Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au 2024
15–21 Sānuali: “Haʻu … ʻo Kai ʻi he Fuá.” 1 Nīfai 6–10


“15–21 Sānuali: ‘Haʻu … ʻo Kai ʻi he Fuá.’ 1 Nīfai 6–10,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e ʻApí mo e Lotú: Tohi ʻa Molomoná 2024 (2023)

“15–21 Sānuali. 1 Nīfai 6–10,” Haʻu ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e ʻApí mo e Lotú: 2024 (2023)

ʻĪmisi
Mata meʻa-hā-mai ʻa Līhai ki he ʻakau ʻo e moʻuí

Ko e Misi ʻa Līhaí, tā fakatātaaʻi ʻe Steven Lloyd Neal

15–21 Sānuali: “Haʻu … ʻo Kai ʻi he Fuá”

1 Nīfai 6–10

Ko e misi ʻa Līhaí—mo hono vaʻa ukameá, ʻao fakapoʻulí, fale ʻataʻatā, mo e fuʻu ʻakaú mo hono fua “huʻamelie tahá”—ko ha fakaafe fakalaumālie ia ke maʻu ʻa e ngaahi tāpuaki ʻo e ʻofa ʻa e Fakamoʻuí mo ʻEne feilaulau fakaleleí. Neongo ia, ka kia Līhaí naʻe fekauʻaki ʻa e meʻa-hā-maí ni ia mo hono fāmilí: “Koeʻuhí ko e meʻa kuó u mamata ki aí, ʻoku ʻi ai ha ʻuhinga ke u fiefia ʻi he ʻEikí koeʻuhí ko Nīfai pea mo Samu foki. … Kae vakai, ʻe Leimana mo Lēmiuela, ʻoku ou manavahē lahi koeʻuhí ko kimoua” (1 Nīfai 8:3–4). Naʻe kole ʻe Līhai ʻi he taimi naʻe ʻosi ai ʻene fakamatalaʻi ʻene meʻa-hā-maí, kia Leimana mo Lēmiuela ke na “tokanga ki heʻene ngaahi leá, koeʻuhí ke ʻaloʻofa ʻapē ʻa e ʻEikí kiate kinaua” (1 Nīfai 8:37). Tatau ai pē pe kuo tuʻo lahi haʻo ako ʻa e meʻa-hā-mai ʻa Līhaí, fakakaukau angé ki ai ʻi he founga naʻe fakakaukau ki ai ʻa Līhaí—fakakaukau ki ha taha ʻokú ke ʻofa ai. ʻI hoʻo fai iá, ʻe ʻuhinga kehe leva kiate koe ʻa e malu ʻo e vaʻa ukameá, ʻa e ngaahi fakatuʻutāmaki ʻo e fuʻu fale lahi mo ʻataʻataá, pea mo e huʻamelie ʻo e fuá. Pea ʻe mahino lahi ange kiate koe ʻa e “ʻofa kotoa ʻa ha mātuʻa angaʻofa” ʻoku nau maʻu ʻa e vīsone fakaofo ko ʻení.

Ngaahi Fakakaukau ki he Ako ʻi ʻApí mo e Lotú

1 Nīfai 7:6–21

ʻOku ou lava ʻo fakamolemoleʻi ʻa e niʻihi kehé.

Ko e hā e meʻa ʻoku mahuʻinga kiate koe ʻi he sīpinga ʻa Nīfai ʻi he 1 Nīfai 7:6–21? ʻOku tāpuekina fēfē nai kitautolu ʻi he taimi ʻoku tau “[fefakamolemoleʻaki] moʻoni” aí? ʻE lava ke tokoni ʻa e foʻi vitiō “Ko e Fakahaofi ʻe he ʻEikí ʻa Nīfai mei Hono Ongo Taʻokete Angatuʻú” (Gospel Library) ʻi hoʻo akó.

1 Nīfai 8

ʻOku hoko ʻa e pikitai ki he folofola ʻa e ʻOtuá ke tataki ai au ki he Fakamoʻuí pea ʻoku tokoni ia ke u ongoʻi ʻEne ʻofá.

ʻOku ʻomi ʻe he mata meʻa-hā-mai ʻa Līhaí ha fakaafe ke ke fakakaukau ki he tuʻunga ʻokú ke ʻi aí ʻi hoʻo fononga fakataautaha ke hoko ʻo hangē ko Kalaisí. Naʻe pehē ʻe Palesiteni Poiti K. Peeka: “ʻOkú ke kau ai; ʻoku tau kau kotoa ai. ʻOku ‘i he misi pe mata meʻa-hā-mai ‘a Līhai ki he vaʻa ukameá ‘a e meʻa kotoa pē ʻoku fiemaʻu ‘e ha tokotaha Siasi ke mahino kiate ia ‘a e siviʻi ‘o e moʻuí” (“Ko ʻEtau Kau ʻi he Misi ʻa Līhaí,” Liahona, Sānuali 2015, 2).

ʻI hoʻo akó, fakakaukau ke fakafonu ha saati hangē ko ʻení.

Fakataipe mei he meʻa-hā-mai ‘a Lihaí

Ngaahi ʻUhingá

Ngaahi fehuʻi ke fakalaulauloto ki aí

Fakataipe mei he meʻa-hā-mai ‘a Lihaí

Fuʻu ʻakaú mo hono fuá (1 Nīfai 8:10–12)

Ngaahi ʻUhingá

Ngaahi fehuʻi ke fakalaulauloto ki aí

Ko e hā ʻoku ou fai ke fakaafeʻi ai ha niʻihi kehe ke nau maʻu e ʻofa ʻa e ʻOtuá?

Fakataipe mei he meʻa-hā-mai ‘a Lihaí

Vaitafé (1 Nīfai 8:13)

Ngaahi ʻUhingá

Ngaahi fehuʻi ke fakalaulauloto ki aí

Fakataipe mei he meʻa-hā-mai ‘a Lihaí

Vaʻa ukameá (1 Nīfai 8:19–20, 30)

Ngaahi ʻUhingá

Ngaahi fehuʻi ke fakalaulauloto ki aí

Fakataipe mei he meʻa-hā-mai ‘a Lihaí

ʻAo fakapoʻulí (1 Nīfai 8:23)

Ngaahi ʻUhingá

Ngaahi fehuʻi ke fakalaulauloto ki aí

Fakataipe mei he meʻa-hā-mai ‘a Lihaí

Fale lahi mo ʻataʻataá (1 Nīfai 8:26–27, 33)

Ngaahi ʻUhingá

Ngaahi fehuʻi ke fakalaulauloto ki aí

Te ke lava foki ʻo fekumi ʻi he ngaahi veesi ko ʻení ke ako fekauʻaki mo ha kulupu ʻe fā ʻo e kakai naʻe mamata ki ai ʻa Līhaí: 1 Nīfai 8:21–23, 24–28, 30 mo e 31–33. Ko e hā ha ngaahi faikehekehe ʻokú ke fakatokangaʻi ʻi he ngaahi kulupu ko ʻení? Ko e hā naʻe mavahe ai ha kakai ʻe niʻihi hili ʻenau aʻu ki he fuʻu ʻakaú ʻo ʻahiʻahiʻi ʻa e fuá (vakai, veesi 24–28)? Ko e hā e meʻa ʻokú ke ako mei he aʻusia ko ʻení?

Vakai foki, Kevin W. Pearson, “Nofo Maʻu ʻi he Fuʻu ʻAkaú,” Liahona, Mē 2015, 114–16; “Ko e Mamata ʻa Līhai ki ha Meʻa hā mai ʻo e ʻAkau ʻo e Moʻuí” (vitiō), Gospel Library.

Ke maʻu ha aʻusia fengāueʻaki ke tokoniʻi koe ke ke ʻilo ki he mata meʻa-hā-mai ʻa Līhaí, lomiʻi heni.

Tuku ke vahevahe ʻe he kau akó ʻa e ngaahi meʻa naʻa nau maʻú. Fakakaukau ke fakaafeʻi e kau akó ke nau fekumi ʻiate kinautolu pē ʻi he folofolá ki he ngaahi moʻoni ʻoku nau maʻú. Hangē ko ʻení, te ke lava ʻo fakaafeʻi ke nau fekumi ʻiate kinautolu pē pe ʻi ha fanga kiʻi kulupu iiki ʻa e ngaahi fakamoʻoni fakafolofola ʻi he sātí. Te nau manatuʻi mo mahuʻingaʻia ʻi he ngaahi moʻoni te nau ʻiló.

ʻĪmisi
kakai ʻoku nau piki ki he vaʻa ukamea ʻoku fakatau ki he ʻakau ʻo e moʻuí

Common Thread [Hoko e Meʻa Tatau], tā fakatātā ʻa Kelsy mo Jesse Barrett

1 Nīfai 10:2–16

Naʻe ʻilo ʻe he kau palōfita ʻo e kuonga muʻá kia Sīsū Kalaisi mo nau fakamoʻoni kiate Ia.

ʻOkú ke pehē ko e hā ka finangalo ai ‘a e ʻEikí ke ‘iloʻi ‘e he fāmili ʻo Līhaí—pea mo kitautolu kotoa—ʻa e ngaahi moʻoni ʻoku maʻu ʻi he 1 Nīfai 10:2–16? Fakakaukau ki he founga te ke lava ʻo tokoniʻi ai ho ngaahi ʻofaʻangá ke fakaafeʻi ʻa e Fakamoʻuí ki heʻenau moʻuí.

1 Nīfai 10:17–19

ʻĪmisi
fakaʻilonga seminelí
ʻE fakahā mai ʻe he ʻOtuá ʻa e moʻoní kiate au ʻi he mālohi ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní.

Ko e hā hoʻo talí ʻi he taimi ʻoku kole atu ai ke ke moʻui ʻaki ha tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻoku ʻikai mahino kiate koé? ʻI he ngaahi potufolofola ko ʻení, fakatokangaʻi ʻa e ngaahi faikehekehe ʻi he tali ʻa Nīfai ki he mata meʻa-hā-mai ʻa Līhaí (vakai, 1 Nīfai 10:17–19; 11:1) mo e tali ʻa Leimana mo Lēmiuelá (vakai, 1 Nīfai 15:1–10). Ko e hā ʻa e ngaahi moʻoni naʻe mahino kia Nīfai naʻe tupunga ai ʻene fai ʻa e tali naʻá ne fakahokó?

ʻI hoʻo fakakaukau ki he sīpinga ʻa Nīfaí, hiki ha lisi ʻo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí te ke loto ke mahino lelei ange kiate koé. Ko e hā ha meʻa te ke lava ʻo fai ke ke maʻu ai ha ngaahi tali ʻiate koe pē? (Vakai foki, “ʻE Fakatauʻatāinaʻi Koe ʻe he Moʻoní” ʻi he Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú: Ko ha Fakahinohino ki hono Fakahoko ha Ngaahi Filí, 30–33.)

Hangē pē ko hono ʻiloʻi ʻe Nīfai ʻiate ia pē naʻe moʻoni e ngaahi lea ʻa ʻene tamaí, te tau lava ʻo fai ʻa e meʻa tatau ʻi he taimi ʻoku tau fanongo ai ki he ngaahi lea ʻa e kau palōfita mo e kau ʻaposetolo ʻi he kuonga ní. Ko e hā naʻe akoʻi mai ʻe he kau palōfitá mo e kau ʻaposetoló kiate kitautolu ʻi he konifelenisi lahi fakamuimuitahá? Ko e hā ha founga kuó ke maʻu ai ha fakamoʻoni fakataautaha ki he meʻa ne nau akoʻí?

Vakai foki, 1 Nīfai 2:11–19; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 8:1–3; “Fekumi, Fifili pea mo Lotu,” Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 66; Ngaahi Tefito ʻo e Ongoongoleleí, “Fakahā,” Gospel Library.

Ke maʻu ha ngaahi fakakaukau lahi ange, vakai ki he makasini Liahona mo e Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú ʻi he māhina ní.

Ngaahi Fakakaukau ki hono Akoʻi ʻo e Fānaú

1 Nīfai 8

ʻOku hoko ʻa e pīkitai ki he folofola ʻa e ʻOtuá ke tataki ai au kiate Ia pea ʻoku tokoni ia ke u ongoʻi ʻEne ʻofá.

  • Mahalo ʻe fiefia hoʻo fānaú ke tā ha fakatātā ʻo e mata meʻa-hā-mai ʻa Līhaí ʻi hoʻomou lau fakataha ʻa e 1 Nīfai 8. Tuku ke nau vahevahe ʻenau ʻū fakatātaá, pea tokoni ke nau ʻiloʻi ʻa e meʻa ʻoku fakafofongaʻi ʻe he ngaahi fakataipe ʻi he misí (vakai, 1 Nīfai 11:21–22; 12:16–18; 15:23–33, 36 mo e peesi ʻekitivitī ki he uike ní). Kole ange ke nau vahevahe ki he lahi taha te nau ala lavá ʻa e ngaahi tali ki he fehuʻi ko ʻení: Ko e hā ʻoku tau ako mei he mata meʻa-hā-mai ʻa Līhaí?

  • ʻOkú ke maʻu ha meʻa te ne lava ʻo fakafofongaʻi ʻa e vaʻa ukamea ʻi he mata meʻa-hā-mai ʻa Līhaí, hangē ko ha foʻi pamu pe vaʻakau? Tuku ki hoʻo fānaú ke nau piki ki ai lolotonga hoʻo tataki takai kinautolu ʻi he lokí ki ha fakatātā ʻo e Fakamoʻuí. Ko e hā e ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai ʻa e vaʻa ukameá ʻi he mata meʻa-hā-mai ʻa Līhaí? (Vakai, 1 Nīfai 8:20, 24, 30). ʻOku faitatau fēfē nai ʻa e vaʻa ukameá mo e folofola ʻa e ʻOtuá?

  • Fakaafeʻi ha niʻihi hoʻo fānaú ke nau lau ʻa e 1 Nīfai 8:10–12 pea fakamatalaʻi ʻa e meʻa naʻe mamata ki ai ʻa Līhaí. Kole ki he toengá ke nau lau ʻa e 1 Nīfai 11:20–23 pea fakamatalaʻi ʻa e meʻa naʻe mamata ki ai ʻa Nīfaí. Ko e hā e ʻuhinga naʻe fakahā ange ai ʻe he ʻāngeló ʻa e pēpē ko Sīsuú kia Nīfai ke akoʻi kiate ia fekauʻaki mo e ʻofa ʻa e ʻOtuá? Talanoa mo hoʻo fānaú fekauʻaki mo e founga kuo nau ongoʻi ai e ʻofa ʻa e ʻOtuá ʻi heʻenau moʻuí. ʻE lava ke tokoni ʻa e foʻi hiva hangē ko e “ʻOku Ongo ʻa e ʻOfá” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 42–43) ke nau fakakaukau ai ki ha ngaahi sīpinga.

1 Nīfai 10:17–19; 11:1

ʻE fakahā mai ʻe he ʻOtuá ʻa e moʻoní kiate au ʻo fakafou ʻi he mālohi ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní.

  • Te ke tokoni fēfē nai ke mahino ki hoʻo fānaú ʻa e meʻa naʻe akoʻi ʻe Nīfai ʻi he 1 Nīfai 10:19? Mahalo te ke lava ʻo peluki ha fakatātā ʻo e Fakamoʻuí pe ko ha meʻa ʻoku makehe ʻi loto ʻi ha sipi kafu pea fakaafeʻi hoʻo fānaú ke nau folahi ia. ʻI hoʻo lau ʻa e 1 Nīfai 10:19, te nau lava ʻo hiki honau nimá ʻi he taimi ʻoku nau fanongo ai ki he ongo foʻi lea ko e “fakahā” mo e “Laumālie Māʻoniʻoni.” Hili iá te ke lava ʻo vahevahe ha aʻusia naʻe tokoniʻi ai koe ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ke ke ʻiloʻi ʻa e moʻoní.

  • Kole ki hoʻo fānaú ke nau talanoa ki ha ngaahi founga te nau lava ai ʻo maʻu ha ngaahi tali ki ha fehuʻi. Ko e hā ha meʻa naʻe mei lea ʻaki ʻe Nīfai ʻo kapau naʻe fehuʻi ange ʻe ha taha ʻa e founga ke maʻu ai ha ngaahi tali ki ha fehuʻi fekauʻaki mo e ongoongoleleí? Poupouʻi e fānaú ke nau fekumi ki ai ʻaki hono lau ʻa e 1 Nīfai 10:17–19; 11:1.

  • Kuo ongoʻi nai ʻe hoʻo fānaú hano tokoniʻi kinautolu ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ke nau ʻiloʻi ʻoku moʻoni ha meʻa? Tuku ke nau vahevahe ʻenau aʻusiá. Ko e hā ha meʻa te tau talaange ki ha kaungāmeʻa ʻoku fakakaukau ʻoku ʻikai ke ne lava ʻo maʻu ha ngaahi tali ʻo fakafou ʻi he Laumālie Māʻoniʻoní? Ko e hā ha meʻa ʻoku tau ʻilo ʻi he 1 Nīfai 10:17–19 mo e 11:1 ʻe ala tokoni ki he kaungāmeʻa ko iá?

Ke maʻu ha ngaahi fakakaukau lahi ange, vakai ki he makasini ko e Kaumeʻa ki he māhina ní.

ʻĪmisi
Mata meʻa-hā-mai ʻa Līhaí

Ko e ʻAkau ʻo e Moʻuí, tā fakatātaaʻi ʻe Avon Oakeson

Paaki