« I te mau motu nō te moana »

’O Tamaiti, e melo fa’afāriu mātāmua tei bāpetizohia i tōna taure’are’ara’a e Addison Pratt. Hōho’a tei patahia i te matahiti 1921.

I te 28 nō Māti 1843, ’ua fāri’i Addison Pratt i te hō’ē ha’amaita’ira’a patereareha i te rima o Hyrum Smith. Tē parau ra te ha’amaita’ira’a ē, e « haere atu ’e e ho’i mai ’e e haere ti’a atu i ni’a i te tino o te fenua nei », nō te poro iho ā paha ïa. I tōna ’āpīra’a, ’ua fano Pratt nā te ara nō te rava’ai i te tohorā ’e ’ua ha’api’i ’oia i te reo vaihī i tōna maura’a i Oahu. ’Ua nā ’ō Hyrum Smith i te otira’a te ha’amaita’ira’a : « Tē mana’o nei au e haere ’oe e rava’ai i te tohorā ». Ono hepetoma i muri mai, ’ua pi’ihia ’o Pratt, ’o Benjamin Grouard (e horomoana ato’a nā mua a’e), ’o Noah Rogers ’e ’o Knowlton F. Hanks ’ei misiōnare mātāmua i Pōrīnetia Farāni.

’Ua reva nau misiōnare i te tau ha’apohera’a rā’au. I roto e hitu ’āva’e te fanora’a mai te moana Ataranetita ’Apato’erau i Tahiti, ’ua fa’aru’e mai ’o Knowlton Hanks. I te ’āva’e ’Ēperēra 1844, ’ua tāpe’a te pahī i te motu nō Tubuai ’e ’ua hōpoi mai te ta’ata i te tahi mā’a. ’Ua pāpa’i Pratt : « ’Ua ’ōtu’itu’i tō’u māfatu ma te ’oa’oa, inaha, mai tē huru ra rātou i te tahi mau hoa tahito ». ’Ua fa’ahiahia roa ’oia i te tura o te ’utuāfare tāna i fa’aea i te purera’a rātou i terā pō. ’Ua ’oa’oa ato’a te mau ta’ata nō Tubuai i te fārereira’a i te mau misiōnare. ’Ua ani roa mai te ari’i Tamatoa ’ia fa’aea mai hō’ē peresibutero. « ’Ua tu’u vau i teie anira’a i roto i te pure », ’ua pāpa’i ’o Pratt. E noa atu ā ’ua ’ōpua ’oia e fano i Tahiti, ’ua tae mai « te mana’o pāpū ē, ’ia reva noa atu ’oia mai teie nei motu, tē horo ’ē ra ïa ’oia i tāna hōpoi’a ». Nā Elder Grouard ’e Elder Rogers e fano atu i Tahiti.

Nā te nā ta’ata fa’aipoipo, Nabota rāua Teri’i, i fāri’i ia Pratt i tō rāua fare, tē tuatāpapa ra ’oia i te reo tahiti ’e tē ha’amata ra ’oia i te poro i te ’evanelia, ’e nā te tahi mau horomoana tahito i tauturu nō te huri parau. I roto i te hō’ē matahiti, ’ua ha’amau ’o Pratt i te hō’ē ’āma’a nō te ’Ēkālesia i reira, tei roto hō’ē tuha’a i ni’a i te toru o te huira’atira na’ina’i nō Tubuai, ’e tae noa atu nā ta’ata i fāri’i ia Pratt ’e te feiā huri parau. Tē ha’ape’ape’a nei rā Pratt nō tōna ’utuāfare.

I te 4 roa nō Tītema 1845 te taera’a mai te mau rata a tāna vahine tei ha’apāpū i te parau ē, ’ua taparahihia Iosepha Semita. I ni’a i terā pahī, ’ua tae ato’a mai te mau rata a Benjamin Grouard. ’Ua vai noa Grouard ’ōna ana’e iho i te fiura’a Noah Rogers ’e ’ua ho’i atu i tōna fenua, ’e teie tāna parau ia Pratt, e 600 ta’ata tei bāpetizohia i Ana’a i te mau motu Tuamotu, ’e tē tāparu ra ’oia ia Pratt ’ia haere mai e tauturu iāna nō te fa’atere i te ’Ēkālesia i’ō.

’Ua fano atu Pratt i Ana’a, ’āpe’ehia e Nabota rāua Teri’i. ’Ua tauturu Teri’i i te ha’amau i te ’Ēkālesia i’ō : Nāna i ha’api’i i te mau hīmene i te mau melo ’e ’ua tauturu ato’a i te utuutu i te feiā ma’i. I tōna tāvinira’a nā muri ia Pratt, ’ua hōro’a ato’a ’oia i te tahi mau ha’amaita’ira’a i te mau vahine ma’i, e peu mātau nō te mau tuahine i terā ra tau. ’Ua ani Grouard ia Pratt e fa’aea noa i Ana’a, ’ia fano atu ’oia nā te tahi atu mau motu o te ta’amotu e poro i te ’evanelia. « E mea ’ōhie a’e nā ’oe ’ia peresideni », ’ua mārō Grouard, « e mea au nā’u ’ia hāhaere, ia ’oe ». E ’āma’a tā Grouard i ha’amau i ni’a e ono motu. I terā ato’a taime, tē vai ra ’o Ha’ametua ’e ’o Hamoe, tāna vahine, e feiā fa’afāriu mātāmua i Tubuai, ’ua ha’amata rāua i te ha’amau i te niu nō te tupura’a o te ’Ēkālesia i Tahiti, i te ha’api’ira’a i tō rāua mau fēti’i i reira.

I te hope’a o te matahiti 1846 ra, fātata hō’ē tauatini ta’ata tei bāpetizohia. ’Ua fa’aipoipo ’o Grouard i te hō’ē vahine nō Ana’a, ’o Tearo tōna i’oa, ’e ’ua fa’aea nō te peresideni i te ’Ēkālesia ’a fano ai ’o Pratt i te fenua Marite ma te mana’o ē, e fārerei i te feiā fa’atere nō te ani i te tauturu. ’Ua hōro’a te mau melo i te tao’a hōro’a nā Pratt nō tōna tere ma te ani iāna ’ia ’āfa’i mai i tōna ’utuāfare ’ia ho’i mai ’oia.

’Ua tupu te anira’a a te feiā mo’a i te matahiti 1850, i te ho’ira’a mai Pratt ’e e 22 fa’ahou misiōnare ’e tae noa atu i tāna vahine ’e tāna mau tamāhine. ’Ua ha’amau ’o Louisa Pratt ’e tōna tuahine, ’o Caroline Barnes Crosby, i te tahi mau fare ha’api’ira’a i roto i te misiōni, ’e ’ua ha’amata i te hō’ē fa’anahora’a vahine mai te Sōtaiete Tauturu a te mau vahine i Nauvoo. Terā rā, nō te rahi-noa-ra’a te ’ume’umera’a ’e te feiā fa’atere o te ’aihu’arā’au Farāni, ’ua tītauhia i te mau misiōnare ’ia reva i te matahiti 1852, ’e ’ua vai noa atura te feiā fa’atere nō te mau motu iho nō te ’atu’atu i te ’Ēkālesia ’e nō te ha’apa’o i nau 1 500 ’e 2 000 melo i ni’a e 20 motu.