Vuli Titobu ka Rekitaka na Turaga

Elder Kim B. Clark

Vitusagavulu Vakaitutu Raraba

Kakaburaki ni Vuli Vakayabaki ni Semineri kei na Inisitute ni Lotu • 13 ni June, 2017

Sa ka kalougata dina na vosa ki na matavuvale ni S&I e vuravura raraba. Au sa vakavinavinaka vei kemuni, ena veika kece ko ni sa cakava tiko kei na veika ko ni sa vakataucokotaki kina. Au sa masuta na veivakalougatataki ni Turaga vei kemuni ena cakacaka cecere sa tu e matada.

Kemuni na wekaqu lomani, sa cakacaka bibi na veivakavulici, vakavakarau, veilaveti, kei na veivaqaqacotaki ki na itabatamata sa tubu cake tiko mai. Au sa maqusa ka kakavaki tiko yani ena cakacaka oqori. Era sa sotava tiko na itabagone kei na itabaqase cake ni Lotu ni Turaga e vuqa na ibolebole dredre kei na vuqa na madigi totoka. Na vuravura sa voliti ira tiko sa sinai tu ena tekinolaji kaukauwa sara era sa vakayagataki tiko ena veika cecere vinaka kei na veika butobuto rerevaki. E vuqa na noda itabagone era tiko ena veimatanitu veivaluvaluti kei na rorogo ni ivalu, cakacaka rerevaki, veidabui, voroki ni matavuvale, luluqa vakapolitiki ka vakatamata, vakalou ki na iyau, kei na veivakacacani ni dravudravua lolovira, mate veitauvi, kei na lauqa ni vanua.

Ia, ena loma ni veika medremedre kece oqo kei na tiko leqa, sa vakarautaka tiko kina na Turaga o Jisu Karisito na Nona matanitu kei ira na Nona tamata ena Nona lesu mai. Sa cakacaka tiko o Koya ena kaukauwa e vuravura raraba me vakasokomuni ira na Isireli sa veisebayaki tu, me tarai cake na Nona matanitu, ka tauyavutaki o Saioni. Sa dedeka tu yani na Ligana dauloloma ka veivueti kivei ira na itabagone kei na itabagone qase cake ena Nona Lotu, me sureti ira me ra ciqoma na Nona kaukauwa veivakabulai, veivaqaqacotaki kei na veivueti ki na nodra bula.

Na ivalu levu baleta na vinaka kei na butobuto a tekivu mai na vuravura taumada sa mai tomani oqo ena kena kaukauwa sara ena iotioti ni gauna oqo. Ena ivalu o ya era na sega ni tu ga e vale o ira na itabagone kei na itabagone qase cake ni itabatamata sa tubu tiko mai. Era sa tu sara ga ena iyatu e liu, ka ra sa nodra na itavi bibi sara ena cakacaka cecere ni Turaga. Kau sa kauti au yani vei kemuni.

Ko ni sa tu sara ga e liu vata kei ira na itabatamata tubu cake tiko mai. Niu vakasamataki kemuni kei na veika ko ni cakava tiko ena veisiga ena kena tarai e drau vakaudolu na nodra bula na itabagone kei na itabagone qase cake ena Lotu ni Turaga, au nanuma kina na raivotu nei Nifai baleta na noda siga oqo:

“Ka … ni’u sa raica, koi au ko Nifai, na kaukauwa ni Lami ni Kalou, ni sa sobuti ira na yalododonu ni lotu ni Lami, kei ira na nona tamata ni veiyalayalati na Turaga, ka ra sa veiseyaki tu e delai vuravura; ka ra sa vakaiyaragi tu ena ivalavala dodonu kei na kaukauwa ni Kalou ena lagilagi cecere.”¹

E vakamacalataka o Nifai e dua na iwalewale vakalou o sa na vakayagataki kina ena sala taudonu. Ni ko vakasamataka na nomu sa vakavulica tiko na semineri kei na inisitute, au nuitaka ni na votu vei kemuni na itukutuku oqo. Sai kemuni na iyaya ni cakacaka ena liga ni Kalou ena iwalewale vakalou ena nodra sa vakalougatataki na Luvena vakamareqeti ni veiyalayalati ena ivalavala dodonu ka ra ciqoma na Nona kaukauwa kei na lagilagi.

Oqo na ka mo ni cakava. Mo ni vakavulica vei ira na itabagone totoka oqo na kosipeli i Jisu Karisito, ka vukea mera ciqoma na kaukauwa vakalou ena matabete, e valetabu, ena veitokani kei na Yalo Tabu, ena ivolanikalou tabu, ena veiyalayalati tabu kei na cakacaka vakalotu. Na kaukauwa ni Kalou, sa solia o Koya vei ira na luvena tagane kei na yalewa lomani me rawa kina ni ra dauloloma, veivakavulici, ka veiqaravi ena vakabauta kei na inuinui Vua, ka cakava na Nona cakacaka ena nodra bula taucoko.

Ena dau dredre ena so na gauna me semati na raivotu veivakauqeti nei Nifai ki na veika dina ni nomu kalasi ni semineri ena 6:15 ena mataka lailai se ena kalasi ni inisitute ena yakavi bogi era sa wawale tu kina na gonevuli ni koliji. Au sa raici ira talega na gonevuli mata mocemoce ena mataka lailai sara. Kau sa kila vakaidina na kedra irairai na gonevuli ni koliji era sa wawale. Ia au sa raica na cava e dau yaco vei ira na itabagone kei ira na gonevuli ni koliji ni dua na qasenivuli e lomani ira ka vakavulici ira ena Yalo ni Turaga. Au sa raica na veika sa yaco ki yalodra kei na lomadra ni sa dolava o qasenivuli na kaukauwa ni ivolanikalou vei ira ka vukei ira me titobu na nodra vuli ena sala ni Turaga. Au kila oqo baleta ni a yaco dina vei ira kece na luvequ. Ka sa yaco tiko oqo vei ira na makubuqu.

Era sa totoka dina o ira na itabagone kei na itabagone qase cake. Ia eda na gadreva e vuqa, ka vuqa sara vei ira me ra ciqoma na veivakalougatataki ni matabete kei na valetabu, me ra laki kaulotu, me ra vakamau e valetabu, me ra bulia na matavuvale tawamudu, me ra qarava na Turaga ena Nona matanitu, ka me ra sa rarama ki vuravura. Sa kena ibalebale mo ni sa na vinaka cake ka vinaka cake tikoga ena veika ko ni sa cakava tiko. E gadrevi kemuni na Turaga mo ni kaukauwa cake mai ka gugumatua sara ena cakacaka cecere oqo.

Rekitaka na Turaga

Au via wasea vei kemuni nikua eso na vakasama au nuitaka ena vukei kemuni mo ni guta yani na inaki vakalou oqo. E rawarawa na noqu itukutuku: e gadrevi meda vukei ira vakalevu cake na itabagone kei na itabagone qase cake ena Lotu mera kila na reki—na reki e dina, ka vakayalo—vua na Turaga o Jisu Karisito. Au vakabauta ni sala vinaka duadua me vakayacori kina o ya ena vulici vakatitobu na vunau i Karisito ena sala ni Turaga. Au sa vakadeitaka ka vakadinadinataka vei kemuni ni vulici vakatitobu ni vunau i Karisito ena mua yani mo rekitaka na Turaga.

Me vaka e vakavulica o Peresitedi Nelson:

Kemuni na taciqu kei na ganequ, na reki eda vakila e vakatau vakalailai sara ena ituvaki ni noda dui bula ia sa baleta vakatabakidua na veika e vakanamata kina na noda bula.

“Ni vakanamata na noda bula ki na ituvatuva ni veivakabulai ni Kalou… vei Jisu Karisito kei na Nona kosipeli, e rawa ni da reki veitalia na cava e yaco—se sega ni yaco—ena noda bula. Na reki e yaco mai Vua vakakina ena Vukuna. O Koya na ivurevure ni reki kecega.”²

O ya na reki ena gadrevi mera vakila na noda itabagone. Ena taqomaki ira mai na veika butobuto, muataki ira me ra bula dodonu, vakania na nodra gagadre me tiko ga kei ira na Yalo Tabu, ka vakavolekataki ira vua na Turaga.

Sa solia vei keda na iVakabula e dua na iwalewale totoka ena iVola i Momani me vukei ira nomu gonevuli mera rekitaki Koya:

Ia mo ni dulaka cake na nomuni rarama me cilavi vuravura. Raica sai au ga na rarama mo ni dulaka cake—me vaka ko ni sa raica niu a kitaka. Ia ko ni sa raica ka vakadinadinataka niu a masu vua na Tamada.

“Ia ko ni sa raica niu a sega ni vakatala tani e dua vei kemuni, raica au a vakaroti kemuni ga mo ni lako mai vei au ka mo ni tara ka raica; ia mo ni kitaka talega vakakina vei ira na kai vuravura [se ira na gonevuli].”³

Na gauna a rairai kina na iVakabula vei ira na tamata e valetabu e Bountiful, a lomani ira o Koya, vakavulici ira ena Nona ivunau, ka vakalougatataki ira. Era a vakila na reki cecere. Ena itukutuku oqo sa kacivi kemuni na iVakabula mo ni lako yani Vua, ena kaukauwa ni Yalo Tabu, raica na Nona cakacaka, vakila na Nona loloma, ka vakila na Nona reki. Sa qai vakaroti kemuni mo ni taura na ka ko ni sa raica ka vakila vei ira na nomuni gonevuli: lomani ira, vakavulici ira ena Nona vunau, sureti ira me ra lako mai Vua ka vakila na Nona reki. Ke sa tu vei kemuni na loloma, vunau, rarama, kei na reki i Jisu Karisito, sa rawa mo ni vakauqeti ira ka vakayaloqaqataki ira mera dui vakasaqara ga na nodra dui gauna vakatikitiki, tamata yadua, ka vakayalo vua na Turaga.

Reki kei na Vuli Titobu

Na vuli e mua ki na reki sai koya na vuli titobu ena vunau i Karisito, ka dodonu me caka ga ena sala ni Turaga. Na vuli titobu sai koya na vuli taucoko ni loma ni tamata—na vakasama, na yalo, na yago, kei na yalo tawa mate rawa. Na vuli titobu e vakalevutaka na kaukauwa nei gonevuli me cakava e tolu na ka oqo:⁴

1. Mo kila ka kila deivaki

Na imatai o ya mo kila ka kila deivaki. Oqo na kila-ka ni vakasama kei na yalo. Na vakayagataki ena vakabauti Jisu Karisito, me vakataka, me ra vulica na gonevuli ni vakabauta na Karisito sa dua na ivakavuvuli ni cakacaka kei na kaukauwa. Ena ivakadinadina ni Yalo, era na vakila na dina ni ivakavuvuli o ya ka tekivu matata nodra rai, gagadre cake vakatitobu, ka kila vinaka cake vakatitobu e yalodra na cakacaka ni ivakavuvuli oqo ena nodra bula.

2. Me dodonu ka mana na cakacaka

2. Na ikarua o ya me mana, ka dodonu na cakacaka. Era na vulica na gonevuli na ivakavuvuli ni vakabauti Jisu Karisito ena nodra bula ka me ra na cakava dina sara. Me vaka, nodra sa lewa me ra cakacaka ena vakabauta na iVakabula ka me ra yaloqaqa me ra sureta e dua na itokani me wilika na iVola i Momani. Ni ra sa cakacaka ena vakabauti Koya, ena tubu na nodra nuidei tiko Vua ka na vakalougatataki ira na Turaga ena vakabauta e cecere cake.

3. Yaco meda vakataka sara na Tamada Vakalomalagi

Na ikatolu o ya meda sa vakataka sara na Tamada Vakalomalagi Mera tamata yaco sa ituvatuva ni veisau ni itovo kei na ituvaki ni bula dina nei gonevuli. E yaco mai ena kaukauwa veivueti kei na veivaqaqacotaki i Jisu Karisito. Ni vakayagataki ena ivakavuvuli ni vakabauta na iVakabula, sa kena ibalebale vei gonevuli me na tamata yalodina cake sara. Sa yaco na vakabauti Karisito me ivalavala ni nodra bula, o cei o ira, ni ra tubu cake vakaveitaravi ka tudei ena kila-ka kei na kila vinaka na vakabauti Karisito, cakacaka ena vakabauti Koya me cakava na ka e vinakata o Koya me caka, ka vakasaqara na Nona isolisoli kei na veivakalougatataki me ra sa vakataki Koya.

Na tolu na ituvatuva ni vuli titobu oqo e ratou cakacaka vata ka veivaqaqacotaki. Me ra yaco mera tamata yalodina ena vakalevutaka na gugumatua ni gonevuli mera kila ka kila vinaka. Na kila vinaka e titobu e muataka na cakacaka me mana, ka yaco sara me bucina na veivakararamataki vou ka muataka na itovo ni bula kaukauwa. E tiko na reki cecere ena veigacagaca yadua ni vuli titobu—reki ena kila vinaka vakavoutaki, reki ena cakacaka dodonu, reki me vakataka sara na Tamada kei na Luvena.

Na Sala ni Turaga ni Vuli Titobu

Tolu na Veisureti

Na sala ni Turaga ni vuli titobu e rawarawa ia e kaukauwa. Oqo na ivakamacala ni Turaga me baleta na vuli ena Nona sala:

“Ia kevaka sa vakatabakidua na matamudou ki na noqu lagilagi, ena vakasinaiti ena rarama na yagomudou taucoko.”⁵

“Vakarautaki kemudou, ka vakatabui kemudou.”⁶

“Mo dou veivakavulici vakai kemudou ena ivakavuvuli ni matanitu.”⁷

“Ia mo dou gumatua sara ena veivakavulici, ena qai tiko vata kei kemudou na noqu loloma soli wale.”⁸

“Dou gumatua sara mo dou veivakavulici vakataki kemudou ena vosa ni yalomatua.”⁹

“Dou vakasaqara na kila ka, io ena vuli kei na vakabauta.”¹⁰

“Dou lesia e dua me nomudou qasenivuli, ia mo dou kakua ni vakamacala kecega ena dua vata na gauna”¹¹

“Me dua ga e vosa ka vakarorogo na kena vo ki na nona ivakamacala … dou sa vuli ka veivakavulici kece talega.”¹²

“Ia me kena ilutua, dou vakaisulu ena ivau ni loloma uasivi sara.”¹³

Na itukutuku totoka oqori mai na wase 88 ni Vunau kei na Veiyalayalati e vakaraitaka tiko e tolu na gacagaca veisemati ka veivaqaqacotaki ni sala ni Turaga baleta na vuli titobu: Na kena imatai o ya na vuli vagumatua, vakasaqaqara, vakavakarau, kei na talairawarawa.¹⁴ Na kena ikarua, o ya na soqoni vata ka ia na veivakavulici vata, ena ivau ni loloma, dusimaki mai vei qasenivuli ena veivakauqeti, ka vakatikori ena loloma soli wale i Jisu Karisito. Na kena ikatolu, o ya na ciqoma na ivakatakila, veivakauqeti vakayalo, kei na isolisoli vakayalo tale eso era lako mai ena kaukauwa ni Yalo Tabu.

Na qasenivuli ena sala ni Turaga sa mana, ka veivakauqeti vakayalo na nona itavi ni vakaitavitaki ira na gonevuli ena gacagaca kece ni vuli titobu. E rua na ka e bibi: imatai, ni sa tiko vata kei iko na Yalo Tabu ka kena ikarua, ni ko sa lomani ira na gonevuli.

Sa tiko kei kemuni na ivurevure totoka—na ivolavakarau Gospel Teaching and Learning¹⁵—me vukea nomu veivakavulici mera vuli kina na gonevuli ena sala ni Turaga. Ia, meu sa na solia mada yani e dua na ilesilesi: Au vinakata mo ni wilika ka vulica na ivolavakarau oqo ena rai ni vuli titobu, vakabibi na vunau i Jisu Karisito, e veimuataki ki na reki. Na gauna o sa kila vinaka kina na vuli titobu oqo, ni sa nomu lalawa mo reki kina, ena veisautaka na nomu vakayagataka na ivakavuvuli kaukauwa e sa yavutaki tiko ena ivolavakarau. Meu solia mada vei kemuni e tolu na ivakaraitaki rawarawa (e tiko e levu tale):

Mo na kerei ira na nomu gonevuli mera vakarau—me ra vakavakarau mai ki na kalassi ka veivakavulici vakataki ira.
O na vakaliuca mo vukei ira na gonevuli mera tauyavutaka na itovo sa va-Karisito.
Mo cakava me ka rekitaki raraba na nomu kalasi, ka ra na vakadinadinataka vakawasoma na reki oqo na gonevuli.

Kemuni na wekaqu, au kila ko ni sa cakava oti e vuqa na veika vakasakiti ka totoka mo ni vukei ira kina na nomu gonevuli mera vakatikora na kosipeli i Jisu Karisito e yalodra ka rekitaki Koya. Au kila na nomuni sa solibula tiko kei na yalodina. Sa kila talega na Turaga.

Au gadreva meu tinia ena tolu na veisureti. Au kila ke ko ni cakacakataka na veisureti oqo ko ni na vukei ira kina na nomuni gonevuli me ra vuli vakatitobu cake ena sala ni Turaga ka vakila ni ra sa rekitaki Koya vakalevu cake.

iMatai ni Veisureti: iVakadinadina Tawamudu kei na iNaki Au sureti kemuni mo vukei ira na nomu gonevuli mera kila o cei dina o ira. Vukei ira mera raica ka vakila ni ra sa luvena dina na Kalou, era sa luvena tagane luvena yalewa lomani. Vukei ira mera kila vinaka na ibalebale kei na inaki ni “Na Matavuvale: Ai Vakaro ki Vuravura Raraba” ni sa tukuna tiko ni ira yadua na nomu gonevuli ni “sa tu na kedra inaki vakalou kei na icavacava vakalou … inaki ena bula taumada kei na tawamudu.”¹⁶

Yalovinaka vukei ira mera vakila vakatitobu e yalodra ni ra sa yalo ka mai bula ga vakatamata. A mai vakararawataki ka mate na Turaga o Jisu Karisito ena vukudra me rawa ni ra “toso cake mera bula uasivi ka mera qai kila na kedra icavacava vakalou ni ra sa taukena na bula tawamudu.”¹⁷ Oqori na ituvatuva nei Tamada Vakalomalgi kivei ira. Yalovinaka vukea me sa ka dina vei ira na Nona ituvatuva.

Vakavulica vei ira ni sa vakasucumi ira na nodra iTubutubu Vakalomalagi mera vuli ka tubu ka mera sa vakataki Rau. Na vuli sa usutu ni inaki ni bula taumada kei na bula oqo kei na nodra vakabulai tawamudu. Sa gadrevi mera vulica na veika e baleta na Kalou kei na veika ni vuravura oqo me rawa ni ra vakayacora na inaki ni Kalou ki na nodra bula. Vukei ira mera raica ni vuli sa ka yaga ki na ituvatuva tawamudu ni Kalou, ka vakakina ki na nodra inaki tawamudu kei na icavacava vakalou.

iKarua ni Veisureti: Na Sala ni Turaga ki na Vuli Titobu Au sa sureti kemuni mo vukei ira na nomuni gonevuli mera vulica na vuli ena sala ni Turaga. O na cakava vakatikina oqo ena ivakaraitaki. Ena sala veivakaukauwataki, na ivakarau ni nomu veivakavulici sai koya na ka o na vakavulica vei ira baleta na sala ni vuli ni Turaga. Kevaka o na vakavurea vei ira na veigauna ni vuli ena sala ni Turaga, era na vulica na Nona sala. Ke sega, era na sega talega.

Au nuitaka ko na vakavulici ira nomu gonevuli ena sala ni vuli ni Turaga ena nomu ivakaraitaki. Ia au nuitaka talega ko na vakavulici ira vakadodonu ka vakavuku ena Nona sala ena gagadre. E tiko e dua na madigi totoka mo cakava o ya ena Kenadau Vakavunau, ena ivakavuvuli ni “Rawati na Kila-Ka Vakayalo” e vakavulica vakamatata na sala ni vuli ni Turaga. Ni ko vakavulica na ivakavuvuli oqori ena yabaki taucoko, o na vakavulici ira ena sala ni vuli ni Turaga. Na veivakavulici oqo ena rawa ni caka talega ena vuli ena inisitute.

Yalovinaka vukei ira nomu gonevuli mera kila ni sala ni Turaga e vakayagataki ena nodra vuli kecega. Na iwalewale era na sotava ena nodra kalasi ena sekondari se paraimari sa na vakatau tiko vei qasenivuli. Ia sa rawa vei ira na nomu gonevuli mera vakaitavi vakaukauwa, gumatuataka na nodra vuli, ka vakalougatataki ena itokani ni Yalo Tabu. Yalovinaka sureti ira nomu gonevuli mera itokani ni Yalo Tabu ki koronivuli.

iKatolu ni Veisureti: Veivutuni kei na Vuli. Au sa sureti kemuni mo vakavulica vei ira na nomu gonevuli ni veivutuni sa usutu ki na vuli titobu. Na veivutuni sa ituvatuva ni Turaga ni vuli ni tamata yadua, tubu vakayalo, ka yaco me vakataki Koya sara. Era vuli na nomu gonevuli ena sala ni Turaga ena kaukauwa veivueti ka veivaqaqacotaki i Jisu Karisito sa cakacaka ki na nodra bula, ka tadolavi vei ira na Nona loloma veivueti kei na Nona loloma soliwale.

Yalovinaka vukei ira na nomu gonevuli mera kila vinaka ni veivutuni sa ituvatuva vakalou mera na vakataka cake kina na iVakabula ena veigauna taucoko. Eso na gauna na nodra veivutuni sa baleta tiko e dua na ka mera sa kakua ni cakava. Eso na gauna sa baleta tiko e dua na ka mera sa tekivu cakava. Yalovinaka ni vukei ira mera kila ni veivutuni sa sega walega ni tukuna vua na Turaga kei na nodra bisopi ni ra sa cakava e dua na ka cala. Na ivalavala ca sai koya na vuki tani mai vua na Turaga. Na veivutuni sai koya na lesu tale Vua. Na veivutuni e gadrevi kina na veisau ni yalo kei na vakanananu, na veisautaki ni bula sa taudonu vei ira na nomu gonevuli” ena kedra ituvaki yadua.

Ia ni yalovinaka mo ni vakavulica talega vei ira ni veivutuni era na vakalougatataki tikoga kina. Oqori na sala e vukei ira kina na Turaga mera caka vinaka cake ka vinaka cake ena noda bula taucoko. Ena gadrevi kina mera veisau ka tubu, sa kena ibalebale o ya ni sa gadrevi mera veivutuni, vuki vakataucoko vua na iVakabula, solia vakataucoko na yalodra Vua ena veigauna taucoko. Na ituvatuva ni vuki mai oqo kei na ituvatuva ni soli ka sa ka ni bula taucoko. Sa ka yaga sara ki na vuli titobu.

iVakadinadina

Oqo na noqu yalayala vei kemuni: Kevaka ko na vakavulica vei ira na nomu gonevuli o cei dina o ira, kei na sala mera vuli titobu kina ena sala ni Turaga, kei na ivakavuvuli vakalou ni veivutuni, era na vulica vakatitobu na vunau i Karisito, ena tubu na nodra vakabauti Koya ka lomani Koya, ka yaco mera rekitaka na Turaga. Ena rawa ni o ni sotava kei ira na nomuni gonevuli na iyalayala talei mai vua na iVakabula: “E dina, e dina au sa kaya vei iko, au na solia vei iko na Yaloqu, ia ena vakararamataka na nomu vakasama, ka na vakasinaiti na yalomu ena reki.”¹⁸

Au kila ni dina na yalayala oqo. Oqo na noqu ivakadinadina ni sa bula tiko na Kalou na Tamada. O Jisu na na Karisito. E bula tiko o Koya! Oqo na Nodrau cakacaka tabu. Au sa vakadinadinataka oqo ena noqu lomani kemuni, ena yaca i Jisu Karisito, emeni.