Mataupu 21
O Se Fatu o le Alofa
I le amataga o le 1981, sa faatautaia ai e Iulia Mavimbela e onosefulu-tolu tausaga se togalaau a le nuu e latalata i lona fale i Soweto, o se taulaga o Tagatauli e silia ma le miliona tagata i le itu i sisifo o Johannesburg, Aferika i Saute. O Iulia, sa galue o se puleaoga o le aoga tulagalua, na amataina le faatoaga i ni nai tausaga na muamua atu e fesoasoani ai i tagata talavou o le taulaga a o latou tuputupu ae i le avea ai ma tagata matutua i lalo o le faailogalanu, o le tulafono aloaia lea a Aferika i Saute o le vavaeeseina o ituaiga.
I le avea ai ma se tamaitai ululi, sa ia iloaina le faigata tele o le ola ai i lalo o lenei faiga. Na ta’ufaatauvaaina e tulafono tagatauli ma taulimaina i latou o ni tagatanuu maualalo. Mo le tele o tausaga, sa faamalosia ai e le malo ia tagata Aferika uli uma i Saute e tauave se tamaitusi e iloa ai le mea e mafai ma le mea e le mafai ona alu i ai le tagata. Afai e maua tagata uli i tuaoi o tagata papa’e i le taimi sese o le aso, e mafai ona sasaina, pu’e faapagotaina, pe fasiotia foi.
A o laitiiti Iulia, sa faamalosia o ia e siitia ese mai lona pitonuu o ituaiga tagata eseese i Johannesburg i se fale i Soweto ua vavaeeseina. O le taimi nei, a o ia vaavaai atu i talavou o tauivi ma nei faiga lē tonu, sa popole o ia i le faatupulaia o le ita i o latou loto. Faatasi ai ma lana togalaau, sa faamoemoe o ia e aoao i latou i le auala e faato’ilalo ai lo latou ita ae lei faaumatiaina i latou ma e pele ia i latou.
“Vaai,” o lana tala lea, “o lenei eleele e mausali ma malō. Ae afai tatou te tuleia se suo po o se tui palapala, o le a tatou vaneina ma se’i mai ma ni ogapalapala. Ona, pe a tatou nutiina na ogapalapala ma togi i ai i totonu se fatu, e ola le fatu.”
Sa manao o ia i tagata talavou e tauave le savali o le palapala malō i o latou loto. “Sei o tatou eliina le eleele o le lototiga, lafo i ai i totonu se fatu o le alofa, ma vaai po o a fua e mafai ona tuuina mai ia i tatou,” o lana tala lea ia i latou. “E le mafai ona oo mai le alofa e aunoa ma le faamagalo atu i isi.”
O se lesona lenei sa aoaoina pea e Iulia. I le tele o tausaga na muamua atu, na maliu ai lona toalua o Ioane ina ua fetoai lana taavale ma le taavale a se avetaavale paepae. Ina ua alu atu Iulia i le ofisa o leoleo ina ia maua mai ana meatotino, sa ia iloa ai o le tupe sa ia te ia i lena taimi na gaoia ina ua mavae le faalavelave. Ma e ui ina sa talitonu o ia e le o Ioane na sese i le faalavelave, ae sa tuuaia o ia e se faamasinoga a tagata papa’e mo lena mea.
O le maliu o Ioane na tuua ai Iulia e tausia na o ia le la fanau, ma sa tauivi o ia e tausia i latou. Ae ina ua oo ina faigata taimi, sa ia lagonaina le i ai o Iesu Keriso i ona tafatafa, ma tuuina atu ia te ia le faamafanafanaga ma le faamautinoaga.
O le taimi nei, ua silia ma le kuata seneturi talu ona maliu Ioane, ae na iloa e Iulia o le faamagaloga e taua tele i le faamaloloina o lona tiga. Ae sa tauivi pea o ia e faamagalo i latou o e na faaleagaina le igoa lelei o Ioane ma gaoi mai ia te ia ma lona aiga.
I se tasi aso, ia Iuni 1981, na valaaulia ai Iulia e fesoasoani e faamama se fale ma se faletusi a le autalavou lea na faoa ma susunuina i fetauaiga talu ai nei ona o le faailogalanu. Ina ua taunuu atu o ia iina, sa faateia Iulia i le vaaia o ni alii talavou se toalua o faamamaina le otaota i suo. O ni alii sa papa’e—o se vaaiga faateia i Soweto.
Faatasi ai ma ni laufofoga fiafia tele, sa ta‘u atu ai e alii talavou ia Iulia o i la’ua o ni faifeautalai Amerika na o mai e fesoasoani. Sa itiiti so la iloa e uiga i le faia o togalaau ma sa talanoa ma Iulia e uiga i lona togalaau i le nuu. Sa la fesili foi pe mafai ona la asiasi atu ia te ia. Sa le‘i naunau Iulia e feiloai ma i la’ua. O le valaauliaina o ni alii papae se toalua i lona fale, na lamatia ai o ia i faiga faatupu vevesi e faasaga ia te ia ma lona aiga. Pe o le a manatu ona tuaoi o loo ia galulue faatasi ma leoleo po o le malo faailogalanu?
Sa amata ona ia faia se ’alofaga, ae na ia lagonaina se tatavale i lona fatafata ma iloa ai e tatau ona ia faatagaina i la’ua e asiasi atu. Sa ia fai atu ia i la’ua e o mai i le tolu aso.
Na taunuu tonu lava nei alii i le taimi faatulagaina, o loo ofuina ofutino papae ma o loo faia a la pine o igoa. Sa la faailoa mai i laua lava o ni faifeautalai mai Le Ekalesia a Iesu Keriso o le Au Paia o Aso e Gata Ai. Sa faalogologo ma le faaaloalo o ia i la la’ua savali. Ae e oo atu i le asiasiga lona lua sa taumafai o ia e fuafua pe faapefea ona ia ta‘u atu ma le agalelei ia i laua e le mana’o ai.
Ona faasino atu lea e se tasi o faifeautalai i se ata o Iulia ma lona toalua ua maliu ma fesili atu, “O fea o i ai o ia?”
“Ua maliu,” sa ia faamatala atu ai.
Sa ta‘u atu e faifeautalai ia te ia e uiga i le papatisoga mo e ua maliliu. Sa le talitonu o ia. I le aluga o tausaga, sa auai o ia i le tele o lotu. E lei faalogo lava o ia i se tasi o fai mai e mafai ona papatisoina e ua maliliu.
Sa susu’e e le tasi o faifeautalai le Feagaiga Fou ma talosaga atu ia te ia e faitau 1 Korinito 15:29:, “A faapea, pe faapefea e ua papatisoina ma sui o e ua oti, afai e moni e le toetutu e ua oti? Aisea la e papatisoina ai i latou mo e ua maliliu?”
Na faatosinaina o ia e le fuaiupu. Sa amata ona ia faalogologo i faifeautalai ma se loto matala. A o la’ua aoaoina o ia e uiga i aiga e faavavau, sa ia aoaoina ai o papatisoga ma isi sauniga e mafai ona faatinoina mo e ua maliliu e e pele ia i latou i totonu o malumalu. E mafai foi ona toe faatasia o ia ma i latou na maliliu—e aofia ai ma Ioane—i le isi olaga.
Ina ua amata ona ia faitauina le Tusi a Mamona, sa amata ona suia lona olaga. O le taimi muamua lea, na ia iloa ai o tagata uma o se aiga e tasi. O le talalelei toefuataiina a Iesu Keriso na tuuina mai ai ia te ia le faamoemoe e mafai ona ia faamagaloina i latou o e na faatiga ia te ia ma lana fanau.
E ono masina talu ona feiloai ma faifeautalai, ae papatisoina Iulia. I se masina mulimuli ane, sa valaaulia ai o ia e lauga i le konafesi a le siteki. I lalo o le faailogalanu o le faigamalo, sa leai se taumafaiga a le Ekalesia e talai atu i tagata uli i Aferika i Saute. Ae na amata ona matalatala le faailogalanu i le amataga o le vaitau o le 1980, ma faigofie ai e tagata uli ma tagata papae o le lotu lava e tasi ona feiloai ma tapuai faatasi. I ni nai masina a o lei papatisoina Iulia, sa faatuina ai se faapotopotoga mo le Au Paia mai Soweto.
Sa popole Iulia ina ua tu o ia i luma o le siteki e tele lava i tagata papa’e. Sa popole o ia ina nei avea lona tigā i le maliu o Ioane ma se ’tina i lona va ma isi tagata o le Ekalesia. Ae sa tumu lona loto i le tatalo, ma sa uunaia o ia e le Alii e faasoa atu lana tala.
Sa ia talanoa e uiga i le maliu o lona toalua, o le faiga faasaua na ia maua mai leoleo, ma le ita sa ia tauaveina mo se taimi umi lava. “Ua iu lava ina ou maua le ekalesia e mafai ona aoaoina a’u ia faamagalo moni atu,” sa ia molimau atu ai. E pei o le eleele i se togalaau, na nutimomoia lona loto tigā.
O le mea na totoe, sa ia fai atu ai, o le filemu ma le faamagaloga.
Ina ua fautuaina atu e taitai o le malo le fausiaina o se malumalu i le Ripapelika Temokarasi o Siamani, sa faatagaina e le Au Peresitene Sili ia Henry Burkhardt e maua se faatagaga e fausia ai se falelotu e i ai se faaopoopoga faapitoa mo le faia o faaeega paia ma faamauga mo e o ola, ae leai ni sauniga sui mo e ua maliliu.
I le maea ai o le anapogi ma le tatalo, sa fautuaina atu e Henry ma ona fesoasoani i le au peresitene o le Misiona a Dresden le fausiaina o le fale i Karl-Marx-Stadt. Sa toatele le Au Paia i le aai, ma sa latou manaomia se falelotu fou. Peitai, sa mumusu taitai o le lotoifale e tuuina atu se faatagaga i le Ekalesia, i le manatu faapea e le manaomia e le aai nisi lotu. Nai lo lena, na latou fautuaina atu Freiberg, o se taulaga o le iunivesite na latalata ane.
“E le mafai,” o le tala lea a Henry ia i latou. “Matou te mananao i le Karl-Marx-Stadt.”
Na foliga mai na faamautu le mataupu i mafaufau o le au peresitene o le misiona. Ae a o latou anapopogi ma tatalo, sa amata ona mafaufau mamafa Henry ma ona fesoasoani e fausia i Freiberg. O le taulaga sa i ai se tamai paranesi o le Au Paia ma e latalata i paranesi i Dresden ma isi aai ma taulaga i le itulagi.
O le tele o le mafaufau loloto o Henry ma ona fesoasoani i le mataupu, o le tele foi lena o lo latou talitonu. “Ioe,” sa latou fai ifo ai ia i latou lava, “o le filifiliga o Freiberg e le o se mea leaga tele.”
Sa foliga mai sa naunau taitai o le malo i Freiberg mo le Ekalesia e fausia se fale e pei o le Malumalu o Suisilani i lo latou taulaga. I le salafa o le GDR, sa saili le malo e faamalosia sootaga ma tagata o le faatuatua o e na faaaloalo i le pule a le malo. Ua aloaia nei ona taliaina e le GDR nisi o lotu ma saili e toe fausia ia ulua’i lotu ia na faaleagaina i le taimi o le Taua Lona Lua a le Lalolagi.
Talu ai ua uma ona i ai se falelotu talafeagai a le Au Paia i Freiberg, sa i ai se uunaiga malosi a Henry e tatau i le Ekalesia ona faataatia ese lana fuafuaga e fausia se fale tele, ae fausia se malumalu masani lea e aofia ai se faatanoa papatisoga ma faatagaina ai isi galuega o sauniga sui. Sa ia fautuaina atu le manatu i taitai o le Ekalesia i le Aai o Sate Leki ma maua ai le faamaoniga e maua ai se nofoaga mo se maota o le Alii o loo faagaoioia atoatoa i Freiberg.
Ona aumai lea e Henry le fuafuaga i se fonotaga a le taulaga o Freiberg faatasi ai ma Frank Apel, le failautusi faapitoa o le misiona ma o se tagatanuu o Freiberg. Na ofoina atu e le aufono i le Ekalesia ni nofoaga se lua e ono fausia ai. O le vaega muamua sa i le ogatotonu o le taulaga, ae sa laitiiti ma e i lalo ifo o le maualuga o le auala, ma sa faigata ai i tagata e pasia ona vaai i ai. O le isi nofoaga o se fanua e le‘i atiina ae i se mauga i matusisifo o le taulaga. Sa leai ni nofoaga e taunuu i ai femalagaaiga lautele e latalata ane, ae sa matuā iloa lelei atu lava le nofoaga i le eria lata ane.
O le taimi lava na vaai ai Henry ma Frank i le nofoaga lona lua, na la iloa ai ua la maua le nofoaga sa‘o mo le malumalu.
I le aso 27 o Fepuari, 1982, na asiasi atu ai Elder Thomas S. Monson i le GDR e siaki le Au Paia i Siamani Sasae ma talanoa ma Henry e uiga i le nofoaga fou o le malumalu. Ua toeitiiti atoa le sefulufa tausaga talu ona feiloai muamua Henry ma lona faletua o Inge i le aposetolo, ma sa latou faia se faauoga faapelepele. Sa tuuina atu e Elder Monson ia Inge se ipu teuteu ma se sakete fou mai lona faletua o Frances. Sa ia faateia foi Tobias, le atalii e sefulufa tausaga o le au Burkhardt, i se masini fai faaopoopo—o se oloa e tau le maua i GDR
O le aso na sosoo ai, na ave ai e Henry ia Elder Monson i le nofoaga. E ui lava sa malamalama o ia i le mafuaaga na le mafai ai e le Ekalesia ona fausia le malumalu i Karl-Marx-Stadt, ae sa i ai ni fesili a Elder Monson e uiga i le nofoaga o Freiberg.
“Ua e mafaufau lelei i lenei filifiliga?” na ia fesili ai ia Henry. “Pe o le nofoaga sa’o moni ea lenei? E faapefea ona o mai tagata iinei e aunoa ma le lava o femalagaaiga lautele?”
Sa tali e Henry fesili a Elder Monson i le mea sili na te mafaia. Ona ia faamautu mai lea sa la lagolagoina malosi ma ona fesoasoani le fausiaina o se malumalu iina. Sa latou anapopogi ma tatalo e uiga i le nofoaga, o lana tala lea, ma sa latou lagonaina o iina na finagalo ai le Alii i Lona fale i le GDR.
Sa le toe manaomia e Elder Monson se isi faatalitonuga. Na faatauina e le Ekalesia le fanua ma auina atu ata toe faafouina o fausaga i le malo o Siamani Sasae.
I le aso 31 o Mati, 1982, sa nofo filemu ai Tavita Galbraith i se ofisa i Ierusalema a o suesueina e Amnon Niv, o le enisinia sili o le aai, se faafanua tele vali-lima o le Mauga o Olive. E toaono isi tagata fuafua o le aai na tutu faatasi ma i latou i totonu o le potu.
Ua tele masina o faatalitali Tavita e feiloa‘i ma Amnon. Sa saunia le Ekalesia e agai i luma i ana fuafuaga e fausia se Nofoaga Autu i Ierusalema mo tamaiti aoga o le BYU e omai atunuu i fafo ma le Au Paia i le lotoifale. O le taimi lava e faavaeina ai, o le a tuuina atu ai e le nofoaga autu i le Ekalesia se nofoaga aloaia i le Nuu Paia. O le a avea ma se nofoaga o le aoaoina, malamalama, ma le filemu, lea e mafai ai e tagata o le Ekalesia ona o mai e savavali i le mea sa femaliuai ai Iesu, aoao atili e uiga i aa anamua o lo latou faatuatuaga, ma maua ai se lagona talisapaia o aganuu ma talitonuga o tagata o loo nonofo i Sasae Tutotonu.
Sa mananao taitai o le Ekalesia, e aofia ai ma Tavita, e fausia le nofoaga autu i le nofoaga lea sa faamemelo i ai Peresitene Kimball i le taimi o lana asiasiga i le aai i le 1979. Ae o le nofoaga sa latalata i le Mauga o Scopus, o le vaega aupito maualuga i luga o le Mauga o Olive, ma o se “sone lanumeamata” na atofaina e le malo na ui atu i ai i se vaega, na manino lava le le faatagataina mo le fausiaina. Sa taumafai isi tagata atiae e faaleaoga le faavaegaga o o le eria e aunoa ma le faamanuiaina. Afai e faamoemoe le Ekalesia e fausia iina, e manaomia ona fetuunai e Amnon le tuaoi o le sone lanumeamata [sone e mafai ona fau ai ni fale].
Sa lagolagoina e le Pulenuu o Teddy Kollek le manao o le Ekalesia e fausia se nofoaga autu i le aai. Sa talitonu o ia o le faauoga a le Ekalesia ma Tagata Mosalemi ma tagata Iutaia o le a fesoasoani i vaega uma e lua ia malamalama lelei ai le tasi i le isi ma ola filemu ai. Ae, sa ioe pea o ia o le a faigata ona maua le fanua o le Mauga o Scopus. I lana uuna’iga, na vaavaai ai Tavita i isi nofoaga e ono mafai ona maua. Ma soo se taimi lava na te maua ai se nofoaga lelei, e aapa atu o ia i le laumua o le Ekalesia. Ae e leai se tasi o nei nofoaga na mauaina se faamaoniga, ma sa fautuaina o ia e Peresitene N. Eldon Tanner e taulai atu i le Mauga o Scopus.
I se tasi aso, na faamalosiauina ai e le pulenuu o Kollek ia Amnon e faatulaga se fonotaga ma Tavita ma faalogo i le mea o loo manao e talanoa mai ai. Sa valaaulia foi Tavita Reznik, le tusiata o le lotoifale na faafaigaluegaina e le Ekalesia e mamanuina le Nofoaga Autu o le BYU Ierusalema.
Na faaali atu e Reznik ia Amnon nisi o ana fuafuaga mo le aoga ma faasino atu lona latalata atu i le Iunivesite Eperu o Ierusalema, lea sa la fesoasoani ma Amnon e mamanuina i tausaga ua mavae. Sa faaauau pea ona suesue e Amona le faafanua mo ni nai minute, ma sa tutusa lona filemu ma le filemu mai tagata uma sa i totonu o le potu. “Aumai se peni tusi ata,” na faafuasei ona ia fai mai ai. E leai se tasi i totonu o le potu na i ai se peni, o lea na faanatinati ai se tasi ma maua mai se peni mo ia. Ona ia faaloaloa atu lea o lona lima ma amata ona tusi i luga o le faafanua.
Faatasi ai ma tagata uma na matamata, sa ia fetuunaia le sone lanumeamata, ma tusi se laina lanumumu faataamilo i le nofoaga tonu lava lea sa manao le Ekalesia e fausia ai le Nofoaga Autu o Ierusalema.
“O le laina lenei o le fale,” na ia folafola mai ai. Sa ia uu mai se faailoga pa’u aloaia, ta i lalo i le faafanua, ma saini lona igoa. “O lena tonu a!” sa ia faasilasila atu ai.
Sa luelue ulu o tagata uma ma ioe i ai. Sa matuā faate‘ia Tavita. Na faatoa maua lava e le Ekalesia le faamaoniga mo se mea sa manatu tagata uma e le mafai. Sa le mafai ona ia faatali e valaau atu i le laumua o le Ekalesia ma ta‘u atu ia i latou le vavega.
I ni nai masina mulimuli ane, ia Iulai 1982, na malaga ai Olga Kovářová ma se vaega toaitiiti o le Au Paia i se taavale i se vaituloto e latalata i Brno, Czechoslovakia, mo lona papatisoga.
Talu mai lana uluai sauniga faamanatuga i le fale o Otakar Vojksvka, ua tuputupu ae Olga ma faamemelo i le faatuatua o le Au Paia matutua o Czechoslov Sa ia lagona le siitiaina i a latou talanoaga i le taimi o le Aoga Sa ma fiafia e faasoa atu ona lava manatu.
I masina na muamua atu i lona papatisoga, na maua ai e Olga lesona faafaifeautalai mai ia Jaromír Holcman, o se tasi o le au peresitene o le Paranesi a Brno. O nai lesona muamua sa faigata ma sa le lelei ona o upu faalelotu sa matuai ese lava ia te ia. O le ata o le faaolataga sa foliga mai o se tala faafagogo, ma sa tauivi Olga ma fesili sa ia te ia e uiga i le Tama Faalelagi.
Sa popole foi o ia i faafitauli o le a oo mai pe a uma le papatisoga. Na amata ona tuputupu ae le Ekalesia i Europa Tutotonu ma Sasae ina ua mavae le 1975, ina ua tofia e Henry Burkhardt ma ona fesoasoani i le au peresitene o le Misiona a Dresden se alii e igoa ia Jiří Šnederfler e pulefaamalumalu i le Au Paia i Siekisolovakia. Ae sa itiiti lava se lauiloa o le Ekalesia ma sa itiiti foi se malamalamaaga i le atunuu. E ui lava ina sa fai atu lona mafaufau ia te ia e faagalo le talalelei a Keriso, ae sa ta‘u atu e lona loto ia te ia o le upumoni lea.
Sa anapogi Olga i le aso atoa o lona papatisoga. Ina ua oo mai le taimi, sa tietie atu o ia i le vaituloto faatasi ma Otakar ma Gád Vojksvka ma Jaromír ma lona faletua o Maria. Sa faapotopoto le vaega i tafatafa o le vai ma faia se tatalo. Ae latou te lei faaauauina le sauniga, sa faateia i latou i le leo o nisi o faifaiva o loo savavali i le auvai. Sa faalatalata atili atu nei alii ma nonofo latalata i le nofoaga o le a papatiso ai Olga.
“E tifato le faatausiusiuga o le vai i le tele o nofoaga iinei,” o le tala lea a Otakar. “Ua na o le pau lea o le nofoaga ua tatou iloa e faifai malie ma saogalemu le alu ifo i totonu o le vai.”
Ma le leai o se isi filifiliga, sa faatalitali ai loa Olga ma ana uo. Na mavae atu le sefulu minute, ona sosoo ai lea ma le luasefulu. Ae e le‘i i ai lava ni faailoga o le o ese atu o faifaiva.
Sa faalagolago atu Olga i lona ulu i se pogati laau. “Atonu e le lava lo‘u saunia,” sa ia mafaufau ai, “pe ua le lava le malosi o la’u molimau, pe ou te lei salamo atoatoa foi.”
Sa toeitiiti lava tootuli o ia i le tatalo ae uu mai e Iaroma lona lima ma toe savali atu o ia i isi Au Paia.
“Ou te manatu e tatau ona tatou toe tatalo ina ia mafai ai ona papatiso Olga i le asō,” o lana tala lea.
Sa tootuli faatasi le vaega a o augani atu Jaromír i le Atua mo Olga. Sa mafai ona ia faalogoina le ootia i lona leo. Ina ua uma le tatalo, sa mavae ni nai minute ona faafuasei lea ona tutu i luga le au faifaiva ma o ese.
Sa malū ma filemu le vai a o taitai atu e Iaroma ia Olga i le lima ma faia le tatalo o le papatisoga. Ina ua ia faalogo i lona igoa, sa lagona e Olga ua faaumaina se mataupu o lona olaga. O le a suia mea uma i le taimi nei ona ua ia filifili e mulimuli ia Keriso ma Lana talalelei toefuataiina. Sa matuā olioli lava o ia, ma sa ia iloaina o lona papatisoga sa faamaumauina i le lagi.
E le‘i umi ae toe fo’i le vaega to‘aitiiti i Brno i le taavale a Jaromír. A o latou tietie, sa latou faalogologo i se kaseti o le Aufaipese a le Tapeneko. Sa lagona e Olga e pei o loo ia faalogo i agelu, ma sa maofa o ia ina ua ta‘u atu e Jaromír ia te ia o tagata pepese o tagata uma o le Ekalesia. Sa ia mafaufau pe faapei le olaga mo le Au Paia o e sa nonofo i se atunuu sa i ai le saolotoga faalelotu ma se perofeta soifua.
Ina ua taunuu i Brno, sa faapotopoto le Au Paia i le fale o Jaromír. Sa tuu e Jaromír, Otakar, ma isi o loo umia le perisitua o latou lima i luga o le ulu o Olga. A o latou faamauina o ia o se tagata o le Ekalesia, sa ia lagonaina le ufitia o ia e le Agaga Paia. I lena taimi, sa ia iloa ai o ia o se afafine o le Atua.
I le faamanuiaga, na tautino mai ai e Jaromír e ala mai ia Olga, o le a toatele tagata talavou o le a auai i le Ekalesia ma aoaoina i le talalelei i se auala e mafai ona latou malamalama ai. Na faateia o ia i upu. Sa foliga mai e le mafai, mo le taimi nei, ona ia faasoa atu faaaliali le talalelei.
E ui lava i lea, sa ia tausia na upu i lona loto ma moomoo mo se aso o le a taunuu ai.
I le aso 27 o Novema, 1982, na pupula ai le lagi i luga a‘e o Johannesburg, Aferika i Saute, a o faapotopoto tagata e 850 mo le suotosinaina o le eleele o le uluai maota o le Alii i le konetineta o Aferika. Sa o mai Iulia Mavimbela i le sauniga ma ni aiga se toasefulu mai Soweto, le taulaga o Tagatauli i le itu i sisifo o le aai. Mai lava i le taimi na aoao ai Iulia e uiga i malumalu, sa manao o ia e faia galuega o sauniga mo lona toalua ma ona matua ua maliliu. Sa naunau o ia e auai i mea taua uma e tutupu i le fausiaina o le malumalu.
O le pulefaamalumalu i le sauniga o Elder Marvin J. Ashton o le Korama a Aposetolo e Toasefululua. I lana saunoaga faaiu, sa ia saunoa ai e uiga i le fiafia faaleagaga sa ia lagonaina mai le Au Paia o Aferika i Saute. O le taimi lava na mae’a ai le maota o le Alii, o le Au Paia o e sa manaomia ona malaga i le faitau afe o maila i malumalu i le Iunaite Setete, Suitiselani, le Malo Aufaatasi, po o Pasila ua mafai nei ona tulimatai atu i le latalata atu o lo latou lava malumalu.
Ina ua uma ona saunoa Elder Ashton, sa la suotosinaina ma isi taitai o le Ekalesia le eleele i ni suo. Ona fetaomi atu lea o isi Au Paia i luma, ma le naunau e auai. Ona o le le manao e tulei i le tumutumu o tagata, sa toe foi ese ai Iulia ma isi Au Paia mai Soweto. Sa vāai nisi o taitai ia i latou ma valaaulia i latou e laa atu i luma, piki i luga se suo, ma sua ai foi le eleele. Sa mautinoa e Iulia sa i ai se aao o le Agaga e valaau atu ai ia i latou i luma.
I masina na sosoo ai, na maua ai e Iulia le olioli i le auauna atu i le Aualofa. E toatele tagata i lana paranesi o ni tagata liliu mai talu ai nei, ma o tagata poto masani o le Ekalesia mai isi uarota i le siteki sa faufautuaina i latou seia oo ina latou saunia e taitai e i latou lava le paranesi. Sa valaauina e le peresitene o le Aualofa, o se tamaitai paepae, ia Iulia e avea ma ona fesoasoani muamua.
O le paranesi o se tasi o uluai paranesi na faatulagaina mai se taulaga o Tagatauli. Sa feiloai i se fale o le uarota i se pitonuu i Johannesburg. Ina ia oo atu iina, sa tatau ai ia Iulia ma isi Au Paia uli mai Soweto ona o i se taavale laupasese i totonu o le aai ona savavali lea i le isi itu o le ala e agai atu i le falesa. Ina ua mavae sina taimi, sa amata ona fono le paranesi i se aoga maualuga i Soweto, ma sa fiafia Iulia ona sa mafai ona ia auai i le lotu e latalata atu i le aiga.
Ae o le nofoaga fou e fai ai sauniga na tuuina mai ai ona lava luitau. O taeao uma o Aso Sa, e tatau ona vave taunuu le Au Paia e salu le fola ma faamama faamalama ma nofoa ina ia talafeagai ai le aoga mo sauniga faamanatuga. Ma o nisi taimi o le tagata na atofaina le faaaogaina o le fale na te atofa faalua le faaaogaina o le fale ina ia maua ai nisi tupe, ma tuua ai le Au Paia e aunoa ma se nofoaga e feiloai ai.
E lei umi, ae amata ona valaauina e le Siteki a Johannesburg le toatele ma le toatele o le Au Paia uli e avea ma taitai i paranesi a le taulaga. I lana paranesi, sa valaauina ai Iulia e avea ma peresitene fou o le Aualofa.
Sa vave ona ia lagonaina le le agavaa. E ui lava o ia o se taitai poto masani o le nuu sa iloa le auala e fesoasoani ma faaosofia ai tagata, ae sa masani le Au Paia i lana paranesi i taitai papa’e o le Ekalesia. Na toetoe lava a mafai ona ia faalogoina tagata o lana paranesi o masalosalo i ona tomai ma mafaufau, “E Uliuli o ia e pei o i tatou.”
Ae peita‘i, sa musu Iulia e lotovaivai. Sa ia iloa le mea sa mafai ona ia ausia. Ma sa ia iloaina o le a faatasi le Alii ma ia.