2010–2019
Nihina’niłkaadii Yá’at’éehii
Tąąchil 2017


Nihina’niłkaadii Yá’at’éehii

Jesus Christ, Na’niłkaadii Yá’át’éehii, Bidibé dabilóodii binááł nídaadziihgo yaa bił hózhǫ́.

Yá’ąąshdę́ę́’ Nihizhé’é nihíká’adeeshwoł nízinígíí baa ákóniidzin, bąąhági’át’éii dóó ni’iilzííhígíí bee ał’ąą át’éhígíí yaa ákonízin. 1 Éí binahjį’ Bí yee át’éhígíí bééhoniilzin dóó bee Bí dóó Biye’ Jesus Christ yiniidlą́. Yisdá’iiníiłii nihíká’análwo’, azhą́shį́į́ ni’iyiilzííh ndi, éí bee Bí biniit’ée doo. Áko biniilt’éego á’diinéehgo, nahgóó diné doo ákǫ́ǫ́góó ádaat’į́į ndi, yá’át’éehgo baa nitsíikees dooleeł.

Diné nál’į́įgo át’éhégi dóó biyi’di át’éhíhíí ła’ naaltsoos Les Misérables, wolyéego ákót’éego yaa halne’.2 Áłtsé éí Bienvenue Myriel , oodlání yá sizíní nilíigo bich’į’ anáhóót’i’go yaa halne’. Diné léi’ Diyin doo holǫ́ǫ da níigo yee ádeehadoodzíí’ éí biniinaa diné dabijoołá dóó ałch’į’ nidajizbaa’yę́ędą́ą́’ doo yá’át’ééhgóó baa hane’, éí bich’į’ daats’í deishááł jinízin.3

Oodlání yá sizíní éí díí diné doo t’áá’íiyisíí doo hoł yá’át’éeh da. Áko áhodoo’niid, “Da’ dibé łóód bąąhgoósh biniinaa na’niłkaadii dibé yits’ą́ąjį’ dahdidoogááł?4 Oodlání yá sizíní shį́į́ “Dooda díiniid dóó ájíní, “Dooládo’ dibé da!”5

Díí binahjį’ nitsáhákeesígíí át’é, dibé bilóód éí diné bi bąąhági’át’éii át’é áádóó oodlání yá sízíinii éí na’niłkaadii nilį́, éí dibé bitah honeezgaiígíí doo yits’ą́ąjį’ dahdidoogáał da. Oodlání yá sizíní éí jooba’ áádóó náásgóó hane’go diné ła’ ákót’éego yaa náájoozba’, Jean Valjean, awáalyahí nilį́į́ ńt’éełgo. Oodlání bee ajooba’ binahjį’ yá’át’éehgo ninádzá.

Áko God éí bizaad t’áá’ałtsogóó ąąhdahaz’ą́ binahjį’ ná’ádziihgo yaa halne’, áko, “Jesus Christ shą’ bił hait’é díí ąąhdahaz’ą́ yiyiiłtséehgo-nihi bąąhági’át’éii?” Áádóó ałdó’ Yisdá’iiníiłii t’áá Bí ání, “bąąhági’át’éii éí ts’ídá doo shił ąąníi da,”6 ní, áko haaléii t’éego nihizhdínóoł’įįł, doo yá’át’ééhgóó ániit’éego, áádóó doo yóó’anihizhdi’aah da.

T’áá bééhózíníyee’. Na’niłkaadii Yá’át’éehii7 Jesus Christ éí bidibé bąąh dahaz’ą́ągo yąąh á’doolííł, yaa’áhályą́ą doo, dóó bíká’adeeshwoł yó’ní. Díí Na’niłkaadii Yá’át’éehii, bidibé nádziih dóó yá’át’ééh nádleehígíí yaa bił hózhǫ́.

Yisdá’iiníiłii ádíiniid, shí éí “shidibé ba’astso’ doo,”8 “yóó’aheeskaiígíí hanishtáa doo,…yóó’ahineeskaadii nináhideesh’ish,…daheestǫ’ígíí ałch’į’ béé’deeshtł’óół, áádóó…bitah dahoneezgaiígíí dabidziilgo ándeeshdlííł.”9 Azhą́shį́į́ Israel doo oodlání nilį́į da dóó “bąąhági’át’éii yee niłchxon”10 ndi, Yisdá’iiníiłii bich’į’ yáłti’ dóó nándeesdzih yidíiniid.11

Yisdá’iiníiłii bina’nitin éí ayóó’ó’ó’i’, ajooba’, and diné yaa a’ááh nízin. Doo éí báháchį’go Galilee dóó Judeagóó tádííyáa da, bąąhági’ádaat’éii doo nináldzidgóó tádííyá. Doo ła’ yik’ee ąąhááyáa da. Ndi, yił da’ííyą́ą́.12 Yíká’eelwod, yá sodoolzin, yich’į’ haadzíí’, áádóó nídaadzinyę́ę bił chodahoo’į́į́ dóó bił dahózhǫ́ǫgo áyiilaa. Na’niłkaadii Yá’át’éehii nilį́įgo hanihintáago nihił hodéezyéelgo ánihósin.13 Bi ayóó’ó’ó’ni’ binahjį’ nihi’oodlą’ bee neinish—bich’į’ sodiilzingo náníhiłdziih.

John Binaaltsoos biyi’ hane’go Yisdá’iiníiłii éí ła’ bąąhági’ádzaago yaa a’ááh niizį́į́’. Yéego éédahósinii dóó bee haz’áanii yee da’aniihii adzání ła’ bąąhági’ádzaa ha’níígo Yisdá’iiníiłii yaa deizlóóz. Moses bi bee haz’áanii bik’ehgo tsé bee bił nizdoolniił daaníigo. Áko Jesus áháłní, “T’áá háida t’ahdoo ádil iisiihii éí áłtsé tsé bee nídizhdoołniił”, ní.

Ak’ídaha’ááhyę́ę dahdiikai, “Jesus éí t’áásáhí sizį́, asdzání ałdó’ ákwe’é sizį́.

“Áko Jesus…asdzání t’áásáhí sizį́įgo yiyiiłtsą́ago, áyidííniid, Asdzání, háájí nik’ídaha’áhę́ę? Dinéésh doo ła’ atíniilaa da?

“Áko ání, T’áa dooda, Bóhólníihii. Áadóó Jesus ání, Shídó’ doo atíndeeshłííł da: Náádááł, t’áadoo bąąhági ánáánít’íní.14

T’áá’aaníigo éí, Yisdá’iiníiłii aa’dilyé doo yee has’ą́ą da. Ndi asdzání ałdó’ doo atíyiilaa da. Ne’iina’ hasht’éénidlééh yidííniid. Diyin be’ajooba’ bee łahgo ándeish’nííł niizį́į́’. Joseph Smith Diyin Bizaad ániid áníyiidlaayę́ę yee na’neeztą́ą́’: “Áko asdzání áádóó God yaahaznih, áádóó yoosdląąd.15

Azhą́shį́į́ God jooba’ ndi, bąąhági’át’éii éí doo yá has’ą́ą da. Yisdá’iiníiłii éí bąąhági’át’éii yits’ą́ąjį’ yisdánihidoołtééł biniiyé nihaa níyá, doo éí bąąhági’át’éii bił yisdádiidáał da.16 Zeezrom éí łah Amulek yístł’a yiniłchéehgo áyidíiniid: “Da’ Messiah’ísh bidine’é bąąhági’át’éii yił yisdáidoonił?, yiłní. Áádóó Amulek ání: Doo ádooníił da, bizaad doo łahgo íidoołííł da…Doo bąąhági’át’éii yił yisdádoonił da.”17 Amulek éí bąąhági’át’éii t’áá’aaníí bits’ą́ąjį’ yisdájígháahgo éí ádaaní’jookąąh, éí binahjį’ Yisdá’iiníiłii bibee adziilii bee yisdájíghááh.18

Yisdá’iiníiłii ayóó’ánhónínígíí bee bich’į’ nináhiidááh.19 Nihániná’ídláhígíí bee, bąąhági’át’éii doo niidzin da.20 God éí ha’át’íí yá’át’ééh dóó doo yá’át’ééhígíí nihił ííshjání áyósin.21Doo éí t’óó shikéé’ jookah nihó’níi da.22 Dooda, NihiTaa’ éí sha’áłchíní t’áábí ádeiinízingo dóó t’áá shináłt’ée doo danízin áko nihishnánígi át’éego hinishnáa doo danízin. 23 Ákót’éego, Ba’áłchíní hodiyingo deiíkááh dóó t’áá’ałtso yee át’éii bí nidaheleeh. Díí biniinaa, Oodlání yá naazíinii doo God bibee haz’áanii łahgo dóó bahane’ łahgo át’éego ánéiidoodlíił da.

Ákondi, Jesus Christ bikéé’ yiidááłgóó, Bí éí bąąhági’ádaat’ínígíí yaa jooba’ígíí yee na’nitin. Nihí, ni’iizíihii, Yisdá’iiníiłii nahalingo, aajiiniiba’ dóó ayóó’á’ííníi’níi doo. Áádóó áká’anéiilwo’ dóó ásodiizin doo, áádóó doo ił hats’íid bik’ehgóne’ ił chohoo’į́ dóó ił hózhǫ́ bee neilnish doo.

Yisdá’iiníiłii éí t’áá háiida nááná ła’ shiláahgo bąąhági’át’é yóó’ninigíí yich’ahashké.24 Díí Yisdáiiníiłii yéego yee na’nitin, háíshį́į́ “shí éí t’áá’ákogi ánísht’é nínígíí, dóó ajoołáhígíí.” Éí hane’ yee haadzíí’:

“Diné nidilt’éego sodizin yiniiyé ní’áázh, ła’ Pharisee nilį́, ła’ éí ínáoltą’ náyiiláhí nilį́.

“Pharisee nilínée yiizį’go sodilzin, God, naa’ahééh nisin, doo diné ła’ ádaat’éhígi’ ánísht’ée da, binda’adlo’, aada’dilé áádóó ínáoltą’í da nidayiilááh.

“Damóojį’ doo’adą́ naakidi ánéish’į̨įh, béeso neheshłé.

“Áko ínáoltą’í náyiiláhí,nigháadi sizį́, doo dego dighaałgóó, áko ání, God t’áá shaa jiiníba’ díí bąąhági’ásht’íinii.

Áádóó Jesus ání, “Díí diné ínáoltą’í náyiiláhí éí yá’át’éehii yiniiyé níyá Pharisee éí dooda: t’áá’ájíłtso wódahgo dah́’ázhdiizį’go éí wóyahdi áho’didoolnííł; ayáhágo á’diiyaaígíí éí wódahdi dah bi’di’doolzįįł.25

Bééhózínígo hane’, bąąhági’át’íní ádaa ná’ookąąhígíí éí God yaa doogááł ndi ádaah ha’niihii aanát’ínígíí éí dooda.

Ádaa ch’íhodit’ááh dóó aanáhát’į́ éí Alma naagháhéedą́ą́’ t’áá baa na’aldééh. Áko diné “oodlą’ bee dah’oodah ádeiléehgo…ádaahodzódlį hazlį́į́’…oodlání danilínée ádaa hodzódli yee da’ahinél’į́ daazlį́į́’…da’ahijoodlá daazlį́į́’, áádóó doo daboodlánígíí atídeił’į́ yaa bił dahózhǫ́ǫgo atídeił’į́ daazlį́į́’.26

Atí’él’į́ éí baa hóchį’ ńt’ę́ę́’: “Oodlání bitahgi bee haz’áanii hólǫ́, doo diné ła’, oodlání nilį́įgo, nááná ła’ doo oodlání nilį́į́góó doo atíidoolíił da, áádóó t’áábí ałdó’ doo atí’áhidoolníił da.”27 Díí akéedi yoołkáłígíí t’áá éí bee haz’áanii bik’ehgo yiikah. Doo éí háida tídiilníiłgo bee nihi k’íhodoot’ah da, oodlání dóó doo oodlání ndi.

Ła’ diné dóone’é danilínígíí dóó be’oodlą’ biniinaa atídaal’ínígíí éí ajoodlá bił béédahózin. Nooséłí nishłį́įgo, Europe hoolyéedi kééhasht’į́įgo, ayóo shída’jits’ih ńt’ę́ę́’, nishłínígíí dóó shi’oodlą’ biniinaa. Bił da’íínishta’ígíí ła’ naasháhádę́ę́’ bibee haz’áanii yee shik’idaha’ááh. Áádóó she’oodlą’ ałdǫ́’ t’óó baa’ih dashó’ní bí bi’oodlą̨’ łahgo át’éhígíí biniinaa. Náás hodeeshzhiizhgo, kéyah da’níłts’ą́ą́’góó dahnaaznilgóó ajoodlá dóó ak’e’adiniih hólǫ́ǫgo shił bééhoozin t’óó dóone’é jílínígíí biniinaa.

Atí’él’į́ éí t’óó’áhayóigo ał’ąą át’é: aa’oodloh, é’éts’ih éí doodago ajoodlá. Nááná ła’ bintsákees t’áadoo biniinaa jiiniidláhí dooleeł. Ajoodlá éí bééhózínígo biniinaa doo aheełt’éego nihizaad hólǫ́ǫ da.28 T’áá’áníiltso, oodlání nilíinii ndi, haashį́į́ yit’éego hadeisdzih nízinígíí bee bá haz’ą́. Ákohgo t’ááhái da diné yee haadzíí’ígíí biniinaa doo jijoołáa dooleełgo bee há haz’ą́ą da.

Nihi’oodlą’jí lą’ígóó nihidine’é atídaal’į́įgo nahashzhiizh. Baa shį́į́ yíní dooleeł nihí ánhi’diilyaaígi’ít’éégo nááná ła’ atíil’į́įgo. Yisdá’iiníiłii na’neeztą́ą́’, “T’áá hait’éego diné shich’į’ át’ée doo nínízinígí’ít’éego, bich’į’ ákónít’ée doo.”29 Yá’át’éehgo aantséhákees niidzingo éí, yá’at’éehgo aantsííkees dooleeł. Áadóó éí bee ha’ííníiníí dóó nihi jéí bee ayáhágo ádííníizin doo, Níłch’I Diyinii nihił hólǫ́ǫgo t’áá’aaníí ayóó’á’ííníi’níi dooleeł.3031

Na’niłkaadii Yá’át’éehii éí doo łahgo ánéeh da, bąąhá’át’é dóó bąąhági’át’íinii t’ahdii t’áá’ákót’éego yaa ntsékees. Ni’iyiilzíih ndi doo nihits’ą́ąjį’ dahdidoogáał. Ayóó’ánhó’ní biniinaa ádaaná’ookąąh dóó hasht’e’ninádiidáałgo nihá áyiilaa áko Bí dóó Bizhé’é baa nídiidááł.32 Jesus Christ nihá ííshjáán áyiilaa, t’áá’ałtso yá’at’éehgo bich’į’ ntsíikees dóó doo ajiiniidláa da doo.

Áko Bá na’niitinígíí, Bí át’éhígi’ít’éego ayóó’áda’ahííníi’níi doo áko doo ła’ shaa hayoos’nah nizingo doo bił chohoo’į́į da doo. Shił bééhózingo, Jesus Christ éí Na’niłkaadii Yá’át’éehii nilį, éí ayóó’ánhó’ní.33 Nihééhósin dóó bidibé yá be’iina’ ninéidiní’ą́. Nihá hiná dóó shiinohdlą́ą doo nihó’ní. Bí ayóó’íínish’ní, dóó Bí baa ahééh nisin, Jesus Christ bízhi’ bee. Amen.

Notes

  1. Lectures on Faith (1985), 38.

  2. The novel Les Misérables, by Victor Hugo (1802–85), tells the story of Jean Valjean, who committed a minor crime by stealing a loaf of bread to feed his sister’s family. Sentenced to a term of 5 years’ imprisonment, Valjean spent 19 years doing hard labor because of four failed escape attempts. He emerged from prison a hardened and bitter man.

    Because of his criminal record, Valjean was unable to find employment, food, and lodging. Exhausted and demoralized, he was finally given lodging with the bishop of Digne, who showed Valjean kindness and compassion. During the night, Valjean surrendered to a sense of hopelessness and stole the bishop’s silverware and ran away.

    Valjean was captured and returned to the bishop. Inexplicably and contrary to Valjean’s expectations, the bishop told the police that Valjean had been given the silverware and insisted that Valjean take two silver candlesticks as well. (See Hugo, Les Misérables [1987], book 2, chapters 10–12.)

  3. See Hugo, Les Misérables, book 1, chapter 10.

  4. The narrator asks, Toutefois, la gale de la brebis doit-elle faire reculer le pasteur? (Hugo, Les Misérables [1985], book 1, chapter 10, page 67). Gale, in veterinary pathology, refers to any of a variety of skin diseases caused by parasitic mites and characterized by loss of hair and scabby eruptions (“mange” in English). This phrase has been translated in various ways into English.

  5. The narrator’s humorous editorial comment about the conventionist is Mais quelle brebis! It has occasionally been translated as “But what a black sheep.”

  6. Doctrine and Covenants 1:31.

  7. See John 10:11, 14; Alma 5:38; Doctrine and Covenants 50:44.

  8. Isaiah 40:11.

  9. Ezekiel 34:16.

  10. Isaiah 1:6.

  11. See Isaiah 1:18.

  12. See Luke 15:1–2.

  13. See Matthew 18:11.

  14. See John 8:3–11.

  15. Joseph Smith Translation, John 8:11 (in John 8:11, footnote c).

  16. See D. Todd Christofferson, “Abide in My Love,” Liahona, Nov. 2016, 48.

  17. Alma 11:34, 37.

  18. See Helaman 5:10–11.

  19. See 3 Nephi 27:14–15.

  20. In modern times the Savior clarified: “That which breaketh a law, and abideth not by law, but seeketh to become a law unto itself, and willeth to abide in sin, and altogether abideth in sin, cannot be sanctified by law, neither by mercy, justice, nor judgment. Therefore, they must remain filthy still” (Doctrine and Covenants 88:35).

  21. See 2 Nephi 2:26–27.

  22. See Doctrine and Covenants 14:7; 132:19–20, 24, 55.

  23. See Romans 8:16–17; Doctrine and Covenants 84:38.

  24. See Matthew 23:13.

  25. Luke 18:9–14.

  26. Alma 4:4, 6, 8.

  27. Alma 1:21.

  28. See Oxford English Dictionary, “bigotry” and “intolerance,” oed.com.

  29. Matthew 7:12.

  30. Moroni 8:26.

  31. 1 Peter 1:22.

  32. See Articles of Faith 1:3.

  33. See John 10:11–15.

Béé’ídlééh