iTukutuku Makawa ni Lotu
Na Madigi ni Tubu


“Na Madigi ni Tubu,” iTukutuku makawa e Vuravura Raraba: Viti (2022)

“Na Madigi ni Tubu,” iTukutuku Makawa kei Vuravura Raraba: Viti

Na Madigi ni Tubu

Taniela Wakolo

Elder Taniela Wakolo ena gauna a kacivi kina me dua na Vakaitutu Raraba ena Vitusagavulu ena 2017.

Ena 2001, a sikovi Utah o Taniela Wakolo, ni se peresitedi ni iTeki na Nausori Fiji tiko kina ena gauna oya. Ni tiko voli mai kea, a vakataleva o koya eso na iteitei ni welefea ni Lotu. A raica o koya na sala era a cakacaka vata kina na lewenilotu me vukei ira na tani era vakaleqai tu. A qai vakasamataka o koya me baleta na ituvaki eso e Viti, ka toka kina ena 70 na pasede na itagede ni tawacakacaka. E vuqa na matavuvale era bula tu ga ena tavioka kei na dalo, ka rawa ni sauma nodra vuli eso ga vei ira na luvedra. A vakabauta o Wakolo ni na rawa ni tauyavutaka na nona iteki e dua na iteitei ni welefea ka ra na rawa ni teivaka kina na lewe ni Lotu na kakana bulabula me baleti ira ga kei ira na lewenilotu tale eso era vakaleqai tu. Okoya gona, a tarogi ratou kina na Mataveiliutaki ni Wasewase o Wakolo kei na nona nanuma. Eratou a vakadonuya. Ni oti ga oya, rau yaco mai iViti na daukaulotu veiqaravi o Joel kei Kathryn Sperry me rau veivuke.

Erau raica na Sperrys ni dina ga era taukena tu e vuqa na qele na Yalododonu Edaidai e Viti, na tau wasoma ni uca kei na katakata warumisa a vakadredretaka mera kadre na sorenikau. Kena ikuri, era rui dravudravua na lewenilotu mera volia rawa na sorenikau, qai sega sega sara na iyaya me teivaki kina na qele. A sotavi ira na iliuliu ena iteki kei na tabanalevu o Wakolo me veivosakitaka na ivakavuvuli ni welefea ni bula rawati-koya. Era sauma mai na iliuliu ena wainimata e baludra kei na inaki dei mera cakacaka. Ena 6:00 ena matakalailai tarava, era a tekivumusu bitu na Yalododonu me tara kina e dua na vale ni bucibucini levu.

Na tabana ni Veivuke Raraba ni Lotu a vakarautaka eso na gagaca yaga me baleta na vale ni bucibucini vakakina na sorenikau ni kakana draudrau eso. Era sauma na Yalododonu e dua na katapila me siviyarataka na iteitei ni welefea lima-na-eka oya kei na iyatu ni teitei eso me baleta na veimatavuvale. Era bucina na kakana draudrau ena vale ni bucibucini mai na sorena ka talaca yani na itei ki na qele sa cukiraki tu. Sa rai qai qarava vakavinaka sara na lewenilotu na itei lalai oya me yacova ni matua. “O na sega ni kila rawa na cakamana qo vei keimami,” a kaya ena reki o Wakolo. “Baleta ni na sega ni rawa ni cukiraki na qele ena liga, kei na kena dredre sara me saumi e dua na katapila, era sa yalorawarawa ga kina na tamata mera ciqoma na nodra iyatu. … Era vakavinavinakataka na parokaramu ni welefea kei na madigi oqo me vakatoroicaketaki na nodra bula.”

Mai na parokaramu oqo, era a rawata kina na Yalododonu na kakana bulabula mera kania ka wasea kei ira tale eso. Era rawa talega ni volitaka eso na ka era a tea. Me ivakaraitaki, ena gauna oya e Viti, na kaveti a dau volitaki me tau ya $2 dua. Na ikuri ni rawaka oqo a rawa kina mera lai vuli na luvedra na lewe ni Lotu, voli nodra isulu, ka ciqoma na veiqaravi ni tabana ni bula. A raica o Wakolo e dua na tubu ena nodra vakabauta, bula vakayalo, itavi qaravi ena Lotu, kei na veiqaravi na Yalododonu. Era laveti ira vakai‑ira na Yalododonu e Nausori mai na yalolailai ki na inuinui dei.