Tibuok Kalibotan nga mga Debosyonal
Pagpahiangay sa Atong mga Kasingkasing ngadto sa Tingog sa Espiritu


56:3

Pagpahiangay sa Atong mga Kasingkasing ngadto sa Tingog sa Espiritu

CES Devotional alang sa Young Adults • Marso 2, 2014 • Brigham Young University–Idaho

Usa kini ka kahigayunan nga ikauban kamo niini nga debosyonal. Nag-ampo ko nga ang Ginoo mopanalangin kaninyo nga makadungog og butang nga makatabang sa inyong abilidad sa pag-ila sa tingog sa Espiritu. Tingali nakadawat na kamo og mensahe nga inyong gibati nga alang ra kaninyo sa maanindot nga musika nga atong nadungog.

Mga 41 ka tuig na ang milabay, nagduha-duha ko nga motambong sa usa ka debosyonal alang sa mga young adult nga gihimo sa Temple Square. Ang grabe kaayong snowstorm nga among nasinati nianang hapona sa debosyonal misulay sa akong hugot nga pagtuo. Apan tungod kay gihangyo ko sa pag-apil sa gamayng paagi, miadto ko aron pagtuman sa akong katungdanan. Akong nakat-unan sa milabay nga katuigan nga ang gipaambit ni Presidente Eyring tinuod: “Ang usa ka tawo dili makahatag og gamayng butang nga dili makadawat og dakong panalangin”1 Ang akong bana mao ang “dakong panalangin” nga akong nadawat alang sa akong “gamayng butang” sa pag-apil! Diha niana nga debosyonal nga siya akong naila-ila Nagkanta siya uban sa choir ug maisugong miduol ug mipaila sa iyang kaugalingon kanako sa pagkahuman sa miting. Mapasalamaton kaayo ko nga gibati nako nga katungdanan ang pagtambong nianang gabhiona ug nga ang atong maloloy-on nga Langitnong Amahan midawat sa akong maduhaduhaon nga paningkamot kon ako asa kinahanglang anaa.

Mapasalamaton ko nga ang uban namong anak ug kamagulangang apong babaye ania uban nato karong gabhiona. Si McKaela nagtukar sa viola. Sa edad nga 3 nagsugod siya sa pagkat-on og violin, ug karon, sa edad nga 16, maayo na kaayo siya nga musician. Makasulti ko niana tungod kay ako ang iyang lola, ug ang mga lola dili mamakak! Makadasig ang pagtan-aw kaniya nga milambo sa hinay-hinay, nagkat-on sa paggamit sa iyang instrumento dili lamang sa pagpanalangin sa iyang kaugalingong kinabuhi apan sa mga kinabuhi usab sa uban. Nakat-on siya sa abilidad sa pagpatuno sa iyang instrumento, sa kaimportante sa kada adlaw nga pagpraktis, ug sa kalipay sa pagpasundayag ug pagpahaum sa iyang intrumento ngadto sa uban.

Samtang nagmisyon kami sa akong bana pipila ka tuig na ang milabay, nakat-on ko sa pagbasa sa mga simbolo ug pagsulti sa Korean nga alpabeto. Nakat-on ko sa pipila ka paagi sa pagtimbaya, duha ka mga ekpresyon, ug pipila ka mga termino sa ebanghelyo, ug makaila ko sa pinulongang Korean gikan sa ubang mga pinulongan. Akong gisag-ulo ang pipila sa akong paborito nga mga himno ug mga kanta sa Primary sa Korean. Apan limitado kaayo ang akong abilidad sa pagsulti ug pagsabut sa daghang nindot nga pinulongan.

Nganong akong gipaambit kining walay kalabutan nga mga ehemplo nganha kaninyo? Tungod kay karong gabhiona gusto kong maghisgot kita sa pinulongan sa Espiritu—sa unsang paagi Siya mamulong kanato ug unsaon nato nga madugangan ang atong abilidad sa pagpaminaw sa Iyang tingog.. Sama nga ang pagkat-on og instrumento o pinulongan usa ka proseso, ang pagkat-on og pinulongan sa Espiritu usa usab ka proseso, nga importante nga makat-unan sa matag usa nato, ma-bag-o kita nga nabunyagan o dugay nang miyembro sa Simbahan.

Ang Manluluwas mitudlo diha sa Basahon ni Mormon nga ang mga Lamanite “gibunyagan uban sa kalayo ug sa Espiritu Santo, ug sila wala masayud niini.”2 Akong dakong tinguha nga madugangan nato ang atong abilidad sa pagpaminaw ug pagsabut sa mga aghat sa Espiritu ug mogamit sa atong hugot nga pagtuo sa pagsunod sa mga aghat nga atong makuha gikan sa Espiritu Santo. Aron mahimo kini, kinahanglan nga una natong makat-unan ang pag-ila sa Iyang tingog.

Atong timbang-timbangon sa makadiyot ang atong kasinatian. Karon, tungod kay ang atong audience daghan kaayo ug miapil nato ang mga young adult sa tibuok kalibutan, gusto kong modapit ninyo sa paghimo og usa ka butang. Nga dili kaayo personal, mahimo bang mopaambit mo sa inyong kasinatian sa mosunod nga mga pangutana ngadto sa usag usa diha sa Twitter? Kon duna moy panahon, “i-tweet” ang inyong tubag ngadto sa #cesdevo.

Ania ang pangutana nga kinahanglan sa inyong tubag: Unsaon nato sa pagkahibalo nga kita nakadungog sa tingog sa Espiritu?

Mahimong mangutana kita og dugang sa atong mga kaugalingon og pipila ka pangutana samtang kita mamalandong niini nga pangutana:

• Nakasinati ba ako og gugma, kalipay, kalinaw, pailub,kaaghup, kalumo, hugot nga pagtuo, paglaum, ug kahupayan?

• Duna bay mga ideya ang nga misulod sa akong hunahuna, o mga pagbati sa akong kasingkasing, nga kahibalo ko nga gikan sa Ginoo, ug dili gikan nako?

• Nakadungog ba ako sa akong tingog nga nagsulti og kamatuoran nga wala magplano unsay akong isulti?

• Nakasinati ba ako og paglambo sa akong kaugalingong mga kahanas ug mga abilidad?

• Mibati ba ako og giya ug panalipod gikan sa pagkailad?

• Nakamatikod ba ako og sala sa akong kinabuhi ug nakabaton og tinguha sa pagkorihir niini?

• Mibati ba ako sa Espiritu nga naghimaya ug nagpamatuod sa Dios nga Amahan ug ni Jesukristo?3

Kon motubag mo og “oo” sa bisan hain niini nga mga pangutana, inyong nabati ang Espiritu sa Ginoo sa inyong kinabuhi. Apan ang labing importante nga pangutana karong gabhiona mao “Kamo mibati ba karon sa mao?4

Ang tambag ni propeta Mormon bahin sa pagsunod sa Kahayag ni Kristo makatabang nato sa pagkahibalo unsaon sa pagdawat sa Espiritu Santo. Si Mormon nagkanayon:

“Kay tan-awa, ang Espiritu ni Kristo gihatag ngadto sa matag tawo, siya masayud sa maayo gikan sa dautan; busa, ako mopakita nganha kaninyo sa paagi sa paghukom; kay ang matag butang nga modapit sa paghimo sa maayo, ug sa pagdani sa pagtuo diha kang Kristo, gipadala pinaagi sa gahum ug gasa ni Kristo; busa kamo mahimo nga masayud uban sa usa ka hingpit nga kasayuran nga kini gikan sa Dios.

“Apan bisan unsa nga butang nga modani sa mga tawo sa pagbuhat sa dautan, ug sa dili pagtuo kang Kristo, ug sa paglimud kaniya, ug sa dili pag-alagad sa Dios, niana kamo masayud uban sa usa ka hingpit nga kasayuran nga kini gikan sa yawa; kay sa ingon niini nga paagi ang yawa mobuhat, kay siya dili modani sa tawo sa pagbuhat og matarung, dili, bisan og usa, ni ang iyang mga anghel; ni sila kinsa nagpaulipon sa ilang mga kaugalingon ngadto kaniya.”5

Si Presidente Gordon B. Hinckley nakaobserbar: “Mao kana ang pagsulay, kon masulti ug mahimo na ang tanan. Nag-agni ba kini sa usa ka tawo sa pagbuhat og maayo, sa paglambo, sa pagbarug, sa pagbuhat sa matarung nga butang, sa pagbinuotan, sa pagmanggihatagon? Nan kini ang Espiritu sa Dios.”6

Nganong lisud kaayo ang pag-ila sa mga hung-hung sa Espiritu? Tingali usa sa mga rason mao nga ang Espiritu mosulti sa atong mga hunahuna ug sa atong mga kasingkasing. Sa pagkat-on sa pinulongan sa Espiritu, usahay kita malibug sa atongkaugalingongmga hunahuna ug sa atongkaugalingongmga emosyon nga mga aghat sa Espiritu. Laing rason mao nga ang pag-ila sa Espiritu usa ka gasa sa Espiritu. Sama nga ang pagkat-on sa pinulongan sayon sa pipila ug dili sa uban, mao usab ang abilidad sa pagsabut sa mga hung-hung sa Espiritu. Kasagaran, ang pagkat-on og instrumento o pinulongan magkinahanglan og paningkamot, lakip na sa pagpraktis ug usahay masayop. Mao usab kini sa proseso sa pagkat-on sa pinulongan sa Espiritu.

Makatabang nga makahibalo nga ang personal nga pagpadayag usa ka pagtulun-an human sa usa ka pagtulun-an, lagda human sa usa ka lagda nga proseso nga bisan ang mga propeta, manalagna, ug tigpadayag kinahanglang magkat-on aron makasabut? Ang mosunod mao ang usa ka ehemplo gikan sa kinabuhi ni Elder Jeffrey R. Holland. Holland:

“Dunay mga higayon nga ang bugtong paagi gikan sa A ngadto sa C pinaagi sa B.

“Nagtubo sa habagatang Utah ug nalingaw sa tanang mga maanindot ug matahum nga lugar sa habagatang Utah ug sa amihanang Arizona, gusto nako nga pakit-on ang akong anak niana ug gusto nakong ipakita niya ang mga dapit nga akong nakita ug nalingawan sa pareha pa ko niya og edad. Mao nga, ang iyang mama nagputos og paniudto alang namo ug among gigamit ang pickup truck sa iyang Lolo ug mipaingon sa habagatan sa unsay atong gitawag nga karaang Arizona Strip.

“Nakamatikod nga mosalop na ang adlaw nakahukom mi nga mamauli na. Apan nakaagi na sad mi sa nagsanga nga dalan, ang bugtong nagsanga nga dalan nga dili gayud mailhan. Gihangyo nako ang akong anak sa pag-ampo kon unsa nga dalan ang among subayon ug gibati niya nga mosubay mi sa tuo ug mao sad ang akong gibati. Ug misubay mi sa tuo ug kini dead end. Nakadagan na kami og upat o lima o unom ka gatus ka mga yarda ug dead end gyud, klaro nga sayop nga dalan.

“Mibalik mi, migawas, misubay sa laing dalan. Ug klaro nga ang dalan sa wala mao ang sakto nga dalan.

“Sa nagdagan na mi, si Matt miingon, ‘Pa, nganong atong gibati, human mag-ampo bahin niini, nga ang sakto nga dalan mao ang hustong subayon, ang saktong subayon, ug dili diay mao?” Ug miingon ko, ‘Sa akong pagtuo nga ang Ginoo, ang Iyang gusto alang nato didto ug ang Iyang tubag sa atong pag-ampo mao nga kita makasubay sa saktong dalan sa labing dali kutob sa mahimo uban sa kasiguroan, uban sa pagsabut nga kita naa sa saktong dalan ug dili kinahanglan nga kita mabalaka niini. Ug niining higayona, ang labing sayon nga paagi sa pagbuhat niana mao ang pagpaadto nato og 400 o 500 ka yarda sa sayop nga dalan ug diha-diha dayon makahibalo sa way pagduha-duha nga kadto sayop nga dalan ug, busa, ug sa samang kasiguroan, samang konbiksyon nga ang laing dalan mao ang saktong dalan.

“Ako dunay siguro nga kahibalo, hingpit nga kahibalo nga ang Dios nahigugma nato. Maayo Siya. Siya ang atong Amahan ug nagpaabut Siya nato nga mag-ampo ug mosalig ug magmatuohon ug dili mohunong ug dili mahadlok ug dili mosibug ug dili mobiya sa atong tumong kon dunay dili maayo nga mahitabo. Magpabilin kita, magpadayon kita sa pagpaningkamot, sa pagtuo, sa pagsalig, sa pagsunod sa samang dalan ug kita mabuhi nga gakson sa Iyang mga bukton ug mobati sa Iyang paggakus ug makadungog Kaniya nga moingon, ‘Giingnan ko kamo nga OK ra, giingnan ko kamo nga maayo ra.’”7

Duna koy kasinatian susama sa kang Elder Holland samtang ako nag-andam sa pagpamulong karong gabhiona. Akong gisugdan sa pagsulat, nagsiksik ug nagsulat sa akong mga hunahuna sa usa ka hilisgutan nga ipamulong, ug mibati og kabalaka niini. Gibati ko nga dunay lain nga kinahanglan nakong hisgutan. Dayon nakahinumdom ko og kasinatian nga akong nasinati duha ka tuig na ang milabay. Sa dihang gitawag ko sa pagserbisyo isip kinatibuk-ang presidente sa Relief Society, daghang mga gabii nga wala koy kinatulgan. Atol sa usa niadtong mga gabhiona, duna koy daghang mga hunahuna ug midulot kinisa akong kasingkasing. Girekord nako kini ug gihipos, wala na makahinumdom niini hangtud mga pipila ka semana ang milabay, sa dihang kadtong makalibug nga mga pagbati mahitungod sa akong unang hilisgutan nagsugod sa pagsamok nako. Mitugot ang Langitnong Amahan nga mosubay ko sa laing dalan sa makadiyot, apan gigiyahan Niya ako balik niini nga dalan pinaagi sa malumo nga pagbati sa akong kasingkasing ug nakapamata sa akong panumduman pinaagi sa gasa sa Espiritu Santo.

Unsay atong mahimo aron mas mapahiangay pag-ayo sa tingog sa Espiritu? Magsugod kita pinaagi sa pagkahibalo nga ang atong Amahan sa Langit gusto nga makigsulti nato. Nasayud kita niini tungod kay ang tanang mga propeta sa ulahing mga adlaw mitudlo sa doktrina sa personal nga pagpadayag. Hunahunaa ang daghan pang mga panalangin nga gihatag sa Ginoo nato aron kita makigsulti Kaniya ug makadawat sa Iyang mga pulong: mga kasulatan, patriyarkal nga mga panalangin, pag-ampo, mga ordinansa, dinasig nga mga lider ug mga ginikanan, ug gasa sa Espiritu Santo.

Asa kita magsugod sa atong tinguha nga makapaduol sa Dios ug sa pagpaminaw sa Iyang tingog nga mamulong kanato? Magsugod kita sa mga sukaranan. Atong buhaton ang gagmay ug yano nga mga butang nga nagpakita nga Siya mao ang una sa atong mga kinabuhi ug nga kita gusto nga modawat og pagpadayag gikan Kaniya. Sa dihang mibisita ko sa Habagatang Africa, nakat-unan nako ang hugpong sa mga pulong nga akong ganahan nga magamit sa proseso sa personal nga pagpadayag: “hinay-hinay, ginagmay-gagmay.” Unsa ang mga “hinay-hinay, ginagmay-gagmay” nga mga butang nga atong mahimo?

Una : Sinsero ug mapainubsanong mag-ampo.

Ang akong inahanong kasingkasing natandog sa mga katuigan samtang ako nagtan-aw sa akong kaugalingong mga anak ug mga apo nga nagpakita og hugot nga pagtuo pinaagi sa pagpangayo sa mapainubsanon ug sinsero nga pag-ampo sa tabang sa Ginoo sa ilang yanong mga problema. Usa ka nindot nga handumanan sa among pamilya naghulagway niini.

Ang among anak nga lalaki mao ang kinamagulangang anak sa among pamilya. Siya dunay lima ka igsoong babaye ug walay igsoong lalaki. Sa wala pa matawo ang among ikatulong anak nga babaye, ang akong bana misaad sa among anak nga lalaki og iro kon kini nga masuso usa ka babaye. Sa dihang natawo ang among anak nga babaye, ang akong buotang bana mituman sa iyang saad. Ang iro nahimong suod nga higala sa among anak nga lalaki. Ganahan siya niadtong iroa. Apan usa ka adlaw niana, nawala ang iro. Among gipangita ug gipangita, apan wala makit-i. Gitawgan namo ang animal control officer. Wala siya mohatag namo og paglaum, tungod kay kami nagpuyo duol sa freeway. Ang opisyal mibati nga taud-taud na ang milabay nga dunay posibilidad nga ang iro mitabok sa freeway ug naligsan.

Naningkamot kami nga mahupay ang among anak nga lalaki sa dihang gisultihan namo siya sa among nadunggan, apan siya naguol pag-ayo. Nakahinumdom ko nga nagdapit niya sa pag-ampo sa Langitnong Amahan alang sa kahupayan. Ang among buotang anak nga lalaki mitan-aw nako ug miingon, “Nagsige na ko og ampo, Ma.”

Milabay ang duha ka adlaw. Sayo sa buntag dihay nanuktok sa among pultahan. Usa sa mga bata ang miabli sa pultahan ug nagdagan nga mikuha nako. Nabalaka ko sa akong pagkakita nga dunay sakyanan nga nagparking nga dunay sulat nga “Animal Control” sa kilid. Ang tawo nga diha sa pultahan mitan-aw nako ug miingon, “Mrs. Burton, naa sa akong sakyanan ang gipanag-iya sa imong anak nga lalaki.”

Ang akong kasingkasing nahugno. Nahinumdom ko nga nabalaka nga iyang napunitan ang among iro ug nga ang iro patay na o grabing nadaot. Sa akong kalipay, ang among iro diha sa luyong lingkuranan sa sakyanan–malipayon, himsog, ug andam nang molukso gikan sa sakyanan ug ngadto sa mga bukton sa among gamayng anak.

Akong gipangutana ang animal control officer kon diin niya makit-i ang among iro. Miingon siya: “Ang labing dili kasagaran nga nahitabo karong buntaga samtang hapit na ko mobiya sa balay. Diha, sa atubangan sa akong balay, ang iro nga mihaum sa paghulagway nga inyong gihatag nako sa telepono. Ang iro nakasabut sa dihang akong gitawag ang iyang pangalan. Mao nga akong gidala siya dinhi ug aron mahupay na ang hunahuna sa gamayng bata sa dili pa siya moeskwela.”

Nasayud ko nga ang Ginoo motubag sa sinsero, malumo, binata nga mga pag-ampo. Ang Langitnong Amahangusto nga ang mga bata masayud og sayo nga anaa Siya sa ilang mga kinabuhi aron magpadayon sila sa pagsalig Kaniya samtang magkahingkod. Tungod kay ang mga bata sa kinatibuk-an puno sa pagpaubos, sarang sila nga modawat sa saad nga gihatag sa Langitnong Amahan sa Doktrina ug mga Pakigsaad. “Magpaubos ka; ug ang Ginoo nga imong Dios moagak kanimo pinaagi sa kamot, ug mohatag kanimo og tubag sa imong mga pag-ampo”.8

Samtang akong ipaambit ang mosunod nga mga pangutana nga gipangutana ni Presidente Spencer W. Kimball sa usa ka grupo nga susama niini, hunahuna ang inyong kaugalingong pagkamapainubsanon ug sa sinseridad sa inyong kaugalingong mga pag-ampo: “Gusto ba kamo og giya? Nag-ampo ba kamo sa Ginoo alang sa inspirasyon? Gusto ba kamong mobuhat og matarung o buot ba kamong mobuhat unsay inyong gustong buhaton husto ba kini o dili? Gusto ba kamong mobuhat og pinakamaayo alang kaninyo sa katapusan o hain ang mas nindot sa pagkakaron ? Nag-ampo ba kamo? Kapila kamo nag-ampo? Giunsa ninyo pag-ampo? Nag-ampo ba kamo sama sa Manluluwas … o nangayo ba kamo kon unsa ang inyong gusto dili magsapayan kon angay ba kini?”

Mipadayon si Presidente Kimball: “Gisulti ba ninyo sa inyong pag-ampo: ‘Ang Imong pagbuot ang matuman’? Misulti ba kamo nga, ‘Langitnong Amahan, kon imo akong dasigon ug mopabati kanako sa husto akong buhaton ang matarung’? … Miingon ba kamo, ‘Amahan sa Langit, nahigugma ako kanimo, mituo ako kanimo, kahibalo ako nga ikaw nasayud sa tanan. Matinuoron ako. Sinserong matinguhaon ako sa pagbuhat sa matarung. Nasayud ko nga makakita ikaw sa katapusan gikan sa sinugdanan. Makakita ikaw sa umaabut. Makatino ikaw kon uban niini nga kahimtang sa akong pagpresentar, makabaton ako og kalinaw o kagubot, kalipay o kaguol, kalampusan o kapakyasan. Sultihi ako, palihug, hinigugmang Langitnong Amahan, ug akong isaad nga buhaton ko unsa ang imong ipabuhat kanako.’ Nag-ampo ba kamo nianang paagiha? Wala ba kamo magtuo nga malagmit maalamon kini? Aduna ka bay igong kaisug sa pag-ampo sa ingon?”9

Usa ka paagi sa pag-ampo nga sinsero mao ang pagkat-on sa paghimo og sinsero ug kinasingkasing nga mga pangutana ug dad-on ngadto sa Ginoo. Hunahunaa ang mga pangutana ni Joseph Smith: “Unsa kaha ang buhaton? Kinsa sa tanan niini nga mga pundok ang tinuod o sila bang tanan mga sayop? Kon adunay usa kanila nga tinuod, hain niini, ug sa unsa nga paagi ako masayud niini?”10 Sa maalamong paagi, mibasa siya sa mga kasulatan, ang tinubdan sa balaang kamatuoran, nga maoy nakaingon sa iyang “mahinungdanon nga pamalandong” ug migiya niya sa “paghukom sa ‘pagpangutana sa Dios,’”11 nagtuo nga matubag ang iyang pag-ampo.

Sa pag-ampo nga sinsero nagpasabut nga gusto natong buhaton ang tubag nga atong nadawat. Sa iyang mainiton nga pag-ampo sa Sagrado nga Kakahoyan, si Joseph miasoy, “Ang akong tuyo sa pagpangutana sa Ginoo mao ang pagpakisayud hain sa tanan nga mga tinuohan ang tinuod, nga ako unta masayud asa ako magpasakop.” 12Klaro nga si Joseph dunay tuyo sa pagbuhat bisan unsay pilion sa Ginoo nga ipadayag ngadto kaniya. Hinoon, sa wala pa gani siya makapangutana sa iyang yanong pangutana, nakadawat na siya og daghan kay sa iyang gilauman. Gihatagan siya sa talagsaong pribelihiyo nga makakita sa atong Langitnong Amahan ug sa Iyang Hinigugmang Anak, nga si Jesukristo! Nalipay ako niining mahimayaong tubag sa yano apan sinsero nga tinguha alang sa kahibalo sa batang propeta, nga si Joseph Smith!

Ikaduha : Lihoka dayon ang espirituhanong mga impresyon.

Usa ka seryusong hitabo sa kinabuhi sa atong kaugalingong propeta, si Presidente Thomas S. Monson, naghulagway sa kaimportante sa pagtubag dayon sa mga impresyon gikan sa Espiritu.

[Narrator:] Samtang si Bishop Monson nakahibalo na sa iyang mga responsibilidad, iyang nakat-unan ang daghang mga leksyon, apil niini ang kaimportante sa pagsunod sa Espiritu ug pagsalig sa Ginoo.

“Usa ka gabii atol sa miting sa stake priesthood leadership, nakadawat siya og klaro nga impresyon nga kinahanglang mobiya dayon siya sa miting ug moadto sa ospital sa mga beterano sa amihanang silangan sa Siyudad sa Salt Lake. Sa wala pa siya molakaw nianang gabhiona, nakadawat siyag tawag sa telepono nagpahibalo niya nga usa ka tigulang nga miyembro sa iyang ward nasakit ug gidala sa ospital aron matambalan. Ang bishop ba, nanghangyo ang nanawag, makahigayon sa pag-adto sa ospital ug mohatag og panalangin? Ang busy nga batan-ong bishop mipasabut nga padulong na siya sa usa ka miting apan moadto ra siya sa ospital pagkahuman. Karon ang aghat mas mikusog pa: ‘Biyai ang miting ug adto sa ospital karon dayon.’

“Mitan-aw si Bishop Monson sa pulpito. Ang presidente sa stake ang namulong! Wala siya makahibalo unsaon niya sa pagbarug sa tunga-tunga sa iyang pakigpulong ug moagi sa taliwala sa daghang mga kalalakin-an. Nag-antus, naghulat siya sa katapusang gutlo sa mensahe sa presidente sa stake dayon migawas bisan wala gani mapahibalo ang panapos nga pag-ampo. Nagdagan og kusog diha sa koridor sa ikaupat nga andana sa ospital, ang batan-ong bishop nakakita sa kaguliyang sa gawas sa kwarto.

“Dihay usa ka nars ug miingon, “Ikaw ba si Bishop Monson?”

“Oo,” tubag niya.

“Pasayloa ko,” miingon siya. “Ang pasyente nagtawag sa imong pangalan sa wala pa siya mamatay.”

“Nagpugong nga makahilak, si Bishop Monson mipauli nianang gabhiona. Nanumpa siya nianang higayona nga dili na siya mopakyas sa pagsunod sa aghat gikan sa Ginoo. Sundon dayon niya ang mga impresyon sa Espiritu kon asa kini mogiya kaniya.”

[Elder Jeffrey R. Holland:] Walay makasabut ni Presidente Thomas S. Monson kinsa wala makasabut sa kanunay, sa pagbalik-balik nianang matanga sa espirituhanong mga aghat sa iyang kinabuhi ug sa iyang hingpit nga pagkamaunungon ngadto niini.”13

Ikatulo : Siksika ang mga kasulatan kada adlaw.

Elder Robert D. Hales mitudlo: “Kon kita gustong makigsulti sa Dios, mag-ampo kita. Ug kon kita gusto nga Siya makigsulti kanato, mosiksik kita sa mga kasulatan; kay ang Iyang mga pulong gisulti pinaagi sa Iyang mga propeta.”14

Sa nag-edad pa ko og 20 anyos, nakigbisog ko og lisud nga desisyon ug ingon og dili gyud ko makadawat sa akong mga tubag. Usa ka gabii niana, ang akong amahan nagabhian sa pag-uli gikan sa usa ka miting sa Simbahan ug nakamatikod nga nagsiga pa ang akong kwarto. Milingkod siya sa kilid sa akong higdaanan ug nangutana kon makatabang ba siya, nga nakamatikod sa akong problema. Akong gisulti niya ang tanan. Misugyot siya nga ako mobasa sa mga kasulatan aron magiyahan ang akong desisyon, naghatag og piho nga mga tudling nga akong palandungon ug ampoan. Gisunod nako ang iyagn dinasig nga tambag ug nagsiksik sa mga kasulatan. Paglabay sa pipila ka higayon ug padayon nga paningkamot, napanalanginan ako sa wala masayop nga tubag sa akong pag-ampo. Akong gihalad ang akong labing maayong hunahuna ug desisyon ngadto sa Ginoo ug sinsero akong nanghangyo sa kumpirmasyon niana nga desisyon ug mibati og mahilom, malinawon nga kasiguroan diha sa akong kasingkasing.

Atong makat-unan diha sa mga kasulatan nga ang matarung nga mga anak nga lalaki ni Helaman, si Lehi ug Nephi, nakabaton og “daghan nga mga pagpadayag matag adlaw.”15 Samtang kita magbusog matag adlaw sa mga pulong ni Kristo diha sa mga kasulatan ug mamalandong sa mga butang nga atong mabasa, kita usab makasinati og mga pagpadayag matag adlaw pinaagi sa gasa sa Espiritu Santo, ilabi na kon atong isulat ang mga hunahuna ug mga pagbati nga atong nadawat.

Ikaupat 4: Sunda ang balaod sa puasa.

Aron sa pagdugang sa atong abilidad sa pagpaminaw sa tingog sa Espiritu, kitang tanan kinahanglan nga magpuasa sulod sa 24 ka oras matag Dominggo sa puasa ug mohatag og ubay-ubay nga halad sa puasa sa pagtabang niadtong nanginahanglan. Si Presidente Harold B. Lee mitambag: “Ang Ginoo misulti ngadto ni Isaias, nga kadtong kinsa magpuasa ug mohatag sa ilang pan ngadto sa gigutom, makatawag ug ang Ginoo motubag, makasingit ug ang Ginoo moingon, ‘Ania Ako.’ [Tan-awa sa Isaias 58:6–9.] Kana mao ang usa ka paagi nga makasulti ngadto sa Ginoo. Sulayi kini niining tuiga. Sunda sa hingpit ang balaod sa puasa.”16

Sa basahon ni Alma, atong makat-unan nga ang anak nga mga lalaki ni Mosiah “sila naghatag ngadto sa ilang mga kaugalingon ngadto sa tuman nga pag-ampo, ug pagpuasa; busa sila adunay espiritu sa pagpanagna, ugespiritu sa pagpadayag, ug kon sila nagtudlo, sila nagtudlo uban sa gahum ug pagtugot sa Dios.”17 Kana nga pulong “sila naghatag ngadto sa ilang mga kaugalingon” angay nga palandungon samtang atong timbang-timbangon ang atong mga paningkamot sa tinud-anay nga puasa.

Ikalima : Magpakatakus ug mosimba sa templo.

Sumala ni Presidente George Albert Smith, “Matag usa kanato adunay katungod sa inspirasyon sa Ginoo sumala sa pamaagi diin kita nagpuyo og usa ka diosnon nga kinabuhi.” 18 Palihug timan-i nga wala siya magsulti nga kinahanglan nga mahimo kitang hingpit sa pagdawat og inspirasyon. Apan kinahanglan nga maningkamot kita pag-ayo nga magpuyo nga takus.

Hinumdumi ug pagkat-on gikan sa negatibo nga ehemplo sa katawhan ni Hari Limhi sa Basahon ni Mormon: “Ang Ginoo dugay mitubag sa ilang pangamuyo tungod sa ilang mga kadautan.”19

Ang katakus ingon og gamay nga kantidad nga ibayad aron sa pag-abli sa mga bintana sa langit. Sa atong pagtuman sa atong mga pakigsaad ug takus nga moaambit sa sakrament, kita misaad nga kita makabaton kanunay sa Espiritu uban kanato.20 Apan kana mosunod human kita mosaad ug motuman sa pakigsaad nga kita sakanunay mahinumdom sa Manluluwas! Dugang pa, ang pag-focus ug pagpuyo nga takus nga mosulod sa templo, ug sa pagbuhat sa ingon kanunay kon itugot sa atong kahimtang, makasarang nato sa “pagtubo diha sa [Ginoo], ug makadawat sakahingpitansa Espiritu Santo.”21

Ikaunom : “Ayaw pagtiaw-tiaw sa sagrado nga mga butang.” 22

Hibaloi nga ang pagpadayag nga gikan sa Ginoo usa ka sagrado nga pagsalig. Si Elder Richard G. Scott mitudlo nga ang “inspirasyon nga mabinantayong girekord nagpakita sa Dios nga ang Iyang pakigbinayloay sagrado ngari nato. … Ang girekord … panalipdan gayud nga dili mawala o mahilabtan sa uban.”23

Ang ikaduhang saksi niana nga pagtulun-an nagagikan sa kasinatian ni Presidente Harold B. Lee, kinsa miingon: Lee, kinsa miingon: “Usahay sa tungang gabii ako mahigmata ug dili na makatulog hangtud ako mobangon ug isulat diha sa papel ang butang nga nakapalibog kanako. Apan kini nagkinahanglan og dakong kaisug sa pagbuhat kon gisugo isip tubag sa mga pag-ampo.”24

Ikapito : Pangandam sa pagpadayon pinaagi sa hugot nga pagtuo.

Sa dihang ang akong bana ug ako nagsabut na nga magminyo, dugay ming nag-istoryahanay kabahin sa among umaabut. Unsay among buhaton bahin sa eskwela? Kanus-a kami manganak Unsa nga trabaho ang makahatag sa mga panginahanglan sa among pamilya ug makaserbisyo pa sa Simbahan? Tungod kay mituo kami sa tambag nga gihatag sa buhing propeta kinsa nagtudlo nga mahimo na kaming manganak samtang nag-eskwela ug nagtrabaho sa samang higayon, mipadayon kami pinaagi sa hugot nga pagtuo.

Dili kadto sayon. Ang akong bana nagtrabaho og tulo ka part-time nga trabaho samtang nag-eskwela siya aron ako makasugod sa akong bag-ong trabaho isip usa ka inahan ug tig-amuma. Kadto mao ang direkta nga sukwahi sa pagtuo sa kalibutan, bisan nianang higayona. Sa paghinumdom, makita namo karon kon sa unsang paagi kadto nga mga lakang sa hugot nga pagtuo miresulta sa mahangturong mga panalangin, mga panalangin nga dili unta namo madawat kon wala pa kami maminaw sa tingog sa Espiritu pinaagi sa pinili nga propeta sa Ginoo.

Sa paghulagway pa og dugang, hunahunaa ang kasinatian ni Elder Robert D. Hales. Hales. Natudlo siya nga junior companion ni Presidente Ezra Taft Benson sa usa ka komperensya sa stake diin usa ka bag-ong presidente sa stake ang pagatawagon. Miistorya sa mosunod: “Human mag-ampo, mag-interbyu, magtuon, ug mag-ampo pag-usab, si Elder Benson nangutana kon nahibalo ako kinsa ang bag-o nga mahimong presidente. Ako miingon nga wala pa ako makadawat niana nga pagdasig. Siya mitan-aw nako og dugay ug mitubag nga siya wala pa sab. Bisan pa niana, kaminadasig sa paghangyo og tulo ka mga takus nga naghupot sa priesthood nga mamulong sa sesyon sa Sabado sa gabii nga komperensya. Mga minuto human nagsugod ang ikatulong mamumulong, ang Espiritu miaghat kanako nga siya ang angay nga mahimong bag-o nga presidente sa stake. Mitan-aw ko ni Presidente Benson ug nakita ang mga luha nga midagayday sa iyang nawong. Ang pagpadayag gihatag kanamong duha—apan pinaagi lang sa pagpadayon sa pagpangita sa kabubut-on sa atong Langitnong Amahan samtang kita magpadayon sa unahan uban sa hugot nga pagtuo.”25

Ikawalo : Tuguti ang Ginoo sa paghukom sa mga detalye unsay Iyang gusto nga ipadayag ug kanus-a Siya gusto nga mopadayag niini.

Ang obserbasyon sa Tagsulat nga si Corrie Ten Boom magamit dinhi: “Sa kada kasinatian nga gihatag sa Dios nato, ang matag tawo nga Iyang gihatag nato sa atong kinabuhi, mao ang hingpit nga pagpangandam nga Siya lamang ang makakita.”26

Tingali ang uban ninyo adunay susama nga kasinatian nga nasinati sa among unom ka mga anak samtang sila nangita sa mahangturong mga kompanyon. Tungod kay makasabut kita unsa ang sakto nga desisyon pagkahuman sa isyu ug milabay na ang panahon, sila karon nakasabut nga sila nagkinahanglan og mga kasinatian aron makaila sa kamot sa Ginoo nga naggiya nila ngadto sa ilang mahangturong mga kompanyon. Ang pipila niadto nga mga kasinatian nagkinahanglan og mga tuig sa paghulat nga mapailubon ug magpadayon pinaagi sa hugot nga pagtuo. Dihay higayon nga ang kalangitan ingon og sirado samtang sila nag-ampo. Kon ang tayming sa Ginoo dili pareha sa atong kaugalingong mga tinguha, salig nga tingali dunay giandam nga mga kasinatian ang Ginoo nga atong gikinahanglan sa dili pa ang atong mga pag-ampo matubag.

Si Elder Dallin H. Oaks mitudlo:

“Kinahanglan kitang makahibalo nga ang Ginoo mamulong nato pinaagi sa Espiritu sa iyang kaugalingong panahon ug sa iyang kaugalingong paagi. Daghang mga tawo ang wala makasabut niini nga baruganan. Nagtuo sila nga kon sila andam ug kon kini haum sa ilang higayon, makatawag sila sa Ginoo ug Siya diha-diha motubag, bisan sa tukmang paagi nga ilang gipaabut. Ang pagpadayag dili moabut nianang paagiha. …

“… Dili nato mapugos ang espirituhanong mga butang.”27

Mga 15 ka tuig na ang milabay, ang akong inahan nawad-an sa iyang panan-aw. Nakigbisog siya sa daghang mga bulan niining malisud nga pagsulay. Nahupay siya samtang mainiton siyang nag-ampo alang sa pagsabut diha sa yanong balak nga nahimong paborito. Bag-o kining gikutlo ni Presidente Monson.

Kon unsaon wala ko mahibalo,

Apan niini nasayud ko, ang Dios motubag sa pag-ampo.

Nasayud ko nga Siya nag-ingon,

Nga ang pag-ampo kanunayng paminawon,

Ug tubagon, unya o diha-diha dayon.

Ug busa ako nag-ampo ug naghulat nga malinawon.

Wala ko masayud kon ang akong gitinguha

Moabut ba sama sa akong gihunahuna;

Apan isalig ko Kaniya ang akong pag-ampo,

Kinsa mas maalamon kay kanako,

Siguradong Iyang ihatag ang akong gihangyo,

O mohatag og tubag nga mas makaayo kanako.28

Sama sa kadaghanan nato, ang akong inahan naningkamot gihapon sa pagbutang sa iyang pagsalig sa Iyang kabubut-on ug tayming. Sa atong pagbuhat sa ingon, kinahanglan natong hinumduman kini nga pagtulun-an gikan ni Elder Richard G. Scott. “Unsay inyong buhaton kon kamo nangandam og maayo, tinud-anay nga nag-ampo, naghulat og dugay alang sa tubag, ug gihapon walay gibati nga tubag? Mahimo kamong magpasalamat kon mahitabo man kana, kay kana ebidensya sa pagsalig sa [Lamgitnong Amahan]. Kon kamo nagpuyo nga takus ug ang inyong pagpili uyon kanunay sa pagtulun-an sa Manluluwas ug kamo kinahanglan nga mobuhat, mopadayon uban sa pagsalig. Kon kamo sensitibo sa pagdasig sa Espiritu, usa sa duha ka butang piho nga mahitabo sa tukma nga panahon: mahimong kasamok sa hunahuna, buot pasabut nga sayop nga pagpili, o ang kalinaw o ang kainit sa dughan mabati, sa pagmatuod nga ang inyong gipili husto. Kon kamo nagpuyo nga matarung ug nagbuhat uban sa pagsalig, ang Dios dili motugot nga kamo moabut og layo nga walay pahimangno kon nasayop kamo sa inyong desisyon.”29

Kana nga pasidaan nga tingog sa Espiritu sa kasagaran moabut pinaagi sa tingog sa gipili nga mga sulugoon sa Ginoo, nga maoy mohatud nato sa sunod nga punto.

Ikasiyam : Patalinghug sa mapanagnaong pahimangno.

Hunahuna pag-ayo ang pipila ka mapanagnaong mga pahimangno nga gihatag sa atong panahon. Una, gikan ni Presidente Boyd K. Packer: Packer.

“Karon usa ka pahimangno! Ang ubang mga musika makadaot kaayo sa espirituhanon. … Ang tempo, ang tunog, ug ang kinabuhi niadtong nagpasundayag makapalayo sa Espiritu. Mas kuyaw pa kaayo kay sa inyong pagtuo, kay mobuntog kini sa inyong espirituhanong pagbati.

Laing pahimangno:

“Mahimong dunay mga pagpadayag, mga aghat nga gikan sa yawa, mga tintasyon! …

“Kon kamo makadawat og aghat sa pagbuhat og butang nga makahatag og dili maayo nga pagbati, butang nga inyong nahibaloan sa inyonghunahuna nga sayop ug supak sa mga baruganan sa pagkamatarung, ayaw kini og buhata!”

Ania pay lain: “Kon ang usa ka tawo kritikal ug maghambin og negatibo nga mga pagbati, ang Espiritu mobiya.”30

Ug ang atong minahal nga propeta, si Presidente Thomas S. Monson, mihatag og tingog sa pahimangno sa dihang siya miingon, “Magmaabtik ngadto sabisan unsa nga mga butang nga mokawat sa inyong mga panalangin sa kahangturan.”31

Nganong atong ipahiangay ang atong mga kasingkasing ngadto sa tingog sa Espiritu? Unsa nga mga panalangin ang moabut kon atong buhaton?

Bag-o lang kong miabut gikan sa Pilipinas, diin akong nakita ang resulta sa kusog nga bagyong Haiyan. Nakadungog ko og mga kasinatian sa atong minahal nga mga kaigsoonan sa Pilipinas samtang sila nagpamatuod nga gigiyahan sa Espiritu sa panahon sa panginahanglan aron sila masayud unsay buhaton ug asa moadto. Nakadungog ko nila nga misulti sa pagpadayon pinaagi sa hugot nga pagtuo sa panahon nga dili klaro ang dalan. Nakadungog ko og mga istorya sa batan-ong mga misyonaryo, mga sister ug mga elder, nagsunod sa mga aghat nga migiya nila ngadto sa pisikal nga kaluwasan taliwala sa dakong katalagman nga naglibut kanila. Mapasalamaton kaayo ko sa “dili mahulagway nga gasa sa Espiritu Santo,”32 nga nagpahimangno, nagdirekta, naghupay, ug naggiya niadtong naningkamot nga magpuyo nga takus.

Sa tanang mga gasa nga mapili sa atong Langitnong Amahan nga ihatag sa Iyang mga anak sa atong pagbiya sa katubigan sa bunyag, Siya mipili sa paghatag nato sa gasa sa Espiritu Santo.

“Ang Espiritu Santo hingpit nga nagkahiusa uban sa Langitnong Amahan ug ni Jesukristo. …

“Siya ‘mosaksi sa Amahan ug sa Anak’(2 Nephi 31:18) ug mopadayag ug motudlo ‘sa kamatuoran sa tanan nga mga butang.’(Moroni 10:5) Makadawat kita og sigurado nga pagpamatuod kabahin sa Langitnong Amahan ug Jesukristo pinaagi lamang sa gahum sa Espiritu Santo. Ang Iyang komunikasyon ngadto sa atong espiritu mas sigurado pa kay sa bisan unsa nga komunikasyon nga atong madawat pinaagi sa atong natural nga mga pagbati.”33

Mga kaigsoonan, sama sa inyong nahibaloan, ang dako ug lapad nga gambalay nga napuno niadtong kinsa mobiaybiay ug motulisok, anaa tanan sa atong palibut. Ang tingog sa kalibutan kusog, walay hunong, mapugsanon, ug makanunayon. Gawas kon kita makat-on sa pagpahiangay sa atong mga kasingkasing ngadto sa tingog sa Espiritu ug palamboon ang atong abilidad sa pagtinguha, sa pagdawat, ug pagsunod sa personal nga pagpadayag, kita anaa sa dili lig-on nga pundasyon. Nagkinahanglan kita sa tingog sa Espiritu sa paggiya nato pahilayo sa tanan nga mahugaw, binuang, bulgar, bayolente, hakog, ug makasasala. Nagkinahanglan kita sa Espiritu Santo dili lamang sa paggiya nato ngadto sa tanan nga “mahiyason, matahum, maayo og dungog ug dalaygon”34 apan sa pagtabang nato sa pag-ugmad ogtinguha alang niadtong mga butanga aron sa pagpakigbatok sa tintasyon sa kalibutan.

Usa sa labing maayong mga panalangin nga atong madawat samtang kita magkat-on sa pagpaminaw sa tingog sa Espiritu mao ang abilidad sa pagkakita sa atong mga kaugalingon sama sa pagkakita sa atong Amahan sa Langit ug, sa “hinay-hinay, ginagmay,” mahimo kitang labing maayo.

Hunahuna kining nindot nga kinutlo gikan sa Apostol sa ulahing adlaw. “Ang gasa sa Balaang Espiritu ... makapalagsik sa tanang mga galamhan sa kahibalo, makapadugang, makapadako, makapatubo ug makapalimpyo as tanang kinaiyanhon nga mga kainit sa pagbati ug mga paghigugma; ug ipahiuyon kini, pinaagi sa gasa sa kaalam, ngadto sa ilang matarung nga paggamit.” Makadasig, makapalambo, makaugmad ug makapahingkod kini sa tanang maayo nga mga simpatiya, mga kalipay, mga kagustuhan, mga sama nga balatian, ug mga pagbati nga atong kinaiya. Makadasig kini sa hiyas, kamabination, kaayo, kalooy, kalumo, ug gugmang putli. Makapalambo kini og katahum sa tawo, porma ug panagway. Moatiman kini sa kahimsog, kalagsik, kabaskog ug sosyal nga pagbati. Makapalambo ug makapalagsik sa tanang galamhan sa pisikal ug may salabutan nga tawo. Makapalig-on kini, makapalagsik ug makabaskog sa mga kaugatan. Sa laktud, kini, sama sa giingon, uyok sa bukog, kalipay sa kasingkasing, kahayag sa mga mata, musika sa mga dalunggan, ug kinabuhi sa tibuok pagkatawo.”35.

Ang Espiritu Santo dunay mahimo alang nato sa pisikal, espirituhanon, emosyonal, mental nga paagi, nga walay buhat sa tawo nga makapareha.

Mouyon ba kamo nga ang pagpuyo nga takus sa mao nga mga panalangin importante bisan unsa pay gikinahanglan, bisan og kini nagkinahanglan og dakong sakripisyo? Kini ang “dakong panalangin” nga atong nadawat alang sa atong gitandi nga “gamayng butang” sa paningkamot. Ako modapit natong tanan sa pagsugod karong gabhiona sa pagpahiangay sa inyong kasingkasing ngadto sa tingog sa Espiritu Santo.

Dili sulagma nga ang Ginoo mipasanay ni Presidente Thomas S. Monson isip Iyang buhi nga propeta sa paggiya nato niiing ulahing mga adlaw. Si Presidente Monson nakat-on sa pagpaminaw pag-ayo ug pagsunod sa mga aghat sa Espiritu. Mas maayo kon kita mosunod sa iyang ehemplo.

Mopamatuod ko nga siya ang tigpama-ba alang sa Ginoo sa atong panahon. Mopamatuod usab ako nga ang atong Amahan sa Langit gusto nga kita makabalik ngadto sa Iyang presensya ug mihatag og pamaagi nga atong buhaton pinaagi sa paghatag sa Iyang Bugtong Anak ug sa gasa sa Espiritu Santo. Mopamatuod ko nga ang paningkamot sa atong bahin bililhon sa pag-angkon ug pagpabilin sa dili masulti nga gasa, sa pangalan ni Jesukristo, amen.

©  2014 sa Intellectual Reserve, Inc. Ang tanang mga katungod gigahin. Pagtugot sa Iningles: 1/14. Pagtugot sa paghubad: 1/14. Hubad sa Tuning Our Hearts to the Voice of the Spirit. Cebuano. PD10050686 853

Mubo nga mga sulat

  1. Melvin J. Ballard, in Henry B. Eyring, “Mga Oportunidad sa Paghimo og Maayo,” Ensign or Liahona, Mayo 2011, 25.

  2. 3 Nephi 9:20.

  3. Tan-awa sa Isangyaw ang Akong Ebanghelyo: Usa ka Giya sa Misyonaryo nga Pangalagad (2004), 89–102.

  4. Alma 5:26.

  5. Moroni 7:16–17.

  6. Teachings of Gordon B. Hinckley (1997), 261.

  7. Jeffrey R. Holland, “Wrong Roads,” Mormon Messages video; lds.org/media-library/video.

  8. Doktrina ug mga Pakigsaad 112:10; emphasis gidugang.

  9. Mga Pagtulun-an sa mga Presidente sa Simbahan: Spencer W. Kimball [2006], 307–08).

  10. Joseph Smith—Kasaysayan 1:10.

  11. Joseph Smith—Kasaysayan 1:8, 13.

  12. Joseph Smith—Kasaysayan 1:18.

  13. From On the Lord’s Errand: The Life of Thomas S. Monson; lds.org/media-library/video.

  14. Robert D. Hales, “Personal nga Pagpadayag: Ang Gahum sa Dios ngadto sa Atong Kaluwasan,” Ensign o Liahona, Nov. 2006, 26–27.

  15. Helaman 11:23.

  16. Mga Pagtulun-an sa mga Presidente sa Simbahan: Harold B. Lee (2000), 64.

  17. Alma 17:3; emphasis gidugang.

  18. Mga Pagtulun-an sa mga Presidente sa Simbahan: George Albert Smith (2011), 137.

  19. Mosiah 21:15.

  20. Tan-awa sa Moroni 4:3.

  21. Doktrina ug mga Pakigsaad 109:15; emphasis gidugang.

  22. Doktrina ug mga Pakigsaad 6:12.

  23. Richard G. Scott, “Unsaon Pag-angkon og Pagpadayag ug Inspirasyon alang sa Inyong Personal nga Kinabuhi,” Ensign oLiahona, Mayo 2012, 46..

  24. Teachings: Harold B. Lee, 54.

  25. Robert D. Hales, “Personal nga Pagpadayag: Ang mga Pagtulun-an ug mga Ehemplo sa mga Propeta,” Ensign or Liahona, Nob. 2007, 87–88.

  26. Corrie ten Boom, with Elizabeth and John Sherrill, The Hiding Place, 35th anniversay ed. (2006), 12.

  27. Dallin H. Oaks, “Sa Iyang Kaugalingong Panahon, sa Iyang Kaugalingong Paagi,” Ensign, Ago. 2013, 22, 24.

  28. Eliza M. Hickok, “Prayer,” in James Gilchrist Lawson, ed., The Best Loved Religious Poems, Gleaned from Many Sources (1933), 160.

  29. Richard G. Scott, “Ang Paggamit sa Langitnon nga Gasa sa Pag-ampo,” Ensign o Liahona, Mayo 2007, 10.

  30. Boyd K. Packer, “Personal Revelation: The Gift, the Test, and the Promise,” Ensign, Nob. 1994, 61.

  31. Thomas S. Monson, “Unta Kamo Adunay Kaisug,” Ensign o Liahona, Mayo 2009, 125.

  32. Doktrina ug mga Pakigsaad 121:26.

  33. Gospel Topics, “Holy Ghost”; LDS.org.

  34. Mga Artikulo sa Hugot nga Pagtuo 1:13.

  35. Parley P. Pratt, Key to the Science of Theology, 5th ed. (2000), 101–2.