бойы өңдедім, ал сен оның көп жеміс бергенін көріп тұрсың.
23 Міне дәл солай болды, жүзімдіктің иесі өз қызметшісіне былай деді: Мында қара; міне, мен ағаштың басқа бұтағын да отырғыздым; ал сен бұл жердің алдыңғысынан да нашар болғанын білесің. Бірақ міне, ағаш. Мен оны ұзақ уақыт бойы өңдедім, ал ол мол жеміс берді; сондықтан оны жинап ал да мезгіліне қарай салып қой, мен оны өзіме сақтап қоямын.
24 Жүзімдіктің иесі тағы да қызметшісіне былай деді: Мында қара және мен еккен басқа бұтақтарды да көр; қара, мен оны да өңдедім және ол жемісін әкелді.
25 Міне ол қызметшіге былай деді: Мында қара және соңғысын қара. Міне, мен мұны жақсы жерге отырғыздым; міне мен оны ұзақ уақыт бойы өңдедім, ал ағаштың бір бөлігі ғана бақ жемісін берді, ал ағаштың қалған бөлігі жабайы жеміс берді; міне, мен бұл ағашты басқаларды өңдегендей өңдедім.
26 Міне дәл солай болды, жүзімдіктің иесі қызметшіге былай деді: Жақсы жеміс бермейтін бұтақтарды жұлып ал да отқа таста.
27 Бірақ міне, қызметші оған былай деді: Оны кесейік және қазып алайық әрі оны аздап ұзағырақ өңдейік, бәлкім, ол саған жақсы жеміс берер, сонда сен оны маусымға қарсы сақтап қоярсың.
28 Міне дәл солай болды, жүзімдіктің иесі мен жүзімдіктің иесінің қызметшісі жүзімдіктің барлық жемісін өңдеді.
29 Міне дәл солай болды, арада көп уақыт өтті және жүзімдіктің иесі өз қызметшісіне былай деді: Жүр, жүзімдікке түсейік, жүзімдікте қайтадан еңбек етейік. Өйткені міне, уақыт таяп қалды, ал ақырзаман жақындап келеді; сондықтан мен өзім үшін маусымға қарсы жемісті сақтап қоюым керек.
30 Міне дәл солай болды, жүзімдіктің иесі мен қызметші жүзімдікке түсті; міне олар табиғи бұтақтары үзілген және жабайы бұтақтары қайта отырғызылған ағашқа келді; ал ағашта жемістердің кез келген түрі ілініп тұрды.
31 Міне дәл солай болды, жүзімдіктің иесі жемістердің әр түрін санына қарай дәмін татты. Міне жүзімдіктің иесі былай деді: Міне, біз осы ағашты ұзақ уақыт бойы өңдедік және мен маусымға қарсы көп жеміс өзіме сақтап қоямын.
32 Бірақ міне, ол бұл жолы көп жеміс берді, ал оның ешқайсысы да жақсы емес. Ал енді, онда жаман жемістердің барлық түрлері бар; міне біздің барлық еңбегімізге қарамастан, бұл маған еш пайда әкелмейді; міне енді, мен үшін бұл ағаштан айырылу өте ауыр.
33 Міне жүзімдіктің иесі қызметшіге былай деді: Мен оның жақсы жемісін қайтадан өзіме сақтап қалуым үшін бұл ағашпен не істеуім керек?
34 Міне қызметші иесіне былай деді: Міне, сен жабайы зәйтүн ағашының бұтақтарын еккеннен бері, олар тамырды нығайтты, олар тірі және олар жойылған жоқ; сондықтан сен олардың әлі де жақсы екенін көріп тұрсың.
35 Міне дәл солай болды, жүзімдіктің иесі өзінің қызметшісіне былай деді: Сонша ол жаман жеміс әкелетін болса, ағаш маған еш пайда әкелмейді, және оның тамыры маған еш пайда әкелмейді.
36 Соған қарамастан, мен тамырдың жақсы екенін білемін, мен оны өз мақсатым үшін сақтап қалдым және олардың күштілігінің арқасында олар осы уақытқа дейін жабайы бұтақтардан жақсы жеміс әкелді.
37 Бірақ міне, жабайы бұтақтар өсіп, оның тамырларын басып қалды; міне жабайы бұтақтар оның тамырын басып алғандықтан, ол көптеген жаман жеміс әкелді; сондай‑ақ оның көп жаман жеміс әкелгені сонша, оның жойыла бастағанын байқайсың; және көп ұзамай ол құрғап қалады, сонда оны отқа тастауға болады, егер де оны сақтап қалу үшін бірнәрсе істемесек.
38 Міне дәл солай болды, жүзімдіктің иесі өз қызметшісіне былай деді: Жүзімдіктің ең шеткі жерлеріне түсейік те, онда табиғи бұтақтар да жаман жеміс әкелді ме екен, соны көрейік.
39 Міне дәл солай болды, олар жүзімдіктің ең шеткі жерлеріне түсті. Міне дәл солай болды, олар табиғи бұтақтардың жемісі де бүлініп кеткенін көрді; иә, бірінші және екінші, сонымен қатар соңғы да; міне олардың бәрі бүлініп кетті.
40 Ал соңғы жабайы жеміс ағаштың жақсы жеміс беретін бөлігін басып алды, тіпті сол бұтақ қурап қалды да өлді.
41 Міне дәл солай болды, жүзімдіктің иесі жылап жіберді де, қызметшіге былай деді: Мен жүзімдігіме тағы не істей аламын?
42 Міне, мен жүзімдіктің тек осылардан басқа барлық жемісінің бүлініп кеткенін білдім. Ал енді сол, бір кездері жақсы жеміс әкелгендер де бүлініп кетті; ал енді менің жүзімдігімнің барлық ағаштары кесіліп және отқа тасталғаннан басқа ештеңеге жарамайды.
43 Ал міне бұтағы қурап қалған мына соңғысын мен топырақтың жақсы жеріне отырғыздым; иә, тіпті мен үшін жүзімдігімнің жерінің барлық басқа бөліктерінен де таңдаулы сол жерге.
44 Оның орнына мына ағашты отырғызу үшін осы жерді алып жатқан жерді де кесіп тастағанымды көріп тұрсың.
45 Сен оның бір бөлігі жақсы жеміс әкелгенін, ал бір бөлігі жабайы жеміс әкелгенін көріп тұрсың; ал мен оның бұтақтарын жұлып және отқа тастамағандықтан, міне, олар жақсы бұтақты басып алды, сондықтан ол қурап қалды.
46 Міне, жүзімдігіме қанша қамқорлық жасағанымызға қарамастан, оның ағаштары бүлініп, жақсы жеміс бермейді; міне оның жемісін маусымға сай өзім үшін сақтап қою үшін, оларды мен сақтаймын деп үміттендім. Бірақ міне, олар жабайы зәйтүн ағашына ұқсап кетті, міне оларды кесіп және отқа тастағаннан басқа ештеңеге жарамады; сондай‑ақ менің олардан айырылғаным маған ауыр тиеді.
47 Бірақ мен жүзімдігімде тағы не істей аламын? Қолымды әлсіз етіп, сондықтан мен оны қоректендірмедім ба? Жоқ, мен оны қоректендірдім және оны қаздым және оны кестім әрі оған көң септім; ал мен күні бойы дерлік қолымды создым, ақырзаман таяп қалды. Міне жүзімдігімнің барлық ағаштарын шауып әрі өртеп жіберу үшін отқа тастау мен үшін өте ауыр. Жүзімдігімді кім бүлдірді?
48 Міне дәл солай болды, қызметші өзінің иесіне былай деді: Жүзімдігіңдің биіктігі емес пе, оның бұтақтары жақсы тамырларды басып алған жоқ па? Ал бұтақтар оның тамырын басып алғандықтан, міне, олар тамырдың күшінен жылдам өсті, күш‑қуатты өз бойына сіңірді. Міне, менің айтарым, жүзімдіктеріңнің ағаштары бүлінген себебі осы емес пе?
49 Міне дәл солай болды, жүзімдіктің иесі қызметшіге былай деді: Жүр барайық та жүзімдіктің ағаштарын шауып тастайық және оларды отқа тастайық, сонда олар менің жүзімдігімнің жерін қопсытпасын, өйткені мен бәрін жасадым. Мен жүзімдігіме тағы не істей аламын?
50 Бірақ, міне, қызметші жүзімдіктің иесіне былай деді: Оған тағы біраз уақыт аяушылық таныт.
51 Міне ие былай деді: Иә, мен оған біраз уақытқа дейін аяушылық танытамын, өйткені жүзімдігімнің ағаштарынан айырылу мен үшін өте ауыр.
52 Сондықтан жүзімдігімнің ең шеткі жеріне отырғызған бұтақтардан алайық та оларды сол алынған ағашқа егейік; әрі біз ағаштан ең ащы жемісі бар сол бұтақтарды жұлып тастайық та оның орнына ағаштың табиғи бұтақтарын егейік.
53 Міне мен ағаштың жойылып кетпеуі үшін, мүмкін, мен өз мақсатым үшін оның тамырын өзіме сақтап қалу үшін осылай істемекпін.
54 Міне, енді, мен қалаған жерге отырғызған ағаштың табиғи бұтақтарының тамыры әлі тірі; сондықтан мен оларды өз мақсатым үшін сақтау үшін осы ағаштың бұтақтарынан аламын және мен оларды соларға егетін боламын. Иә, мен оларға аналық ағаштың бұтақтарын егетін боламын, сонда мен өзімнің тамырымды сақтай аламын, сонда олар жеткілікті күшті болған кезде, мүмкін олар маған жақсы жеміс әкелетін болар және мен жүзімдігімнің жемісінен әлі де даңққа бөленетін шығармын.
55 Міне дәл солай болды, олар жабайы болып кеткен табиғи ағаштан алды және жабайы болып кеткен ағаштарға табиғи ағаштарға екті.
56 Міне олар жабайы болып кеткен табиғи ағаштарды алды да олардың аналық ағашына екті.
57 Міне жүзімдіктің иесі қызметшіге былай деді: Ағаштардың ең ащы бұтақтарынан басқа, жабайы бұтақтарын жұлма, Ағаштардың жабайы бұтақтарын үзбе, тек ең ащы бұтақтарды ғана; сондай‑ақ менің айтқаныма сай, сен оларға егуің керек.
58 Міне біз жүзімдіктің ағаштарын қайтадан өңдейміз және біз оның бұтақтарын кесеміз; сондай‑ақ біз ағаштардан піскен, сол қурап қалатын бұтақтарды жұлып аламыз да оларды отқа тастаймыз.
59 Мен мұны, бәлкім, олардың тамыры күшейсін деп осылай істеймін, өйткені олар жақсы; міне бұтақтардың ауысуына байланысты жақсылық зұлымдықты басып алуы мүмкін.
60 Міне мен олардың табиғи бұтақтары мен тамырларын сақтап қалғандықтан және мен табиғи бұтақтарды олардың аналық ағашына қайта егіп және олардың аналық ағашының тамырларын сақтап қалғанымның арқасында, бұл, бәлкім, жүзімдігімнің ағаштары қайтадан жақсы жеміс берер; сондай‑ақ жүзімдігімнің жемісіне тағы да қуанатын шығармын және бәлкім алғашқы жемістің тамырлары мен бұтақтарын сақтап қалғаным үшін соншалықты қуанышқа бөленермін, –
61 Сондықтан, бар да қызметшілерді шақыр, жүзімдікте бар күшімізді салып еңбек етейік, тағы да табиғи жемісті әкелуім үшін жолды дайындайық, міне бұл табиғи жемістер жақсы және барлық басқа жемістердің ішіндегі ең құндысы.
62 Сондықтан, осы соңғы жолы бар күшімізді салып еңбек етейік, өйткені міне, ақырзаман таяп қалды, ал бұл менің жүзімдігімді соңғы рет кесуім.
63 Бұтақтарды егіңдер; олар бірінші болуы үшін соңғысынан бастаңыз және біріншісі соңғы болуы үшін, және ағаштардың айналасын қазыңдар, жасын да, кәрісін де, біріншісін де, соңғысын да; сондай‑ақ соңғысын да, біріншісін де, осылайша, соңғы рет бәрі қайтадан өңдейтіндей.
64 Сондықтан тағы бір рет оларды қазыңдар және оларды тағы бір рет өңдеңдер, өйткені ақырзаман таяп қалды. Ал егер бұл соңғы екпелер өсіп және табиғи жеміс беретін болса, онда олар өсіп‑өнуі үшін оларға жол дайындаңдар.
65 Міне олар өсе бастағанда, жақсының күші мен мөлшеріне қарай ащы жеміс беретін бұтақтарды алып таста; ал оның тамыры егу үшін күшейіп кетпеуі үшін және оның екпелері құрып, әрі мен жүзімдігімнің ағаштарынан айырылып қалмас үшін сендер оның жаманын бірден тазаламайсыңдар.
66 Өйткені жүзімдігімнің ағаштарын жоғалту маған ауыр тиеді; сондықтан жақсының өскен сайын жаманды жоясыңдар, жақсылар жаманды басып алғанша, тамыр мен төбенің күші тең болсын, ал жамандар кесіліп, отқа тасталсын, сонда олар менің жүзімдігімнің жерін жайламайды; осылайша мен жүзімдігімдегі жаманды сыпырып тастаймын.
67 Міне табиғи ағаштың бұтақтарын мен табиғи ағашқа қайта егемін;
68 Ал табиғи ағаштың бұтақтарын мен ағаштың табиғи бұтақтарына егемін; міне осылайша мен оларды қайтадан біріктіремін, сонда олар табиғи жеміс береді және олар біртұтас болады.
69 Міне жамандар, иә, тіпті менің жүзімдігімнің барлық жерінен де лақтырылады; міне енді, мен жүзімдігімді осы жолы ғана кесемін.
70 Міне дәл солай болды, жүзімдіктің иесі өз қызметшісін жіберді; сонда қызметші барып, иенің бұйырғанын орындап, басқа қызметшілерді әкелді; ал олар аз болды.
71 Міне жүзімдіктің иесі оларға былай деді: Жүзімдікке барып, бар күштеріңді салып еңбек етіңдер. Міне енді, бұл менің жүзімдігімді соңғы рет өңдеген кезім; өйткені ақырзаман таяп қалды, мезгіл тез келеді; ал егер менімен бірге көп еңбек ететін болсаңдар, жақын арада келе жатқан уақытқа қарсы өзіме сақтап қойған жемістен қуанышқа бөленесіңдер.
72 Міне дәл солай болды, қызметшілер барып, бар күштерін салып еңбек етті; сондай‑ақ жүзімдіктің иесі де олармен бірге еңбек етті; әрі олар жүзімдіктің иесі өсиеттеріне барлық жағынан бағынды.
73 Міне жүзімдікте қайтадан табиғи жеміс пайда бола бастады; сондай‑ақ табиғи бұтақтары соншалықты өсіп және өркендей бастады; ал жабайы бұтақтарды жұлып және лақтыра бастады; әрі олар тамыры мен басын оның күшіне қарай тең ұстады.
74 Осылайша олар жүзімдіктің иесінің өсиеттеріне сай, иә, жүзімдіктен жаман бұтақтарды лақтырып тастағанға дейін бар ынта‑жігерімен еңбек етті және ие табиғи ағаштарды өзіне сақтап қалды, осылайша бұл ағаштар қайтадан табиғи жеміс бере бастады; міне олар бір денеге айналды; жемістері де теңеді; сонда жүзімдіктің иесі өзі үшін басынан бері ең қымбат болған табиғи жемісті сақтап қалды.
75 Міне дәл солай болды, жүзімдіктің иесі оның жемісінің жақсы екенін және оның жүзімдігінің бұдан былай бұзылмағанын көргенде, қызметшілерін шақырып алды да оларға былай деді: міне, біз соңғы рет менің жүзімдігімді өңдедік және өз еркім бойынша әрекет еткенімді көріп тұрсың; ал мен табиғи жемісті сақтап қалдым, ол бастапқы кездегідей жақсы. Ал сен бақыттысың; өйткені сендер менің жүзімдігімде менімен бірге еңбек еттіңдер және менің өсиетімді орындадыңдар және маған қайтадан табиғи жеміс әкелдіңдер, сондықтан менің жүзімдігім бұдан былай бүлінбейді және жамандары лақтырылды, міне, менің жүзімдігімнің жемісі үшін менімен бірге қуанышқа бөленесіңдер.
76 Міне енді, мен маусым жақындағанша жүзімдіктің жемісін ұзақ уақыт бойы өзім үшін сақтап қоямын; сондай‑ақ мен соңғы рет жүзімдігімді өңдедім және оны кестім әрі оның айналасын қаздым да оған көң септім; сондықтан мен айтқандарым бойынша ұзақ уақыт бойы өзім үшін жемісімді сақтап қоямын.
77 Міне сол жаман жеміс менің жүзімдігіме қайта оралатын уақыт келгенде, сонда жақсыны да, жаманды да жинаймын; сондай‑ақ мен жақсыларды өзіме сақтап қоямын, ал жаманды өзіне тиесілі орынға лақтырамын. Міне сонда уақыт келеді және ақырзаман орнайды; ал мен жүзімдігімді отқа жағып жіберемін.