Ha’apurorora’a matahiti
’Ī i te ’oa’oa


’Ī i te ’oa’oa

Ha’apurorora’a matahiti nā te mau ha’api’ira’a ’evanelia (Séminaire ’e te Institut) • 13 nō tiunu 2017

Piti matahiti i ma’iri, ’ua ha’api’i tō tātou ti’a rahi, ’o Elder Kim B. Clark, i roto i te 3 Nephi nō ni’a i te mau melahi ’e te mau tamari’i tei ’atihia i te auahi. ’Ua ha’api’i ’oia ē, tātou te mau ’orometua pae fa’aro’o, e ti’a ato’a ’ia ’atihia e te reira auahi mo’a.1 ’Ua ’ite ’outou tē vai fa’ahou ra te tahi ’ā’amu i roto i te Buka a Moromona nō te ta’ata tei ’atihia i te auahi o te ra’i. ’Ua tu’uhia Lehi ’e Nephi i roto i te fare tāpe’ara’a ’e tē parau ra te ’ā’amu ē :

« Mai te mea ē tei roto rātou i te hō’ē auahi ’ama ra

« ’E inaha, ’ua pou maira te Vārua Maita’i o te Atua nō te ra’i mai… ’e ’ua ’ī’ī rātou i te mea mai te auahi te huru ».2

Tē parau ato’a nei te ’ā’amu ē : « ’E ’ua ’ī’ī roa rātou i te ’oa’oa ’aore e ti’a ’ia fa’a’itehia, ’e ’ua ’ī ho’i i te hanahana ra ».3

Teie ta’u poro’i i teie mahana : Tātou te ’orometua pae fa’aro’o, ’eiaha tātou e ’ati-noa-hia i te auahi, ’ia ’ī ato’a rā i te ’oa’oa. E ha’api’i tā tātou mau pīahi i roto i tā tātou mau piha ha’api’ira’a nō ni’a i te « fa’anahora’a ’oa’oa », ’ia ’ite ato’a rā rātou i ni’a ia tātou ē, tē manuia ra te fa’anahora’a—e ’oa’oa te vaira’a nō te orara’a i te ’evanelia. I roto i te ’orama nō te rā’au o te ora, ’ua tuō Lehi i tōna ’utuāfare ’ia haere mai e ’amu i te hotu « mea hina’arohia ho’i… ’ia fa’a’oa’oa i te ta’ata ».4 E pūai ta’a ’ē ’e te pāpū tā tāna anira’a nō te mea ’ua parau ’oia nō te ’ohipa i tupu nōna. ’Ua rave ’oia ’e ’ua ’oa’oa ho’i.

’Ua parau te peresideni Gordon B. Hinckley : « E mea faufa’a rahi ’ia ’oa’oa i roto i teie ’ohipa. E rave rahi ta’ata rumaruma i roto i te ’Ēkālesia nō te mea, hape atu ai au, ’aita rātou i māramarama ē, e ’evanelia nō te ’oa’oa teie ».5 E nehenehe tā tātou e ’oa’oa mai tā te peresideni Hinckley i parau nā roto i te fāri’ira’a i te Vārua i roto i tō tātou orara’a, ’ei reira, mai te pāpa’ihia, e « ora [ai] ma te ’oa’oa ».6

’Ua hina’aro vau e hōro’a i te tahi parau tumu e feruri, tei tauturu iā’u nei, ’ei ’orometua pae fa’aro’o, nō te « ora ma te ’oa’oa ». E ’ere i te parau hōhonu, e ’ere ato’a i te parau ’āpī, e fa’ahiti rā vau i te reira penei a’e e tauturu te reira i te ta’ata ’ia ora ’e ’ia ha’api’i ma te ’oa’oa. Tē parau atu nei au i te feiā tōro’a ’orometua pae fa’aro’o, ’e ’ia rātou ato’a rā, e ora nei ’ei ’orometua « pi’ihia » nō te séminaire ’e te institut, nō te hō’ē taime.

E rave rahi matahiti i ma’iri, ’ua fa’aro’o vau i te hō’ē fa’ahitira’a a te peresideni Spencer W. Kimball tei fa’arapu iā’u. ’Ua nā ’ō ’oia ē : « Haru ana’e i te ’oa’oa i teie mahana, nō te mea ’ia ’ite ’outou, ’ia ’ore ’outou e ’oa’oa i teie mahana, e’ita roa paha ’outou e ’oa’oa ».7

’Ua mana’o vau, ’aita i tano. ’E te tātarahapa ïa ? Mai te mea ’aita vau e ’oa’oa i teienei, e’ita ïa tā’u e rāve’a nō te taui i te reira ? ’Ua feruri rahi atu rā vau i te reira ’e tē ti’aturi nei au ē, teie te aura’a o te poro’i a te peresideni Kimball : Mai te peu ’aita ’outou e ’oa’oa ra, nō te ti’aturi ho’i ē, e ’oa’oa ’outou ’āhani e orara’a ’ē tō ’outou, e’ita roa paha ’outou e ’oa’oa nō te mea ’aita te ’oa’oa i tā’amuhia i te huru orara’a. ’Ua parau te hō’ē ta’ata ē :

« Mai te huru, tē mana’o ra tātou ē, ’āhani e orara’a ’ē tō tātou—i te vāhi orira’a tātou, ma te ’āpiti ’ē, ma te tōro’a ’ē, ma te fare ’ē, ma te orara’a ’ē—e ’oa’oa rahi atu ā ïa tātou ’e te poupou. E’ita roa atu !

« Te parau mau, ’oia ho’i, ’ia mātau ’outou i te feruri ’ino… ’aore rā ’ia hia’ai tāmau noa i terā mea ’ē ’e terā mea ’ē, e pe’e noa te reira huru ia ’outou, noa atu te vāhi e haere ’outou ».8

’Ua ti’aturi Lamana ’e Lemuela ē, ’ua tā’amuhia tō rāua ’oa’oa i te huru o tō rāua orara’a—te mau mea iho ā rā e fāna’o ai rāua. Tē parau nei rāua nō ni’a i tō rātou tere i roto i te medebara ē :

« ’Ua fānau ho’i [tā mātou mau vahine] i te tamari’i i roto i te medebara nei, ’e ’ua haere rātou nā roto i te mau ’ati ato’a, maori rā ’o te pohe roa ; ’e e maita’i a’e ho’i ’āhīrī rātou i pohe ’a pārahi ai rātou i Ierusalema ra, i te ro’ohia-ra’a-hia i teie nei mau ’ati.

« Inaha, ’ua ’atihia tātou i nā matahiti e rave rahi i roto i te medebara nei, ’a ti’a roa ai ia tātou ’ia pārahi i tō tātou iho fenua, ’e i te fenua o tō tātou ra ’āi’a ma te ’oa’oa, ’e ’ua ’oa’oa ho’i tātou i reira ».9

Tā’u i ’apo mai, ’oia ho’i ē, ’aita tō’u ’oa’oa i tā’amuhia i tō’u vāhi orara’a, te ’ohipa i hōro’ahia mai, te ta’ata e rave au i te ’ohipa nā muri, ta’u mau pīahi ’aore rā te mau rāve’a ’aita i matara nō’u. ’Aita vau e parau nei ē, e « huru maita’i » ra, ’aita fa’ahou ïa e tāmatara’a ’e e mahana ’ana’ana noa. I te tahi taime e fa’aruru tātou i te ’ohipa e nehenehe e ha’amāuiui roa i te ’ā’au ’e fātata ’aita e mara’a fa’ahou ia tātou. Tē hōro’a nei rā vau i tō’u ’itera’a pāpū ē, noa atu ā te reira, e nehenehe te vārua o te ra’i ’e te hi’ora’a ātea e fa’a’oa’oa i te orara’a.

Tē parau nei te hō’ē ’īrava i roto i te buka a Alama : « ’O te parau teie nō Amona ’e tōna ra mau taea’e, nō tō rātou mau haere’a nā roto i te fenua ra o Nephi, ’e tō rātou mau ’ati i taua fenua ra, ’e tō rātou ’oto, ’e tō rātou pohe, ’e tō rātou ’oa’oa fāito ’ore ».10 ’Aita te ’oto ’e te ’oa’oa e tīahi te tahi i te tahi. Mai te mea e ’orometua pi’ihia ’outou, penei a’e tē hia’ai ra ’outou i te pi’ira’a ’ē. Mai te mea e ’orometua tōro’a ’outou, penei a’e tē hia’ai ra ’outou i te tahi atu tōro’a. ’Aita e fifi te hia’aira’a i te hō’ē mea, e ha’amana’o rā ē, ’aita tō ’outou ’oa’oa i tā’amuhia i te tupura’a i te reira hia’ai. Te ’oa’oa ’o te huru rāterera’a ïa, ’eiaha rā te tāpaera’a. Mai te mea e ora ’outou ma te mana’o i te reira ’ei tāpaera’a, e’ita roa paha ’outou e ’oa’oa.

Nāhea te hō’ē ta’ata e ’ite i te ’oa’oa noa atu tōna vaira’a ? ’Aita tā’u te mau pāhonora’a ato’a, teie rā te hō’ē pāhonora’a faufa rahi : ’Ua tū’ati rahi te ’ā’au mehara i te « ora[ra’a] ’oa’oa ». ’Ua parau te peresideni Dieter F. Uchtdorf :

« Tē hina’aro nei au e parau atu ē, ’eiaha tātou e māuruuru noa te mau mea… e fa’atumu rā… i ni’a i te fa’a’itera’a i te māuruuru i roto i [tō tātou huru orara’a]—noa atu te huru…

« E vai noa teie huru māuruuru noa atu te ’ohipa e tupu ra ’ati a’e ia tātou… E ’ūa’a mai ’oia ma te nehenehe i roto ānei i te fenua hiona o te pu’e tau to’eto’e ’e ’aore rā, i roto i te māhanahana au maitai o te pu’e tau māhanahana…

« Te fa’aitera’a i te māuruuru i roto i tō tatou nei huru orara’a, ’ua riro ïa ’ei ohipa nō te fa’aro’o i te Atua.

« Te māuruuru mau e fa’a’itera’a te reira nō te ti’aturi ’e nō te ’itera’a pāpū ».11

Teie fa’ahou te tahi parau tumu tei tauturu iā’u ’ia ora ’e ’ia ha’api’i ma te ’oa’oa rahi a’e. ’Ua ma’a matahi au i ni’a i ta’u tōro’a tō’u fa’aotira’a e fa’aru’e i te séminaire ’e te institut. ’Ua nā reira vau nō te mea ’ua mana’o roa vau e ’ere vau i te ’orometua maita’i mai te tahi mau pu’era’a. ’Ua hi’o vau i te mau ’orometua, tā rātou mau ’ohipa, te ’aivāna’a, te hō’ata ’e te pāpū—’e iā’u i hi’o, ’aita te reira i roto iā’u. I te hope’a rā ’aita vau i fa’aru’e i te séminaire ’e te institut, ’ua tāmau noa vau i te ’aro i roto iā’u ma te uiui ē, e ti’a ānei i tō’u huru ta’ata e ha’api’i maita’i ’e e tauturu i te feiā ’āpī.

Nō ni’a i tō tātou hīro’a ta’a ’ē hō’ē roa, ’ua parau te tuahine Patricia Holland, te vahine a Elder Jeffrey R. Holland :

« ’Ua hina’aro tō tātou Metua i te Ra’i ia tātou i tō tātou vaira’a mau, ’a tupu noa ai. Nāna i fa’aoti e hāmani ta’a ’ē ia tātou, te tahi i te tahi, ’e reira, noa atu ā tō tātou mau hapehape e fa’atupu tātou i tāna mau ’ōpuara’a. E tupu tō’u hepohepo rahi roa a’e ’ia tae mai te mana’o fa’a’aifāito i te mea tā te tahi e rave ra, ’aore rā i tā’u e mana’o ra tā rātou e tīa’i ra iā’u. E tupu tō’u ’oa’oa rahi roa a’e ’ia fāri’i au iā’u iho ’e ’ia tāmata vau i te rave i tā tō’u Metua i te Ra’i ’e ’o vau iho nei e tīa’i ra iā’u ’ia riro.

Tau matahiti au i te tāmata-noa-ra’a i te fa’aau i te huru hau ’e te feruri ’e te marū o Pat Holland i ni’a i te huru pāutuutu ’e te ’ū’ana ’e te ’ōrero ’e te pe’epe’e o Jeff Holland ’e te mau ta’ata mai iāna te huru. ’Ua ha’api’i au nā roto i te rohirohi rahi ’e te manuia ’ore ē, e’ita e nehenehe e ’oa’oa i te huru ’ū’ana mai te mea e ’ere ’oe i te ta’ata huru ’ū’ana. Tē vai ra te tū’ati-’ore-ra’a. ’Ua fa’aea vau i te hi’ora’a iā’u ’ei ta’ata hapehape… Maoti te reira ’ua ti’a atura iā’u ’ia fāri’i ’e ’ia pōpou i tō’u iho huru ’e tō’u hīro’a

« I terā vāhi ’e terā rāve’a, ’ua ‘ha’apura mai’ iho ā te Fatu i te poro’i ē, ’ua ’ōpuahia tō’u hīro’a nō te tū’ati pāpū i te misiōni ’e te mau tārēni tāna i hōro’a mai iā’u… ’Ua ’itehia mai iā’u ē, e mau puna ito huna tā’u iho no te riro ’o vau iho. I te taime rā e hema vau i te fa’aau iā’u i te tahi atu ta’ata, e tae mai te mana’o fāfati ’e te rohirohi ’e mai te huru ra ē, tē ’au fa’aū ra vau i te ’ōpape. ’Ia fa’ataupupu tātou i te fa’anahora’a a te Atua nō tātou, tē fa’a’ere nei tātou i teie nei ao ’e te bāsileia o te Atua i tā tātou tauturura’a hō’ē roa ».12

I roto i te tāpe’ara’a i tō tātou hīro’a, teie e piti mea e ara. ’A tahi, ’aita vau e parau nei ē, e ora noa tātou ma te parau ē : « Mai terā iho ā vau ». ’Ua parau te peresideni Russell M. Nelson ē : « Te ’evanelia a Iesu Mesia, e evanelia ïa nō te fa’ataui ia tātou ».13 E ’imi rahi au i te parau a’o a tō’u feiā fa’atere nō ni’a i te rāve’a e taui ai au ’e e fa’atū’ati maita’i a’e i tō’u hīro’a ’e ta’u tauto’ora’a i te fa’atupura’a i tā tātou fā. Hau atu, e fa’auera’a tei hōro’ahia mai e te Mesia iho nō te rirora’a mai iāna te huru. ’Aita rā i tītau-roa-hia’ia riro mai te ’orometua o te piha i raro atu. E nehenehe tō’u hīro’a, tei fa’arahihia e te mau hōro’a a te Vārua, e tauturu hō’ē roa i te ’ohipa séminaire ’e te institut.

Te piti : I te taime mātāmua ’a tae ai au i te pū rahi nō ta’u tōro’a ’āpī, ’ua ani tō tātou ti’a fa’atere, ’o Elder Paul V. Johnson i terā taime, ’ia haere mai i tōna piha tōro’a nō te tahi arata’ira’a ’e parau a’o. Teie ri’i tāna i parau : « ’Eiaha nā ’oe e fa’ata’a ’o vai ’oe ». Tā’u i ’apo mai, ’oia ho’i, mai te peu noa atu nā’u e fa’ata’a i te Fatu nāhea ’oia i te fa’a’ohipa maita’i a’e iā’u i roto i te fa’atupura’a i tāna ’ohipa, ’o vau iho ā ïa e tā’ōti’a nei i te mau rāve’a nō te tupura’a ’e te tāvinira’a.

’A tae ho’i, ’ua topa mau vau i roto i te mea tāna i fa’aara iā’u. ’Ua tāmata vau i te rave maita’i i te ’ohipa fa’aterera’a tāna i ani mai iā’u, ’ua amuamu noa rā i tō’u ’ā’au. « E ’ere au i te ti’a fa’atere », ’ua parau vau iā’u iho. « E ’orometua vau. ’Ei roto i te piha ha’api’ira’a vau e ti’a ai, ’eiaha i roto i te mau ’āpo’ora’a ». E ’ohipa tau maoro roa ’e te māuiui i tupu hou vau ’a ha’api’i mai ē, terā amuamura’a nō’u ’ia ha’api’i, e rave’a noa ïa nō te huna i tō’u hia’ai e rave i tō’u noa iho hina’aro. E ’ohipa ’āpī mau te ti’ara’a i rotopū i te pīahi ’e te paraparaura’a i te mau pāpa’ira’a mo’a. E ’ere roa atu ïa mai te mau ’āpo’ora’a ’āparaura’a ture. ’Ua hahi ’ē roa rā terā mana’o. Tē rave ra ānei au i teie ’ohipa nō’u iho nei ’e tō’u maita’i, ’aore rā tē nā reira ra vau ma te mata rōtahi i ni’a i te hanahana ’e te mau fā a te Atua ?

Maita’i ē, e mea pa’ari a’e tō ’outou ferurira’a i tō’u nei, ’e e’ita ’outou iho e fa’ata’a ’o vai ’outou ’e nāhea i te fa’a’ohipa ia ’outou. E ’oa’oa ta’a ’ē hō’ē roa e tae mai nā roto i te aurarora’a i te hina’aro o te Metua, mai tā te Fa’aora i ha’api’i pinepine ’e i fa’a’ite pinepine.

Nō ni’a i te parau auraro, teie te tahi fa’ahou mana’o e nehenehe ai e « ora ma te ’oa’oa » ’ei ’orometua pae fa’aro’o. Tē ti’aturi nei au ē, te pae rahi o tātou, ’ua hina’aro tātou e auraro i te hina’aro o tō tātou Metua i te Ao ra. E mea fifi rā ’ia anihia mai tātou e auraro i te feiā tāhuti i te fenua nei tā te Fatu i rave nō te fa’atere i tāna ’ohipa, i roto ānei i te pāroita, te titi ’aore rā te séminaire ’e te institut. I roto i tā’u tau ’ohipara’a, ’ua mātau vau i te tahi mau ’orometua ’aravihi mau tei ’ino’ino i te mau ’ohipa a te hō’ē ta’ata fa’atere ’aore rā nō te tahi ture ’aita rātou i ’āfaro. Noa atu ē e hape mau tei ravehia, ’aore rā ’ua mana’o-noa-hia, ’ua tāpe’a rā ’e ’ua fa’a’amu teie mau ’orometua i tō rātou ’ino’ino—ē ’ua ’ere roa mai tō rātou ’oa’oa. Pinepine tō rātou ’ā’au i te fāriu i te maramara ē ’ua mārō atura i te ta’ata, te ta’ata iho ā rā e ha’apa’o ia rātou.

I te hō’ē taime, ’ua pāpa’i Elder Neal A. Maxwell : « Te orara’a i roto i te ’Ēkālesia [e parau ato’a vau i roto i te séminaire ’e te institut], ’o te ’itera’a ïa e rave rau feiā fa’atere ’e e ’ere rātou pauroa i te mea pa’ari ’e te ’aravihi. ’Oia mau, tē vai ra vetahi o tātou e mea pu’upu’u ’e te moremore ’ore. Te tahi ’ohipa e ha’amoremore ia tātou, ’o te ’uī’uīra’a ïa tātou te tahi i ni’a i te tahi. ’Auē ’ia te faufa’a o te fa’a’oroma’i ’e te here tāhinu i taua mau taime ra ! ».14

E’ita e nehenehe e parau te faufa’a rahi nō te « fa’a’oroma’i ’e te here tāhinu » nō te hō’ē ’orometua pae fa’aro’o. E mea faufa’a rahi nō te ’ite i te ’oa’oa ’e nō te ha’api’i ma te Vārua.

’Ua parau te peresideni Boyd K.Packer : « Te ta’ata e parau ē, tē pāturu ra ’oia i te peresideni o te ’Ēkālesia ’e te Hui mana fa’atere rahi, ’aita rā e pāturu nei i tōna iho ’episekōpo, tē ha’avare ra ïa ’oia iāna iho. Te ta’ata e’ita e pāturu i te ’episekōpo o tōna pāroita ’e te peresideni o tōna titi, e’ita ïa ’oia e pāturu i te Peresideni o te ’Ēkālesia ».15

’Ua poto te taime nō te tātara pauroa i teie parau, e parau tumu rā e vai ra i roto i teie fa’ahitira’a, ’o tā’u e ti’aturi e tano nō te mau ’orometua pae fa’aro’o ’e tō rātou aura’a ’e te mau ta’ata i fa’ata’ahia nō te fa’atere ia rātou. Mai te mea tē vai ra te ta’ata ’ua mā’ino’ino i te fa’aterera’a, i te tahi fa’atere ’aore rā i te hō’ē ture, ’aore rā tei mā’ino’ino nō te hi’opo’ara’ahia ’oia ’aore rā nō te hi’o-noa-ra’a-hia ’oia, tē tāparu nei au iāna ’ia ha’apae atu, nō tōna iho maita’i. E mā’ue ’ē atu te ’oa’oa i te ta’ata e ’ore e fa’a’ore i te hapa, ’o te ha’aparare i tō rātou mā’ino’inora’a ia vetahi ’ē ’e ’o te aupuru noa i te mārōra’a.

I teienei, ta’u parau tauturu hope’a. Ma’a hora noa hou tōna pohera’a, ’ua hōroi te Fa’aora i te ’āvae o te mau ’aposetolo ’a nā ’ō ai :

« ’Oia mau ā ho’i au nei, ’ua hōroi una ho’i au o te ’Orometua ’e te Fatu i tō ’outou ’āvae, e hōroi ato’a ho’i ’outou i tō ’outou iho ’āvae e ti’a ai…

« E [’oa’oa] ’outou, e te feiā i ’ite i teie nei mau parau, ’ia ha’apa’o ’outou i taua parau ra ».16

E tae mai te rahira’a o tō tātou ’oa’oa i te orara’a nei ’ia ha’amo’e tātou ia tātou iho ’e ’ia rōtahi tō tātou mau mana’o ’e tā tātou tāvinira’a i ni’a ia vetahi ’ē. E ’oa’oa rahi e ’itehia mai e te ’orometua pae fa’aro’o ’ia rōtahi tōna mana’o, tōna hia’ai ’e tāna tauto’ora’a i ni’a i te ha’amaita’ira’a i tā tātou mau pīahi. I te hō’ē taime ’ua paraparau te peresideni Spencer W. Kimball nō ni’a i te mau ’orometua ’e ’ua parau ’oia ē, ’ia riro « te tupura’a ’e te ha’amaita’ira’a » o tō tātou feiā ’āpī ’ei « māna’ona’ora’a rahi fa’ahiahia » nō tātou e ti’a ai.17 Mai te peu noa atu e fāriu ’ē tō tātou mata i tā tātou mau pīahi nō te ha’amata i te fāriu i ni’a i tō tātou iho mau hina’aro, te fāna’o, te manuiara’a ’e te ro’o, e pau rahi e tupu mai i ni’a i tō tātou mana nō te ha’api’i-manuia-ra’a, ’aita ā ïa i fa’ahitihia te pau rahi i n’a i tō tātou ’oa’oa.

’Ua pāpa’i Harry Emerson Fosdick, e ’orometua porotetani : « Tē vai nei te mau keresetiano e amo i tō rātou fa’aro’o i ni’a i te tua. Mai te tahi ’ōta’a ti’aturira’a ’e te ravera’a e ti’a ’ia amo. I te tahi mau taime e teimaha roa mai te reira ’e e tupu te hina’aro e tu’u i raro, nō te mea rā e ’ōfatira’a te reira i te mau peu tahito, e tāpe’a noa ïa rātou. Te keresetiano mau rā, ’aita rātou e amo i tō rātou fa’aro’o, nā te fa’aro’o e amo ia rātou. E ’ere i te teiaha ; e pererau rā. E fa’ateitei te reira ia rātou, e fa’ahaere nā ni’a it e mau vāhi fifi, e fa’ariro i te ao nui ’ei mea au, te orara’a ’ei ’ōpuara’a, te tīa’i ’ei mea pāpū, te fa’atusiara’a ’ei mea ho’ona. E fa’aora te reira ia rātou mai te mata’u, te ’ohipa faufa’a ’ore, te mana’o paruparu ’e te hara—te tītī rahi ho’i o te vārua ta’ata nei. E ’ite ’outou i te hō’ē keresetiano mau i tōna pānura’a ».18

E ti’aturi au ma te pure ho’i nō ’outou tāta’itahi, ’ia riro te ’evanelia ’ei pererau mau ’eiaha rā ’ei teiaha, ’ia ’atihia ’outou i te auahi ’e ’ia ’ī ’outou i te ’oa’oa, ’e ’ia riro tō ’outou ’oa’oa i te tītau i te ta’ata ’ia ’imi ’e ’ia pe’e i te puna o te reira, ’oia ho’i te Fatu ra Iesu Mesia. Tē hōro’a nei au i tō’u ’itera’a pāpū ē, ’o ’oia te ta’ata ’oa’oa roa a’e tei ta’ahi i teie nei fenua ’e tē ani nei ’oia ia tātou ’ia pe’e iāna i te orara’a i te « ora ma te ’oa’oa ». Nā roto i te i’oa o Iesu Mesia ra, ’āmene.

Te mau nota

  1. Kim B. Clark, « Encircled About By Fire », (ha’apurorora’a nō te Séminaire ’e te Institut, 4 nō ’ātete 2015), lds.org.

  2. Helamana 5:44-45.

  3. Helamana 5:44.

  4. 1 Nephi 8:10.

  5. Gordon B. Hinckley, Teachings of Gordon B. Hinckley (1997), 256.

  6. 2 Nephi 5:27.

  7. Spencer W. Kimball, The Teachings of Spencer W. Kimball, ed. Edward L. Kimball (1982), 173.

  8. Richard Carlson, Don’t Sweat the Small Stuff … and It’s All Small Stuff (1997), 133.

  9. 1 Nephi 17:20-21.

  10. Alama 28:8; reta tei fa’ahuru-’ē-hia.

  11. Dieter F. Uchtdorf, « ’Ia māuruuru i roto i te mau huru ato’a o te orara’a », Ensign ’aore rā Liahona, Mê 2014, 75–76.

  12. Patricia T. Holland, « Portraits of Eve: God’s Promises of Personal Identity », i roto LDS Women’s Treasury: Insights and Inspirations for Today’s Woman (1997), 97–98.

  13. Russell M. Nelson, « Te mau fa’aotira’a nō te maita’i ē a muri noa atu », Ensign ’aore rā Liahona, Nov. 2013, 108.

  14. Neal A. Maxwell, If Thou Endure It Well (1996), 99.

  15. Boyd K. Packer, Follow the Brethren, Brigham Young University Speeches of the Year (23 nō māti 1965), 4–5; i roto ato’a Liahona, Setepa 1979, lds.org.

  16. Ioane 13:14, 17.

  17. Spencer W. Kimball, Men of Example (a’ora’a i mua i te mau ’orometua ha’api’i nō te Fa’anahora’a Ha’api’ira’a a te Ekalesia, 12 nō setepa 1975; buka iti), 7; i roto ato’a in Teaching Seminary: Preservice Readings (Buka arata’i a te Fa’anahora’a Ha’api’ira’a a te ’Ēkālesia, 2004), 26.

  18. Harry Emerson Fosdick, Twelve Tests of Character (1923), 87–88; fa’ahitihia i roto L. Tom Perry, « A Year of Jubilee », Ensign, Nov. 1999, 77.

Nene’i