Kakaburaki Vakayabaki
Na Kaukauwa ni iVakatakila ki na Tamata Yadua
2:3

Na Kaukauwa ni iVakatakila ki na Tamata Yadua

Elder Kim B. Clark

Ena Vitusagavulu

Kakaburaki ni iVakarau ni Vuli ni Lotu • 12 ni Jiune, 2019 • Church Office Building Main Floor Auditorium

Ni bera niu tekivutaka noqu vosa edai, au gadreva meu vakaraitaka yani na noqu loloma kei na vakavinavinaka. Sa ka marautaki na vakaitavi vata kei kemuni ena cakacaka uasivi oqo mera vukei nai tabatamata ka ra tubu tiko mai oqo mera vulica vakatitobu na kosipeli i Jisu Karisito. Au lomani kemuni ka masuta na veivakalougatataki ni Turaga me sobuti kemuni kei na nomuni dui matavuvale.

Au gadreva meu vosa edai me baleta na tolu nai vakarau ni ivakatakila ki na tamata yadua ena iVola i Momani.

iTukutuku tabu ka tusanaka na ituvatuva i Jisu Karisito kei na Tamada. Nai vakadinadina ni Yalo Tabu, ka vakaukauwataka na vakabauti Jisu Karisito ka vakatitobutaka na saumaki ki Vua. Parofita bula ka ra vunau taki Jisu Karisito ka ra tu ka saqata na ca.

Na vei ivakarau oqo era vakaraitaki vakamatata ka vakaukauwa ena iVola i Momani baleta nira sa yaga—ka bibi sara—kina vakalevutaki ni vakabauta na Turaga ko Jisu Karisito kei na saumaki titobu ki Vua ena noda siga.1

Eda bula ena dua na gauna ni valavalaca ka ra sa veivakacalai tiko ko ira na turaga kei na marama, ka ra cakava kece tiko na ka me vakacalai ira nai tabatamata kara tubu tiko mai oqo, ni vinaka e ca ka ca na ka vinaka. Era vakayagataka nai vadi me vaka ka vakayagataka ko Seremi, Neori,kei Korio ena iVola i Momani—vakasama veicavilaki, veivakabekabei, na vakatokayaca kei nai tuvaki caka vakamaqosa—me vakavurea nai vakavuvuli lasu ni noda veiwekani kei na Kalou, loloma, veivosovosoti, vakawati, vakatakilakila tawamudu, vuvale, kei na vuqa tale na ka. E vuqa vei ira na veivakasama kei nai vakavuvuli vakatamata oqo “era sa viavia vakalou ena nodra ivalavala, ia [era] sa cakitaka ga na nona kaukauwa.”2

O ira noda gonevuli era sa vakasosataki ena vei miniti ena veisiga ena ituktuku vakaoqo, ka ra gadreva kina na ivakatakila vei ira yadua me vakaukauwataki na nodra vakabauti Jisu Karisito ka vakatitobutaki na nodra saumaki ki Vua. Au nuitaka ka masulaka ni ko ni na cakava na ka kece ena nomuni igu mera vukei na noda gonevuli mera vulica vakatitobu na ivakarau ni ivakatakila ki na tamata yadua vakaoqo.

iTukutuku Tabu Kara Vakadinadinataki Jisu Karisito.

Au goleva taumada na itukutuku tabu ka ra vakadinadinataki Jisu Karisito. Oqo e dua na ulutaga ka kunei ena loma taucoko ni Vola i Momani. E a tekivu mai na peleti parasa.3

Na ka a sotava o Nifai mai vei Lepani a gauna cecere ni vuli e na nona bula. A vulica o Nifai na bibi ni ivolatukutuku oya vei koya kei na nona vuvale: “Sa lewa yalomatua ni Kalou medatou mai kauta na ivolatukutuku oqo, medatou maroroya kina na nodra vosa na qase; … kei na vei vosa kece era a vosataka na parofita yalosavasava.”4

Na peleti parasa e a ivurevure ni veivakauqeti titobu ki na bula vakayalo, vakalotu, vakatorocaketaki ni veiwekani ena nodra bula na Nifaiti. Era yaco mera ivurevure ni ivakatakila ki na tamata yadua kei na vei parofisai lagilagi baleta nona tadu mai na Luve ni Kalou, na Yalo Savasava ni Isireli. E a vakadinadinataka talega vakaukauwa sara nai tuvatuva ni veivakabulai talei nei Tamada. O ira na parofita yalosavasava ka tukuni ena peleti parasa era tusanaka ni Mesaia ena mai sorovaka nai valavala ca nei vuravura, vakararawataki ka mate, ka tucaketale ena qaqa vei valavala ca kei mate.5

Na peleti parasa e kunei talega kina na veiyalayalati nei Tamada vata kei Eparaama kei na vuvale taucoko ni Isireli. E kila kina o Liai ni sa kawa i Josefa ka na yaco ko ira nona kawa maimuri mera luve ni veiyalayalati, taukei vata kei Eparaama ena vosa ni yalayala kece ni Kalou a vakayacora vua, oka kina na vakasokumuni nei Isireli ena iotioti ni veisiga.

E a vakayagataka ko Liai na peleti parasa me vakavulici iratou kina na luvena me baleta na iVakabula kei na veiyalayalati ka a cakava ko Tamada kei na vuvale i Isireli. Ko Nifai kei na tacina ko Jekope erau a tomana tiko nai vakarau oqo ka rau qai vakacuruma e muri na nodrau itukutuku ena veivakaroti niTuraga.6 Ko Nifai a saumaki dina na nona kila kina bibi ni maroroi tudei ni itukutuku, ka vakabibi o koya e tabu.7

Mai na yavu ka a duri ena veisiga taumada ena vanua yalataki, o ira na Nifaiti era a susuga cake edua na kawatamata ka ra vakamareqeta na maroroi itukutuku, wilivola, ka okata na veivakavulici me itavi tabu ka uasivi. Salavata kei na vakabauti Jisu Karisito kei na yalayala me vakamareqeti ka maroroi na Nona vosa, o ira na Nifaiti era a yaco me dau ni maroroi itukutuku tabu, dau ni wilivola, ka dau ni veivakavulici.8 Na itukutuku maroroi e a maroroi ena peleti, ia ni toso tiko na gauna, era a bulia na Nifaiti edua na ivakarau ni taba i tukutuku me rawa ni lavetaki kina na itukutuku tabu ka volai ena veika mamare ka veisoliyaki yani vakarabailevu.9

Na kena veisoliyaki yani vakarabailevu na itukutuku tabu, a rawa kina vei ira na itubutubu mera vakavulica na luvedra ena i vakaro ni Turaga, ko ira na luvedra mera vakavulici ira na luvedra, ka vaka tiko ko ya ena vei tabagauna.10 O ira na daukaulotu, vakataki ira na luve i Mosaia, era rawa ni kauta vata kei ira nai tukutuku me vakavulici ira kina na Lemanaiti ka talei na ka e a rawati kina.11 Me vaka e vakavulica o Alama vei Ilamani, na itukutuku tabu a vakavurea e dua na draki ni veivakatakilai ka “a vakarabailevutaka na nodra nanuma na tamata oqo, io, a … kauti [ira mai e udolu na Lemanaiti] mera kila na nodra Turaga na nodra Kalou, ka rekitaki Jisu Karisito na nodra Dauniveivueti.”12

Na marau oqo e a qai lai yacova na kena itagede e cake ena nona rairai na iVakabula kivei ira na tamata e na valetabu e Vanuasautu.13 E tiko vei keda edai, nai vakadinadina kaukauwa ka talei ni veisorovaki kei na tucaketale lagilagi ni Karisito bula ena iVola i Momani ena loloma veivosoti, isolisoli, kei na kaukauwa ni Kalou.14 Me vakataki ira na Nifaiti, ka ena vukudra, e tiko kina vei keda na itukutuku tabu ka tusanaka na ituvatuva ni veivakabulai i Jisu Karisito kei na Tamada. Me vaka a parofisaitaka o Alama e liu vua na luvena ko Ilamani, na Turaga sa “maroroya[oti] na veika kece oqo ena dua nai naki vuku vua, me na qai vakaraitaka na nona kaukauwa vei ira na veitabatamata mai muri.”15

Oqo na gauna koya. Na Turaga sa vakaraitaka tiko yani na Nona kaukauwa kina i tabatamata ka ra tubu cake tiko oqo ena sala e veivakurabuitaki. Ni da vakavulica na taucoko ni kosipeli i Jisu Karisito ena iVola i Momani, ko ira na noda gonevuli era rawa ni vakila na kaukauwa oya. Ni ra vaqara na noda gonevuli na ivakatakila vei ira yadua ena nodra kana magititaka na vola i Momani, ena tautauvata na ka e yaco vei ira, me vaka a yaco ena vuku ni peleti parasa vei ira na tamata i Nifai—ai vakadinadina kei Jisu Karisito kei na Nona kaukauwa veivueti ka i vurevure ni ivakatakila ki na tamata yadua kei na reki.

Na iVakadinadina ni Yalo Tabu, Ka Vakaukauwataka na Vakabauti Jisu Karisito ka Vakatitobutaka na Saumaki ki Vua

Me da raica mada yani na Yalo Tabu. Nai lakolako nei Liai kina vanua yalataki e a dua nai lakolako ni qaqa vakayalo. E a dua na gauna ka vakavulici iratou kina, veidusimaki, ka vakacegui Liai, Serai, kei ira kece na luvedrau na Turaga ena kaukauwa ni YaloTabu ka yaco ena veiceguvi, tadra kei na raivotu; ena Domona; kei na nodra rairai nai talai vakalomalagi. O Nifai a kaya ni veivakalougatataki ni kaukauwa vakayalo oqo e vu “mai na kaukauwa ni Yalo Tabu, ka sai solisoli ni Kalou kivei ira era sa vakasaqarai koya matua.”16

O Nifai a vakasaqara dina na Turaga ka ciqoma e vuqa nai vakatakila ena Yalo Tabu. Na nona segata me kila vakataki koya, a biuta kina edua na i vakarau ena loma taucoko ni iVola i Momani. O Nifai sa “gadreva vakalevu me kila na veika vuni ni Kalou.”17 A cakacaka vei koya na gagadre oya, ka sa “tagi kina vua na Turaga”18 ena masu e na gagadre dina. Ena nona vaqaqara, a kaya kina vua na Turaga: “Ko sa kalougata, ko iko Nifai, ena vuku ni nomu vakabauta, ni ko sa vakasaqarai au matua sara, ena yalo lokumi.”19

Oqo na kena i valavala: na gagadre mo kila, masu ena yalo cikecike mai vuni yalomu, vakasaqaqara vagumatua ena yalo lokumi, ka vakabauti Jisu Karisito, kei nai solisoli ni Yalo Tabu:20 Eda raica nai vakarau oqo ena bula nei Inosi, Alama, ira na luvei Mosaia, na Tui ko Lamonai kei Tamana, ko ira na tamata i Amoni, Ilamani kei ira nona gone tagane sotia, kei na vuqa tale.21 Sa dina, ena gauna ni bula dodonu ena kedra maliwa na Nifaiti kei na Lemanaiti, na ivakatakila vua na tamata yadua mai vua na Yalo Tabu e a buroro ena kedra maliwa.22

Ena nodra cakava—ka vola— ko ira na Nifaiti kei na Lemanaiti yalodina na ka e vakatakila vei ira na Yalo Tabu, na Turaga sa qai vakalougatataki ira vakalevu cake. Ena vuku ni nodra a kumuna cake23 na ka e A solia vei ira, na Turaga sa qai vakalougatataki ira ena toroi cake ni nodra vakabauti koya, saumaki titobu, kei na yalo ni vakatakila. E vakalevutaki cake na nodra noke mera ciqoma nai vakatakila ena kaukauwa ni Yalo Tabu.

Na veika e a sotava o Alama e ivakaraitaki totoka ni ivakarau oqo. E a raica na agilosi ka raica eso na raivotu matalia, ia a, tomana tikoga me vakasaqara nai vakadinadina ni Yalo mai vua na Turaga: “Raica, au sa vakadinadinataka vei kemuni niu sa kila ni sa dina na veika au sa tukuna oqo. Ia dou sa kila li na vuna au kaya kina ni sa dina?

“Raica au sa kaya vei kemuni, sa vakatakilai ira vei au na Yalo Tabu ni Kalou. Raica, au a lolo ka masu ena vuqa na siga meu kila kina na veika oqo. Ia oqo au sa kila ni ra sa ka dina; ni sa vakatakila vei au na Turaga na Kalou ena kaukauwa ni nona Yalo Tabu; ia oqo na yalo ni vakatakila sa tiko vei au.”24

Nai vakadinadina ni Yalo Tabu e a bibi na nona vakayaco ka vei ira na tamata na Nifai kei na matatamata ka ra a bula veimaliwai.25 E sega ni dua nai vakaraitaki e vinaka cake me tautauvata kei na nodratou kaulotu na luvei Mosaia vei ira na Lemanaiti ni vo e 91 na yabaki me sucu na iVakabula. Ena vakasaqaqara vagumatua ena ivolanikalou, lolo, kei na masu, o ira na daukaulotu qaqa oqo “a tiko vei ira na yalo ni parofisai kei na yalo ni ivakatakila.”26

Na nodratou cakacaka ena kedra maliwa na Lemanaiti e a veivakauqeti vakabibi sara ena kedra ivolatukutuku na Nifaiti kei na Lemanaiti. Ena imatai ni gauna ena loma ni 500  na yabaki, “e udolu vaka udolu [na Lemanaiti] era a tuberi mera kila na Turaga, … ka ra a vakavulici ena ivolatukutuku kei na parofisai.”27 Nai vakamacala nei Momani me baleta na veika a sotavi oqo e yalayala vakaparofisai, kina na ka e rawa ni yaco ki vua edua na luve ni Kalou ka vakamuria na sala ni kena rawati na ivakatakila kina tamata yadua ena Yalotabu: “Me vaka sa levu era sa kila na dina ena nodratou ivunau ko Amoni kei ira na wekana, me vaka na yalo ni vakatakila kei na parofisai, kei na kaukauwa ni Kalou ka sa cakacaka mana vei ira … era a saumaki vua na Turaga, era sa sega ni lutu tani tale.”28

Oqo nai vakadinadina kei na kaukauwa ni Yalo Tabu, ka vakaukauwataka na Vakabauti Jisu Karisito ka vakatitobutaka na saumaki ki Vua.

Ira na Parofita Ka ra Tusanaki Jisu Karisito ka ra Tusaqata na Ca

Na i katolu ni sala ni rawati ni ivakatakila kina tamata yadua o ya o ira na parofita bula ka sa sobuti ena kaukauwa kei na ilesilesi me kaya, “raica sa kaya na Turaga,” kina tamata kecega ena gauna oqo. Oqo nai vakarau uasivi vaka parofita ka kune ena loma taucoko ni iVola i Momani: o ira na parofita era vakadinadinataki Jisu Karisito, vakatavulica na Nona kosipeli, kaciva na tamata me veivutuni, ka vakasalataki ira ka tusaqata na ca ena nodra gauna.29 Ena ivakatakila, vakabibi mai vei ira na agilosi, o ira na parofita ni iVola i Momani era sa solia vei keda na rai titobu kei na rai veivakurabuitaki baleti Jisu Karisito, na Nona ivakavuvuli, kei na nona Veisorovaki.30

O ira na parofita era a doudou ka vosa vakadodonu ena nodra kacivi na tamata mera veivutuni. O koya oqo, sa tiko kina vei keda ena iVola i Momani nai vakavuvuli talei baleta na veivutuni nei Nifai, Jekope, Tui ko Penijamini, Alama, Amuleki, iratou na luvei Mosaia, Kavetani Moronai, Momani, kei Moronai.31 Ko ira na parofita qaqa oqo era veivakavulici vakarawarawa, vakadodonu, ena loloma kei na inuinui. Na nodra ivakavuvuli e se rogo tiko e daligada ena kaukauwa ni Yalo Tabu.

  • “Ko ni sa sucu li vakayalo vua na Kalou?”32

  • “Ka ko ni sa nanuma mo ni lagata na sere ni veisereki loloma, e rawa li mo ni sa vakila ena gauna oqo?”33

  • “Raica, sa kau tani li na nomuni viavialevu?”34

  • “Ni veivutuni, ni veivutuni, ni sa kaya na Turaga na Kalou! … raica, sa veisureti yani vei ira na tamata kecega, ni sa dodo tu yani vei ira na liga ni nona loloma cecere, ka sa kaya: Ni veivutuni, kau na qai ciqomi kemuni.”35

O ira na parofita ni iVola i Momani era a tusaqati ira na tamata caka ca, ka ra a segata mera tuberi ira tani na tamata mai vei Jisu Karisito ka vakarusa na Nona Lotu. Na tamata vakataki Seremi, Neori, Emelesai, Koriori, Amalikaia, kei na vuqa tale era a liutaki mai vua na dauniveisaqa mera solia na veilecayaki ka veivakacalai ena i lawaki qaseqase.36 Era kila vakavinaka sara tu na nodra vosa na tamata ka vakayagataka nai vadi kei na veitalanoa lawaki me vakatanitaki kina na vinaka me ca kei na ca me vinaka.

Era a vosa vakabekabei ira na tamata, ena nodra vakalavelaveti ira ena nodra i tutu, dokadoka, kocovi ni veiliutaki, kei na gagadre me vakacegui na gagano. Ka kaya nai volanikalou “ni sa tiko vei ira na kaukauwa ni vosa veirawai me vaka na kaukauwa ni tevoro”37 era “sa tucake ka vosa viavialevu”.38Tini na vosa cavuti.) Dina ga ni a lasu taucoko na veivakavuvuli, na veivakasama, na vosa ni yalayala, ia era a talei vua na tamata vakayago, ka vuqa era vukitani mai na Lotu ka yali me yacova ni ra tucake na parofita ka cudruva ka tusaqata na ca.39

Ni sa takiveiyaga na vosa, era sa vuki na tamata ca kina veivakarerei, laba, butako ka bulia na veisoqosoqo vuni mera vunitaka kina nodra cakacaka butobuto.40

O ira na parofita era a tusaqata na irairai ni veika ca vakaoqo ena vosa macala ka rawarawa ni Kalou, kei na nodra ivakadinadina ka cavuti ena kaukauwa ni Yalo Tabu, kei na caka mana ena liga ni Turaga. Me vaka e kaya ko Jekope ena nodrau veisaqasaqa kei Seremi, “Na Turaga na Kalou sa sovaraka … na yalona ki yaloqu, kau sa vakamaduataki koya kina ena nona vosa kecega.”41

O ira na parofita bula era gusunivosa ni Turaga ena noda gauna oqo. Nida rogoca na nodra vosa ena Yalo, eda ciqoma na ivakatakila e dodonu me noda, oka kina na veivakadeitaki ni ivakatakila ni veika e cavuta na parofita e dina.42 Ni da vakavulici ira na noda gonevuli mera vakasaqaqara yani ena nodra vosa na parofita bula me saumi kina nodra taro, eda tuberi ira tiko kina dua nai vurevure kaukauwa ni dina e vakatakilai. O ira na noda gonevuli era vulica ni ivakatakila kina tamata yadua e drodro mai ki na noda bula ni da muri ira na parofita ka ra tusanaki Jisu Karisito ka ra tusaqata na ca.43

Vulici Vakatitobu nai Vakavuvuli ni iVakatakila kina Tamata Yadua

Eda sa raica oti vata na ivakatakila kina tamata yadua ka yaco vei keda mai na vei itukutuku tabu, na vakadinadina ni Yalo Tabu, kei ira na parofita bula ka vakaraitaki vakamatata sara ena iVola i Momani.44 Eda sa dikevi ira oti vakayadudua, ia era sa veisemati vakatitobu. Sa dina sara, era sa tiki levu ni “soqona[ni] vata na ka kecega vei Karisito.”45 ena tabagauna oqo.

Ni ra biu vata, o ira nai vakarau ni ivakatakila kina tamata yadua vakaoqo, era tusanaka, vakaukauwataka na vakabauta, ka vakatitobutaka na saumaki vei Jisu Karisito. E gadrevi me ra kila o ira na noda gonevuli na ivakavuvuli ni ivakatakila ki na tamata yadua ni sa yaco mai ena nodra vakanananu kei na yalodra. E gadrevi me ra kila na veika dodonu me ra cakava me rawa ni ra rawata, ka gadrevi me ra tubu curuma yani na ivakavuvuli ni ivakatakila ka vakataka vakalevu cake na nodra iVakabula, o Jisu Karisito.

Meu cavuta mada e vica na ka kau nuitaka ni na vakavulici vei ira na noda gonevuli ena nodra segata me vulica vakatitobu nai vakavuvuli tawamudu ni ivakatakila ki na tamata yadua.

Ai matai, na ivakatakila ki na tamada yadua e nona vakaikoya.

Kevaka ena vakanamata na yalodra na noda gonevuli kei na nodra vakasama vei Jisu Karisito kei na Nona kosipeli vakalesui mai, era na vakila na Nona loloma, reki ena Nona kosipeli, ka toro voleka vei Koya. Na gagadre mera rogoca na Domona ka ciqoma na Nona rarama ena tubu e lomadra.. iVakatakila ni tamata yadua e ka ni tamata yadua. E kilai ira sara vakayadua na noda gonevuli na Turaga, ka kilai ira vakatitobu. Ena vosa ko Koya vei ira ena loloma sa taucoko, kei na kila ni veika era gadreva. Na ivakatakila e lako mai ena Yalo Tabu, ia, e vosa ni Turaga. E dauloloma ko Koya. E dauveikaroni ko Koya. E dauveitaqomaki ko Koya. E ka dina ni tamata yadua.

Ai karua, o ira kece na noda gonevuli era rawa ni ciqoma na ivakatakila ki na tamata yadua.

Nai vakatakila ki na tamata yadua e veikilai kina na Yalo kei na yalo; sai koya na veivosaki vakalou mai vua na Yalo Tabu ki na yalodra tawamudu na noda gonevuli.46 O ira kece na noda gonevuli era rawa ni ciqoma na ivakatakila ki na tamata yadua mai vua na Kalou. E cakacaka me vaka na lawa vakalou. E taura na cakacaka—vakasaqara vagumatua nai vakatakila ena masu, lolo, vuli, vakarorogo, volavola, ka cakacaka ena vakabauti Jisu Karisito. Sai koya na cakacaka oqo—bula dodonu vakayadua—ka dolava rawa na sala ki na ivakatakila ki na tamata yadua.

Ai katolu, na nodra rawa ni ciqoma na noda gonevuli na ivakatakila e rawa ka dodonu me tubu.

Na nodra rawa ni ciqoma na ivakatakila ki na tamata yadua ko ira na noda gonevuli e rawa ni tubu. Sa dina, e dodonu me tubu kevaka mera na bula mai na sotavi ni veidredre vakayalo ka rawata na bula tawamudu. E dina vei keda na veika oqori. O ya na vuna sa uqeti ira kina o Peresitedi Nelson ka vakamasuti ira (kei keda) meda “vakalevutaka na noda noke vakayalo meda ciqoma nai vakatakila.”47 A vakavulica na Parofita ko Josefa, “Ena noda vulica na Yalo ni Kalou ka kila vinaka, [o ira noda gonevuli] sa rawa mera tubu ena i vakavuvuli ni ivakatakila, me yacova [ni] ra sa vinaka sara vei Karisito Jisu.”48

Kena iotioti, kakua, kua sara ni beca na kaukauwa ni veivakatakilai e rawati ni da muri ira na parofita.

O ira na noda gonevuli era bula ena dua na gauna talei ia e veibolei. Era na taqomaki ka vakalougatataki ka na drodro ki na nodra bula na ivakatakila kevaka era muria nodra i vakasala kei na nodra veisureti na parofita ni Turaga. Na parofita e vosa ena vukuna na Turaga. Ena nona vakasalataki ira noda gonevuli, e vola va qo o Peresitedi Russell M Nelson, “Na nomuni rawa ni vakayaco ka ki na vuravura me uasiviti ira nai tabatamata e liu, ena vakatau vakatabakidua ki nai tagede ni nomuni soli kemuni vei Jisu Karisito. Oi kemuni yadua sa nomu itavi mo veivuke ena kena vakavulici na kosipeli e nomuni veivale vei ira ko ni bula vata. Na Semineri kei na Inisitiute ena vukei iko me tuvai vou na nomu itikotiko me vanua tabu ni vakabauta—me vanua e vakavulici kina, vulici, bulataki ka lomani kina na kosipeli i Jisu Karisito.”49

Kemuni na taciqu kei na ganequ, kerea mo ni vukei ira na noda gonevuli mera muria na parofita. Vakavulici ira mera tokoni ira nodra itubutubu mera cakava na nodra itikotiko me vanuaturaga ni vuli kosipeli. Vakavulici ira mera wasea na nodra lomana naTuraga kei na Nona kosipeli ki na nodra matavuvale kei na itokani. Nira kitaka vakakina, era na ciqoma “na ivakatakila ena ivakatakila… na kena ena kauta mai na reki, na kena ena kauta mai na bula tawamudu.”50 Era na vaka na mataivalu i Ilamani, e veivakauqeti ki vei ira kece era kilai ira, vakabibi vei ira ena loma ni nodra veivale.

Vakadinadina

Kemuni na taciqu kei na ganequ, au vakadinadinataka na Tamada Vakalomalagi dauloloma. Ni sa bula tiko o Koya. O Jisu na Karisito, na noda iVakabula ka noda Dauveivueti. Au kila ni bula tiko o Koya. Na Yalo Tabu e cakacaka tiko ena noda bula. Sa tadola na lomalagi. Oqo edua na siga ni caka mana, a siga ni ivakatakila ena kaukauwa “ni Yalo… ka talai mai ena lewa nei Tamada ena vuku i Jisu Karisito, na Luvena.”51 Au kila ni dina oya. Meda dui vakasaqara na ivakatakila mai vua na Turaga meda vukei ira vaka yadua na gonevuli, o ira kece, mera vulica vakatitobu nai vakavuvuli lagilagi oqo ka ciqoma nai vakatakila yadua kina nodra bula, nikua ka sega ni mudu.

Ena yaca tabu i Jisu Karisito, emeni.

© 2019 mai na Intellectual Reserve, Inc. Dodonu kece e taqomaki. Na iLavelave: 5/19. Vakadewa ni “Na Kaukauwa ni iVakatakila ki na Tamata Yadua.” Fijian. PD60009021 858

iDusidusi

  1. Na tolu nai vakarau oqo a tauyavutaki ena vuvale nei Liai ena nodratou ilakolako ki na vanua yalataki. Ko Liai e a parofita ka parofisai vei iratou nona vuvale: ka tusanaki Jisu Karisito, kacivi iratou me veivutuni, valuta na ca ena kedratou maliwa; o Nifai a vakasaqara na ivakatakila baleti koya me vaka a cakava ko tamana ka a soli kina vua ena tadra kei na raivotu, ena vakasolokakana ni Yalo, ena domo ni Turaga, kei na nodra veiqaravi na agilosi. Ka a tiko vei ira na itukutuku tabu ka ceuti tu ena peleti parasa ka tusanaki Jisu Karisito.

  2. Raica na Josefa Simici—Ai Tukutuku 1:19.

  3. E vakamatataka o Nifai ni ko Liai na tamana e tamata kilaka ka kila vinaka na nona vosa. E kaya ko Nifai ena itekivu ni nona itukutuku,“Koi au, ko Nifai, au a sucu mai vei rau na itubutubu yalovinaka, o koya au a vakavulici kina vakatikina ena veika kece a kila ko tamaqu, … Au sa vola edua na i tukutuku ena vosa i tamaqu, ka okati kina nai vakavuvuli vaka-Jiu kei na nodra vosa na kai Ijipita. … Koi au, ko Nifai, au na sega ni vola taucoko na itukutuku a vola ko tamaqu”(1 Nifai 1:1—2, 16).

    O Liai a kila na wiliwili kei na volavola ka a vola vakataki koya nai tukutuku ni nona tadra kei na raivotu kei na nona parofisai. Ia, a vakarota na Turaga vua me talai iratou lesu na luvena ki Jerusalemi me ratou laki vakasaqara na kedra ivolatukutuku na Jiu ka a maroroya tiko ko Lepani.

  4. 1 Nifai 3:19–20.

  5. Raica na 1 Nifai 19:10 me ivakaraitaki ni nodra volavola na parofita ka tiko ena peleti parasa ia e sega ni tiko vei keda ena iVolatabu.

  6. Raica na 1 Nifai 6:4.; 19:1,21. Na peleti parasa e a ivurevure tiko mai ni rai titobu kei na ivakatakila ena na nodra ivolanigauna na Nifaiti. Oti e 1000 na yabaki mai vei Liai, a volavola kina ko Moronai ka cavuvosataki Aisea mai na peleti parasa me baleta na veiyalayalati nei Tamada ka kaciva kina na kaukauwa veivueti nei Jisu Karisito: “Mo yadra mai, tucake mai na kuvu-ni-soso; ko iko Jeruisalemi; io, mo tokara na nomu isulu vakaiukuuku, ko iko na goneyalewa ni Saioni; … me vakayacori kina na veiyalayalati ka cakava na Tamada Tawamudu vei kemudou, na mataqali i Isireli.

    “Io, dou lako vei Karisito, ka mo dou vakataucokotaki vua, ka vakuwai kemudou mai na veika kecega sa sega ni vakalou.” (Moronai 10:31–32).

  7. Raica na 1 Nifai 6:4; 19:21

  8. Na bibi ni vosa kei na vuli—na kena rawati na wiliwili kei na volavola kei na maroroi itukutuku—e a tiki ni nodra bula na Nifaiti ka yaco talega mera laki vakatorocaketaki ira kina vaka i ira ko ira na tawa vakabauta. Me kena ivakaraitaki, ko Emuloni, edua na bete ca ni Tui ko Noa, a yaco me nodra ivakavuvuli na Lemanaiti ka a vakavulici ira ena wiliwili kei na volavola kei na maroroi itukutuku. Ko ira mada ga na daubutako i Ketianitoni era kila na wiliwili ka vola ivola. Me kuria, na kena buli edua na matatamata dau maroroi itukutuku, dau wiliwili, kei na qasenivuli e a tiki bibi ni vakatorocaketaki ni veiliutaki vaka lawa ena kedra maliwa na Nifaiti, ena nodra gauna na dauveilewai. Na ivolatukutuku kei na maroroi itukutuku ka oka kina na wiliwili kei na veivakavulici e sala bibi ni nona vakalougatataki ira na Nifaiti naTuraga, vakayago ka vakayalo talega. E tiko e loma ni veika sotavi oqori edua na ivakarau meda muria koi keda ena na noda siga.

  9. Eda raica na kedra vakayagataki na ivolatukutuku oqori ena nona vosa na Tui ko Penijamini ni a volai ka veisoliyaki yani vei ira era sega ni rawa ni rogoci koya. Eda raica ena gauna a wilika kina ko Apinatai mai na peleti parasa na ivakaro ni Turaga kivei ira na bete ca ni Tui ko Noa. Eda raica vei ira mai Amonaia ka ra a vakabauti Alama kei Amuleki “ka ra sa tekivu me veivutuni, ka vakasaqara na ivolanikalou.” (Alama 14:1). Na watidra kei na luvedra era vakabauta, vata “kei na ivolatukutuku ka tu kina na ivolanikalou tabu” (Alama 14:8) era biu kina bukawaqa me vakarusai.

  10. Raica na Mosaia 1:2–5.

  11. Raica na Alama 18:36 ko Amoni ka “tevuka e matana [Tui ko Lamonai] na itukutuku kei na ivolanikalou tabu.”

  12. Raica na Alama 37:8–9.

  13. Raica na 3 Nifai 11:8–17. Era a vakasinaiti ena reki ka vakadinadinataki Jisu Karisito ena bogi vata ga koya kei na veitabatamata mai ki muri. O Nifai, na mokubui Alama Lailai vakavica, a vola na itukutuku tabu o ya, ka tiko kina edua na ivakadinadina talei ni tucaketale kei na veisorovaki veivakaduavatataki ni Luve ni Kalou.

  14. Na Turaga a kaya vei Josefa ni sa soli vua na kaukauwa me vakadewataka kina na iVola i Momani “ena loloma cecere ni Kalou” (Vunau kei na Veiyalayalati 1:29). Ni cava nona bula, e a solia kina o Nifai edua na kaci matata me tugani na vosa i Karisito vei ira kece era curuma na salatu ni veiyalayalati. Na kaci oqo e voqa sobu mai ena vei senitiuri ni kedra i tukutuku na Nifaiti ena nodra loma ni vale, vanua ni sokalou, kei na nodra i vakavuvuli na parofita. E laubasikata na yaloda edaidai na kena vosa ni yalayala veiuqeti: “Ia, sa kilikili mo dou toso ki liu ka tudei vei Karisito, ena taucoko ni nomudou vakanuinui, ka mo dou lomana na Kalou kei ira na tamata kece ga. O koya, kevaka dou sa toso ki liu, ka kana magiti ena vosa i Karisito, ka vosota me yacova na ivakataotioti, raica sa kaya vakaoqo na Tamada: Dou na rawata kina na bula tawamudu” (2 Nephi 31:20; vosa kala ikuri).

  15. Alama 37:18; raica talega na Alama 37:14–19. Na peleti parasa era sa maroroi tale ka sa tiko ka karoni ena liga i Moronai. O Tevita Witima e vakadinadinataka oya ena 1878, ena dua na veivakatarogi mai vei Josefa F. Simici kei Osoni Pareti e Rijimodi Misuri: “O Josefa, Oliva kei au, keitou a sega walega ni raica na peleti ni iV[ola] i M[omani] ia na peleti Parasa talega, na Peleti ni iVola i Ica, … kei na vuqa tale na peleti. Na ka dina a yaco e vaka ga ni o Josefa, Oliva kei au keitou a dabe tiko eke ena dua na tolo ni kau ka keitou a vakarurugi ena dua na rarama, ka sega ni vaka na rarama ni matanisiga … ia e a lagilagi ka totoka … E laurai edua na ka vaka na teveli ka levu na veimataqali iTukutuku se peleti ka tiko e delana oka kina na peleti ni iVola i Momani, nai seleiwau nei Lepani, Na iDusidusi, oya na ka Mokimokiti ka a taukena ko Liai kei na Daunivakavakadewa. Au a raica votu me vaka na noqu raica na i davodavo oqo … kau a rogoca talega na domo ni Turaga ena kena matata kau se bera ni rogoca vakadua e noqu bula ka tukuna tiko ni itukutuku ni Peleti ni iVola i Momani e a vakadewataki ena isolisoli kei na kaukauwa ni Turaga” (Tevita Witima, ena i vola nei Josefa F. Simici kivei Joni Teila, 17 ni Sep 1878, pepa nei Josefa F. Simici,1854–1918, Valenivola ni iVolatukutuku ni Lotu, Salt Lake City, 8–9).

  16. 1 Nifai 10:17. Ena i ka 2 ni Nifai, e vakamacalataka kina ko Nifai na sala ni kena rawati na isolisoli ni Yalo Tabu kei na nona cakacaka na Yalo Tabu: “Ia na matamata mo dou curu kina sai koya na veivutuni kei na papitaiso ena wai; ia ena qai yaco mai me bokoci na nomudou ivalavala ca ena bukawaqa kei na Yalo Tabu. .… Ia dou sa mai tu ena sala qiqo ka rabailailai sa basika kina bula tawamudu; … ka dou sa ciqoma na Yalo Tabu, ka sa dau vakadinadinataki Tamada kei na Luvena, ka me vakayacori kina na yalayala e a cakava ko koya ni kevaka dou na curuma yani na kena sala dou na ciqoma vakaidina” (2 Nifai 17–18).

    “Kevaka dou sa curu ena sala, ka ciqoma na Yalo Tabu, ena vakaraitaka vei kemudou na veika kece mo dou kitaka.” (2 Nifai 32:5).

  17. 1 Nifai 2:16

  18. 1 Nifai 2:16

  19. 1 Nifai 2:19

  20. Na ivakarau, e kune votu ena vuqa na veika e sotavi ena ivakatakila ki na tamata yadua ena iVola i Momani. Vakasamataka na veika oqo:

    Gadreva me da Kila vakataki Keda

    Na gagadre meda kila na dina, rawati nai sau ni taro, rawati na veituberi kei na veivakacegui se veivosoti, e vakavuqa ni dau vakacaudreva na vosa ni Kalou, ka dau vakavuna na gagadre me vakasaqarai na ivakatakila ki na tamata yadua. O Nifai sa dau “gadreva vakalevu sara me kila na veika vuni ni Kalou” (1 Nifai 2:16). Ko Inosi e “a tagica na yalona” na veivosoti (Inosi 1:4). O Alama a tagi e yalona “Oi kemuni Jisu, na Luve ni Kalou, ni yalololoma vei au” (Alama 36:18). Oqo na gagadre dina ni via ciqoma nai vakatakila mai vua na Kalou.

    Masu ena Gagadre Dina

    Na gagadre dina e dau tuberi keda kina masu, ka vakavuqa ena vanua vakanomodi. Eda vakasaqara na ivakatakila mai vua na Tamada Vakalomalagi, ka da vakayacora oya ena masu mai vuni yaloda, ka sucu mai na gagadre meda kila. E dua na masu ni gagadre dina oya meda cakava na ka eda ciqoma. Na masu vakaoqori eratou a cabora ko Nifai, Alama, Inosi, iratou na luvei Mosaia, kei Ilamani kei ira nona sotia gonetane (raica na 1 Nifai 2:16; Inosi 1:4; Alama 17:3; Alama 58:10–12).

    Gumatua ena Vakasaqaqara

    Na vakasaqara na ivakatakila e gadrevi kina na gumatua ena vakasaqaqara. Vakasamataki Alama o koya ka “lolo ka masu ena vuqa na siga me [okoya] kila kina na veika oqo [vaka i au]” (Alama 5:46). Na gumatua ni vakasaqara na ivakatakila e kena i balebale, vakasaqaqara ena ivolanikalou, vakanananu titobu, masu, kei na lolovaka na ka eda wilika ka vulica. E kena i balebale meda lako wasoma vua na Tamada vaka Lomalagi ka nuitaka na Nona gauna.

  21. Me vaka e vakavulica o Jekope, nai solisoli ni ivakatakila ki na tamata yadua ena Yalo Tabu e kauta vata mai nai solisoli vakayalo, vakalevutaki ni vakabauti Jisu Karisito, kei na saumaki titobu vua na Turaga: “O koya keimami sa dauvakasaqarai ira kina na parofita, ka sa levu kina na neimami ivakatakila kei na yalo ni parofisai; ka ni sa tu vei keimami na ivakadinadina kece oqo, keimami sa rawata kina na inuinui, ka sa yaco me tawayavalati rawa na neimami vakabauta, ka sa rawa vakaidina kina me keimami vakarota ena yacai Jisu ka ra talairawarawa vei keimami na vei vunikau, se na ulunivanua, se na ua ni wasawasa.

    “Ia, sa vakaraitaka ga vei keimami na Turaga na Kalou na neimami malumalumu me keimami kila kina ni ena vuku ga ni nona lololoma soli wale, kei na nona loloma levu vei ira na luve ni tamata, sa tu rawa kina vei keimami na kaukauwa me vakayacora na veika oqo.” (Jekope 4:6–7).

  22. E dina kece oqo ki na vei sala kece e a vakayagataka na Kalou me veivosaki kina kei ira nona tamata. Me kena ivakaraitaki, nodra veiqaravi na agilosi a dau yaco wasoma ena kedra maliwa na ivalavala dodonu. E tukuna ko Alama,“Ia raica, era sa vunautaka tiko na agilosi vei ira na lewevuqa ena gauna oqo ena noda vanua ” (Alama 13:24). Ni bera toka nona sucu na iVakabula , “Era sa rairai na agilosi vei ira na tamata, na tamata vuku ka tukuna vei ira na itukutuku rekitaki” (Ilamani 16:14).

  23. Raica na Vunau kei na Veiyalayalati 84:85.

  24. Alama 5:45–46.

  25. Ni vakavulici ira tiko na tamata e Amonaia, ko Alama a vakalekalekataka nai tukutuku talei ni veivakalougatataki era a marautaka na Nifai kei na nodra i tovo na tamata ni veiyalayalati ka a bulia na Turaga ena kedra maliwa . Alama 9:20–22 e kaya “sa daulomani ira sara na Turaga”; “ni sa vakatakilai vei ira na ka kecega, me vaka na nodra gagadre, kei na vakabauta, kei na nodra masu, ni veika sa yaco oti, na veika sa yaco tiko, kei na veika ena qai yaco”; ni sa “sikovi ira na Yalo ni Kalou; … era sa veivosaki vata kei ira na agilosi, ka sa vosa vei [ira] na domo ni Turaga”; ka sa tu vei ira “na yalo ni parofisai, kei na yalo ni ivakatakila, kei na vuqa na isolisoli.”

  26. Alama 17:3; raica talega na Alama 17:1–3.

  27. Alama 23:5; raica talega na Alama 23:5–7.

  28. Alama 23:6.

  29. Meda goleva mada oqo na nodra itavi na parofita ka meda kila nira daurairai ka dauvakatakila talega. Me vaka e vakavulica ko Amoni: “Ni sa dauvakatakila ka parofita talega ko koya na daurairai; … ia sa rawa ni kila na daurairai na veika sa yaco oti, kei na veika talega ena qai yaco mai, ka na vakatakilai na veika kece mai vei ira, se, ena, vakaraitaki kina na veika vuni, ka vakavotui kina na veika sa vunitaki tu, era na vakatakila talega mai na veika e sega tu ni kilai, ka ra na vakatakila talega na veika era a sega tu ni kilai rawa” (Mosaia 8:16–17).

  30. Era a vakayacora oqo ena kaukauwa levu vakayalo, ka curu basika kina na itukutuku ki na yalodra na tamata era a vakavakarau me ra rogoca. Sivia na 1,000-na yabaki ena kedra ivolatukutuku eda wilika ni so na tamata era “vakasinaiti ena marau” (1 Nifai 5:1; Mosaia 4:3), ka “ia na yalodra … sa vakararamataki ena rarama ni vosa tawavakaiyalayala” (Alama 5:7), ka ra “sereki mai vua na Turaga; … sucu vou ena Yalo” (Mosaia 27:24). Ena vuqa na gauna “e udolu … era curu ki na lotu ka ra a papitaiso nira sa veivutuni” (Ilamani 3:24). Me ivakaraitaki ni nodra itavi na agilosi ena ivakatakila vei ira na parofita ka vakatitobutaki kina na noda kila na ivakavuvuli i Karisito, raica na Mosaia 3.

  31. Raica na 2 Nifai 31; Jekope 2; Mosaia 3; Alama 5; Alama 18, Alama 34; Alama 46; Moronai 7; Moronai 8; Moronai 10.

  32. Alama 5:14.

  33. Alama 5:26.

  34. Alama 5:28.

  35. Alama 5:32–33.

  36. Raica na Jekope 7:1-20. (Seremi); Alama 1:3–15 (Neori); Alama 2:1–31 (Emelesai); Alama 30:3–59 (Koriori); Alama 46:3–11 (Amalikaia).

  37. Raica na Jekope 7:4.

  38. Raica na Alama 30:31.

  39. Ni roro vokeka mai na siga ni nona sucu na iVakabula, o ira na tamata ca era vakasaqara na veika ca e titobu cake—era bulia na veisoqosoqo vuni (raica Ilamani 1:9–12; Ilamani 2:4–5). Ena dua nai valavala makawa ka a tekivu mai na gauna i Atama kei Ivi, o ira na tamata ca oqo era a bulia e dua nai soqosoqo ka ra vaqara mera veiliutaki, binia nai yau levu, ka vakarusa na Lotu kei na matanitu ena nodra laba ka butako vuni. Era a sega ni vakayagataka na vosa me nodra iyaragi, ia era vakayagataka na iwau, iseleiwau, kei nai sele. Era a taqomaki ena bubului kei na veiyalayalati era a cakava vakai ira me vunitaki kina nodra cakacaka butobuto ka totogi mate e dua ke via biuta na isoqosoqo (raica na Ilamani 6:20–33; 3 Nifai 1:27–30).

  40. Raica na Ilamani 1:9–12; Ilamani 2:4–5; Ilamani 6:20–33; 3 Nifaii 1:27–30.

  41. Raica na Jekope 7:8.

  42. Me veitalanoataki na ivakavuvuli oqo, raica na Henry B. Eyring, “Tomani Tiko na iVakatakila,” Ensign se Liaona, Nov. 2014, 70–73.

  43. Oqo nai balebale ni nona itukutuku Na Turaga vua na Parofita ko Josefa: “Na veika sa vu mai vua na Kalou e veivakararamataki; kei koya sa ciqoma na rarama, ka tudei tiko ga vua na Kalou, ena vakararamataki vakalevu; io ena tubu cake tiko ga na nona rarama me yacova na siga uasivi ko ya” (Vunau kei na Veiyalayalati 50:24). O ira na parofita era a karona na yameyame ni vakabauta me waqa ramase tiko, dina ga ni a tiko na vakaduiduile ka sega soti na bula dodonu vei ira na Nifaiti. Ena yaloqaqa kei na kaukauwa ni ivakatakila, era a vakauqeti tale na tamata vakabauta, vakabibi ko ira era yalolailai ka sotava na veivakacacani. Era vukei ira e vuqa mera vakadeitaka na nodra bula ena iVakabula ka ciqoma na ivakatakila ki na tamata yadua ka kauti ira se vakalesui ira tale vei Jisu Karisito kei na nona kosipeli.

  44. O ira na noda gonevuli e rawa ni ra wilika ka raica na sala era a vakalougatataki kina na Nifaiti kei na Lemanaiti mai na itukutuku tabu, ivakatakila ki na tamata yadua, kei ira na parofita bula. Ena gauna sara ga era wilika tiko kina noda gonevuli na veivakalougatataki cecere vakaoqo, e rawa sara ga ni yaco vei ira kevaka era taura me nodra. Ena nodra vulica ka vakasaqaqara ena iVola i Momani ka kerea na veituberi vakayalo, o ira na noda gonevuli era rawa ni ciqoma na kilaka kei na kilai matata ni kosipeli i Jisu Karisito kei na ituvatuva nei Tamada, era na vulica me bulataka na kosipeli ka rawa ni ciqoma edua nai vakadinadina ni veika era wilika ni dina—kece oqo mai na kaukauwa ni Yalo Tabu.

  45. Raica na Efeso 1:10.

  46. E vakavulica o Josefa Simici nida tiko ena bula vakayago, na ivakatakila ki na tamata yadua e lako mai “ki yaloda me vaka sara ga e sega na yagoda” (Nodra iVakavuvuli na Peresitedi ni Lotu: Josefa Smici [2007], 475).

  47. Russell M. Nelson, “iVakatakila ki na Lotu, iVakatakila ki na Noda Bula,” Ensign se Liaona, Me 2018, 96.

  48. Nodra iVakavuvuli na Peresitedi ni Lotu: Josefa Simici (2007), 132.

  49. Peresitedi Russell M. Nelson tauri mai na nona Instagram, volai ena 22 ni Maji. 2019. Nai posi oqo e vakasavuya mai na veisau eso kina ituvatuva vakavula ni semineri kei na lewenivuli me tekivutaki ena Janueri 2020.

  50. Vunau kei na Veiyalayalati 42:61.

  51. Vunau kei na Veiyalayalati 50:27.