“21–27 ni Jiulai: Ko Koya Sa Soli Vakalevu Vua Ena Gadrevi Vakalevu Mai Vua’: Vunau kei na Veiyalayalati 81–83,” Lako Mai, Mo Muri Au—Me Baleta na iTikotiko kei na Lotu: Vunau kei na Veiyalayalati 2025 (2025)
“Vunau kei na Veiyalayalati,” Lako Mai, Mo Muri Au—Me Baleta na iTikotiko kei na Lotu: 2025
21–27 ni Jiulai: “Ko Koya Sa Soli Vakalevu Vua Ena Gadrevi Vakalevu Mai Vua”
Vunau kei na Veiyalayalati 81–83
Ena Maji ni 1832, a kacivi Jesse Gause kina na Turaga me dua na daunivakasala vei Josefa Simici ena Mataveiliutaki ni Matabete Levu (sa kilai tu nikua me Mataveiliutaki Taumada). Na Vunau kei na Veiyalayalati 81 e dua na ivakatakila vei Baraca Gause me baleta na nona veikacivi vou. Ia a sega ni veiqaravi ena yalodina o Jesse Gause, sa mani kacivi kina o Frederick G. Williams me sosomitaki koya. Na yacai Baraca Williams e sa sosomitaka na yacai Baraca Gause ena ivakatakila.
Ena vaka beka me dua na ka lailai oya, ia sa vakaibalebaletaka e dua na dina bibi: e vuqa na ivakatakila ena Vunau kei na Veiyalayalati era vagolei vakatabakidua kina so na tamata, ia eda rawa sara ga ni vakasaqara e veigauna na sala eso me ra yaga kina vei keda (raica na 1 Nifai 19:23). Ni da wilika na ivakasala ni Turaga vei Frederick G. Williams me “vakaukauwataka na duru sa malumalumu,” e rawa ni da vakasamataki ira na tamata eda na rawa ni vaqaqacotaki ira (Vunau kei na Veiyalayalati 81:5). Nida wilika na veisureti ni Turaga vei ira na lewe ni United Firm se Kabani Cokovata me ra “vauci [ira] ena veiyalayalati oqo,” sa rawa nida vakasamataka na noda dui veiyalayalati. Ka rawa nida wilika na Nona yalayala, “Au sa vauci ni dou muria na noqu vosa,” me vaka ga e vosa tiko vei keda o Koya (Vunau kei na Veiyalayalati 82:10, 15). E rawa ni da cakava oqo baleta, me vaka sa tukuna na Turaga, “Na veika au sa tukuna vua e dua au sa tukuna vei [kemuni] kece” (tikina e 5).
Raica na “Newel K. Whitney and the United Firm,” “Jesse Gause: Counselor to the Prophet,” ena Revelations in Context, 142–47, 155–57.
Vakasama eso ni Vuli ena iTikotiko vakakina ena Lotu
Vunau kei na Veiyalayalati 81:4–5; 82:18–19
“Ko na cakava kina na ka e uasivi duadua vei ira na tamata.”
Ena vica na tikina ena Vunau kei na Veiyalayalati 81–83, e sureti keda kina na Turaga me da vukei ira na vakaleqai tu wavoliti keda. Vakasamataka mo makataka na veitikina oqo ni o kunea rawa. E dua na ivakaraitaki kilai levu duadua e tiko ena Vunau kei na Veiyalayalati 81:4–5. Oqo e so na taro me vukei iko mo vakasamataka vakatitobu na veitikina oqori:
-
Na cava eso na sala e rawa ni “malumalumu” kina e dua na tamata? Na cava na kena ibalebale me da “vukei” ira? Na gauna cava beka a vukei au kina na nodra veiqaravi Vakarisito na tani ni’u vakila tu na malumalumu?
-
Na cava e rawa ni vakavuna na liga ni dua na tamata me “wadamele”? Me’u na “laveta cake” vakacava na liga oqori?
-
Na cava beka na ibalebale ni “duru sa malumalumu”? Me ra na vakaukauwataki beka vakacava?
E cakava vakacava vei iko na iVakabula na veika oqo?
Na vulici beka ni tikina oqo e sa kauta mai ki na vakanananu e dua o rawa ni “vukea,” “laveta,” se “vakaukauwataka.” Na cava o na cakava mo veiqaravi kina vua na tamata oqori?
Na cava tale o vulica me baleta na veiqaravi vei ira na tani ena Vunau kei na Veiyalayalati 82:18–19? E rawa talega mo sarava na vidio “Teachings of Thomas S. Monson: Rescuing Those in Need” (Gospel Library). Era a vakaraitaka vakacava na lewe ni tabanalevu i Bisopi Monson na ka era vakavulica na veitikina oqo?
Raica talega na Jekope 2:17–19; Mosaia 18:8–9; “Works of God” (vidio), ChurchofJesusChrist.org.
Vunau kei na Veiyalayalati 82:3
Sa solia vakalevu vei au na iVakabula ka gadreva vakalevu mai vei au.
Na wiliki ni tikina oqo ena rawa ni uqeti iko mo railesuva na veika sa solia vei iko na Kalou—na veivakalougatataki vakayago ka vakayalo ruarua. Nanuma tiko oqo ni o wilika na vo ni wase 82. Na cava o vakila ni gadreva vei iko na Kalou?
Raica talega “Na iSolisoli Sa Soli Mai,” Sere ni Lotu, naba 128.
Vunau kei na Veiyalayalati 82:8–10
Na ivunau sa ivakadinadina ni loloma ni Kalou vei keda.
Kevaka o iko se dua tale o kila sa bau vakananuma tu na cava e solia kina na Turaga e vuqa sara na ivakaro, na Vunau kei na Veiyalayalati 82:8–10 e rawa ni veivuke. Na raititobu cava ena veitikina oqo ena rawa ni vukei iko mo vakamacalataka vua e dua se cava o digitaka kina mo muria na ivunau ni Turaga? Na cava o rawa ni vakatauvatana ki na ivakaro ena rawa ni veivuke? E rawa ni o kunea na ikuri ni raititobu eso ena Vunau kei na Veiyalayalati 1:37–38; 130:20–21 kei na vidio na “Blessed and Happy Are Those Who Keep the Commandments of God” (Gospel Library). Na cava soti o sa sotava e sa vakavulici iko mo raica na ivakaro me veivakalougatataki?
Vakasamataka mada eso na ivakaro sa solia vei iko na Kalou. Na cava era sa vakavulica vei iko na ivakaro oqo me baleti Koya kei na Nona lewa? (raica na tikina e 8). E sa tarai vakacava na nomu bula ena nomu maroroya na ivakaro oqo?
Na cava o sa vulica me baleta na Turaga mai na tikina e 10? Na cava o nanuma e kena ibalebale na Turaga me “vauci”? (raica talega na tikina e 15).
Sa maroroya vakacava na Turaga na Nona yalayala ena nomu bula? Na cava o rawa ni kaya vua e dua e sega ni vakauqeti me maroroya na ivunau baleta ni ra se bera ni ciqoma na veivakalougatataki era a nuitaka tu? O kunea beka e dua na raititobu veivukei ena itukutuku nei Elder D. Todd Christofferson “Na Keda iSema ni Veiwekani kei na Kalou”? Liaona, Me 2022, 78–80).
Raica talega na Topics and Questions, “Commandments,” Gospel Library.
Vunau kei na Veiyalayalati 82:10
E vakalougatataki keda na Turaga ena Nona sala veivakurabuitaki vakai Koya.
A talanoataka o Sisita Virginia H. Pearce, a lewe eliu ni Mataveiliutaki Raraba ni Goneyalewa, me baleta e dua na marama ka lomaleqataki iratou vakalevu na luvena eratou a cakava tiko na digidigi tawadodonu. Ena taqaya, a tovolea o koya na veika kece e rawa ni vakasamataka me vakasaqara kina na veivakalougatataki ni Turaga ena vukudratou. Me ikuri ni masu vagumatua, a biuta okoya e dua na takete namaki ni kena talevi wasoma cake na valetabu ka a yalodei ni na rokova na solibula matalia oqo na Turaga ena kena veisautaki na yalodratou na luvena. A ripotetaka na marama oqo:
“Ni oti e tini na yabaki ni kena talevi wasoma cake na valetabu kei na dau masu tikoga, e ka ni rarawa me’u kaya ni se sega ga ni veisau na nodratou digidigi na luvequ. …
“Ia o au sa vakakina. Au sa dua tani tale na marama. … E sa malumu cake sara na yaloqu. Au sa vakasinaiti tu ena yalololoma. Au sa rawa ni cakava e levu cake na ka ka’u sa galala mai na rere, nuiqawaqawa, cala, beitaki, kei na taqaya. Au sa solia yani na iyalayala ni noqu gauna, ka’u sa rawa kina ni waraka na Turaga. Ka’u sotava na ivakaraitaki wasoma ni kaukauwa ni Turaga. E dau tala mai o Koya na loloma uasivi, na itukutuku lalai eso ka vakadinadinataka na nona lomani au kei iratou na luvequ. Sa veisau na noqu nanamaki. Mai na noqu a namaka tiko me ratou veisau na luvequ, ia oqo au sa namaka ga na yalololoma wasoma oqo ka’u sa vakasinaiti kina ena vakavinavinaka ena vukudratou. …
“Sa veisau na noqu masu. Au vakaraitaka vakalevu cake na loloma ka’u sa vakavinavinaka vakalevu cake. … E dau cakacaka na Turaga ena veisala talei, ka’u sa vakasinaiti vakaidina sara ena vakacegu e uasivita na ka kecega e kilai rawa” (ena “Prayer: A Small and Simple Thing,” Ena iTutu ni Vunau [2017], 288–89).
“Me ra na qaravi kina na dawai kei na luveniyali.”
Ena Epereli 1832, me vaka a vakaroti mai vua na Turaga, a lakova o Josefa Simici voleka ni 800 na maile me laki sikovi ira na Yalododonu era a vakasoqoni vata mai Missouri (raica na Vunau kei na Veiyalayalati 78:9). Ni tiko voli e kea, a sikova o koya e dua na itikotiko ka ra susugi ira duadua tiko kina na luvedra e vica na yada. A maliwai ira o Phebe Peck kei Anna Rogers, ka kilai rau vakavoleka sara na parofita. E Missouri e na 1830 vakacaca, na lawa ni matanitu a yalana na nodra dodonu na yada ki na iyau ni watidra era sa mate. Na cava o vulica mai na wase 83 baleta na nanuma ni Turaga me baleti ira na yada kei na luveniyali? O kila beka e dua ena ituvaki oqo ka na yaga vua na nomu loloma se veikauwaitaki? Na cava eso na sala o rawa ni wasea kina na veika sa tu vei iko vei ira na yada, luveniyali, tina sega ni vakawati, kei ira tale eso era vakaleqai tu?
Raica talega na Aisea 1:17; Jemesa 1:27.
Vakasama eso ni Nodra Vakatavulici na Gonelalai
Vunau kei na Veiyalayalati 81:3
Au rawa ni masu “vakadomoilevu kei na masu ni [yaloqu].”
-
Ni o wilika na Vunau kei na Veiyalayalati 81:3 vata kei ira na luvemu, vukei ira me ra vakasamataka na duidui ni masu “ena matanalevu” kei na “tikina vuni” ena vanua e rawa ni ra masu kina. E rawa talega ni o vakarogoca se lagata vata kei ira e dua na serenilotu me baleta na masu, me vaka “Na Masu Lo” (Sere ni Lotu, naba 82). Veiwaseitaka e dua na ka mai na serenilotu e vakavulica e dua na dina bibi me baleta na masu. E rawa talega ni o veivosakitaka na vosa ena vakarokoroko vua na Tamada Vakalomalagi.
-
Me vakauqeti ira na luvemu me ra masu e yalodra, e rawa ni o solia vei ira na uto pepa ka sureti ira me ra droinitaka se vola e dua na ka era vinakata me ra masulaka vua na Tamada Vakalomalagi. Vakadinadinataka ni kila tu na Tamada Vakalomalagi na veika eda vakasamataka tiko ka vakila ka rawa ni rogoca o Koya na noda masu kevaka sara mada ga eda sega ni cavuta e cake. E rawa ni o wasea vei ira e dua na gauna o a masu kina e yalomu ka rogoci iko na Tamada Vakalomalagi.
Vunau kei na Veiyalayalati 81:5
E vinakata na Turaga me’u vukei ira na vakaleqai tu.
-
Droinitaka vata kei ira na luvemu, na iyaloyalo eso ni liga kei na duru, ka kerei ira me ra vaqara na veitiki ni yago oqo ena Vunau kei na Veiyalayalati 81:5. Na cava e kerea tiko vei keda na Turaga me da cakava ena tikina oqo? Sa rawa mo veiwaseitaka e so na sala era sa vakaukauwataki iko kina na tamata ni o vakila na “malumalumu.” Na vidio “Pass It On” (ChurchofJesusChrist.org) e rawa ni solia vei ira na luvemu na vakasama eso me baleta na ivakarau ni nodra qaravi ira na tanii. Sa rawa mo ni lagata talega e dua na sere me baleta na veiqaravi, me vaka “Na Cakavinaka?” (Serenilotu, naba. 131). Vakasamataka mo vukei ira na luvemu me ra cakava e dua na ituvatuva me vukea e dua mada ga na tamata e vakaleqai tu ena macawa oqo.
-
E rawa talega ni o vakayagataka na iyaloyalo se vidio me talanoataka na italanoa rawarawa eso ni nona qaravi ira na tani o Jisu Karisito (raica na iyaloyalo ena ituvatuva oqo; iVola ni iYaloyalo Vakosipeli, naba. 41, 42, 46, 47, 55; se dua na Bible Videos ena Gospel Library). E rawa vakacava ni da muria na ivakaraitaki ni iVakabula ena nodra vukei na tani?
Vunau kei na Veiyalayalati 82:10
Sa yalataka na Tamada Vakalomalagi na veivakalougatataki ni’u segata me’u talairawarawa Vua.
-
O iko kei ira na luvemu e rawa ni raica ena Vunau kei na Veiyalayalati 82:8–10 me baleta na isau ni taro “Na cava e solia kina vei keda na Tamada Vakalomalagi na ivakaro?” O na vinakata beka mo vukei ira na luvemu me ra vakasamataka na ivakaraitaki eso ni Nona ivakaro (raica, me kena ivakaraitaki, Lako Yani 20:4–17; Maciu 22:37–39; Vunau kei na Veiyalayalati 89:5–17). Ena rawa ni veivuke kevaka o kunea se droinitaka kei ira na luvemu eso na iyaloyalo me matataka eso vei ira qori. E vakaraitaka vakacava na Nona loloma vei keda na ivakaro ni Tamada Vakalomalagi?
-
De dua beka na qito rawarawa ena vukei ira na luvemu me ra raica na ivakaro ni Kalou me veivakalougatataki, sega ni icolacola. E dua na gone e rawa ni solia na idusidusi me vukea e dua tale, e vakamatabokotaki, me cakava e dua na ka me vaka na sandwich se droinitaka e dua na iyaloyalo. Vakasamataka e dua na ka marautaki ka bulabula! Qai veivosakitaka ena rawa vakacava na ivunau ni Kalou e vaka na ivakasala ni qito.