Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au 2024
19–25 Fēpueli: “ʻOiauē Hono ʻIkai ke Maʻongoʻonga ʻa e Palani ʻa Hotau ʻOtuá.” 2 Nīfai 6–10


“19–25 Fēpueli: ʻʻOiauē Hono ʻIkai ke Maʻongoʻonga ʻa e Palani ʻa Hotau ʻOtuá.’ 2 Nīfai 6–10,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e ʻApí mo e Lotú: Tohi ʻa Molomoná 2024 (2024)

“19–25 Fēpueli. 2 Nīfai 6–10,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e ʻApí mo e Lotú: 2024 (2024)

ʻĪmisi
Ko e lotu ʻa Sīsū ʻi Ketisemaní

ʻOua Naʻa Fai Hoku Lotó, ka ko e Finangalo ʻOʻoú, tā fakatātaaʻi ʻe Harry Anderson

19–25 Fēpueli: “ʻOiauē Hono ʻIkai ke Maʻongoʻonga ʻa e Palani ʻa Hotau ʻOtuá”

2 Nīfai 6–10

Kuo ʻosi ha taʻu ʻe 40 talu mei he mavahe ʻa e fāmili ʻo Līhaí mei Selusalemá. Naʻa nau ʻi ha fonua foʻou, ko ha feituʻu ʻi he tafaʻaki ʻe taha ʻo e māmaní mei Selusalema. Kuo pekia ʻa Līhai, pea kuo kamata fakahoko ʻe hono fāmilí ha meʻa ʻe hoko ko ha fekeʻikeʻiʻanga ʻo laui senituli ʻi he vahaʻa ʻo e kakai Nīfaí—ʻa ia “naʻa nau tui ki he ngaahi fakatokanga mo e ngaahi fakahā ʻa e ʻOtuá”—pea mo e kakai Leimaná, naʻe ʻikai ke nau tui ki aí (2 Nīfai 5:6). Naʻe fiemaʻu ʻe Sēkope, ko e tehina ʻo Nīfaí pea naʻe ʻosi fakanofo ko ha akonaki ki he kakai Nīfaí, ke ʻilo ʻe he kakai ʻo e fuakavá he ʻikai teitei fakangaloki kinautolu ʻe he ʻOtuá, pea kuo pau ke ʻoua naʻa nau teitei fakangaloki Ia. Ko ha pōpoaki ʻeni ʻoku tau fuʻu fiemaʻu ʻi he ʻahó ni (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 1:15–16). “Ko ia tau manatu kiate ia, … he kuo ʻikai ke liʻaki ʻa kitautolu. … ʻOku lalahi ʻa e ngaahi talaʻofa ʻa e ʻEikí,” ko e lea ia ʻa Sēkopé (2 Nīfai 10:20–21). ʻI he ngaahi talaʻofa ko iá, ʻoku ʻikai ha taha ʻe maʻongoʻonga ange ʻi he talaʻofa ʻo e “fakalelei taʻe-fakangatangata” ke ikunaʻi ʻa e maté mo helí (2 Nīfai 9:7). Naʻe fakaʻosi ʻaki ʻe Sēkope ʻo pehē, “Ko ia, fakafiefiaʻi homou lotó”! (2 Nīfai 10:23).

Ngaahi Fakakaukau ki he Ako ʻi ʻApí mo e Lotú

2 Nīfai 6–8

ʻOku ʻaloʻofa ʻa e ʻEikí ki Hono kakaí pea te Ne fakahoko ʻa ʻEne ngaahi fuakavá.

Naʻe lea ʻaki ʻe Sēkope ʻa e ngaahi kikite ʻa ʻĪsaiá ke tokoni ke mahino ki hono kakaí ko ha konga kinautolu ʻo e fale ʻo ʻIsilelí pea te nau lava ʻo falala ki he ʻOtuá mo ʻEne ngaahi talaʻofá, ʻa ia ʻoku lekooti ʻi he 2 Nīfai 6–8. Ko e pōpoaki ko iá maʻau foki, he ko e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní ko ha konga foki kinautolu ʻo e kakai ʻo e fuakava ʻa e ʻOtuá. ʻI hoʻo lau e ngaahi vahe ko ʻení, fakakaukau ki ha ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení:

  • Ko e hā ʻoku ou ako fekauʻaki mo e ʻofa huhuʻi ʻa e Fakamoʻuí kiate aú? Ko e hā ha ngaahi foʻi lea pe ngaahi kupuʻi lea ʻoku nau fakahaaʻi lelei ʻa e ʻofa ko ʻení?

  • Ko e hā e meʻa ʻoku foaki ʻe he Fakamoʻuí ki he kakai ʻoku fekumi kiate Iá?

  • Ko e hā te u lava ʻo fai ke u “tatali” faivelenga ange ai ki he Fakamoʻuí mo ʻEne ngaahi tāpuaki kuo talaʻofa maí?

ʻĪmisi
fakaʻilonga seminelí

2 Nīfai 9:1–26

ʻOku fakahaofi au ʻe Sīsū Kalaisi mei he angahalá mo e maté.

Ko ha founga ʻe taha ke fakalahi ai hoʻo fakahoungaʻi ʻa Sīsū Kalaisí ko hoʻo fakakaukau pe ko e hā ha meʻa naʻe mei hoko kiate kitautolu ka ne taʻeʻoua Ia. ʻI hoʻo lau ʻa e 2 Nīfai 9:1–26, fakakaukau ke lisi pe fakaʻilongaʻi ʻaki ha lanu pē ʻe taha ʻa e meʻa ʻe hoko kiate kitautolu ka ne taʻeʻoua ʻa e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí. Hili iá, peá ke faʻu ha lisi ʻe taha pe fakaʻaongaʻi ha lanu kehe ke fakahaaʻi ʻa e meʻa te tau lava ʻo maʻu tuʻunga ʻi he Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí. Makatuʻunga ʻi he meʻa naʻá ke laú, te ke fakamatalaʻi fēfē nai ʻa e ʻuhinga ʻoku tau fiemaʻu ai ʻa e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí? Ko e hā ha meʻa naʻá ke maʻu ʻokú ne fakalotoa koe ke ke fakahīkihikiʻi ʻa e “poto ʻo e ʻOtuá, mo ʻene ʻaloʻofá mo e angaleleí”? (2 Nīfai 9:8).

Makehe mei hono akoʻi ʻe Sēkope ʻa e meʻa naʻe fakahaofi kitautolu ʻe Sīsū Kalaisi mei aí, ka naʻá ne toe ʻomi foki ha ngaahi fakakaukau ki he founga naʻá Ne fakahoko ʻaki iá. Fakakaukau ke lekooti ʻa e meʻa ʻokú ke maʻu ʻi he 2 Nīfai 9:11–15, 20–24.

Naʻe mātuʻaki ofo ʻa Sēkope ʻi he palani ʻa e ʻOtuá ki he huhuʻí ʻo ne pehē ai, “ʻOiauē hono ʻikai ke maʻongoʻonga ʻa e palani ʻa hotau ʻOtuá.” Kumi ʻene ngaahi lea ofó ʻi he 2 Nīfai 9 (ko e lahi taha ʻo kinautolú ʻoku maʻu ia ʻi he veesi 8–20). Ko e hā ʻokú ke ako mei he ngaahi veesi ko ʻení fekauʻaki mo e palani ʻa e ʻOtuá? Ko e hā ha ngaahi aʻusia kuo nau tokoniʻi koe ke ke ongoʻi ʻa e meʻa naʻe ongoʻi ʻe Sēkopé? Fakakaukau ke kumi ha himi te ne fakahaaʻi ʻa e ongo ʻokú ke maʻu fekauʻaki mo Iá, hangē ko e “ʻE ʻOtua ko e Tapuhā” (Ngaahi Himí, fika 38), ko ha konga hoʻo lotú mo e akó.

  Ngaahi Tefito ʻo e Ongoongoleleí, “Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí,” Gospel Library.

2 Nīfai 9:7

ʻOku taʻe-fakangatangata ʻa e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí.

Ko e hā ha meʻa te ke lava ʻo fai ke mahino lelei ange ai kiate koe ʻa e “fakalelei taʻe-fakangatangata” ʻa Sīsū Kalaisí? (2 Nīfai 9:7). Mahalo te ke lava ʻo sio ki ha ngaahi meʻa ʻoku ngali taʻe-fakangatangata hono laú—ʻa e ngaahi lauʻi musie ʻi ha ngoueʻanga, ʻoneʻone ʻi ha matātahi, pe fetuʻu ʻi he langí. ʻOku taʻe-fakangatangata fēfē nai ʻa e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí? ʻOku founga fēfē nai ʻene toe fakatāutahá? Ko e hā ha ngaahi kupuʻi lea ʻi he 2 Nīfai 9 ʻoku tokoni ke ke ongoʻi houngaʻia ai ʻi he meʻa naʻe fai ʻe he Fakamoʻuí maʻaú?

2 Nīfai 9:27–54

Te u lava ʻo haʻu kia Kalaisi pea muimui ki he palani ʻa e ʻOtuá.

ʻI he 2 Nīfai 9, naʻe ngāue ʻaki ʻe Sēkope ha ongo kupuʻi lea mālohi mo fehangahangai ʻe ua: ko e “palani ʻofa ʻo e Tupuʻanga lahí” mo e “palani olopoto ʻa e tokotaha angakoví” (2 Nīfai 9:6, 28). Mahalo te ke lava ʻo tā ha foʻi hala pea fakahingoa ia ko e Palani ʻa e Tamai Hēvaní. Hili iá pea fekumi ʻi he 2 Nīfai 9:27–52. Fekumi ki he ngaahi fakatokanga mo e fakaafe naʻe fai ʻe Sēkope ke tokoniʻi kitautolu ke tau muimui ki he palani ko ʻení. Hiki ʻa e meʻa ʻokú ke maʻú ʻi he tafaʻaki ʻo e foʻi halá. ʻOku feinga fēfē nai ʻa Sētane ke takihalaʻi kitautolu mei he palani ʻa e ʻOtuá? Ko e hā ʻa e meʻa ʻokú ke ongoʻi ʻoku ueʻi koe ke ke fakahoko ke tali ʻa e ngaahi fakatokanga mo e fakaafe ʻa Sēkopé?

2 Nīfai 10:20, 23–25

ʻE lava ke ʻomi ʻe he feilaulau ʻa Sīsū Kalaisí ha fiefia kiate au.

Naʻe fakafiefia ʻa e pōpoaki ʻa Sēkopé. Naʻá ne pehē, “ʻOku ou lea ʻaki ʻa e ngaahi meʻá ni kiate kimoutolu koeʻuhí ke mou fiefia, pea hanga hake ʻa homou matá ʻo taʻengata” (2 Nīfai 9:3). ʻI hoʻo lau ʻa e 2 Nīfai 10:20, 23–25, ko e hā ʻa e meʻa ʻokú ke maʻu ʻoku fiefia ai ho lotó? Ko e hā te ke fakahoko ke manatuʻi ai ʻa e ngaahi meʻá ni ʻi he taimi ʻokú ke ongoʻi loto-foʻi aí?

Vakai foki, Sione 16:33; D. Todd Christofferson, “Ko e Fiefia ʻa e Kau Māʻoniʻoní,” Liahona, Nōvema 2019, 15–18; “ʻOku Poupouʻi ʻe Sēkope ʻa e Kau Nīfaí ke Nau Fakalelei mo e ʻOtuá” (vitiō), Gospel Library.

Ke maʻu ha ngaahi fakakaukau lahi ange, vakai ki he makasini Liahona mo e Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú ʻi he māhina ní.

Ngaahi Fakakaukau ki hono Akoʻi ʻo e Fānaú

2 Nīfai 9:6–10, 19–24

Ko Sīsū Kalaisi ʻa hoku Fakamoʻuí.

  • Te ke tokoniʻi fēfē nai hoʻo fānaú ke mahino kiate kinautolu mo nau ongoʻi ʻoku nau fiemaʻu ʻa e Fakamoʻui ko Sīsū Kalaisí? ʻE lava ke tokoni ʻa e peesi ʻekitivitī ki he uike ní. ʻOku fakaʻaongaʻi ai ha fakatātā faingofua ʻo ha luo mo ha tuʻunga. Fakakaukau ke fakaʻaongaʻi ʻa e 2 Nīfai 9:21–22 ke talanoa mo hoʻo fānaú kau ki he ʻuhinga ʻokú ke houngaʻia ai ʻia Sīsū Kalaisí.

  • Ko e founga ʻe taha ke tokoni ke mahino ki hoʻo fānaú ʻa e ʻuhinga ʻoku tau fiemaʻu ai e Fakamoʻuí ko e akoʻi kiate kinautolu fekauʻaki mo e Hingá. Te ke lava ʻo fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo ʻĀtama mo ʻIvi, hangē ko e Leaving the Garden of Eden [Mavahe mei he Ngoue ko ʻĪtení] (Gospel Library), mo ha fakatātā ʻo Sīsū Kalaisi ʻi he kolosí. Fakakaukau ke kole ange ke nau fakamatalaʻi ʻa e meʻa ʻoku hoko ʻi he fakatātā takitaha. Ko e hā e founga ʻoku tau tatau ai mo ʻĀtama mo ʻIví? Mahalo ʻe lava ke tokoni ʻa e 2 Nīfai 9:6–10 ke nau ʻilo ʻa e meʻa ʻoku fai ʻe Sīsū Kalaisi maʻatautolú. Fakakaukau ke fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau vahevahe ʻenau ngaahi ongo fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí. ʻE ala tokoni ʻa e hiva hangē ko e “ʻOku Ongo ʻa e ʻOfá” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 42–43).

Akoʻi ʻa e moʻoní ʻaki ha ngaahi talanoa mo ha ngaahi sīpinga. Fakapapauʻi ko e ngaahi talanoa mo e ngaahi sīpinga ʻokú ke fakaʻaongaʻí ʻoku nau akoʻi ʻa e moʻoní. Hangē ko ʻení, ʻi hono fakaʻaongaʻi ʻa e peesi ʻekitivitī ki he uike ní, akoʻi ange naʻe hāʻele mai ʻa Sīsū Kalaisi ki he “luó” ke tokoniʻi kitautolu ʻi he foʻi laka kotoa pē ʻo e halá ʻi heʻetau kaka ki ʻolungá.

2 Nīfai 9:20, 28–29, 42–43, 49

“ʻOku nēkeneka ʻa hoku lotó ʻi he māʻoniʻoní.”

  • Ke poupouʻi hoʻo fānaú ke nau “nēkeneka ʻi he māʻoniʻoní” pe talangofua fiefia ki he ʻEikí (2 Nīfai 9:49), mahalo te ke lava ʻo vahevahe ha ngaahi sīpinga ʻa ia ʻoku fai ai ʻe ha kiʻi tamasiʻi ha fili ʻoku lelei pe ko ha fili ʻoku kovi. Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau tuʻu ki ʻolunga ʻi he taimi ʻoku ʻomi ai ʻe he filí ʻa e fiefiá pea tangutu ki lalo ʻi he taimi ʻoku ʻomi ai ʻe he filí ʻa e mamahí. Ko e fē ha taimi naʻa tau ongoʻi fiefia ai koeʻuhí naʻa tau fai ha fili ke muimui ʻia Sīsū Kalaisi?

  • Mahalo ʻoku feohi hoʻo fānaú mo e kakai (kapau kuo teʻeki ai ke nau fai ia) ʻoku nau fakakaukau ʻoku fakavalevale pe ʻoku ʻolokuonga ʻa e ngaahi fekau ʻa e ʻEikí. Mahalo te ke lava ʻo talanoa mo hoʻo fānaú fekauʻaki mo e founga ke fakamatalaʻi ai ʻa e ʻuhinga ʻoku tau fiefia ai ke tauhi ʻa e ngaahi fekaú. Ko e hā ʻa e ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai ke falala ki he faleʻi ʻa e ʻOtuá neongo kapau ʻoku ʻikai fuʻu mahino kakato ia kiate kitautolu? Te ke lava ʻo poupouʻi ʻa e fānaú ke nau fekumi ʻi he 2 Nīfai 9:20, 28–29, 42–43 ke tokoni ʻi hono fakakaukauʻi mo aleaʻi ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení.

Ke maʻu ha ngaahi fakakaukau lahi ange, vakai ki he tatau ʻo e māhiná ni ʻo e makasini Ko e Kaumeʻá.

ʻĪmisi
Ko hono fakamoʻui ʻe Sīsū ʻa e kakaí

Naʻá Ne Fakamoʻui ha Ngaahi Mahaki Kehekehe, tā fakatātaaʻi ʻe J. Kirk Richards

Paaki