Eerbied voor God is het begin der wijsheid
Naar een toespraak, gehouden op 10 april 2009 tijdens een openingsceremonie aan de Brigham Young University–Idaho. De volledige Engelstalige tekst vindt u op http://web.byui.edu/DevotionalsAndSpeeches.
De wijsheid van de wereld is het meest waardevol als zij ondergeschikt aan Gods wijsheid wordt gesteld.
We leven in een wereld met een overvloed aan informatie. Wikipedia, ’s werelds grootste online encyclopedie, staat wellicht symbool voor die wereld. Om u een idee van de omvang ervan te geven: in 2012 stonden er alleen al in het Engels 2,5 miljard woorden op, met meer dan 22 miljoen artikelen in 284 verschillende talen. Er zijn meer dan zeventig verschillende talen op Wikipedia met tenminste tienduizend artikelen per taal. In het Engels staan er meer dan vier miljoen artikelen op.1
De overvloed aan informatie blijkt ook uit de enorme toename aan sociale netwerksites zoals Facebook, dat in 2004 is opgericht en waar nu in 2012 het aantal gebruikers wereldwijd een miljard overschreden heeft2 of YouTube, gelanceerd in 2005. Volgens de cijfers zijn sommige videoclips op die site meer dan honderd miljoen keer bekeken.
Onder deze vloedgolf van informatie hebben wij veel wijsheid nodig om te filteren en te onderscheiden hoe we het geleerde toe kunnen passen. T. S. Eliot, een gelovig christen, heeft jaren geleden het volgende aan de wereld in deze tijd geschreven:
O wereld van lente en herfst, geboorte en sterven!
De eindeloze cirkelgang van idee en handeling,
eindeloos uitvinden, eindeloos experimenteren,
geeft kennis van beweging, maar niet van kalmte;
kennis van gepraat, maar niet van stilte;
kennis van woorden, maar onwetendheid omtrent het Woord.
Door al onze kennis komen we dichter tot onze onwetendheid,
door al onze onwetendheid komen we dichter tot de dood,
maar de dood brengt ons niet dichter tot God.
Waar is het Leven dat we hebben verloren door te leven?
Waar is de wijsheid die we door onze kennis hebben verloren?
Waar is de kennis die we door alle informatie zijn verloren?
De cirkelgang van de hemel in twintig eeuwen tijd
verwijdert ons van God en brengt ons dichter bij het stof.3
Waar bevindt u zich op de schaal van wijsheid? Een voorbeeld is de jonge dame die vol verwachting naar haar aanstaande huwelijk uitziet en tegen haar ouders zegt: ‘Ik ga trouwen. Ik ben aan het eind van mijn problemen gekomen.’ Waarop de moeder in het oor van de vader fluistert: ‘Ja, maar ze weet alleen niet wélk uiteinde.’
Hoe meer ik over de wijsheid van God te weten kom, des te meer kom ik tot de conclusie dat ik de wijsheid van een beginner bezit. Het stemt mij nederig te beseffen dat ik nog zoveel te leren heb. Vandaag wil ik ons verlangen vergroten om wijsheid te vergaren, in het bijzonder de wijsheid van God.
De zegeningen van wijsheid
Ik wil graag verschillende beginselen van wijsheid behandelen. Ten eerste moeten we in onze tijd van informatie en kennis naar wijsheid zoeken. Wijsheid heeft veel dimensies en bestaat in verschillende maten en kleuren. Het is een enorme zegen om al vroeg wijsheid te vergaren. We kunnen wijsheid op het ene terrein niet altijd op het andere terrein gebruiken. Tenslotte is de wijsheid van de wereld, ook al is zij in veel gevallen erg waardevol, het meest waardevol als zij ondergeschikt aan Gods wijsheid wordt gesteld.
In de Schriften staan twee soorten wijsheid: de wijsheid van de wereld en de wijsheid van God. De wijsheid van de wereld bestaat zowel uit een positieve als een negatieve component. De meest negatieve component is de gedeeltelijke waarheid, die — vermengd met intelligentie en manipulatie — wordt aangewend om egoïstische of kwade doelen te bereiken.
Een voorbeeld hiervan in het Boek van Mormon was Amlici. Er staat iets over ‘een zekere man die Amlici heette, een zeer geslepen man, ja, een wijs man wat de wijsheid der wereld betreft […] [die] vele mensen achter zich aan [had] gelokt.’ Amlici wordt in de Schriften beschreven als een ‘goddeloos man, […] [die het] voornemen [had om] de kerk van God te vernietigen’ (Alma 2:1–2, 4; cursivering toegevoegd). Wij hebben geen interesse in dergelijke wijsheid.
Er bestaat een minder slechte wijsheid van de wereld, die in feite heel positief is. Deze wijsheid wordt bewust door studie, reflectie, observatie en hard werken vergaard. Zij komt ons goed van pas bij wat we doen. Bij goede, nette mensen wordt zij door levenservaring vergaard.
Velen van ons kennen de uitspraak van de Amerikaanse auteur Mark Twain: ‘Toen ik veertien jaar was, was mijn vader zo onnozel dat ik hem liever niet in mijn buurt had. Maar toen ik 21 was, stond ik er versteld van hoeveel de oude man in zeven jaar had bijgeleerd.’4 Als we blijven opletten en nadenken, zal de tijd ons veel leren.
Ik weet nog dat ik afstudeerde aan de universiteit. Ik reisde van de Brigham Young University naar mijn oma, Mary Keller, in Preston, Idaho. Ze was 78 jaar en slecht ter been. Twee jaar later overleed ze. Ze was een geweldige dame. Ik wist dat ik veel levenswijsheid zou opdoen en er mijn voordeel mee zou doen als ik naar haar ervaringen luisterde.
Door vroegtijdig wijsheid te vergaren, kunnen we als met een polsstok heenspringen over veel droevige ervaringen waar anderen wél mee te maken krijgen — en dat is een wijsheid die onze leeftijd te boven gaat. Zoek wijsheid — peins, let goed op, denk na over uw belevenissen.
We kunnen ook wijsheid leren in onze persoonlijke en professionele bezigheden. Ik zal u twee voorbeelden geven.
Dokter DeVon C. Hale is in Idaho Falls (Idaho) opgegroeid en is nu arts in Salt Lake City. Ik stond versteld van zijn wijsheid en kennis van tropische ziekten. Dokter Hale beschikt niet alleen over de kennis maar ook over het nodige begrip om die kennis toe te passen. Hij kan ook kennis in verschillende lagen tegen elkaar afwegen. Dergelijke medische wijsheid is zendelingen over de hele wereld tot zegen.
Nog een voorbeeld: toen onze oudste zoon in Tampa (Florida, VS) voor het eerst naar de basisschool ging, wilden we graag kennismaken met zijn kleuterjuf, mevrouw Judith Graybell. Ze was in de vijftig en ging erg goed met kleine kinderen om. Ze wist precies hoe ze hen moest motiveren of complimenteren, en wanneer ze streng voor ze moest zijn. Ze wist meer dan alleen hoe ze hen les moest geven. We deden hard ons best om al onze kinderen bij haar in de klas te krijgen.
Zulke mensen bezitten een bepaalde vorm van wereldse wijsheid. Hun wijsheid is velen tot hulp, waardoor ze succes in hun beroep hebben.
We moeten echter wel de grenzen van dit soort wijsheid beseffen. We kunnen wijsheid op het ene terrein niet altijd gebruiken op het andere terrein. Ik zou bijvoorbeeld niet willen dat mevrouw Graybell tropische ziekten diagnostiseerde en dokter Hale de kleuterklas van mijn kind lesgaf.
Belangrijker is dat de wijsheid waarmee werelds succes wordt geboekt, zich achter Gods wijsheid schaart, en niet moet denken dat zij die kan vervangen.
Bedenk dat niet alle vormen van wijsheid gelijk zijn.
De psalmist heeft gezegd: ‘De vreze des Heren is het begin der wijsheid’ (Psalmen 111:10). De tekst betekent dat ‘diepe eerbied’5 voor de Heer het begin van de wijsheid is. We hebben die diepe eerbied omdat onze hemelse Vader ‘alle wijsheid en macht bezit, zowel in de hemel als op aarde’ (Mosiah 4:9). Zijn wijsheid is volmaakt. Zij is rein. Zij is onzelfzuchtig.
Zijn wijsheid staat soms lijnrecht tegenover de wijsheid van de wereld, waardoor de wijsheid van God en de wijsheid van de wereld met elkaar in conflict komen.
Weet u nog wat de Heer tegen Jesaja heeft gezegd?
‘Want mijn gedachten zijn niet uw gedachten en uw wegen zijn niet mijn wegen, luidt het woord des Heren.
‘Want zoals de hemelen hoger zijn dan de aarde, zo zijn mijn wegen hoger dan uw wegen en mijn gedachten dan uw gedachten’ (Jesaja 55:8–9).
Wij ontvangen Gods wijsheid niet omdat we er recht op hebben, maar omdat we ernaar op zoek gaan. ‘Indien […] iemand van u in wijsheid te kort schiet, dan bidde hij God daarom, die aan allen geeft, eenvoudigweg en zonder verwijt; en zij zal hem gegeven worden’ (Jakobus 1:5; cursivering toegevoegd).
De wijsheid van God is een geestelijke gave. ‘Zoek niet naar rijkdom, maar naar wijsheid; en zie, de verborgenheden Gods zullen u worden ontvouwd, en dan zult u rijk worden gemaakt’ (LV 6:7; cursivering toegevoegd).
Het streven naar de wijsheid van God gaat altijd gepaard met gehoorzaamheid aan de geboden.
Over het algemeen krijgen we de geestelijke gave van wijsheid stap voor stap als we er oprecht en ijverig naar zoeken. ‘Ik zal de mensenkinderen regel op regel geven, voorschrift op voorschrift, […] en gezegend zijn zij die naar mijn voorschriften luisteren, […] want zij zullen wijsheid leren; want hem die ontvangt, zal Ik meer geven’ (2 Nephi 28:30; cursivering toegevoegd).
Joseph Smith heeft gezegd: ‘De zaken Gods zijn van het grootste belang; en alleen door tijd, ervaring en weloverwogen, plechtige gedachten kan hieromtrent onze kennis toenemen.’6 Het zoeken van de wijsheid van God levert niet onmiddellijk resultaat op.
Uiteindelijk is de bron van Gods wijsheid anders dan die van de wereld. We kunnen de wijsheid van God putten uit de Schriften, de leringen van de profeten (zoals tijdens de algemene conferentie) en natuurlijk uit onze gebeden (zie LV 8:1–2). En die wijsheid wordt ons altijd door de macht van de Heilige Geest geschonken. De apostel Paulus heeft gezegd:
‘Wie toch onder de mensen weet, wat in een mens is, dan des mensen eigen geest, die in hem is? Zo weet ook niemand, wat in God is, dan de Geest Gods. […]
‘Hiervan spreken wij dan ook met woorden, die niet door menselijke wijsheid, maar door de Geest geleerd zijn’ (1 Korintiërs 2:11, 13; cursivering toegevoegd).
Met Gods wijsheid zien we voorbij onze huidige omstandigheden, want ‘de Geest […] spreekt […] van dingen, zoals die werkelijk zijn, en van dingen, zoals die werkelijk zullen zijn’ (Jakob 4:13).
Gods wijsheid verdient onze volledige aandacht.
Wijsheid en tiende
Het belangrijkste punt is misschien wel dat niet alle wijsheid aan elkaar gelijk is. We moeten leren om onze wil aan de wijsheid van God over te geven als de wijsheid van de wereld en de wijsheid van God niet met elkaar sporen.
Wij zijn zoons en dochters van God. Wij zijn geestelijke wezens met een sterfelijke missie. Wij willen ijverig de wijsheid van de wereld en de wijsheid van God vergaren, maar we moeten niet in de war raken over de vraag welke het belangrijkst is.
Ik wil u een ervaring van een edel lid van de kerk in São Paulo (Brazilië) vertellen. Ze vertelt dat ze worstelt met de vraag of ze tiende of collegeld zal betalen. Ze zegt het volgende:
‘De universiteit […] stond studenten die schulden hadden [of hun collegegeld niet hadden betaald] niet toe om examens af te leggen.
‘Ik kan me nog herinneren dat ik […] een ernstig financieel probleem had. Ik kreeg mijn salaris op donderdag. Toen ik mijn maandelijkse begroting opstelde, merkte ik dat er niet genoeg geld was om [zowel] mijn tiende als de universiteit te betalen. Ik moest kiezen. De tweemaandelijkse examens begonnen de daaropvolgende week, en als ik die zou missen, kon ik mijn studiejaar verspelen. Ik was vertwijfeld. […] Ik leed eronder.’
In dit geval spoorden de wijsheid van de wereld en de wijsheid van God niet met elkaar. Ook al bent u goed en rechtschapen, toch zullen er, indien u trouw aan uzelf blijft, momenten zijn dat u zult lijden omdat zulke tegenstrijdigheden zich voordoen.
Terug naar haar verhaal. Eerst betaalde ze op zondag haar tiende. En dan vertelt ze wat er die maandag gebeurde:
‘De werkdag was bijna voorbij toen mijn werkgever langskwam om de laatste instructies te geven. […] Plotseling dacht hij een moment na en vroeg: “Hoe gaat het met je studie?” [Ze vertelt dat hij hardvochtig van aard was en dus zei ze alleen maar:] “Alles gaat goed!”’
Toen ging hij weg. Opeens kwam zijn secretaresse de kamer binnen. Ze zei: ‘De baas heeft net gezegd dat het bedrijf van nu af aan je collegegeld en je boeken betaalt. Kom even bij me langs voordat je vandaag weggaat om door te geven wat de kosten zijn. Dan zorg ik dat er morgen een cheque voor je klaarligt.’7
Als u goed oplet, zult u merken dat u regelmatig met dit soort dilemma’s te maken krijgt. In wie stelt u uw vertrouwen dan? De Heer heeft ons een rechtstreekse waarschuwing gegeven:
‘O, de zelfingenomenheid en de zwakheden en de dwaasheid der mensen! Wanneer zij geleerd zijn [in de wijsheid van de wereld] menen zij wijs te zijn en luisteren zij niet naar de raad Gods, want zij schuiven die opzij in de veronderstelling het zelf wel te weten [de wijsheid van de wereld]; daarom is hun wijsheid dwaasheid en hun van geen nut. En zij zullen verloren gaan.
‘Maar geleerd zijn [in de wijsheid van de wereld] is goed indien zij naar de raadgevingen Gods luisteren’ (2 Nephi 9:28–29; cursivering toegevoegd).
Paulus zegt:
‘Waar blijft de wijze? […] Heeft God niet de wijsheid der wereld tot dwaasheid gemaakt?’ (1 Korintiërs 1:20).
‘Laat niemand zichzelf misleiden! Indien iemand onder u meent wijs te zijn in deze tijd, hij worde dwaas, om wijs te worden.
‘Want de wijsheid dezer wereld is dwaasheid voor God’ (1 Korintiërs 3:18–19; cursivering toegevoegd).
We worden vaak getoetst of we ons door de wijsheid van God laten leiden op momenten dat die tegenstrijdig aan de wijsheid van de wereld is.
Ammon klaagde: ‘Want zij willen geen wijsheid zoeken [de wijsheid van God], noch verlangen zij dat die over hen heerst!’ (Mosiah 8:20). Als ik denk aan onze bereidheid om de wijsheid van God te laten overheersen, moet ik denken aan een vriend van mij uit de Volksrepubliek China, Xie Ying. Hij bracht grote offers om lid van de kerk te worden en naar New York op zending te gaan. Ik denk aan mijn intelligente dochters, die wel een mastersgraad hebben behaald maar toch voor de zegeningen van kinderen en het moederschap hebben gekozen. Ik denk aan een vriend uit Zuid-Amerika die zijn aantrekkelijke baan opzegde toen hij erachter kwam dat het bedrijf belasting ontdook. Zij hebben allemaal de wijsheid van God boven de wijsheid van de wereld verkozen.
Jammer genoeg kunnen bekwame mensen door de wijsheid van de wereld misleid worden. Joseph Smith heeft daarover gezegd: ‘Er zijn veel wijze mannen en vrouwen in ons midden die te wijs zijn om zich te laten onderrichten; daarom zullen ze in onwetendheid sterven en in de opstanding zullen ze hun dwaling herkennen.’8
Wijsheid en financiën
Laat ik, naar aanleiding van de economische moeilijkheden van onze tijd, eens het onderwerp persoonlijke financiën ter sprake brengen. We zijn in onze huidige toestand allemaal wat nederiger en ontvankelijker geworden — maar denkt u eens aan de afgelopen paar jaar.
De wereld vertelt ons dat we kunnen krijgen wat we maar willen. Dat we er niet op hoeven te wachten. Met een lening kunnen we er nu al aan komen. We kunnen geld met onze creditcard of met ons huis als onderpand lenen. We kunnen lenen met onze bezittingen of zelfs onze opleiding als onderpand. De waarde van onze bezittingen blijft alsmaar stijgen, zodat we in weelde kunnen leven. Volgens de wijsheid van de wereld is het maandelijks te betalen bedrag belangrijker dan de totale schuld die we opbouwen. Onze verplichtingen worden min of meer onder stoelen of banken geschoven. En als alles mislukt, verklaren we onszelf gewoon bankroet.
Laten we nu eens nadenken over de wijsheid van God in verband met persoonlijke financiën, zoals de profeten die altijd hebben uitgelegd. Zelfredzaamheid en werken liggen eraan ten grondslag. Door een eerlijke tiende en een royale vastengave te betalen, stellen we onze kijk op geld bij. We geven minder uit dan we verdienen en maken onderscheid tussen noden en wensen. We mijden leningen, behalve voor onze meest essentiële behoeften. We leven binnen ons budget. We houden spaargeld apart. We voldoen eerlijk aan onze verplichtingen.
Ongeveer veertien jaar geleden waarschuwde president Gordon B. Hinckley (1910–2008): ‘Ik stel dat de tijd is gekomen om uw huis in orde te brengen. Zoveel mensen leven op de rand van hun inkomen. In feite leven sommigen van geleend geld. […] Er zijn voortekenen dat we stormachtig weer voor de boeg hebben waar we maar beter rekening mee kunnen houden.’9
Enkele jaren geleden was er sprake van een hoogtepunt in de welvaart. President Thomas S. Monson zei toen:
‘Broeders en zusters, maak uzelf niet wijs dat de luxe artikelen van gisteren nu een noodzakelijkheid zijn geworden. Ze zijn alleen noodzakelijk als wij ze als noodzakelijkheden gaan beschouwen. Veel mensen sluiten leningen met een lange looptijd af om er vervolgens achter te komen dat hun situatie verandert: ze worden ziek of raken gehandicapt, hun werkgever gaat failliet of gaat inkrimpen, ze raken hun baan kwijt of worden getroffen door een natuurramp. Om allerlei redenen kunnen de betalingen van grote schulden niet meer worden gedaan. Dan hangt onze schuld als een zwaard van Damocles boven ons hoofd en dreigt ons te vernietigen.
‘Ik spoor u aan om niet meer uit te geven dan u verdient. Niemand kan meer blijven uitgeven dan hij verdient en financieel zijn hoofd boven water houden. Ik beloof u dat u dan gelukkiger bent dan als u zich voortdurend zorgen maakt over hoe u de volgende betaling moet doen aan een schuld die nergens voor nodig was.’10
Ziet u in dat de wijsheid van God soms met de wijsheid van de wereld in tegenspraak is? De keuze leek niet zo voor de hand te liggen toen de economie bloeide. Veel leden van de kerk hadden liever beter geluisterd.
Dat is de wijsheid van God.
Ik stel voor dat u enkele van uw problemen in gedachte neemt. Trek midden op een stuk papier een verticale lijn. Som de wijsheid van de wereld aan de linkerzijde en de wijsheid van God aan de rechterzijde op. Schrijf op welke er met elkaar in tegenspraak zijn.
Welke keuzen doet u nu?
Afdeling 45 van de Leer en Verbonden gaat over de gebeurtenissen die aan de wederkomst van de Heiland voorafgaan. De Heer vertelt nogmaals het verhaal van de tien maagden en zegt dan het volgende: ‘Want zij die verstandig zijn en de waarheid hebben ontvangen, en de Heilige Geest tot gids hebben genomen en niet zijn misleid — voorwaar, zeg Ik u: Zij zullen niet worden nedergehouwen en in het vuur geworpen, maar de dag doorstaan.’ (LV 45:57).
Laten wij de wijsheid van God zoeken. De hele wereld bevindt zich momenteel in een moeilijke economische tijd. Daar moeten we rekening mee houden als we een plan gaan opstellen voor onze baan, loopbaan of ons inkomen. Maar er liggen veel goede, welvarende dagen in het verschiet. We kunnen nu veel leren over wijsheid. Ik beloof u dat de zegeningen van de Heer de uwe zullen worden als u naar wijsheid zoekt — de wijsheid van God.
Foto-illustratie Derek Israelsen