Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au 2024
21–27 ʻOkatopa: “ʻOku ʻIkai Lava Ke ʻI Ai ha Kakai ʻOku Lahi Hake ʻEnau Fiefiá.” 3 Nīfai 27–4 Nīfai


“21–27 ʻOkatopa: ʻʻOku ʻIkai Lava ke ʻI Ai ha Kakai ʻOku Lahi Hake ʻEnau Fiefiá.’ 3 Nīfai 27–4 Nīfai,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e ʻApí mo e Lotú: Tohi ʻa Molomoná 2024 (2023)

“21–27 ʻOkatopa. 3 Nīfai 27–4 Nīfai,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e ʻApí mo e Lotú: 2024 (2023)

ʻĪmisi
ko hono akoʻi ʻe Sīsū kuo Toetuʻú ʻa e kakaí

21–27 ʻOkatopa: “ʻOku ʻIkai Lava Ke ʻI Ai ha Kakai ʻOku Lahi Hake ʻEnau Fiefiá”

3 Nīfai 274 Nīfai

Ko e ngaahi akonaki ʻa Sīsū Kalaisí ʻoku laka hake ia ʻi ha ngaahi fakakaukau fakaʻofoʻofa pē ke fakalaulauloto ki ai. ʻOku fakataumuʻa ia ke nau ueʻi kitautolu ke tau hoko ʻo hangē ko Iá. ʻOku fakahaaʻi ʻe he tohi 4 Nīfaí ʻa e founga ʻe lava ai ʻe he ongoongolelei ʻa e Fakamoʻuí ʻo liliu fakaʻaufuli ʻa e kakaí. Hili ʻa e ngāue fakafaifekau taimi nounou ʻa Sīsuú, naʻe ngata ʻa e lauisenituli ʻo e fakakikihí ʻi he vahaʻa ʻo e kau Nīfaí mo e kau Leimaná. Naʻe hoko ha ongo puleʻanga kuo ʻiloa ʻi he māvahevahé mo e hīkisiá ʻo “nau taha pē, ko e fānau ʻa Kalaisi” (4 Nīfai 1:17), pea naʻe kamata ke nau “meʻa taha ʻaki ʻenau ngaahi meʻa kotoa pē” (4 Nīfai 1:3). Ko e “ʻofa ʻa e ʻOtuá … naʻe ʻi he loto ʻo e kakaí,” pea “ʻikai lava ke ʻi ai ha kakai ʻoku lahi hake ʻenau fiefiá ʻi he kakai kotoa pē kuo fakatupu ʻe he toʻukupu ʻo e ʻOtuá” (4 Nīfai 1:15–16). Ko e founga ʻeni naʻe liliu ai ʻe he ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí ʻa e kakai Nīfaí mo e kakai Leimaná. ʻOku nau liliu fēfē nai koé?

Ngaahi Fakakaukau ki he Ako ʻi ʻApí mo e Lotú

3 Nīfai 27:1–12

ʻOku ui ʻa e Siasi ʻo Sīsū Kalaisí ʻi Hono huafá.

ʻI he kamata ke fokotuʻu ʻe he kau ākonga ʻa e Fakamoʻuí ʻa Hono Siasí ʻi he fonuá kotoa, naʻe ʻohake ai ha fehuʻi, ʻa ia ne ngali hangē ia ko ha meʻa siʻi pē ki ha kakai ʻe niʻihi—ko e hā ʻa e hingoa ʻoku totonu ke ui ʻaki ʻa e Siasí? (vakai, 3 Nīfai 27:1–3). Ko e hā ha meʻa ʻokú ke ako fekauʻaki mo e mahuʻinga ʻo e hingoa ko ʻení mei he tali ʻa e Fakamoʻuí ʻi he 3 Nīfai 27:4–12?

Naʻe fakahā ʻe he Fakamoʻuí ʻa e hingoa ʻo Hono Siasí ʻi he kuonga ní ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 115:4. Fakalaulauloto ki he foʻi lea takitaha ʻi he hingoa ko iá. ʻOku tokoniʻi fēfē nai kitautolu ʻe he ngaahi leá ni ke tau ʻilo ko hai kitautolu, ko e hā ʻoku tau tui ki aí, pea mo e founga ʻoku totonu ke tau ngāue aí?

Vakai foki, Russell M. Nelson, “Ko e Hingoa Totonu ʻo e Siasí,” Liahona, Nōvema 2018, 87–89; “ʻOku Fakahā ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e Hingoa ʻo Hono Siasí mo ʻEne Tokāteliné” (vitiō), Gospel Library.

3 Nīfai 27:10–22

ʻOku langa ʻa e Siasi ʻo Sīsū Kalaisí ʻi Heʻene ongoongoleleí.

Hili hono fakamatalaʻi ʻe he Fakamoʻuí kuo pau ke “langa ʻa [Hono] Siasí ʻi [Heʻene] ongoongoleleí” (3 Nīfai 27:10), naʻá Ne fakamatalaʻi leva ʻa ʻEne ongoongoleleí. Te ke fakamatalaʻi fakanounou fēfē nai ʻa e meʻa naʻá Ne folofola ʻaki ʻi he 3 Nīfai 27:13–22? Fakatatau ki he fakaʻuhinga ko ʻení, ko e hā hono ʻuhinga ki he Siasí—pea mo koe—ke langa ʻi Heʻene ongoongoleleí?

Lekooti ʻa e meʻa ʻokú ke akó. Fakatokangaʻi ange ʻa e meʻa naʻe akoʻi ʻe he Fakamoʻuí ki Heʻene kau ākongá ʻi he 3 Nīfai 27:23–26. Ko e hā e ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai ke tauhi ha lekooti ʻo e ngaahi aʻusia fakalaumālié? Ko e hā ʻokú ke ongoʻi ʻoku ueʻi koe ke ke lekooti ʻi hoʻo ako ʻa e ngāue fakafaifekau ʻa e Fakamoʻuí ʻi he 3 Nīfaí?

3 Nīfai 28:1–11

“Ko e hā ʻa e meʻa ‘oku mou fiemaʻú?”

Ko e hā te ke lea ʻaki kapau ʻe fehuʻi atu ʻe he Fakamoʻuí, ʻo hangē ko ʻEne fehuʻi ki Heʻene kau ākongá, “Ko e hā ʻa e meʻa ʻoku mou fiemaʻu meiate aú?” (3 Nīfai 28:1). Fakakaukau ki heni ʻi hoʻo lau ‘a e 3 Nīfai 28:1–11. Ko e hā ʻokú ke ako fekauʻaki mo e ngaahi holi ʻo e loto ʻo e kau ākongá mei heʻenau ngaahi tali ki Heʻene fehuʻí? ʻOku liliu fēfē nai hoʻo ngaahi holí ʻi hoʻo moʻui ʻaki ʻa e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí?

ʻOku faʻa fakahaaʻi ʻe he ngaahi himí ʻa e ngaahi holi ʻo e lotó—ko e “Fakatapuʻi Au” ko ha sīpinga lelei ia (Ngaahi Himí, fika 64). Fakakaukau ke kumi ha himi ʻokú ne fakahaaʻi e ngaahi holi ho lotó.

3 Nīfai 29–30

Ko e Tohi ʻa Molomoná ko ha fakaʻilonga ia kuo fakahoko e ngāue ʻa e ʻOtuá ʻi he ngaahi ʻaho kimui ní.

Fakakaukau ki ha ngaahi fakaʻilonga ʻokú ke ʻiloʻi ai ʻe hoko ha meʻa. Hangē ko ʻení, ʻokú ke ʻilo fēfē nai ʻe tō mai ha ʻuha pe ko e liliu ʻa e faʻahitaʻú? Fakatatau ki he 3 Nīfai 29:1–3, ʻokú ke ʻiloʻi fēfē nai “kuo kamata hono fakahoko” ʻa e ngāue ʻa e ʻOtuá ki hono tānaki fakataha Hono kakaí? (vakai foki, 3 Nīfai 21:1–7). Te ke lava foki ʻo fakatokangaʻi ʻi he 3 Nīfai 29:4–9, ʻa e ngaahi meʻa ʻe fakaʻikaiʻi ʻe he kakaí ʻi hotau kuongá. ʻOku fakamālohia fēfē nai ʻe he Tohi ʻa Molomoná hoʻo tui ki he ngaahi meʻa ko ʻení?

4 Nīfai 1:1–18

ʻĪmisi
fakaʻilonga seminelí
Ko e muimui ki he ngaahi akonaki ʻa Sīsū Kalaisí ʻoku iku ia ki he uouangatahá mo e fiefiá.

Naʻe mei fēfē nai ke moʻui ʻi he ngaahi taʻu hili e ʻaʻahi mai ʻa e Fakamoʻuí? ʻI hoʻo ako ʻa e 4 Nīfai 1:1–18, fakakaukau ke lisi ʻa e ngaahi tāpuaki naʻe maʻu ʻe he kakaí. Te ke lava foki ʻo fakaʻilongaʻi pe hiki ʻa e ngaahi fili naʻa nau faí ʻa ia naʻe tokoni ke nau maʻu ʻa e moʻui mohu tāpuekina ko ʻení. Ko e hā e meʻa naʻe akoʻi ange ʻe Sīsū kiate kinautolú ʻa ia kuó ne ueʻi fakalaumālie kinautolu ki heʻenau ngaahi fili māʻoniʻoní? Ko ha ngaahi sīpinga ʻeni ʻe niʻihi, ka te ke ala maʻu mo ha ngaahi sīpinga kehe: 3 Nīfai 11:28–30; 12:8–9, 21–24, 40–44; 13:19–21, 28–33; 14:12; 18:22–25.

Fakalaulauloto ki he meʻa te ke lava ʻo fai ke tokoni ki ho fāmilí, uōtí, pe koló ke nau moʻui uouangataha mo fiefia lahi angé. Ko e hā ha meʻa te ke lava ʻo fai ke tokoni ke ikunaʻi ʻa e ngaahi ʻā vahevahé pea hoko moʻoni ʻo “uouangataha” mo e fānau kehe ʻa e ʻOtuá? Ko e hā ha ngaahi akonaki ʻa Sīsū Kalaisi ʻokú ne tokoniʻi koe ke ke ikunaʻi ʻa e taumuʻa ko ʻení?

Ko e meʻa fakamamahí, naʻe iku tō ʻa e sosaieti ʻo Saione ʻoku fakamatalaʻi ʻi he 4 Nīfaí ki he faiangahalá. ʻI hoʻo lau ʻa e 4 Nīfai 1:19–49, kumi ki he ngaahi tōʻonga fakakaukau mo e ʻulungaanga naʻe fakangata ai ʻenau fiefiá mo e uouangatahá. Ko e hā te ke lava ʻo fai ke taʻofi ʻa e ngaahi tōʻonga fakakaukau pe ʻulungaanga ko ʻení?

Vakai foki, Mōsese 7:18; D. Todd Christofferson, “Ngaahi Sōsaieti Tuʻuloa,” Liahona, Nōvema 2020, 32–35; Reyna I. Aburto, “ʻI he Loto Taha,” Liahona, Mē 2018, 78–80.

Ke maʻu ha ngaahi fakakaukau lahi ange, vakai ki he makasini Liahona mo e Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú ʻi he māhina ní.

Ngaahi Fakakaukau ki hono Akoʻi ʻo e Fānaú

3 Nīfai 27:3–8

ʻOku ou kau ki he Siasi ʻo Sīsū Kalaisí.

  • Ke fakafeʻiloaki ʻa e mahuʻinga ʻo e huafa ʻo e Siasi ʻo Sīsuú, talanoa mo hoʻo fānaú fekauʻaki mo honau ngaahi hingoá. Ko e hā e ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai hotau ngaahi hingoá? Hili iá te mou lava leva ʻo lau fakataha ʻa e 3 Nīfai 27:3 ʻo kumi ʻa e fehuʻi naʻe maʻu ʻe he kau ākonga ʻa Sīsuú. Tokoniʻi hoʻo fānaú ke nau kumi ʻa e talí ʻi he 3 Nīfai 27:5–8. Ko e hā e ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai ʻa e hingoa ʻo e Siasí?

  • Te ke lava foki ʻo tokoniʻi hoʻo fānaú ke nau fakakaukau ki ha ngaahi kulupu kehekehe ʻoku nau kau ki ai, hangē ko ha fāmili pe ko ha kalasi ʻi he Palaimelí. Fehuʻi ange pe ko e hā e meʻa ʻoku nau saiʻia ai ʻi heʻenau kau ki he kulupu takitaha. Te mou lava leva ʻo hivaʻi fakataha ʻa e “Ko e Siasi ʻo Sīsū Kalaisí” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 48) pea talanoa ki he ʻuhinga ʻokú ke houngaʻia ai ʻi hoʻo kau ki he Siasi ʻo e Fakamoʻuí.

3 Nīfai 27:13–16

ʻOku langa ʻa e Siasi ʻo Sīsū Kalaisí ʻi Heʻene ongoongoleleí.

  • Naʻe fakamatala fakanounouʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻa ʻEne ongoongoleleí ʻi he 3 Nīfai 27. Te ke lava ʻo fakamatalaʻi ki hoʻo fānaú ʻoku ʻuhinga ʻa e foʻi lea ongoongoleleí ki he “ongoongo ʻoku lelei.” Ko e hā ha ongoongo lelei ʻoku tau maʻu ʻi he 3 Nīfai 27:13–16? Fakaʻaongaʻi ʻa e peesi ʻekitivitī ki he uike ní ke akoʻi ʻoku langa ʻa e Siasi ʻo e Fakamoʻuí ʻi Heʻene ongoongoleleí.

3 Nīfai 27:30–31

ʻOku fiefia ʻa e Tamai Hēvaní ʻi he taimi ʻoku foki ange ai ʻEne fānaú kiate Iá.

  • Fakakaukau ke vaʻinga ʻi ha foʻi vaʻinga ʻoku toitoi ai ha taha pea feinga ha niʻihi kehe ke nau kumi ia. ʻE lava ke iku ʻeni ki ha fepōtalanoaʻaki fekauʻaki mo e fiefia ʻoku tau ongoʻi ʻi he taimi ʻoku maʻu ai ha taha naʻe mole. Hili hono lau ʻa e 3 Nīfai 27:30–31, te ke lava ʻo talanoa kau ki he founga ke fetokoniʻaki ai ke nofo ofi ki he Tamai Hēvaní koeʻuhí he “ʻikai ke mole [ha] toko taha.”

4 Nīfai

ʻOku ou maʻu ʻa e fiefiá ʻi he muimui kia Sīsū Kalaisí.

  • Ke tokoniʻi hoʻo fānaú ke nau ako ki he fiefia ʻa e kakai ʻoku fakamatalaʻi ʻi he 4 Nīfaí, te ke lava ʻo fakaʻaliʻali ange ha ʻū fakatātā ʻo ha kakai fiefia. Hili iá, ʻi hoʻomou lau fakataha ʻa e veesi 2–3 mo e 15–17 (pe “Vahe 48: Ko e Melinó ʻi ʻAmelika, ” Ngaahi Talanoa ʻo e Tohi ʻa Molomoná, 136–37), te nau lava ʻo tuhu ki he ʻū fakatātaá ʻi he taimi ʻoku mou aʻu ai ki ha meʻa ʻi he talanoá ʻokú ne ʻomi ʻa e fiefiá.

  • Ke tokoniʻi hoʻo fānaú ke nau akoako fakahoko ʻa e meʻa ʻoku akoʻi ʻi he 4 Nīfai 1:15–16, te ke lava ʻo ʻoange ha ngaahi tūkunga ʻoku feʻiteʻitani ai ha kakai. Fakaafeʻi ke nau fakatātaaʻi pe naʻe mei fēfē nai ʻa e tūkungá kapau te tau maʻu ʻa e “ʻofa ʻa e ʻOtuá” ʻi hotau lotó.

Ke maʻu ha ngaahi fakakaukau lahi ange, vakai ki he makasini Ko e Kaumeʻá ʻo e māhina ní.

ʻĪmisi
Ko e talanoa ‘a Sīsū mo e kau ākonga Nīfai ʻe toko tolú

Ko Kalaisi mo e Kau Ākonga Nīfai ʻe Toko Tolú, tā fakatātā ʻa Gary L. Kapp

Paaki