N tain te Bwarannano, Uringa te Aine ae mate buuna mai Nain
Ni kaineti nakon are ngkana ti namakina te mwanuokinaki ke te riaoaki, ti na riai ni uringnga: Iesu are roko raoi n te tai ni kainnano, ao E na kawarira naba.
Taai tabetai n te waaki ni maiu, ti kona n namakinna bwa e aki waekoa te Atua inanon maiura man te bong teuana nakon teuana. Ara tamnei e taraa n aki anainano ke e a okioki naba arona. E aki bati te bitaki, ao n taai tabetai e kangaanga kaotan te tai teuana are te Atua e kaineti n roko ni buoka ara kaanganga. Ie I taonaki n taian namakin aika a aki tamaroa aikai ni maiu, I aki toki ni iangoa te aine n te Nu Tetamenti are e namakina aekan aio. E aki kaotaki arana n booki aika tabu ma e bebete kinakina n aran ana kawa ao arona.
Bwa te aine bon ainen Nain, ao tii ana euangkerio Ruka are korea ana rongorongo ae kamiimi. Ibukiu e onea mwiin ana mwakuri te Tia Kamaiu ae moan te tamaroa ni buokiia aomata ao Arona ni buokia aika a bwara nanoia, aomata aika mangori ibuakoia Ana botanaomata. Te rongorongo aio e taekina kaekaan te titiraki bwa E ataira te Atua ao e tabeakiniira.
Te kakai are taekinna Ruka 7 e kaota Iesu bwa e totokoa te taunimate ao n te aro ae kamiimi e kaoka maiun te ataeinimwaane. Ma e mwaiti riki ae e na ataaki arona. Man taian kakai aika mwaiti, ma ni kaineti ma ae teuana aio, kanoana e kakawaki ataakin te bwai ae riki aio. Ibukina bwa I a tia n reirei n te Brigham Young Iuniwetiri n te Tienta i Ierutarem, N na tibwai nakoimi au iango tabeua ibukin te kakai.
Nain bon te uarereke ni kaawa ni ununiki n ana tai Iesu, ni kaniia te maunga are Moria are kabwarabwaraa mainikun te Mwarua are Ietireera. E raroa te taun ma te kawai ae totouaki. Te kawai nako iai bon tii te kawai ae tii teuana. Inanon ana tai Iesu, te maeka aei bon te tabo ae uarereke ao ni mangori, ao e tiku n arona anne ma ngkekei. N taian tai inanon karakina, te taun aio e katobibiaki n tii tabeua n aron 34 taian mweenga ao n tii 189 aomata.1 N taai aikai ai bon te mweenga nakoia 1,500 taan maeka.
E moana ana rongorongo Ruka man ataakina bwa Iesu e mena i Kaberenaum teuana te bong imwaina ao ni kamaiua ana toro Mataniwin ae Tebubua (taraa Ruka 7:1–10). Ngkanne ti a reiakinna bwa “tebongina imwiina” (te kibu 11; e kairaki ma katuruturuana), te Tia Kamaiu e a nakon te kawa ae arana Nain, n raonaki irouia te kurubu ae bubura aika ana reirei. Karinanakina aio e rangi ni bongana. Kaberenaum e mena i meang i mataniwin Namani Kariraia, 600 te buuti (183 m) iaan tian taari. Nain bon aron ae 30 te maire (48 km) i maiaki maeaon Kaberenaum n 700 te buuti (213 m) i etan tian taari, n te aro aio e tangira te korakora, n tamwarakean te tabuki nako Nain. N te aro bwa te nakonako mai Kaberenaum nako Nain, e na anaa teuana ke uoua te bong. Ngkekei e kabaneaki 10 te aoa irouia kurubu n ataei mai BYU Ierutarem Tienta n toua te kawai aei n te kawai ae timantiaki. Nanon aei bwa Iesu e koaua bwa e a kaman uti ao e kona n nakonako n auan te bong n te aro bwa e na kauia te katiki n taunimate “te bong arei imwiina.”2
Ngke e roko Kristo n te kawa imwiin te mwananga ae katawe, te ataeinimwaane tao 20 ana ririki3 e tabe ni uotaki iaon baona ibukin te taunimate. E tuangira Ruka bwa te ataeinimwaane bon tii natin te aine ae mate buuna, ao tabeman aomata aika a reireiaki a kabwara n te taetae n Erene ni kamatoa bwa akea riki natina.4 Te koraki n aomata ae mwaiti man te kaawa a ira neiei n tain ana kangaanga te utu aei.
Bon te koaua, maten te nati te mwaane bon te kangaanga ibukira, ma a kataua te kangaanga ibukin te aine aio. Tii iangoia bwa tera ae nanonaki n te aroaro, n te tamnei ao te mwane n riki bwa te aine ae akea ana bwai iaon Iteraera ngkoa? Ni katein te O Tetementi ngkoa, e kakoauaaki bwa ngkana e mate te buu te mwane imwain ae e a kara, bon kanikinaean ana motikitaeka te Atua ibukin te bure. N te kawai aei, tabeman a kakoaua bwa te Atua e anga te rekenikai aio iaon te aine ae maiu aio. N ana Boki Ruta, ngke e moantaai ni mate buun Naomi, e rangi n nanokawaki, “Imwiin bwaai ni kabane, E ekai nako te Uea, ao E karawawatai Teuare Moan te Mwaaka (Ruta 1:21, Rairana ae Taabangaki)5
Tiaki tii te anua n tamnei ao te maraki man te namakin, ma te aine mai Nain e bon kaitara naba akean te mwane—bon kinakin te baki n te mata.6 Iaon te mare, te aine e katabeaki nakon ana utu buuna n te mwane ibukin kamanoakiia. Ngkana e mate teuaei, ngkanne neiei e anganaki natina te mwaane te tararua. Ngkai riain te aine ni bwaibwai ao tii natina te mwaane ae mate, e a bane ngkai ana mwane. Ngkana natina e roko n ana ka 20, bon te aine ae mena n ana nuka n ririki, ni maeka n ae uarereke, n te taun n te tabo ae okoro, ao ni kunea n raonaki n te tamnei, ni bobotaki ma aomata ao ni kainnanoa te mwane.
N te tai raoi ae e a bwaakanako ngke kaain te kaawa a uouota natin te aine te mwane bwa e na taunaki, Iesu e kaitibo ma te katiki n taunimate ao e roko te nanoanga “ibukin neiei” (Ruka 7:13). Te koaua raoi, aio ana rongorongo Ruka are kairaki n tararuaki koreana. Iesu e namakina bwarannanon te aine n te aro aei. Tao e a a tia ni kabanea te tairiki ae bwanin ni wene iaontano ae bareka, ni bubutia te Tama are i Karawa bwa tera bukina. Tao e a tia ni bubuti ma nanona bwa bukin tera e tangiraki bwa e na abwabwaki maiuna n te aonaaba aei. Ke e kakamakaki n ana tai ni maroa are e nang kaitara. “Ti aki ataia. Ma ti ataia bwa te Tia Kamaiu e rineia bwa e na kitana Kaberenaum n te tai ae waekoa, are e na tangiria n nakonako inanon auan te bong n te aro bwa e aonga ni kauia te katiki imwain ae a tauna te rabwata iantano.
Eng, ngke E noora matana ma rannimatana ngke e nakonako i akuia taan katiki, Iesu e namakina te nanoanga ibukin te aine aio—ma e oti bwa Ana nanoanga e roko man taian namakin ake E a kaman namakinii mai mwaina E tii “riki” ngke e a iria aomata ake a ira te katiki. E roko raoi ikekei n ana tai neiei ni kainnanoa te buoka.
Iesu ngkanne e tuanga te aine bwa e na “aki tang” (te kibu 13). N aki maaku ni katei aika aki itiaki, e “riinga nen te mate,” ao e a “tei naba te koraki n aki kamwakuri.” E anga ana taeka, “Te roronga, I tuangko bwaa ko na uti.
“Ao e tekateka teuare e mate, ao e taetae. Ao [Iesu] e angan tinana” (kiibu 14–15). Ao ni bon arona, te botaki n aomata ni kawa ao taan rimwin Iesu a mimi bwa nanoangaia e rairaki nakon te kukurei ae bati. A “kamoamoa te Atua ni kangai, E kaoti te burabeti ae kakannato ibuakora” (te kibu 16). Ma te kakai aio bon aron kamaiuan te tamnei temanna ae bwara nanona. Iesu E ataia bwa iai te bwai ae rangi ni kairua ibukin te aine aei—temanna ae aki tabe ma aia katei. Arona e tang ibukin Ana mwakuri ae waetata, e bon ngae ngke E na mwananga man te tabo ae raroa bwa e na mena ikekei n te tai ae riai. E ata arona ae bwaranano, ao E waekoa n roko. Beretitenti Thomas S.Monson (1927–2018) e taekina te taeka ae aki kona ni kakeweaki ngke taku ngkana ti tanrikaaki nakon bwaai aika a manennanti n riki inanon maiura, ti na nooria bwa tao bon tiaki te mannenanti imwiina ni kabane.”7
Ngkai, n tian tabekakira rake n aekan ae riki aio, e na riki ni mwaiti nakon karakinan te Baibara ae wanawana nakoira. E kaitiakia raoi n akea te kairua bwa Iesu e ataa aron te aine ae mate buuna ae kananoanga, ae mwanuokinaki, ao ae e rarikin. E moa riki nakoira ngkana ti namakina mwanuokinara ke aki mwananoakira ke kamangorakira, ti na uringa: Rokon Iesu nakon te aine n ana tai ni kainnanoa buokana, ao E na roko naba iroura. Raona, te kauoua n reirei ti kona ni karekea man ana katoto te Tia Kamaiu bon bonganan te nako ni kakabwaiaia aika mena irarikim. E mwaiti mai buakomi aika a na bwaranano man te tai teuana nakon te tai teuana. Kam kona n tuangiia taekan “Titita Nain” ao e kanga te Uea n ataa raoi bwarannanona ao kangaangan maiuna ae korakora, e kona ni bitaki n te bong aei. Uringa ana nonori Beretitenti Spencer W. Kimball (1895–1985): “Te Atua e atai arora, ao e tarataraira. Ma bon rinanon temanna te aomata are e buoki kainnanora.”8
Man ana kakai ni kabane Iesu ni maiuna i aonaaba, ibukiu, tabeua a maraurau ao n nanoanga n aron Ana buobuoki nakon te aine ae mate buuna mai Nain. E kauringiira bwa ti bongana Irouna ao E na aki mwanuokiniira. Ti aki kona ni mwanuokina anne.