Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 2021
30 ʻAokosi–5 Sepitema. Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 94–97: “Ki hono Fakamoʻui ʻo Saione”


“30 ʻAokosi–5 Sepitema. Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 94–97: ‘Ki hono Fakamoʻui ʻo Saione,’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 2021 (2020)

“30 ʻAokosi–5 Sepitema. Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 94–97,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: 2021

ʻĪmisi
Temipale Ketilaní

Temipale Ketilaní, tā ʻe Al Rounds

30 ʻAokosi–5 Sepitema

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 94–97

“Ki hono Fakamoʻui ʻo Saione”

Ko e hā ha ngaahi tefitoʻi moʻoni mo e tokāteline ʻoku mahuʻinga kiate koe ʻi hoʻo ako e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 94–97? Fakapapauʻi ke lekooti e ngaahi ongo ʻokú ke maʻú.

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

ʻI he taimi naʻe fekauʻi ai ʻe he ʻEikí ʻa Mōsese ke ne langa ha tāpanekalé, naʻá Ne fakahā kia Mōsese ke “ngaohi ʻa e meʻa kotoa pē ʻo fakatatau ki hono fakatātā naʻe fakahā kiate [ia] ʻi he moʻungá” (Hepelū 8:5; vakai foki, ʻEkesōtosi 25:8–9). Naʻe pau ke hoko e tāpanekalé ko e senitā ʻo e nofoʻanga kemi ʻo ʻIsilelí ʻi he maomaonganoá (vakai, Nōmipa 2:1–2). Naʻe fekauʻi ʻe he ʻOtuá kimui ange ʻa Solomone mo hono kakaí ke langa ha temipale ʻo fakatatau ki ha sīpinga naʻá Ne fakahā (vakai, 1 Fakamatala Meʻa Hokohoko 28:12, 19).

ʻI hono fakafoki mai ʻe he ʻEikí ʻa e kakato ʻo e ongoongoleleí, naʻá Ne fekau kia Siosefa Sāmita ke langa ha ngaahi temipale ʻo fakatatau ki ha sīpinga ne fakahā mai. Naʻe fakahā ʻe he ʻEikí, “Tuku ke langa ʻa e falé, ʻo ʻikai tatau mo e founga ʻa e māmaní. “Tuku ke langa ia ʻo tatau mo e anga te u fakahā atu” (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 95:13–14; vakai foki, 97:10). Hangē ko e tāpanekale ʻi he feituʻu maomaonganoá, naʻe taumuʻa e temipalé ke hoko ko ha senitā ʻi Ketilani (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 94:1).

ʻOku maʻu ʻi he ʻahó ni ʻa e ngaahi fale ʻo e ʻEikí ʻi he funga ʻo e māmaní. Neongo kapau ʻoku ʻikai ke nau tuʻu ʻi he loto-mālie hotau koló, ka ʻe lava ʻo fakatefito ai ʻetau moʻuí. Neongo ʻoku fōtunga kehekehe ʻa e temipale takitaha, ka ʻoku tau ako ʻi loto ai ʻa e sīpinga fakalangi tatau—ko ha palani fakalangi ke fakafoki ai kitautolu ki he ʻao ʻo e ʻOtuá. ‘Oku tokoni e ngaahi ouau toputapu taʻengatá ke langa ʻetau moʻuí mo fakamālohia hotau fāmilí “ʻo ʻikai tatau mo e founga ʻa e māmaní” kae ʻi he sīpinga ʻoku fakahā mai ʻe he ʻOtuá kiate kitautolú.

Vakai, Kau Māʻoniʻoní, 1:169–70.

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e ako fakatāutahá

Ngaahi Fakakaukau ki Hono Ako Fakataautaha ʻo e Folofolá

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 94; 97:15–17

‘E lava ʻa e ʻEikí ʻo feʻao mo au ʻi heʻeku moʻui fakaʻahó.

Naʻe ʻomi e ngaahi fakahinohino ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 94 mo e 97 ʻi he ʻaho tatau—2 ʻAokosi 1833. ʻOku fakamatala e konga ʻo e vahe 97 ki ha temipale naʻe palani ki he Vahefonua Siakisoni, Mīsulí, kae fakamatala e vahe 94 ki he ngaahi fale fakapule ʻi Ketilani, ʻOhaioó. Mahalo te ke fakatokangaʻi ha ngaahi faitatau ʻi he folofola ʻa e ʻEikí fekauʻaki mo e ngaahi fale kehekehe ko ʻení (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 94:2–12; 97:10–17). ‘I hoʻo fakalaulauloto ki he ngaahi fakahinohino ko ʻení, fakakaukau ki he meʻa te ke lava ʻo fai ke aʻusia lahi ange ai e nāunau mo e ʻi ai ʻa e ʻEikí, ʻi loto ʻi he ngaahi fale ʻa e Siasí pea mo hoʻo moʻui fakaʻahó fakatouʻosi.

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 95

ʻOku fakatonutonuʻi ʻe he ʻEikí ʻa kinautolu ʻokú Ne ʻofa aí.

Ne ʻosi nai ha māhina ʻe nima talu mei Sānuali 1833, ʻi he taimi naʻe fekauʻi ai ʻe he ʻEikí e Kāingalotu ʻi Ketilaní ke langa ha fale ʻo e ʻOtuá pea fakahoko ha fakataha molumalú (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:117–19). ʻI he taimi naʻe maʻu ai e fakahā ne lekooti ʻi he vahe 95 ʻi Sune 1833, naʻe teʻeki ke nau fakahoko e fekau ko iá. Ko e hā ʻokú ke ako mei he founga ne tauteaʻi ai ʻe he ʻEikí e Kāingalotú ʻi he fakahā ko ʻení? ʻOku ʻi ai nai ha ngaahi fekau pe ngaahi akonaki kuo teʻeki ke ke fakahoko? Ko e hā ʻokú ke ongoʻi ne ueʻi koe ke ke faí?

Vakai foki, D. Todd Christofferson, “‘Ko Kimoutolu ʻOku Ou ʻOfa aí, ʻOku Ou Valokiʻi mo Tauteaʻi,” Ensign pe Liahona, Mē 2011, 97–100.

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 95:8, 11–17; 97:10–17

ʻOku tāpuakiʻi ʻe he ʻOtuá ʻa Hono kakaí ʻi he temipalé.

Hili hono tauteaʻi e kau taki ʻo e Siasí ʻi he ʻikai ke nau langa ha fale ʻo e ʻEikí ʻi Ketilaní, naʻa nau fili ha feituʻu ʻi ha ngoue uite ʻa ia te nau langa ai. Naʻe lele leva ʻa Hailame Sāmita ko e taʻokete ʻo e Palōfitá, ke ʻomai ha hele piko he taimi pē ko iá pea kamata fakaʻataʻatā e ngoué. Naʻá ne pehē, “ʻOku tau teuteu ke langa ha fale ʻo e ʻEikí, pea ʻoku ou fakapapau ko au ʻe muʻomuʻa taha ki he ngāué” (ʻi he Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: Siosefa Sāmita [2007], 314). Fakalaulauloto ki he loto vēkeveke ʻa Hailamé ʻi hoʻo lau e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 95:8, 11–17; 97:10–17. Ko e hā ʻokú ke maʻu ʻokú ne ueʻi ha loto fakapapau tatau ʻiate koe ke maʻu e ngaahi tāpuaki ʻo e temipalé?

ʻĪmisi
Ko Hailame Sāmita ʻokú ne puke ha hele piko

Ko e Fakaʻataʻatā ʻe Hailame Sāmita e Ngoué, tā ʻe Joseph Brickey

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 97:18–28

Ko e Saioné “ko e loto maʻa.”

Naʻe pehē ʻe he Palōfita ko Siosefa Sāmitá, “ʻOku totonu ke hoko hono langa hake ʻo Saioné ko ʻetau kaveinga maʻongoʻonga tahá ia” (Ngaahi Akonakí: Siosefa Sāmita, 213). Ki he Kāingalotu ʻi he 1830 tupú, ko Saione ʻa e feituʻu, ko e “kolo [moʻoni ia] ʻo hotau ʻOtuá” (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 97:19). Ka ʻi he fakahā naʻe lekooti ʻi he vahe 97, naʻe fakalahi ʻe he ʻEikí ʻa e fakakaukau ko iá. ʻOku fakamatalaʻi foki ʻa Saione ko ha kakai—“ko e loto-maʻá” (veesi 21). ʻI hoʻo lau e veesi 18–28, fakakaukau ki he fakaʻuhinga ko ʻení ʻi hoʻo lau e lea “Saioné.” Ko e hā ʻene ʻuhinga kiate koe ke loto-maʻá? ʻOku tokoni fēfē ʻa e temipalé ke fakahoko e “fakamoʻui ʻo Saioné”? (veesi 12).

Vakai foki, Mōsese 7:18.

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e ako fakafāmilí

Ngaahi Fakakaukau ki Hono Ako Fakafāmili ʻo e Folofolá mo e Efiafi ʻi ʻApí

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 95:8.Kuo ʻomi fēfē ʻe hono fakahoko mo tauhi e ngaahi fuakava ʻo e temipalé ha “mālohi mei ʻolunga” ki heʻetau moʻuí? Mahalo ʻe lava ʻe he kau mēmipa ʻo e fāmilí ʻo vahevahe ʻenau ongo fekauʻaki mo e temipalé pe vahevahe ha ngaahi aʻusia kuo nau ongoʻi ai kuo tāpuekina kinautolu ʻaki ha “mālohi mei ʻolunga” ʻo fakafou ʻi he moihū he temipalé.

Ke tokoniʻi ʻa kinautolu ʻoku teuteu ke hū ki he temipalé, te mou lava ʻo toe vakaiʻi e ngaahi vitiō, ʻū tā, mo e fakahinohino ʻi he temples.ChurchofJesusChrist.org. Ke tokoni ke ako e fānaú fekauʻaki mo e temipalé, te ke lava ʻo fakaʻaongaʻi e “Ko Ho Hala ki he Temipalé” (ʻi he Temples of The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints [special issue of the Ensign pe Liahona, ʻOkatopa 2010], 72–75).

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 95:1–11.Ko e hā ʻoku tau ako mei he ngaahi veesi ko ʻení fekauʻaki mo e tauteá? Ko e hā ʻoku tau ako fekauʻaki mo e ʻEikí? ʻOku kaunga fēfē e ngaahi fakakaukau ko ʻení ki he founga ʻoku tau tali ʻaki e tauteá pe tauteaʻi e niʻihi kehé?

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 97:8.Fakatatau ki he veesi ko ʻení, ʻe lava fēfē ke “tali” [kitautolu ʻe he] ʻEikí? ‘Oku kehe fēfē ia mei hono tali ʻe he māmaní? ʻOkú ke pehē ʻoku ʻuhinga ki he hā ke “tauhi ʻa [ʻetau] ngaahi fuakavá ʻi he feilaulaú”? Kuo tau fakahoko fēfē ʻeni?

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 97:10–21.Naʻe akonaki ʻa e Palōfita ko Siosefa Sāmitá ʻo pehē, “Ka ai ha potu ʻoku fakataha ai ʻa e Kāingalotú ko Saione ia, ʻa ia ʻe langa ai ʻe he tangata [pe fefine] māʻoniʻoni kotoa pē ha potu ʻoku malú maʻa ʻene fānaú” (Ngaahi Akonakí: Siosefa Sāmita, 213). Te tau lava fēfē ʻo langa ʻa Saione ʻi hotau ʻapí? Ko e hā ha ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku tau maʻu ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 97:10–21? Mou fili ko ha fāmili ha tefitoʻi moʻoni ke nofotaha ai he uiké ni.

Ke maʻu ha ngaahi fakakaukau lahi ange ki hono akoʻi ʻo e fānaú, vakai ki he fokotuʻutuʻu fakalēsoni ʻo e uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí.

Hiva ʻoku fokotuʻu atú: “Fie Siofia ha Temipale,” Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 99.

Ko Hono Fakatupulaki e Ako Fakatāutahá

Hiki hoʻo ngaahi aʻusiá. Hiki e ngaahi aʻusia ʻokú ke maʻu ʻi he ngaahi tefitoʻi moʻoni mo e tokāteline ʻokú ke ako ki aí. ‘E lava ke hoko e ngaahi aʻusiá ni ko ha konga ʻo ha hisitōlia fakataautaha ʻe faitāpuekina ai e ngaahi toʻu tangata ʻamui angé.

ʻĪmisi
langa ʻo e Temipale Ketilaní

Ko hono Langa ʻo e Temipale Ketilaní tā fakatātaaʻi ʻe Walter Rane.

Paaki