Ha’át’íísh Baa nisinkees?
Shí nánihooshkąą, hazó’ígo nánáła’ bil áhoot’ehígíí ba’ákonínízingo aajooba’ bił nábídíłkid, “Ha’át’íísh Baa Ntsinkees”?
Dizdiin dóó ba’aan t’ááłá naahai yę́ę́dą́ą́’ shé’asdzáá’ Jan dóó nihee’’áwéé’ Scotty éí chiditsoh bikee’ tséébiits’áadah bą́ą́ sinilígíí biih yijééh. Kin bee ’adaal’į́nígíí nidaazgo deíníighééh. Dikwííshį́į́ kéyah ał’ą́ą hada’oodzoh biiyi chí’da’siilbą́ą́z.
Iidą́ą́ ei ’awéé’ bee naakahí dóó chidi biyí binída’atł’óhíigíí ’ádaadin nt’ę́ę́. ’Ako’ shé’é asdzaa’ éí nihé’ ’awéé’ ’ayóó’í’níinígíí t’óh dahyołtééł. She’asdzaa’ aní, “Táá’la’ayisii wódadi danahísíitą́.” Biłhwooyéé’ígíí t’áadoo baa’akoniizį́įda lą́.
Donner Passdi háyáajį́ nihił óolwołgo t’aahooyáni ́chiditsoh biyi’ łid nihił ha’déíbįįd dóó doo hoot’į́įda hazlį́į́’. Áko ch’ééh ndadiidziih.
Ndaazgo iigééłgo bee bindii’dlo’í t’éiya bee ni’niltłáádgo doo bee bábíighahda. Chiditsoh beenaagizhí yaago anashki’go ndi ch’ééh ninishtł’aad.
T’sídah atiin bits’á’nísbąąsgo chiditsoh t’ádoo niłtłádgó t’ááhooyání shé’ádzą́ą́’ dá’ádilkaał ’ąą’áyilaa dóó ’awéé’ t’áá dahyołtééłgo chidítsoh yiyidę́ę́ adah adaneeshjį́į́d. T’óó nishįį’go łeeshtahjį aníídee’.
Chiditsoh niníłtł’áhgo íida hadahyashtál. Tsé dóó chił biyi’chí’nishwod dóó shé’asdzą́ą́ bizééshíshchidgo yíinishtą́. Jan bich’oozhla’ dóó bighaan éí dił bąąh ndi t’áá’ áłá enaahididziihgo baa’ahééh nizį́į́’. Łeezh háátsaaz yę́ę nahó ííjol dóó t’óó atiin bągó bizéésínii’go nahísíitą́.
Hazho’ó shijééh dóó nínaahidiidzih hast’e’silį́įgo íinda t’áá naníle’dii bichį’ haasdzíí’, “Ha’át’íísh baa nitsinkeesgo? Da’ bááhádzidísh doo niłbééhózinda? Dadíítsałda nt’ę́ę́!”
Binii ch’in bągo dóó binák’éeshto’ náálį́igo shiníł’į́’. Áádóó ’ashiłní, “Nihee’awéé’ yisdádeshtééł niizį́į́.” Dii saad éí shijéí yidiyeesnáá’dóó t’ahnidi bénááshniih.
Ts’ídá akwe’é baa’ ’áko niizįį. Shé’asdz̨ą́ą́’ éí chidi bitsits’iin diilłah dóó nihiłdidooldǫ́ǫ́ł dóó nihidoghą́ą́ł niizį́į́’. Shi éí ’atsiniltł’ish bininaa ádzaa’ígíí shił bééhózin--báhadzid ndi doo haada ánihidolíiłda. Shé’adzą́ą́ ’ayóó’íínishníigo nish’į́. ’Awéé’ éí bitsiits’iin bídishni. Há’át’íísh ’ádzáání, azhą́ báhádzid ndi bee’ awéé’ yá kódoonííł lą́ niizį́ź̨’.
Díí chidítsoh bitsiits’iin ádzaa’ígi’átao, nihita’ahoot’éhígíí bá báhádzid. Shí dóó Jan ałch’į́ nihahachį’go bininaa t’áá hodíinago’ ’íinda yá’át’ééhgo ałch’į hanéedzíí’. Áádóó t’ááshǫǫ ’ádahoot’įį’ígíí baa yéelti’go hazhó’í hast’e’ ninániit’áázh. Doo yéigo tį́deidzáa’ígíí baa ’ahééh niidzįį dóó’áyóó’áhánínígíí saad bee ałch’i haneidziih. Ádahoodzaa’ígí́í éí iłsiikéhígíí nihił ’ílį́įgo áadoo nihits’ą́ą́’ yiyííłchǫ’da.
Paul áníiiłní “Saad nichǫ́’í t’áadoo bee yádaałti’í nidi ashja’oolíiłgi saad bida’ónéedzáanii bee yádaałti’, áko éí deidiits’a’ii bee bik’idahojidlíigo dadínóosééł” (Ephesians 4:29). Paul bizaad éí niłtólígo nidadiits’į́h.
Nishą́ díí saad dahshijaa’ígíí “Saad nichǫ́’ígíí doo bee yá’ati’í’da.” ha’at’íísh áyiłní ninizin? T’áá áníiltsǫ áháchį’ nihił bééhózin-t’áánihí niháháchį dóó nánáła diné báháchįgo. T’áá áníiltsǫ ndi nda’aldeegó ła’diné bádaháchįįdgo deeltsą́. Jó “atsiniltłish táadohooyání neztsis” nahalingo áháchį’ łeh. Jooł bee nda’a’nénídí dóó áłah nída’adleidida, dóó t’áá nihi nihighandi ałdǫ́ diné łada badahachįgo yadałti’ łeh.
Łada ’áłchiní saad béésh dádeiníígíí nahalingo bimá dóó bizhé’é yee yich’į̨ yádaałti’ łeh. Diné dóó adzaani asghehígíí nizhonigo ayóó’ó’ní yee ałchį’ yálti’yę́ę éí łada yeenáyoo’nago áháchį’ yee ałchį’ yáłti łeh. Azhą̨́ t’áá áníiltsǫ NihiZhé’é Diyin God ba’ałchíní daniidlį’ ndi łada doo hazho’í nitsííkeesgó nánáła’ bee iiná dóó binitsikees doo nihił bééhózinda ndi ádahsiiniidlį́įgo bininaa saad nichǫ’ígíí bee bich’į hadasiidzih áádóó biniinaa yinííł daniidlį́į́’ łeh. Jó bídahwiil’ą́ą́’, saad nichǫ́’ígíí bee yádelti’go t’áá’íyisíí doo yá’át’ééhda dóó báhádzid.
T’áá ’áníídígo Jesus Christ Bisodizin Báhooghanjí hastoi alą́ąjį naat’áanii danilinígíí t’áá bee béhozinigo naaltsoos nihich’į áda’iilaa. “Jesus Christ binanitin éí Diné nánała’ t’áá’áłtso ́áyoo ’áda’áhoníiní’ní dóó niháá’áhwiinit’į́įgo jííniba’-azą́ ałts’ą́ą́’ daniidlíi ndi” (First Presidency letter, Jan. 10, 2014). Jó t’áá áníiltsǫ yá’át’ééhgo ałchį’ yádeelt’igo beedeelni do. Háálą́ díí nahasdzáán bikáá’gi diné ał’ąą ádaniit’é dóó doo aheełt’ao nitsídadiikees da.
Proverbs biyi’ ake’ashínígíí anihił’ní “Áháchį́’ bich’į hazhó’ó háá’iidziihgo éí ání’ náyooshǫǫł, nidi t’áá na’níle’dii ha’iidzii éí t’óó yówehda diné yáháłchiįįh” (Proverbs 15:1). “Hazhó’ó háá’iidziiho” nitsáhákeesgo nát’ą́ą́ háá’iidzii-hajei bee saad yilzhóli. Jó saad bidzilígo doo bee yádéélti’da éí doo áyiłnį́įda, doodao saad t’áá’anínígíí doo t’oh nahóó hólne’da ałdó’ doo áyiłnį́įda. Saad bidzilígíí éí bee íhoo’aah, dóó saad yilzhólígoo bee ha’iidzihgo bíigha.
Naaltsoos Mormon Wolyéhígíí biyi’ ałhił’jisikéigo saad bee áhíchį’ígíí bee ha’oodzíi’go baa hane’. Jó Sariah dóó Lehi ba’áłchíní ashiiké éí Jerusalemgo nát’ą́ą́’ béésh łitsoi nidadoo’ááł ndookáá bi’di’níigo nát’ą́ą́’ anáákai. Áko t’ado nákáa da. Sariah éí ba’ałchíní daatsí atídaadzaa nízingo éí biniinaa yéigo báháchįgo haida bik’í’dideesh ááł niizį́į.
Sariah biyáázh Nephi éí díígi’ ’at’ao yahalne’, “Háálá [shimą́] doo kéedahat’ínidi’ daatsí daneezná niizį́į́; dóó shizhéé ałdó’ yik’ijį’ haadzíí’, diné bił áhát’íinii nílį́; yi’dií’niid: Jó kéyah nihaa deet’anéeh bisą́ą́do dah nihidi’ni’eezh, dóó shiyáázh éí ádaadin, dóó nihí ałdó’ dí́í kéeyah doo kéedahat’ínídi dadiitsaał” (1 Nephi 5:2).
K’ad éí Sariah hait’ao yaa nitsékees nt’ę́ę’. Jó biyáázh ła’da saad yee’ ahíít’ah łe dóó kéyah baahastiin bee’iiná k’asdą́ą́ baa náádiilyáahagóó anáákai. Jó bik’is danilínée t’á’ áádi dóó bighan nizhóníye’ t’aa’ áadi, dóó t’a ndi ni’íłchíígo nt’ę́ę́’ k’ad éí t’óó doo kédahat’ínígii nábaal biyi’ bighan. Sariah t’áá’áyisíí chah yee násdzííd. Jan chidítsoh yiyi’dę́ę́ ada’anoljį́į́d nahalingo ba’ałchíní ayóó’áyó’ní bininaa násdzííd. Jó ba’áłchíní yaabíni’go baahastiin yik’i’dii’ą́ dóó doo yaa’dzólį́į́go t’áána’níle’dii yich’į haadzíí’. Nahasdzáán bika’gi kéidahwiit’ínígíí t’áá’áníiltsǫ́ saad bee niha’nidahachįhgo ádaniit’é.
Diyin yá yált’í Lehi bé’adzaa’ yiniinaa náldzid’ígíí dóó baháchį́į’į́gíí hazhó’í yíists’ą́ą́’. Áádóó ajooba’go haadzíí’. Áłtsé éí hazhó’ó Sariah náldzíídigíí yaa’ákóniizį́į́. “Dóó… shizhí’é shimá yich’į’ haadzíi’ kóníigo: “T’áá ’áánii diné bił át’íinii nishlį́; … Ákondi [Shi] t’ah ndi Jerusalemdi naasháago [nihído’] shikis bił danihidisxį́įdoo nt’ę́ę́’. (1 Nephi 5:4).
Áádó́ó bahastiin éí biyáázh yá náldzid’ę́ę yee yich’į haadzíí’, kó níígo, “t’áá’aníi Ní́łch’i Diyinii shił íishją́ą́ áyiilaa.
“Jóndi, shí éiyá kéyah bee aha’deet’áanii shóíséłt’é, éí éiya íiyisíí baa shił hózhǫ́; aoo’, t’áá’aaníí shił bééhózingo éí Bóhólníihii shiye’ Laban yílák’eedóó yisdáyidoonił…
“Dóó díigi át’áo shizhé’é, Lehi, yáłti’go shimá … yił náhóóshǫǫd, nihí nihiniinaa” (1 Nephi 5:5–6).
Díshjį́įdi diné dóó asdzání hazhó’í ’á’daanitsídaakeesgo t’áá’íyíisíí niidzin. Jó bikoh ntsaa’ nahalingo dóó nihita’ t’áá’íyisíí nízaad nahlingo, nihee’ oodlą́ dó́ó nihee’ iiná ałdó’ ałąą ádaniit’é. Táá’áníiltsǫ t’áá nihí níídzin’ígii niha hólǫ́ dóó nihich’į indahwii’ná’ígíí ałdó hóĺ̨ǫ́. Nihintsíkees hólǫ́ ndi dóó nihijéí biyidi hólónígíí ndi, t’áá át’é nihił béé hózindo dooleeł’ígíí doo nighá bíighada.
Ákondi, hahodoonííł nínízin “saad nichǫ́’í” doo bee yéełti’go? Paul anínígi’at’ao nihí ałtsé nánáła’ bee iiná baanitsíikees doh. T’áá shí ndi łada ná’ii’sih. Ákondi, náníhooshką, nánáła’ bil áhoot’ehígíí, aajooba’ bił baanitsínikeesdo, dóó yilzhól’ígo na’ídíkidgo hadíídzih, “Ha’át’íísh Baa Ntsinkees”?
Dá béél niihísh, Bóholníihi éí Samuel dóó Saul yiyaahodeesghiz yę́ędą́ą́’? Jó David éí Bethlehemdo naaghah, dóó tah ndi ashkii yázhí nili dóó t’óó na’niłkaad. Ákondi éí’éí naat’áanii dooleeł biniyé bi’doolzį́į́’. Bóhólníihii éí Diyin God yá yáłti’í kóyidíiniid, “Bóhólníihii éí doo diné haisíidgo yinił’į́į́ da, háálá ni’hokáá’ dine’é éí diné ánoolin’ígíI yinił’į́, nidi Bóhólníihii éí ajéi haisíidgo yinił’į́”. (1 Samuel 16:7).
Nihi chiditsoh biyi’ łid hadéíbįįd yę́ędą́ą́’ she’esdzą́ą́ éí ts’ídá aládi nihe’awéé yaajooba’go chiditsoh yiyi’dę́ę́’ adah anooljį́į́d. Ha’at’íísh baa Nitsínkees bidíiniid yę́ędą́ą́’ éí shí ałdo baa áhasyą́ niiźí’. Hádishą doo asihda’igíí éí doo ílínída. Jó hazhó’i’ ajíists’ą́ą́ dóó nánáła’ bi ntsékees hwił bééhózingo, jó éídígíí alááhóó ílį́.
Hazho’í náánáła’ níil’į́įgo dóó nát’ą́ą́, nihiníł’į́įgo niidzingo éí “saad nichǫ’í’,” t’óó “aajooba’,” nídoodleeł. Paul éí hastoi naakitsáadah’ígíí nilį́įgo kót’ao bił beehozin nt’ę́ę́’. Áko nihí ałdó’ aadaajííníiba’go bídeíníigha. Nihwee’íisda daatsí lago ádoonííł. Ákondi, aajooba’ daatsí aládi ániit’éigo ánihidoolííł.
Shił beehózin, “aajooba’,” bił yádeelti’go Diyin Ii’sizíinii chideel’íigo nihijéí bee nááná ła’ diné hazó’í baa nitsííkees dóó baadajíiníiba’ dooleeł. Áhachi’ yę́ę łahgo diyingo áándoo’nííł. Shił beehozin, Yisdá’iinííłii éí “nihijei biyi’ hólónígíí yiníł’į́” dóó baa nitsídeekees’ígíí bił’ílį́. Dii Jesus Christ bízi’ binajį ádíshní, amen.