Karaon Rinerine: Inaomata n rinerine ni kaitaraaki ma. Te kaotioti
E maeka te tia korokaraki i Utah, USA.
Ni karaon rinerine aika a kakawaki, mwaitira ae kainnanoaki n ara onimaki iroun te Atua bwa e aonga n tuangira te bwai ae ti na karaoia?
Kamataata n te tamnei iroun David Green
Ni katoa bong ngaira n tatabemanira ti kaitara ma taian rinerine. Tabeua a rangi n okioki, n aron, “Tera ngkai oneau?” “Tera ngkai au katawanou?” “E a bo tain karekean au kaa ae boou, ke tao N na teimatoa ni kabongana are e mane teutana riki te tai?” Ma n ae okioki n te tai are ti kaitara iai ma te rinerine ae kakawaki n aron—“N na manga reirei riki?” “N na kariaia te mwakuri aei?” “N na mwaing nakon te kaawa ae boou?” “N na kabooa au auti?” “N na reitaki ma te aomata aei?” “N na mare ma te aomata aei?” ao e mwaiti riki.
N te tai are ti kaitara iai ma rinerine aika kakawaki, te bwai ae ti karaoia—ae bon riai—ti anaa te tai ae maan ibukin karaoa te rinerine teuana. TI ira te reirei are e anganaki Oliver Cowdery n Reirei ao Berita aika Tabu 9:8–9, ike e taekina te Uea ae kangai:
“Ma, nooria, I tuangko, bwa ko riai ni kamatebwaia n am iango; ngkanne ko riai n titirakinai ngkana e bon eti, ao ngkana e bon eti N na karikia bwa e na abuee nanom; ngaia are, ko na namakinna bwa e bon eti.
“Ma ngkana e aki eti e na bon akea namakin akanne iroum, ma e na bon iai te bua ni iango iroum are e na karikiko bwa ko na mwaninga te bwai are e kairua.”
E ngae ngke e koaua bwa aio bon te reirei ae raoiroi, n te tai are ti kaitara iai ma rinerine aika a kakawaki, n tabetai ao e riao kabotoan ara onimaki n te waaki are te Atua e na tuangira bwa tera ae eti ao e aki tau kabotoana n te waaki are E tuangira iai bwa ti na kamatebwaia n ara iango. Ti kabotoa riki ara iango n tataningan te Atua bwa e na kamatoa ara rinerine n te aro are ti a katibanakoi mai iroura waaki aika tamaroa. Tao ti ataa bonganan te inaomata n rinerine, ma ti maaku bwa karaon teuana te rinerine e kona ni katibanakoira ma “babaire” are ti a kaman iangoia ao ae ti karaoia ti taku bwa ngkana akea te abue inanora ae ti namakinna ke te bwana mai karawa ao ngkanne e kairua ara rinerine. Angina iroura, te raoraoma ae raba aio imarenan te inaomata n rinerine ao te katioti n ae onoti e kaira temanna nakon te titiraki ae rang ni kakawaki: Tera taben te Atua ni buokira ni karaoi rinerine?
Taben te Atua ni Karaoan ara Rinerine
Tao e kaekaki roai te titiraki aei ni karakinan tarin Iareta. Iai te baten ae kakaongora iaon te rikirake n te karaki aei are e reireinira te kawai are e kantaningaia te Atua mairoura ni karaoan ara rinerine. Imwin kamangaoan te taetae n te Taua are Babera, Iareta e tuanga tarina bwa e na titirakina te Uea ngkana a riai ni kitana te aba, ao ngkana ngaia anne, a na nakea (taraa Ita 1:36–43). Tarin Iareta e titiraki, ao te Uea e kairia nako mataniwin te aba. Inanon mwanangaia, te Uea e taetae nakoia n te nang ao e kaira ni kabane kawaia. N tokin te tai a roko i mataniwin te aba, ike a tiku iai inanon aua te ririki.
Ni banen ririki ake aua, te Atua e tuanga tarin Iareta bwa e na kabai bwaati ao ni katauraoia bwa a na mwananga i marawa. Ngke e a ataia tarin Iareta bwa a na aki kona ni ikeike inanon taian kaibuke, e ira te baten naba are mai mwaina ao e nakon te Atua ni bubutia bwa tera ae e na karaoia. N aron are kantaningaaki, e kaeka te Uea ao e anganna kaetieti aika matata raoi bwa e na karaoa te bwangabwanga n te kaibuke mai eta ao mai nano. Tara te baten ibukin te kaotioti ngkai: te Atua e angania te kainibaire, a titiraki bwa tera ae a na karaoia ni kakoroa nanon te kainibaire, ao e kaeka te Atua ma kaeka aika bwarabwara man aki kona ni kauntabaaki.
Imwin karaoan bwangabwanga ni kaibuke, e ataia tarin Iareta bwa e na akea te oota inanon taian kaibuke. E a manga titirakina riki te Atua bwa tera ae e riai ni karaoia. Ma, irarikin are e anganaki te kaeka, e titiraki te Atua, “Tera ae ko tangiria bwa N na karaoia bwa e aonga n ae e reke te oota inanon ami kaibuke?” (Ita 2:23). E aki anga kaetieti aika bwarabwara raoi n aron are E karaoi mai mwaina, n te tai aei te Uea e tataninga tarin Iareta bwa e na motikia bwa tera are e na karaoia.
Te aeka ni kaeka aei mairoun te Uea tao te kabanea ni matoatoa te oota iai n te tai are ko kataia ni karaoa iai am rinerine. Ti reireinaki bwa ti na tataro ao n tataninga te kaeka, ngaia are ti raraoma n te tai are akea iai te kaeka. N angin te tai ti iangoia ngkana tao te aki kaekaki e reke man te “stupor of thought” are e kaotia bwa e kairua ara rinerine. N taai tabeua ti iangoia bwa ibukina tao e aki tau raoiroira n ongo te kaeka ke tao ti aki titiraki ma te “nano ae koaua” (taraa Moronaai 10:4). Ma iai te kateniua ni kawai ae ti tuai iangoia—tao, n aron tarin Iareta, te Atua e tataningaira bwa ti na karaoa oin ara rinerine.
Karaoan te Rinerine
I a tibwa tia naba ni kaitara ma te waaki are e roota aron au taratara n te inaomata n rinerine ao te kaotioti ae onoti. Ngke I a uakaan ma kareken au beeba man au reirei, iai tabeua mwakuri ake I anganaki n kaawa aika a kakaokoro ao e a kangaanga irou bwa e nga ae N na rineia. N ai aron tarin Iareta, I a tia n rinanon taai aika a mwaiti ike I tataro iai ibukin te rinerine ae kakawaki ao te Atua e kaeka ma te kaeka ae ko aki kona ni kauntaba. N onimakini au taneiai ake mai mwaina, I waaki n tataro man bubutia te Atua bwa e na buokai n rineia bwa e nga te mwakuri are N na rineia. I karaoa naba tabeu man karaoan au kamatebwai iaon mwakuri ake i anganaki ao I marooro naba ma aomata aika a mwaiti. Ma e ngae ngke I kakorakorai n tataro ke n aki mamatam, e aki kakarongoa karawa, ao akea te reke ae I karekea.
E a uakaan te tai are N na riai iai ni karaoa au rinerine, ao I a moanna n nako n nano. Akea te nanokokoraki bwa aio te aeka n rinerine are e riai n tabe ibukina te Uea, ma e aera ngkai E aki kaeka? Tao E aki abe ibukin te mwakuri are N na rineia, ma tao E tabe ibukin te kaawa are N na mwaing nako iai bukina bwa akea te nanokokoraki bwa e na roota maiu. E tia n tainako te Uea n tabe ibukin au rinerine mai mwaina, ma bukin tera E aki tabeakina ae teuana naba aei?
Ao e ngae ngke I rangi ni kataia ni karekea te kaeka, akea ae e roko. I a tabe ni iangoia ngkana arona bwa I a tia n tionako n ae raroa mairoun te Atua n te aro are I aki kona n kinaa Ana kaeka. I iangoia naba bwa I aki kona ni kinaa ibukina bwa I aki tangiria n ongora nakon te kaeka. N tokin te tai, tebongina imwain are bongin karaon te rinerine, I ataia bwa I riai ni karaoa au rinerine, ngaia are I kabongana au ataibwai ao ni karaoa au rinerine. N te tairiki anne I tataro, ni bubutia bwa E na tuangai ngkana arona bwa e bure au rinerine. Ma akea naba te kaeka, ngaia are I nako ao n rinea au mwakuri.
Tabeua te namwakaina imwina, e teimatoa n iai irou te nanokokoraki n au rinerine, ngaia are I bubuti bwa N na anganaki ana kakabwaia te nakoanibonga ni karekea te raunnano. N te kakabwaia ao I tuangaki bwa I aki karekea te kaeka nakon au tataro ibukina bwa te Uea e kukurei n te rinerine are N na rineia. Te kakabwaia aei e kakorakora te reirei mai mwaina are I anganaki iroun au beretitenti n te mition, are e tuangai bwa n taai tabetai e aki kakawaki bwa tera are ti rineia. Te Atua e tangirira bwa ti na reikinira n tei iaon waera ao ni bairea aron maiura. Au beretitenti n te mition e kauringai naba bwa te Atua, ngkai ngaia Tamara are i Karawa, e na aki katuaira ao n anai kakabwaia ake a beritanaki ngkana e koaua ara kekeiaki ni kakaean te bwai are ti riai ni karaoia.
Bwa tera are e rineia tarin Iareta ibukin karekean te oota n taian bwaati, ao te Uea e na nakoraoi naba irouna. Oin te taneiai aei tiaki ti bukina bwa e aonga tarin Iareta ni kakorakora ana onimaki ma e aonga naba n reiakinna ibon irouna bwa e na karaoa te rinerine.
Kabonganan te Inaomata n Rinerine
Man te taratara ae akea tokina, kabonganaan te inaomata n rinerine bon te mwakoro ae kakawaki ibukin oin rikirakem. N akeana, ti aki kona ni karaoi aekan rinerine ake a na buokira ni karekea ara kabanea raoi ni konabwai. Te rikirake, n aron bwaai nako ake n te euangkerio, e roko “teutana imwin teutana, te reirei teuana imwin teuana” (2 Nibwaai 28:30). Te Atua e tangirira bwa ti na riki bwa aomata aika a tatauraoi, tiaki aomata aika a maaku ni karaoa te rinerine, ao E kataningaira bwa ti na kabongana inaomatara n rinerine inanon maiura nakon ara kabanea ni kona.
N te tai are ti reiakina iai te baeranti imarenan te inaomata n rinerine ao te kaotioti, ti a kona naba ni karekea te rikirake raoi n te tamnei. Aio are e riki nakon tarin Iareta. Imwin iangoana raoi, e waaki ni kabuei 16 atibu man te bwaa man tuanga te Atua bwa e na ringi ni baina ni kariki bwa a na oota. (taraa Ita 3:1–5). N te tai aei, ngke e kaeka te Atua, a bitaki bwaai ni kabane. E aikoa ongo bwanaan te Atua n te nang, tarin Iareta e a bon noora raoi te Uea, are e aki ti kaoti n rabwata ma e kaoti naba nakon Iareta kaotioti aika rianako tamaroaia ao ni kabane bwaai ake a na roko (taraa Ita 3:6–26). E na bon aki tauraoi tarin Iareta n tamneina ni karekea te kaotioti anne ngke arona bwa e aki moa karekea oin rikirakena are e roko man karaoan oin ana rinerine.
N te tai are ti karaoi iai ara rinerine, ti riai raoi n ira ana reirei Aramwa n “reitaki ma te Uea n [ara] mwakuri nako” (Aramwa 37:37). N te tai are te Uea e kainnanoira bwa ti na karaoa te rinerine teuana, E na bon kaotia nakoira ao e na totokoira bwa ti na tibanako mai iai. Ma ti riai naba n tauraoi n tei ao ni waaki nako ma te onimaki, n rokon te kaeka ke ngkana e aki roko. Ngkana ti kawakini ara berita ao ti teimatoa ni koaua nakon ana euangkerio Iesu Kristo, ti kona n namakina te aki nanokokoraki n ara rinerine aika raoiroi ao te rau bwa e kukurei te uea n ara kekeiaki.