Niísh Niná’iidlé Bii’ T’oo Íłwosh?
Naat’áanii Dieter F. Uchtdorf
Naakigón dah Sidá Ałtsé Naat’áanii Yitah
T’áá łą’í neezínǫ́ǫ aláaho doole’é nihá daholǫ́ǫ at’é, dabighanoo, dóó Christ biNahagha’ dóo yéiigo bina’ánish da.
200 naahaidą́ą́’, Americangi hane’ yazhí “Rip van Winkle” t’áa hodina’í ayóí silį́į́’. Aghá sizį́į́ éí, Rip, t’oo baa tsihodeeskéezgo ayóo naakigo yi’ąą naaghá: naanish dóó be’asdzą́ą́’.
Ła’ajį’, dził bighąą’di biléechąą’í yił yi’ashó, bí hastóí bi’éé’ łáhgo adaat’áo da’ádlą́ dóó ndaanáo yík’in yá. Bitódiłhił ła’ yoodlą́ą’, Rip naníílch’íł dóó hodíína’jį’ niilch’ííl. Bináádéit’tįį’go, biléechąą’í adíngo éí yaa tsídoolyiz, bibéé aldǫ́ǫh yiichíí’, dóó bidágaa’ ayóí aníłneez.
Rip kin sinílgoo anáádzáo ałtso łáhgo, áhoodzáo éí yaa nádzah. Bích’ooní naadiilyá bik’is dóo náakaii da, dóó Naat’áanii George III dah sitą́nę́ęgi haslį́į́ léí’ dóó yééhosinóó hodáhgo dah sitą́—éí George Washington Yashké nei’éeshę́ę.
Rip van Winkle ałwóshgo 20 binááhai! Dóó, ákodzáago, bí ła’ ts’ída áhoot’íídígíí t’áádoo yiyííłtsą́ą da—bí Americangi diné da’áhooghą́’ii bii’ házhdiiłhaaz.
1966 bii’ Maygo, Dr. Martin Luther King, Jr. díí hane’ yałti’go yii’ yaa yááłti’ “Da’ahijíghą́ Bii’ Ha’doołháásh.”1
Dííjį́, shí díí baa yááti’ę́ę dóó łagi nanhídishkid Diyin God bibee’ádzil dáwolelíił: nihíísh Da’ahijíghą́ da’ółwosh?
We Are Living in the Time of the Restoration
Łah dah yá’át’ééh hane’ ałtso ninalyá éí daniizin léh, t’áa iidáá’ bilá yiiłką́—Joseph Smith éí Mormon Binaaltsoos yaa ák’e’éshchį́, bee’adzil bi’ą́ąnditį́hí, Nahagha’ hanáyiiłwod. Éí hozǫ́ǫ, t’áhdii doole’é ninádahalyé’; nihí kǫ́ǫ́ k’ad bii’ yiikáh. Éí da’atah “Diyin God yitį́ ayiiláii, Bí k’ad yitį́ ayóoliilíí,” dóó “lą́ągo ayóo at’é dóó bidínhoye’íí” “Bí yitį́ iidoolííł.” 2 Shíki’s, dííshjį́įdi chodeil’į́nígíí nigháidę́ę́’—baa dahóone’ę́ę éí t’áa nihíł nooséełgo Naaki góne’ nihi Yisdá’ íiníiłíí ndoodááł, Jesus Christ.
Díí ts’ída nihokáá’ t’áhdoo kódahanéeh da! Áłk’idą́ą́’ bá yadaałti’ dííshjį́ deidííltséełę́ę daniizį́į́’.
Níhí ts’íís hinánii niníti’go, ha’íísh díí ayóo at’áo bił hoolzhishígíí bii’ bee łahdóó íilwodgo baa hodíílní dóó aTaa’ binaanish náas hodíílniił? Níhiish shighąąziz t’ąą’ hwííshlaa didíí’niił dóó shijéí, shidziil, shini’, dóó she’atse’ bee nishnísh? Doodáo t’oo nigháiidę́ę́’ dinish’į́į́ nt’ę́ę́’.
T’áa shį́į́ aaníí Diyin God bił haz’ą́ nǫ̨ǫséełgi bąąh íidiilwoshíí t’óó áháyóígo at’é. Táa’go éí nihíł ch’inísh’aah. Baa hasné’go, baa nsóhkees ła’ shį́į́ ákot’é. Éí azho’ó ch’ídiilnishgo bá haz’ą́, ha’íísh éiyá hazho’ó bishídołnishgo yá’át’ééh doolééł.
Íłhasóhgo
Ałtse, íłhasóhgo
Bił dahasóhii yiníziníí yiká hat’į́į́ł dóó bił hóneení. Aláadi bił hásohíí yina’ídiłkid “Ha’íísh bee ndíísh łéh?”
Shik’is, díígi at’áo nitsíjikéesgo Diyin God bináánish dinǫ́ǫséłę́ę néiiníłk’ah.
Doole’é adá haniitáo nihíł hasóhgo néiilnish, bee shéé haniih dóó baa nihił hoozhǫ́ǫ.
Nigháídę́ę́’ diné t’áa bee bich’indahwiis’naa’, ndí dííshjį́į́di íiyisíí bilá’oosdee’. T’áá hanéehee’ Oxford Sááh Yéiinei’aíí t’áá aniid “adá anlį́” naaháíjį’ baa óóldah? 3
Nihiyi’dí, t’áa aníiltso ch’íshidi’ doot’ááł níízin, dóó haa’áyį́į́h dóo at’íhi da dóó doole’é bee nihił honéeni. Ndi “nihokáá’ sháa dahanííh” 4 niizíngo naanish íilníilgo, nihí asdzíí ayóo ádiit’ááh dóó baa íłhozhǫ́ nihéehodooleeł aTaa’ binaanish biniidlį́įgo éí níhá akwíí doolééł.
Ha’íísh bidééłní?
Bidéełníí, ałahjį’, Christ bizááh bii’ silá:
Háiishį́į́ shikéé’ dah diiyáii, adąąh yi’į́įgo, dóó bitsin náiididootį́į́ł, dóó shikéé’ dah dídoogááł.
“Jó be’íina’ yá’at’į́į̨́ baa naadidoolyééł, ndí háiida shá séesyį́į́ dóó yá’át’ééh hane’ bąą, t’áa bí yisdáádoolááł.”5
Diné t’áa íiyisíí be’íina’ Yisdá’íiníilii yaa deideez’ą́ dóó Diyin God dóó dine’é yá ndaalnish dóó be’íina’ yidin nilín dao éí adááha’niihíí dóo yíídoołséeł da. T’áa diné yit’ą́ą naagháhi. Díí be’ayóó o’ó’ni’ ałtsíísoo éí bee ayóo ilhózhǫ́ holǫ́: íídloh, alák’e diilní, anéiichi’, yisiniilts’ą́ą’, sááh bee ha’oní bee yéiilti’, doodáo’ níhi’áa shinee’. Díí ałtso bee ajéé dóó iiná łáhgo al’įįh. Níhí ayoo’ íínii’ní dóó níhí dine’é bee biká ahiijééhgo, níhí ch’ooní dóó niha’ ałchiní bił, Diyin God bee ayóó’ii’nii dóó ał’ąą dine’é bee nǫ́ǫsééł.
Diné yiká anájahíí dóo ninadáalye’ yii’ íidoołwosh da.
Wódilná
T’áa doole’é wódilnáhgo nihokáá’ t’óó ajiłwósh nahánilgo naaníjoodááł.
Áłhéé’ wódoolnáh. T’áa chónchool’į́įgo hwii’dí noosééłii éí t’áá ałáhjį’ bidínjitééh. Dóo yá’adáát’eehíí t’áá íiyisíí wódiłnáhgo dóo bíts’ajoghááh at’é yilééh.
Díí wódilná bibéésh awólzha’í ał’ąą’ ádaat’é, t’áá łich’i’íí neil’į́, tódilhíł, iłniidééł, ázee’ tsi’oołááł, nat’óh, na’azhǫǫsh, ch’iyáán, niłch’í bii’ e’el’į́, doodáo t’áá aaníí. Satan, nihíjoołaíí, Diyingo biniiyé niikai yę́ę bit’áa doole’é yee naaná nihí noo’áhgo dóo aTaa’ báyiilnísh da.
Éí Ya’ą́ąshdi aZhe’é nilį́į biye’ké t’áadoo biniiyé hoo i’dííłneeh aanaahwiidláhii bidadilná’ígíí yaa yizííł nizín.
Shik’is níhí Diyin God be’ádzil ayóó’at’éii dayiilyééł. Níhí aláah at’éii biye’ké niidlį́ dóó adádiiníilii bił daníhi’diszį́į́’. Níhí ya’ą́ąshgo déí hadiikáhgo ínhi’díilyaa. Níhí dóo nihokáá’ dáanhot’ą́’ bá niidzáa da, niidziníí dóo nihé’ dootłooł da.
Ha’íísh bidéiiłní?
Ałtsé ts’ída baa ákodiníizįįłíí éí idádilna’ yóó’ adit’ááh dóo nantł’ah da. Yisdá’íiníilii bizáá bii’, “Díí doole’é nijéí bííh wooléełgo ti’ hwooní.”6
Lą’í naahaidą́ą́’, Naat’áanii Thomas S. Monson dóó shí Air Force One bii’ hadóoh’aash níhi’ doo’niidchidí naat’a’í Kéyahgi La’í danilį́į́ bi Naat’áanii nizhóní yee’. Diné ha’da’asídii hazho’ó hąąh nda’ách’i’, dóó bá yałti’í yąąh nda’ázhch’id t’áhdoo yííh yigháahgoo.
Na’áłt’a’íí dah nandáahgi dah shinées dah. Éí ayóó’ at’áo baa ahééniizį́į́’ chidí naat’a’í nighándę́ę́’ lą’í shinaahai ła’ shił naat’á’go. Tóonteel tse’nááh shił ałnaa’át’ahę̨́ę benáashnii’ dóó shijéí shini’ bii’ hoole’. Shí nihokáá’ doo shił naa’ diit’é dóó nándaah shił ch’élkid.
T’áá baa tsidískeesí, chidí yee nant’a’íí B747 shila’ bee sésił. Ts’ída sésiłgo, shine’t’ę̨́ęgo ayóó’ooshníí beenéé’ disétsą́ą́’— Thomas S. Monson.
“Dieter,” shiłní, “t’áadoo baa ntsinkeesí.”
Dóo íisdzaí da, ndi ts’ída akógo Naat’áanii Monson shini’ yiyííłtsą́.
Níhí hodíntahgo t’áaká akwoo’nę́ę́h, níhíghadóó, níhík’is, bíi yałti’í, dóó Yisdá’íiníiłii ayóo adanwo’nínii deisííłts’ą́ą́’.
Wó’diłná t’áá baa háidzáo ts’ída bidééłni.
Ndí nigháii bida’déésna’íi shą́ bił béé hozíngo?
T’ááshǫ́ǫdí, ałtséii, laanáa yiitsó’. Ayóo’ii’níi shiká anílyeed, Nahagha’jí asízį́į́, dóó iłyałti’ yihóoł’a’íí. Nahagha’ dóó anáázį́į́ yee aká adoojahíí bee dahólǫ́ǫ at’é, niłch’í bii’ yá’ati’, 7 dóó LDS hooghągi yee Aká’iijáh.
T’áá benáłniih, Yisdá’íiníiłii haká iilwó’go, adílna’ bii’ hajighááh. Éí nizáa nehalzhish, nanítł’ah, ndi aTaa’ dóo t’óó hwo’iłníi da. Ayóo anóní. Jesus Christ yee niká adoolwółgo Ná nina’ídlah, asdzííh hasnááh yii’dę́ę́’ hwídichi’.
T’áá aláhjį’ bizh nǫ́ǫtah—diné t’óó áháyóídi yintáhgo índa yii’ haaghááh. Dinǫ́ǫtłóóh. T’áá íinidlą́. Nijéí bee aTaa’ bee nilnííh, dóó Bí bitsé’go yii’ hándoolóós. Bí needidóolchíł.
Shik’is t’áa doole’é nihodidooł’íhíí éí bits’ą́ądi naniná. Diné akó daadzaahíí bijéí, be’ádzil, bini’, dóó be’átse’ yee Diyin God yá ndáalnish.
Bí nináhalyé dóo yii’ íidoołwósh da.
Aláah adaat’éii ałhintá
Táa’ góne’ díí naanísh yidanitáhígíí biniinaa dóo t’áa íiyisíí bindéiilnish da. Níhí ła’ naaldlooshii ałts’ą̨́ą danihíłdǫ’go ayóó néilnish—t’ááłá’í nizínǫ́ǫ nihiłdǫ’. Ayóo baa dzíílniidlį́, ndi naabą́ą́s dóó dah díígháah da.
Łahda bíniidlį́į́ ayóo baa náánish nihííłhé, jóół, ch’áana adáh, dóó kintah índa kéyah bidadeeti’íí. T’áa at’é shį́į́ yá’át’ééh dóó nizín, ndí ts’ída biniiyé ii’ínę́ę łáhda dóo bá haz’ą́ą da łíh?
Ha’íísh bidéiiłní?
T’áa akonaanát’eh, Yisdá’íiníiłii bizáá biyi’:
“Níhí aTaa’ nihi Diyin God bijéí t’áa at’é, dóó niyéél ałtso bee dóó níni’ t’áa nt’ę́ę́’ bee ayóo’iini’ní.
“Díí ałtsé dóó aláahdi beehaz’ą́.
“Dóó naaki éí bináłt’é, Nik’éii t’áa nígi at’áo ayóo’iin’ní.”8
T’áa ałtsoní díí naakígo aláahdi iiná bee ízhdoolííł.
Azhą́ Nahagha’ bii’ na’ánish, éí ajoolíiłgo hwee’ádilki’go t’áadoo hajéí índa akéé asdzį́ t’óó ánjiil’iih łeh.
Shik’is, níhí Diyin God bibee’ádzil dah yiilyéłígíí ayóo’ii’ní dóó níhí k’éii. Bibee’ádzil yiníitą́, níhí záá dóó íilníłígíí bee ayóo’ii’ní bee hozin. Níhí éí Jesus Christ bibéé’ yiikáhii yit’į́.
Diné díí yee dahinánii dóo nináhalyé yii’ da’íidoołwósh da.
Ch’éé danóhdzííd
Paul Bá sizį́į́ ayíílaa, “Ałwóshii éí ch’éénohdzííd, dóó deidoozį́į́ł, dóó Christ níhik’idi’dóołdlał.”9
Shik’is, ádinidiin nilį́į́ biye’ké danóhłį́.
T’áá nihił hasóha! T’áá ałáhjį’ éí i’dilneeh chooł’į́ní! T’áá doole’é ayóo atsíjį’ naanilí doodáo Diyin bá wołnishę́ę nǫǫłtłóólao dóó bee’ádzil ayóo bee wołnishę́ę!
T’áá ła’í niizínǫ́ǫ aláaho doole’é nihá daholǫ́ǫ at’é, da hóóghanǫ́ǫ, dóó Christ biNahagha’ dóó yéiigo bina’ánish da.
Jesus Christ bá neil’a’go dóo ła’ dimǫ́ǫ índa ła’ajį́ t’éí aneiil’į́į́h da. Éí t’áá hínii’naagóó.
Ataa’ bibee’ádzil chodayóołínii ayóó at’éii yéiidiyoo’ááł.
Diné díí naakigo bibee’ázdil dah dayóleeł dóó naanish adéiil’į́į́ “yee’ Diyin Ii’sizį́į bits’íís hadít’é ayoolííł.” Éí bąą, nihíZhe’é ałtso bee holóonii yich’į’ kwiidoolééł.10
Shí Jesus Christ Nina’ídlahígíí yá’át’ééh ahoolííł dishní dóó Diyin Ii’sizį́į bitsé’go na’oołzíh dóó hasht’e’ níhii’eesh. Éí baa ahééniizin, bíyiinish, dóó Yisdá’íiníiłii binaanish iil’į́h; nihíni’ bee íiniidzingo dóó nihíjéí ałtso bee.11
Ch’éé diidzíł dóó yá’át’ééhii baa nihíne’í, háala “náánish ayóo at’éii bá ni’níílkaad,” 12 azhą́ Yisdá’íiníiłii nadáhii bibá hast’é ádiilnééh. Shik’is, t’áa aaníí ninályáíí bá sizį́įgo nizhóní dóó bidzíilgo na’íił’í, ní dóo nináheesyá bii’ iidííłwosh da. Díí adishní dóó Jesus Christ bizhi’ bínahjį’ nihík’ihojídlį́, amen.