Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au 2024
15–21 ʻEpeleli: “ʻOkú Ne Oʻi Au Ke u Fai ʻo Fakatatau ki Hono Finangaló.” ʻĪnosi–Ngaahi Lea ʻa Molomoná


“15–21 ʻEpeleli: ‘ʻOkú Ne Oʻi Au Ke u Fai ʻo Fakatatau ki Hono Finangaló.’ ʻĪnosi–Ngaahi Lea ʻa Molomoná,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e ʻApí mo e Lotú: Tohi ʻa Molomoná 2024 (2024)

“15–21 ʻEpeleli. ʻĪnosi–Ngaahi Lea ʻa Molomoná,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e ʻApí mo e Lotú: 2024 (2024)

ʻĪmisi
Ko ʻĪnosi ʻi heʻene kei siʻí mo ʻene tamai ko Sēkopé pea mo ʻene faʻeé

Sēkope mo ʻĪnosi, tā fakatātaaʻi ʻe Scott Snow

15–21 ʻEpeleli: “ʻOkú Ne Oʻi Au Ke u Fai ʻo Fakatatau ki Hono Finangaló”

ʻĪnosi–Ngaahi Lea ʻa Molomoná

Neongo naʻe ʻalu ʻa ʻĪnosi ki he vaotaá ke tuli manu ke fakafiemālieʻi ʻa e fiekaia fakatuʻasinó, ka naʻe iku ʻo ne nofo ai ʻi he ʻahó kakato pea aʻu ki he poʻulí koeʻuhí he “naʻe holituʻu ʻa [hono] laumālié.” Naʻe taki ʻa ʻĪnosi ʻe he holituʻu ko ʻení ke “hiki hake ʻa [hono] leʻó ke māʻolunga ko ia naʻe aʻu hake ia ki he ngaahi langí.” Naʻá ne fakamatalaʻi ʻa e aʻusia ko ʻení ko ha fāinga ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá (vakai, ʻĪnosi 1:2–4). ʻOku tau ako meia ʻĪnosi ko e lotú ko ha feinga fakamātoato ia ke ʻunuʻunu ofi ki he ʻOtuá pea feinga ke ʻilo Hono finangaló. ʻI he taimi ʻokú ke lotu fakamātoato peheni aí, ʻoku ngalingali ange ke ke ʻilo ʻa e meʻa naʻe ʻiloʻi ʻe ʻĪnosí, ʻoku fanongo mai ʻa e ʻOtuá mo tokanga moʻoni kiate koe, ko e niʻihi ʻokú ke ʻofa aí, pea naʻa mo ho ngaahi filí (vakai, ʻĪnosi 1:4–17). ʻI hoʻo ʻiloʻi Hono finangaló, ʻokú ke malava lelei ange ai ke fai Hono finangaló. Mahalo te ke hangē ko Molomoná ʻo “ʻikai … ʻilo ʻa e meʻa kotoa pē; ka ʻoku ʻafioʻi ʻe he ʻEikí ʻa e meʻa kotoa pē … ; ko ia, ʻokú ne oʻi [koe] ke [ke] fai ʻo fakatatau ki hono finangaló” (Ngaahi Lea ʻa Molomona 1:7).

Ngaahi Fakakaukau ki he Ako ʻi ʻApí mo e Lotú

ʻĪnosi 1:1–17

ʻE fanongo mai mo tali ʻe he ʻOtuá ʻeku ngaahi lotú.

Mahalo he ʻikai fuʻu tatau hoʻo ngaahi aʻusia ʻi he lotú pea mo ʻĪnosi, ka ʻoku ʻikai fiemaʻu ia ke siʻi ange ai hono mahuʻingá. Ko ha ngaahi fehuʻi ʻeni ke ke fakakaukau ki ai ʻi hoʻo ako ʻa e ʻĪnosi 1:1–17:

  • Ko e hā ha ngaahi foʻi lea ʻoku nau fakamatalaʻi ʻa e feinga ʻa ʻĪnosi ʻi heʻene lotú?

  • Naʻe liliu fēfē nai ʻa e ngaahi lotu ʻa ʻĪnosí mei he veesi 4 ki he 11?

  • Ko e hā ‘oku ou ako meia ‘Īnosi ʻe lava ke tokoni ke fakalakalaka ʻeku lotú?

Vakai foki, “” ; “Ko e Houa ke Lotu,” Ngaahi Himí, fika 72.

Vahevahe ʻa e ngaahi fehuʻi ki he fealēleaʻakí Kapau ʻokú ke akoʻi ʻa e niʻihi kehé, fakakaukau ke fokotuʻu ʻa e ngaahi fehuʻi ʻokú ke loto ke aleaʻí ʻi ha feituʻu māʻolunga ke lava ʻa e tokotaha kotoa pē ʻo sio ki ai. ʻE tokoni ʻeni ke fakalaulauloto ʻa e kakaí ki he ngaahi fehuʻí mo fai ha ngaahi tali ʻoku ueʻi fakalaumālie angé.

ʻĪmisi
fakaʻilonga seminelí

ʻĪnosi 1:1–4

‘E lava ke tokoniʻi au ʻe he ʻEikí ke u tākiekina hoku fāmilí ki he leleí.

Mahalo ʻoku ʻi ai ha taha ʻi ho fāmilí ʻokú ke fakaʻamu te ke lava ʻo tokoniʻi ke haʻu kia Kalaisi, ka ʻokú ke fifili pe ʻoku hoko nai ha lelei ʻi hoʻo ngaahi feingá. Ko e hā te ke lava ʻo ako mei he ʻĪnosi 1:1–4 fekauʻaki mo e ivi tākiekina ʻo Sēkope ki hono foha ko ʻĪnosí? Hangē ko ʻení, ko e hā ʻene ʻuhinga kiate koe ʻa e kupuʻi lea “akonaki mo e enginaki ʻa e ʻEikí”? Te ke lava fēfē nai ʻo fakaafeʻi Hono ivi tākiekiná ʻi homou ʻapí?

ʻI hoʻo fakakaukau ki ho fāmilí, fakakaukau ki he ngaahi fehuʻi mo e ngaahi maʻuʻanga tokoni ko ʻení:

Naʻe vahevahe ʻe ʻEletā Tieta F. ʻUkitofa ha faleʻi ʻaonga maʻá e ngaahi fāmilí ʻi he “Ko e Fakahīkihikiʻi ʻo Kinautolu ʻOku Fakahaofí” (Ensign pe Liahona, Mē 2016, 77–80). Ko e hā ʻoku ueʻi koe ʻe heʻene pōpoakí ke ke fai ke fakamālohia ai ho fāmilí? (fakatefito hoʻo vakaí ki he konga ʻoku ui ko e “Ko Hono Fakahaofi Hotau Fāmilí”).

Vakai foki, Ngaahi Tefito ʻo e Ongoongoleleí, “Fāmilí,” Gospel Library; “”.

ʻĪnosi 1:1–18

Te u lava ʻo maʻu ʻa e fakamolemolé ʻi heʻeku ngāue ʻaki ʻa e tui kia Kalaisí.

Mahalo te ke fifili ʻi he taimi ʻe niʻihi pe kuo fakamolemoleʻi nai hoʻo ngaahi angahalá, neongo kuó ke fakatomala mei he ngaahi angahala ko iá. Ko e hā ha ngaahi fakakaukau ʻokú ke maʻu mei he ngaahi aʻusia ʻa ʻĪnosi ʻi he ʻĪnosi 1:1–8? Naʻe fakahaaʻi fēfē nai ʻe ʻĪnosi ʻene tui kia Sīsū Kalaisí kimuʻa peá ne maʻu ʻa e fakamolemolé pea ʻi he hili ʻene maʻu iá?

Seilomi–ʻAmenai

ʻI heʻeku feinga ke tauhi ʻa e ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá, te Ne tāpuekina au.

ʻOku fakatou fakamatalaʻi ʻe he ongo tohi ʻa Seilomi mo ʻAmenaí ʻa e fekauʻaki ʻa e anga māʻoniʻoní mo e tuʻumālié. Ko e hā ʻa e meʻa ʻokú ke ako mei he Seilomi 1:7–12; ʻAmenai 1:5–7, 12–18? ʻOku kehekehe fēfē nai ʻa e ngaahi fakaʻuhinga fakamāmani ʻo e tuʻumālié mei he fakaʻuhinga ʻa e ʻEikí? ʻOku tokoniʻi fēfē nai ʻe he ʻEikí ʻa Hono kakaí ke nau tuʻumālié? (vakai, ʻAlamā 37:13; 48:15–16).

ʻAmenai 1:25–26

“Haʻu kia Kalaisi, ʻa ia ko e Tokotaha Māʻoniʻoni ʻo ʻIsilelí.”

ʻOku faʻa ʻasi maʻu pē ʻa e fakaafe ke “Haʻu kia Kalaisí” ʻi he Tohi ʻa Molomoná. Ko hono moʻoní, ko e taha ʻo e ngaahi tefitoʻi taumuʻa ʻo e tohí ke fakaaʻu ʻa e fakaafe ko ʻení ki he tokotaha kotoa pē. ʻI hoʻo lau ʻa e ʻAmenai 1:25–26, ko e hā ha ngaahi foʻi lea pe ngaahi kupuʻi lea ʻokú ke maʻu ʻoku nau fakamatalaʻi ʻa e founga ke haʻu ai kia Kalaisí? Ko e hā te ke fai ke ke haʻu kakato ange ai kiate Iá?

ʻĪmisi
Ko e fakatahatahaʻi ʻe Molomona ʻa e ʻū lauʻi peleti koulá

Ko hono Fakatahatahaʻi ʻe Molomona ʻa e ʻŪ Lauʻi Peletí, tā fakatātaaʻi ʻe Jorge Cocco

Ngaahi Lea ʻa Molomona 1:1–8

ʻE ngāue ʻa e ʻOtuá ʻo fakafou ʻiate au ʻi heʻeku muimui ki Heʻene fakahinohinó.

Ko e ʻuhinga ʻe taha naʻe ueʻi ai ʻe he ʻEikí ʻa Molomona ke fakakau ʻa e ʻū lauʻi peleti iiki ʻa Nīfaí ʻi he Tohi ʻa Molomoná he naʻe ʻafioʻi ʻe he ʻOtuá ʻe mole ʻa e ʻuluaki laʻipeesi ʻe 116 naʻe ʻosi liliú (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 10; Kau Māʻoniʻoní, vōliume 1, vahe 5). Ko e hā ʻokú ke houngaʻia ai ʻi he muimui ʻa Molomona ki he fakahinohino ʻa e ʻEikí ke fakakau ʻa e ʻū tohi ko ʻení (kau ai ʻa e 1 Nīfai kia ʻAmenai)? Ko e hā ʻa e ngaahi ʻuhinga naʻe ʻomi ʻe Molomona ki hono fakakau kinautolú? (vakai, Ngaahi Lea ʻa Molomona 1:3–7). Ko e fē ha taimi kuó ke mamata ai ki he ngāue ʻa e ʻOtuá ʻoku fakafou ʻiate koe pe ko e niʻihi kehé?

Ke maʻu ha ngaahi fakakaukau lahi ange, vakai ki he makasini Liahona mo e Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú ʻi he māhina ní.

Ngaahi Fakakaukau ki hono Akoʻi ʻo e Fānaú

ʻĪnosi 1:1–5

Te u lava ʻo talanoa ki he Tamai Hēvaní ʻi he lotu.

  • Te ke tokoniʻi fēfē nai hoʻo fānaú ke mahuʻingamālie ange ʻenau lotú? Fakakaukau ke fakaʻaliʻali ange ha fakatātā ʻo e lotu ʻa ʻĪnosí; tuku ke nau fakamatalaʻi ʻa e meʻa ʻoku nau mamata ki aí. Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke kuikui honau matá pea fakakaukauloto ʻoku nau talanoa mata ki he mata mo e Tamai Hēvaní. Ko e hā ʻa e meʻa te nau fie talanoa ki aí? Ko e hā nai ha meʻa te Ne fie folofola ʻaki kiate kinautolu?

  • ʻI hoʻo lau leʻolahi ʻa e ʻĪnosi 1:1–5, ʻe lava ke fakatātaaʻi ʻe he fānau īkí ʻa ʻĪnosi, ʻaki ʻenau fakafaivaʻi ʻa e tuli manú, tūʻulutui ke lotú, mo e alā meʻa peheé. ʻE lava ke fakafanongo ʻa e fānau lalahi angé ki ha foʻi lea pe kupuʻi lea ʻokú ne fakamatalaʻi ʻa e ngaahi lotu ʻa ʻĪnosí. Ko e hā ʻoku talamai ʻe he ngaahi lea ko ʻení fekauʻaki mo e ngaahi lotu ʻa ʻĪnosí? Vahevahe haʻo aʻusia ki ha taimi naʻe “holi tuʻu” ai ho laumālié pea ke “tangi” ki he ʻEikí (ʻĪnosi 1:4).

ʻĪmisi
fāmili ʻoku nau lotu

ʻI heʻetau hoko ko e fānau ʻa e ʻOtuá, te tau lava ʻo lotu ki heʻetau Tamai Hēvaní.

ʻĪnosi 1:2–16

ʻOku fanongo mai ʻa e Tamai Hēvaní mo tali ʻeku ngaahi lotú.

  • Te ke tokoniʻi fēfē nai hoʻo fānaú ke mahino kiate kinautolu ʻe fanongo mai ʻa e Tamai Hēvaní mo tali ʻenau ngaahi lotú? Fakakaukau ke fakaafeʻi ke nau lisi ha ngaahi meʻa ʻoku nau faʻa lotua. Te ke lava leva ʻo tokoniʻi ke nau ʻilo ʻa e meʻa naʻe lotua ʻe ʻĪnosí ʻi he ʻĪnosi 1:2, 9, 13–14, mo e 16 (vakai foki, “Vahe 11: Ko ʻĪnosi,” Ngaahi Talanoa ʻo e Tohi ʻa Molomoná, 30–31).

    Ko e hā ʻa e ngaahi ola ʻo e ngaahi lotu ʻa ʻĪnosí? (vakai, veesi 6, 9, 11).

    Ko e hā ʻoku tau ako mei he aʻusia ʻa ʻĪnosí fekauʻaki mo e founga ke fakaleleiʻi ai ʻetau lotú?

  • Hivaʻi fakataha ha foʻi hiva fekauʻaki mo e lotú, hangē ko e “Lotu ʻa ha Kiʻi Tamasiʻi” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 6). Mahalo naʻa lava ke hiki ʻe he fānaú honau nimá ki ʻolunga ʻi he taimi kotoa pē ʻoku nau fanongo ai ki he foʻi lea “lotu” pe ko ha toe foʻi lea ʻoku toutou lea ʻaki. Talanoa ki hoʻo fānaú fekauʻaki mo ha niʻihi ʻo e ngaahi founga kuo tali ai ʻe he Tamai Hēvaní hoʻo ngaahi lotú.

Ngaahi Lea ʻa Molomona 1:3–8

Te u lava ʻo tāpuekina ʻa e niʻihi kehé ʻi he taimi ʻoku ou fakafanongo ai ki he Laumālie Māʻoniʻoní.

  • Naʻe muimui ʻa Molomona ki he fakahinohino ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ke fakakau ʻa e ʻū lauʻi peleti iiki ʻa Nīfaí ʻi he Tohi ʻa Molomoná. Ko e meʻa kotoa pē kuo tau ako ʻi he Tohi ʻa Molomoná ʻi he taʻu ní kuo tau maʻu koeʻuhí he naʻe fili ʻa Molomona ke fakafanongo ki he Laumālié. Te ke tokoniʻi fēfē nai hoʻo fānaú ke nau ako fekauʻaki mo e fakafanongo ki he Laumālié? Fakaafeʻi ke nau taufetongi ʻi hono lau ʻa e ngaahi veesi mei he Ngaahi Lea ʻa Molomona 1:3–8. Te mou lava ʻo talanoa fekauʻaki mo e meʻa ʻoku nau ako mei he veesi takitaha. ʻE lava leva ʻe hoʻo fānaú ʻo:

    • Vahevahe ʻa e meʻa kuo nau ako mei he ngaahi talanoa ʻi he Tohi ʻa Molomoná ʻi he taʻu ní (ʻe ala tokoni ʻa e ʻū fakatātā mei he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Aú ke nau manatuʻi).

    • Hivaʻi fakataha ha foʻi hiva fekauʻaki mo e Laumālie Māʻoniʻoní.

    • Talanoa fekauʻaki mo ha ngaahi aʻusia ʻa ia naʻe tataki ai kinautolu ʻe he Laumālié ke nau fai ha meʻa naʻe faitāpuekina ai ha taha kehe.

Ke maʻu ha ngaahi fakakaukau lahi ange, vakai ki he tatau ʻo e māhiná ni ʻo e makasini Ko e Kaumeʻá.

ʻĪmisi
Ko e lotu ʻa ʻĪnosí

Ko e Lotu ʻa ʻĪnosí, tā fakatātaaʻi ʻe Robert T. Barrett

Paaki