Vakasinaiti ena Reki

Grant C. Anderson

Vakailesilesi ni, Semineri kei na Inisitute ni Lotu

Kakaburaki ni Vuli Vakayabaki ni Semineri kei na Inisitute ni Lotu • 13 ni June, 2017

Ena rua na yabaki sa oti a vakavulici keda na noda Komisina, o Elder Kim B. Clark mai na 3 Nifai me baleti ira na agilosi kei ira na gonelalai era a wavoliti ena bukawaqa. E vakavulica vei keda o koya me vaka ni da qasenivuli ni lotu, sa dodonu me da wavoliti talega ena bukawaqa savasava oya.¹ E tiko talega, me vaka o ni kila, e dua tale na italanoa ena iVola i Momani me baleti ira eso era a vakavolivoliti tu ena yameyame ni buka vakalomalagi. Erau a bala ki valeniveivesu o Liai kei Nifai, ka tukuni ena italanoa:

“Sa vaka me ra vakavolivoliti tu ena yameyame ni bukawaqa. …

“Ka raica sa lako sobu mai lomalagi na Yalo Tabu ni Kalou, … a ra sa vakasinaiti ena ka me vaka na bukawaqa.”²

E tukuni talega ena italanoa, “Ka ra sa vakasinaiti ena reki e rui lagilagi ka sega ni tukuni rawa.”³

Oqo na noqu itukutuku nikua: Ni da qasenivuli ni lotu, e sega walega ni da vakavolivoliti tu ena bukawaqa; sa dodonu talega me da vakasinaiti tu ena reki. E dodonu me ra vulica na gonevuli ena noda valenivuli me baleta na “ituvatuva ni bulamarau,” ia me ra raica talega vei keda na ivakadinadina ni kena yaga na ituvatuva—ni bulataki ni kosipeli e kauta mai na reki. Ena tadra ni vunikau ni bula, a yalovi iratou na nona matavuvale o Liai me ratou lako mai ka kania na vuanikau “sa talei sara na vuana me marau kina na tamata.”⁴ Nona veisureti e tiko kina na mana kei na dina baleta ni vosa o koya mai na veika saraga e sa vakila. Sa kania oti ka sa vakila vakataki koya na reki oya.

E kaya o Peresitedi Gordon B. Hinckley: “Sa rui ka bibi sara me da reki tiko ena cakacaka oqo. E levu tu ena Lotu na tamata dau sega ni mamarau baleta ni ra sega ni kila, au vakabauta, ni oqo na kosipeli ni mamarau.”⁵ E rawa ni tu vei keda na bulamarau e tukuna tiko o Peresitedi Hinckley ena noda ciqoma na Yalo ki na noda bula, oti oya qai, me vaka e tukuna na ivolanikalou, bula “ena ivalavala ni bulamarau.”⁶

Au vinakata meu solia mo ni vakasamataka eso na ivakavuvuli sa dau vukei au, vakaqasenivuli ni lotu, meu bula ena “ivalavala ni bulamarau.” Era sega ni duatani se vakasama vovou, kau cavuta ena vakanuinui meu vukea e dua me bula ka veivakavulici ena yaloreki vakalevu cake. Au sega ni vosa walega vei ira na qasenivuli ni lotu saumi ia vei ira era bulataka ena dua na gauna ni nodra bula, vakaqasenivuli kacivi ena semineri kei na inisitute.

Ena vica na yabaki sa oti au a raica e dua na vosa nei Peresitedi Spencer W. Kimball kau lomaleqa kina. E kaya vaoqo, “baleta mo ni kila oqo, kevaka o ni sega ni marau nikua, o ni na sega tale beka ni marau vakadua.”⁷

Au vakasamataka, sega ni rawa ni donu. E vakacava na veivutuni? Kevaka au sega ni marau nikua, ena sega beka ni dua na ka au rawa ni cakava meu veisautaka? Au qai vakasamataka tale, kau vakabauta ni ibalebale ni itukutuku nei Peresitedi Kimball qo: Kevaka o sega ni marau ka vakabauta ni rawa ni o marau kevaka e veisau na ituvaki ni bula o sotava tiko, ena rawa ni o sega ni marau tale vakadua baleta na bulamarau e sega ni vakatau mai na ituvaki ni bula o sotava. E dua na dauvolavola e vakamacalataka vaqo:

“E vaka me da dau nanuma ni kevaka eda tiko ena dua tale na vanua—ena vakacagicagi, kei na dua tale na itokani, ena dua tale na cakacaka, dua tale na vale, dua na ituvaki duatani—e rawa ni da na mamarau cake ka vakacegu. Ena sega!

Na ka dina oya, kevaka e tu vei iko na ivakarau ni vakasama veivakarusai … se kevaka o dau diva tu me duatani na ka e yaco tiko, ena muri iko voli na ivakarau e tautauvata oqo, ena vanua cava ga o lako kina.”⁸

Erau nanuma o Leimani kei Lemueli ni nodrau bulamarau e vakatau ena ituvaki erau donumaka—vakauasivi ena ituvaki ni bula dau vinaka vei rau. Ni rau tukuna na nodrau ilakolako ena lekutu, erau kaya vaqo:

“Ka ra sa vakasucu gone ena lekutu [na noda yalewa] ka sota kaya na ka rarawa kecega, ka vakavo ga na mate; ka a vinaka cake me ra mate rawa ni bera nodra lako tani mai Jerusalemi, me ra kakua ga ni mai sotava na veika rarawa oqo.

“Raica, ena veiyabaki e vuqa oqo eda sa kune rarawa kina ena lekutu, na gauna ka a rawa beka me da rekitaka kina na veika eda taukena kei na vanua sa noda ivotavota vakawawa; io, ke da a kune marau kina.”⁹

Au sa vulica ni noqu bulamarau e sega ni vakatau ki na vanua au tiko kina, na noqu ilesilesi, o cei keirau cakacaka vata, o ira na noqu gonevuli, se na madigi se bera ni yaco mai. Au vakatura tiko ni “ivakarau ni rai vinaka” ena vakayalia na bolebole ka vakasinaita na bula ena rarama. Na ituvaki ni bula eda dau kunei keda kina ena so na gauna e dau vakararawataka na yalo ka voleka sara ni da sega ni vosota rawa. Ia na noqu ivakadinadina ena ituvaki ni bula mada ga vaqori, e rawa ni dau talai mai eso na yalo vakalomalagi kei na itovonirai me marau kina na bula.

E dua na tikina mai na ivola nei Alama e kaya, “Sai koya oqo na itukutuku kei Amoni kei ira na wekana, na nodra ilakolako ena vanua ko Nifai, na veika dredre e yaco vei ira, na nodra kune rarawa, kei na vakararawataki, kei na reki levu e sega ni vakamacalataki rawa.¹⁰ Na rarawa kei na reki e rau sega ni veiriti. Ni o qasenivuli kacivi, o na rairai diva tu beka me duatani nomu veikaicivi. Ni o qasenivuli saumi, o na rairai diva tu beka me duatani nomu ilesilesi. E sega ni dua na leqa ni wainidiva, ia yalovinaka nanuma dei toka ni nomu marau e sega ni vakatau ena votuka ni nomu wainidiva. Na bulamarau e ivakarau ni lako, e sega ni vanua e lakovi. Kevaka o bulataka na nomu bula ka nanuma tiko ni vanua e lakovi tiko, e rawa ni o na sega tale ni marau.

E rawa ni kunea na marau e dua, se ituvaki cava ga e sota kaya? Au sega ni kila kece na isaunitaro, ia au na solia e dua e bibi: Na vakavinavinaka e tiki bibi ni bula “ena ivalavala ni bulamarau.” A kaya o Peresitedi Dieter F. Uchtdorf:

“Au vakatura tiko me da sa kua ni dau vakavinavinakataka tiko ga ena veika eso, ka me da vakanamata ena vakavinavinakataki ni veika e yaco vei keda”—se cava ga na kena ituvaki. …

“Na mataqali vakavinavinaka vakaoqori ena ulabaleta na veika kecega e yaco wavoliti keda. … Ena seraka mai na kena totoka ena dela ni waicevata ni vulaibatabata me vaka ga ena raragi ni vulaikatakata. …

“Ni da vakavinavinaka ena veika eda sotava sai ivakaraitaki ni noda vakabauta na Kalou. …

Na vakavinavinaka dina e dua na ivakaraitaki ni vakanuinui kei na ivakadinadina.”¹¹

Meu tukuna tale mada e dua na ivakavuvuli sa vukei au ena noqu bula ka veivakavulici ena marau levu. Ni oti e vica na yabaki ena noqu bula vakacakacaka, au sa nanuma meu sa biuta na semineri kei na inisitute. Au tauca na lewa oqo baleta niu nanuma niu sega ni yacova sara yani na nodra vinaka na qasenivuli au raici ira e yasaqu. Au raici ira na qasenivuli era dau dreta na vakarorogo, vulivinaka, dauveiwali, ka yalodei—kau raica ni lailai sara vei au na veika oqori. E muri au qai mani sega ni biuta na semineri kei na inisitute, ia e veiqalisominiwai tu ga na lomaqu niu vakataroga se rawa ni ra vuli na gonevuli mai vei au.

Ni vosa baleta na keda duidui yadudua, a kaya vaqo o Sisita Pat Holland: na wati Elder Jeffrey R. Holland:

“E gadrevi keda na Tamada Vakalomalagi ena keda ituvaki sara ga oqo, kei na keda ituvaki eda sa yaco tiko me vaka. Sa nakita tu o Koya nona vakaduiduitaki keda me rawa kina, ena noda dui malumalumu sara mada ga sa rawa ni da vakataucokotaka nona inaki. Na noqu yaluma levu duadua e dau yaco ena gauna au via rawata yani kina na ka era cakava tiko na tani, se na veika au nanuma ni ra namaka vei au na tani. Au dau marau vakalevu duadua niu bulataka tikoga noqu bula kau tovolea tiko meu cakava na ka e namaka vei au na Tamaqu Vakalomalagi.

Ena vuqa na yabaki, au tovolea meu vakatautauvatataka na Pat Holland malua, dau vakasama balavu vua na Jeff Holland, waribariba, wakakau, dauvosa, ka cegubula kei ira tale eso era tautauvata kaya. Au sa vulica rawa mai na vicavata na druka veivakaocai ni o na sega ni rawata na reki ena waribariba kevaka o sega ni tamata waribariba. E veisaqasaqa vakavosa. Au sa soro ena raici au tiko niu tamata calacala. … Ena noqu sa sorovaka oqori au sa galala kina meu rokova ka reki ena noqu ivalavala ni bula. …

Ena dua na vanua, ena dua na ivakarau, a vakauta mai kina ena noqu sikirini na Turaga na itukutuku niu a buli meu sotava na itavi kei na taledi a solia mai vei au o Koya. … Au raica ni tu vei au na ivurevure ni igu, sega ni tukuni meu yaco kina me qai o au. Ia ena gauna ga au via vakatotomuri noqu itokani kina, au vakila niu mavoa ka oca ka kunea niu qalosaqata tikoga na kuiniwai. Ni da vakatanitaka na lewa ni Kalou ena vukuda, eda sa cakitaka ki vuravura kei na matanitu ni Kalou na cau eda rawata ga o keda.”¹²

Ena nomu bulataka ga na nomu bula, meu solia mada e rua na ivakasala. Taumada, au sega ni vakatura tiko me da bula ena ivakarau me da kaya kina, “Sai koya saraga qori o au.”A kaya vaqo o Peresitedi Russell M. Nelson, “Na kosipeli i Jisu Karisito e kosipeli ni veisau.”¹³ Meu segata vagumatua nodra nanuma noqu iliuliu ena ivakarau e rawa niu veisau ka vakataudonutaki au kei na noqu sasaga me rawati noda inaki. E bibi duadua, ni dua na ivakaro mai vei Karisito sara ga meu yaco meu vakataki Koya. Ia e sega ni gadrevi meu vaka na qasenivuli ena mua ni vale kadua. Na noqu itovonibula, vukei ena isolisoli ni Yalo, sa na rawata e dua na cau duatani ki na cakacaka ni semineri kei na inisitute.

iKarua ni ivakasala: Na imatai ni gauna au lako mai kina ki Valenivolavola Levu ena ilesilesi vou, a sureti au ki nona valenivolavola na noda iliuliu ena gauna oya, o Elder Paul V. Johnson meu dusimaki ka vakasalataki. Ena loma ni veika tale eso, a kaya, “Kakua ni dau vakamacalataki iko.” Au nanuma, kena ibalebale oya kevaka au vakamacalataka vua na Turaga na ivakarau e rawa ni vakayagataki au vakavinaka duadua kina me rawati Nona cakacaka, au rawa ni yalana noqu madigi ni tubu kei na veiqaravi.

E kalouca, niu a coko ena ka sara ga a vakasalataki au kina. Au tovolea meu solia noqu vinaka duadua ena ilesilesi vakaveiliutaki a kerea meu tawana, ia au a vosakudrukudru e yaloqu. “Au sega ni iliulliu,” au tukuna e yaloqu. Au qasenivuli. E dodonu meu tiko e valenivuli, sega ni dabe tiko ena bose.” E dua na iwalewale balavu ka mosimosi ni se bera niu qai kila ni noqu gagadre ni veivakavulici e dua walega na iubi me ubia na noqu gagadre yadua. E veivakavutuniyautaki nomu solia nomu gauna vei ira na gonevuli kei na ivolanikalou. Vakayagataka nomu gauna ena bose veivosakitaka na lawatu, sega soti. Ia sa duatani tale oya. Au cakava tiko beka na cakacaka qo meu rawata ga kina na noqu, se au cakava tiko ka raica tiko na mataqu na nona lagilagi kei na inaki na Kalou?

Au nuitaka ni o na yalomatua cake mai vei au ka sega ni vakamacalataki iko kei na ivakarau mo vakayagataki kina. Na bulamarau yadua e yaco mai ena noda soli keda ki na lomai Tamada, me vaka e dau vakavulica wasoma ka vakaraitaka na iVakabula.

Na ulutaga oqo ni soli keda e vagolei au ki na dua tale na vakatutu ka rawa ni vukei keda me da “bula ena ivalavala ni marau” vakaqasenivuli ni lotu. Au kila deivaki ni levu vei keda eda vinakata vakaidina me da soli keda ki na lomana na Tamada Vakalomalagi. Sa yaco me veibolei vakalevu cake ni da kerei me da soli keda vei ira na tamata ena vuravura oqo ka vakayagataki ira na Turaga me ra liutaka Nona cakacaka, ena tabanalevu, ena iteki, se ena semineri kei na inisitute. Au kila ena noqu bula vakacakacaka eso na qasenivuli nuitaki era cudruvaka na ka era cakava eso na iliuliu se dua na lawatu era sega ni duavata. Se dina na mosisiri se ka ga ni vakasama, era a taqomaka ka susuga cake na qasenivuli oqo na nodra mavoa—era vakayalia kina nodra bulamarau. E vakavuqa ni dau vuki na mavoa qori ki na cudru, qai yaco me ra veicati kina kei ira tale eso, vakauasivi o ira era liutaki ira.

A vola vaqo ena dua na gauna o Elder Neal A. Maxwell: “Na bula ena Lotu [kau na vakuria, na bula ena semineri kei na inisitute] e kena ibalebale ni da na sotava na veiliuliu duidui eso sega ni o ira kece era yalomatua, matua, ka maqosa. Na ka dina, ni so vei keda eda sukusukura ka veimoqeyaki me vaka e dua na taga loka ni katuba makawa. Na veivakasavasavataki eda sotava sai koya na noda veiqiliwaci toka vakataki keda. Sa dua na ka bibi na vosota kei na ilumu ni loloma ena mataqali ituvaki vakaoya.”¹⁴

Au sega ni rawa ni vakamacalataka vakavinaka cake tale na bibi ni “vosota kei na ilumu ni loloma” vua e dua na qasenivuli ena lotu. Era yaga me baleta na kunei ni bulamarau kei na veivakavulici ena Yalo.

E kaya o Peresitedi Boyd K. Packer: “Na tamata e kaya ni na tokona na Peresitedi ni Lotu se o ira na Vakaitutu Raraba, ka sega ni rawa ni tokona na nona bisopi sa lasutaki koya tikoga. Na tamata ena sega ni tokona na bisopi ni nona tabanalevu kei na peresitedi ni nona iteki ena sega ni tokona na Peresitedi ni Lotu.”¹⁵

Sa sega ni vakatara na gauna me tukuni tale e dua na ka, ia e dua na ivakavuvulli ena iyatuvosa oya au vakabauta ni yaga vei ira na qasenivuli ena lotu kei na kedra isema vei ira era lesi me ra liutaki ira. Kevaka e dua vei kemuni e yaloca tu vei ira na veiliutaki, vua e dua na iliuliu se lawatu, se raibaleti beka se sa rui wanonovi matua, au kerei kemuni mo ni guilecava, mo ni vinaka kina. O ira na sega ni dauveivosoti, o ira era vakarabailevutaka nodra cudru vei ira tale eso se o ira era kubuta tu na cudru, ena tudei na kena calati ira na bulamarau.

Oqo, na iotioti ni noqu vakatutu. Ni vo ga e vica na auwa me mate na iVakabula, a vuya na yavadratou na iApositolo qai kaya:

“Ia kevaka kau sa vuya na yavamudou, koi au na Turaga kei na iVakavuvuli, sa dodonu talega mo dou veivui yava. ….

“Kevaka dou sa kila na veika oqo, dou sa kalougata kevaka dou sa kitaka.”¹⁶

E levu na bulamarau eda rawa ni sotava ena bula ena yaco mai ni da guilecavi keda ka vakanamata noda vakanananu kei na veiqaravi vei ira na tani. Baleti ira na qasenivuli ni lotu ena kune na marau cecere ni da vakelea noda vakanananu, gagadre, kei na igu ena nodra vakalougatataki na noda gonevuli. Ni vosa tiko vei ira na qasenivuli ni lotu a kaya kina o Peresitedi Spencer W. Kimball ena dua na gauna ni nodra tubu kei na vakatorocaketaki na itabagone e dodonu me noda “lewe ni vakanananu cecere ka vakaskiti.”¹⁷ Kevaka me na gole tani ena dua na gauna mai vei ira na noda gonevuli na noda sasaga ka tekivu me kele ena noda dui gagadre, noda tikovinaka, mamau, se noda kilai, ena dua na lutu levu ena noda mana ni veivakavulici, sega ni wili kina na lutu ena noda dui bulamarau.

A vola vaqo o Harry Emerson Fosdick, e dua na italatala ni Protestant ena senijiuri sa oti: “Eso na vakabauta Vakarisito era vava tiko na nodra lotu. Sai koya e dua na pakete vakabauta kei na ivalavala ka dodonu me ra colata voli. Ena so na gauna ena bi mai ka ra na tauca i ra, ia kena ibalebale qori me biu na itovonibula makawa, era mani cola tale. Ia o ira na vakabauta dina Vakarisito era sega ni colata na nodra lotu, e colati ira na nodra lotu. E sega ni bibi; ia e vakatabana. E laveti ira cake, e raici ira baleta na veivanua dredre, e vakaitokanitaka na vuravura taucoko, vakainaki na bula, dina na inuinui, vakaibalebale na solibula. E vagalalataki ira mai na rere, sega ni yaga, yalolailai, kei na ivalavala ca—ka dau vakabobulataka na yalo ni tamata. E rawa ni o kila e dua na vakabauta Vakarisito dina, ena gauna o raici koya kina, ena nona mamarau.”¹⁸

Sa noqu vakanuinui kei na masu me baleti kemuni yadua oya ni kosipeli e taba ka sega ni bibi, ni ko ni wavoliti tu ena bukawaqa ka vakasinaiti ena reki, kei na nomuni dui bulamarau ena sureti ira na tani me ra vakasaqara ka muria na ivurevure ni nomuni bulamarau, na Turaga o Jisu Karisito. Au vakadindinataka ni o Koya na tamata mamarau duadua me lakova na dela ni vuravura oqo ka sureti keda tu o Koya me da lako mai ka muri Koya ena noda bula “ena ivalavala ni marau.” Ena yaca i Jisu Karisito, emeni.