2021
‘Oku Ou Fakahoko Moʻoni Nai ha Liliu ʻi he Ngāue Fakaetauhí?
Nōvema 2021


‘Oku Ou Fakahoko Moʻoni Nai ha Liliu ʻi he Ngāue Fakaetauhí?

ʻI he taimi ʻoku tau ngāue ai ʻi he tuí mo e ʻofá, ʻoku mahuʻinga ʻa e feinga kotoa pē.

ʻĪmisi
ko ha kau fafine ʻe toko tolu ʻoku nau lue atu ‘i he halá

ʻOku lahi ʻetau talanoa ki he ngāue fakaetauhí ʻi he Siasí. Pea ko e taimi lahi, ko e mahino kuó u maʻu fekauʻaki mo e fakakaukau ʻo e ngāue fakaetauhí ʻe lava ke toe fakalea ia ko ha “kumi ha fiemaʻu, fakakakato ha fiemaʻu.” Ko e ngaahi talanoa ia ʻoku fakatātaaʻi lelei taha ʻi he tuʻunga malangá ʻi he ngaahi lea ʻo e konifelenisi lahí. Ko e ngaahi talanoa ia ʻoku hoko ko ha ngaahi sīpinga ngāue fakaetauhi ʻiloa. Pea neongo ʻoku hoko e ngaahi talanoa ko ʻení, ka ʻoku ʻikai ko e ngaahi faingamālie pē ia ʻoku tau maʻu ke ngāue fakaetauhi aí. ʻI heʻeku aʻusiá, ʻoku ʻikai ko e ngaahi founga angamaheni taha ia ke ngāue fakaetauhi aí.

Taimi lahi, ko e taimi ʻoku tau ʻeke ai kiate kinautolu ʻoku tau ngāue fakaetauhi ki aí ʻa e meʻa ʻoku nau fie maʻú, te nau tali mai ʻoku ʻikai ke nau fie maʻu ha meʻa; kuo nau ʻosi maau kotoa. Ki ha taha ʻoku feinga moʻoni ke fakahoko honau uiuiʻi ke ngāue fakaetauhí, ʻe lava ke hoko ia ko ha tali fakalotosiʻi. ʻE ʻalu pē taimí mo e kamata ke nau ongoʻi hangē ʻoku ʻikai ha meʻa te nau lava ʻo fakahoko ke tokoniʻi ai ʻa e tokotaha ko iá.

Kae fēfē kapau naʻa tau fakakaukau ʻo mahulu atu ʻi hono fakakakato pē ʻo e ngaahi fiemaʻú ke tokangaʻi moʻoni e niʻihi kehé ʻo hangē ko ia naʻe fakahoko ʻe Sīsū Kalaisí? Fēfē kapau naʻa tau ngāue fakaetauhi ʻaki ʻetau muimui pē ki he ngaahi ueʻi angavaivai mo angaʻofa ʻo kau kia kinautolu ʻoku tau ngāue fakaetauhi ki aí? Naʻe fakamatalaʻi lelei ia ʻe ʻEletā Gerrit W. Gong ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻi heʻene pehē, “ʻI he ʻaho kotoa pē, ʻi ha ngaahi founga kehekehe, ʻoku tau takitaha fie maʻu pea te tau lava ʻo fakahoko ha ngāue fakaetauhi ʻi he ʻofa mo e poupou ʻi ha fanga kiʻi founga iiki, faingofua, mālohi, mo liliu moʻui.”1

ʻI hono poupouʻi kitautolu ʻe he kau taki ʻo e Siasí ke kumi ha fanga kiʻi founga iiki mo faingofua ke tau ngāue fakaetauhi aí, ko e hā e meʻa ʻokú ne taʻofi kitautolú? ʻOku ʻi ai e taimi ʻe niʻihi ʻe lava ke hū mai ʻetau ngaahi fakakaukaú ʻo hoko ko e fakatūkiaʻanga. Ko e taha ʻo e ngaahi meʻa kuó ne fakafeʻātungiaʻi ʻeku feinga ʻi he ngāue fakaetauhí ko e ʻikai ʻiloʻi pe ʻe “lau” nai ʻeku ngaahi feingá. ʻOku lau nai ʻetau ngāue fakaetauhí kapau ʻoku ʻikai ko ha ngaahi ngāue pau mo mahino ia hangē ko e foaki ha meʻatokoni pe heka meʻalelé?

ʻIo, ʻoku lau.

ʻOku lau nai ʻetau ngāue fakaetauhí kapau ʻoku ʻikai ke nau fakahaaʻi pe fakafetongi?

ʻIo, ʻoku lau.

Ko e taimi kotoa pē ʻoku tau muimui ai ki he Laumālié ke ngāué, ʻoku tau fafanga e fanga sipi ʻa Kalaisí.

Hangē ko hono fakalea ʻe Sisitā Siini B. Pingihami, ko e Palesiteni Lahi ʻo e Fineʻofá: “ʻOku tau faʻa fakakaukau he taimi ʻe niʻihi kuo pau ke tau fai ha meʻa lahi mo maʻongoʻonga kae toki ‘lau’ ia ko ha tokoni ki hotau kaungāʻapí. Ka ʻoku lava e fanga kiʻi ngāue tokoni faingofuá ʻo hoko ko ha ivi tākiekina mālohi ki he niʻihi kehé—pea mo kitautolu foki.”2

ʻOku kamata ʻa e ngāue fakaetauhí ʻaki ha holi faingofua ke tokoniʻi e niʻihi kehé pea ʻoku faʻa kau ai ʻa e ngāue ki he fanga kiʻi ueʻi fakalaumālie īkí. Te tau lava maʻu pē ʻo lotua ha tokoni ke ʻiloʻi e founga lelei taha ke tokoniʻi ai ʻa kinautolu ʻoku tau ngāue fakaetauhi ki aí, ka ko ha ngaahi founga ʻeni te tau lava ai ʻo fakatupulaki e ngaahi ʻaho ʻo kinautolu ʻoku tau feohí:

  • Vahevahe ha faile ʻo e ongo fakaʻilekitulōniká (podcast).

  • ʻAve ha meʻatokoni hoʻatā kiate kinautolu ʻi he ngāué.

  • Fakaafeʻi kinautolu ke mou feohi mo ho ngaahi kaungāmeʻá.

  • ʻOange ha tatau ʻo e tohi ʻokú ke saiʻia taha aí.

  • Kamata ha kulupu maʻu meʻatokoni efiafi, kulupu tohi, pe ha faʻahinga fakataha kehe.

  • ʻAlu ki ha ʻekitivitī naʻa nau palani.

  • Muimui ʻiate kinautolu pea fengāueʻaki lelei mo kinautolu ʻi he mītia fakasōsialé.

  • Teuteu pea kau atu ki ha lēsoni ʻoku nau akoʻi ʻi he lotú.

Ko e moʻoni, ʻoku ʻikai ko ha lisi kakato ʻeni—ʻoku ʻi ai ha ngaahi founga taʻe-fakangatangata te tau lava ai ʻo ngāue fakaetauhi, tautautefito ʻi heʻetau fekumi ki ha fakahā ke mahino ʻa e ngaahi fiemaʻu ʻa kinautolu ʻoku tau tokoniʻí. Te tau lava ʻo lotua ke ueʻi kitautolu ʻe he Laumālié ʻaki ha ngaahi fakakaukau ki he founga te tau lava ai ʻo tokangaʻi e fakafoʻituituí, ʻo tatau ai pē pe ko hono fokotuʻu ha vā fakakaungāmeʻa, ohi mai ʻa e uouangatahá, pe fakatupulaki e ongoʻi ʻo e kau atu ki aí.

ʻI heʻetau feinga ke ngāue fakaetauhi mālohi ki he niʻihi kehé, tau manatuʻi muʻa ke tuku e niʻihi kehé ke nau ngāue fakaetauhi mai kiate kitautolu. ʻOua te ke hoko ko e tokotaha ke ne fakatolonga e faʻahinga fakakaukau ʻo e “ʻOku ʻikai ke u fie maʻu ʻe au ha meʻa; ʻoku ʻosi maau kotoa”. Tuku ke ʻiloʻi koe ʻe hoʻo kau tangata pe fefine ngāue fakaetauhí pea feinga ke maheni foki mo kinautolu. Fekumi ki ha ngaahi founga taʻeʻamanekina kuó ke ngāue fakaetauhi ki ai pea fakahā e ngaahi founga ko iá. Fakalahi hoʻo fakakaukau ki he ngāue fakaetauhí, pea manatuʻi, ʻi he taimi ʻokú ke ngāue ai ʻi he tuí mo e ʻofá, ʻoku lau hoʻo ngaahi feingá.

Maʻuʻanga Fakamatalá

  1. Gerrit W. Gong, “Strengthen One Another in the Lord” (Brigham Young University Womenʻs Conference, May 4, 2018), womensconference.byu.edu.

  2. Jean B. Bingham, “Ngāue Fakaetauhi ʻo Hangē ko e Fakamoʻuí,” Liahona, Mē 2018, 104.

Paaki