“22–28 abril. Mateo 18; Lukas 10: “K’a’ru tinb’aanu re naq tweechani li junelik yu’am?”” Kim, Taaqehin—Choq’ reheb’ li komon ut li junkab’al: Li Ak’ Chaq’rab’ 2019 (2019)
“22–28 abril. Mateo 18; Lukas 10,” Kim, Taaqehin—Choq’ reheb’ li komon ut li junkab’al: 2019
Li chaab’il aj Samaria, xb’aan laj Dan Burr
22–28 abril
Mateo 18; Lukas 10
“K’a’ru tinb’aanu re naq tweechani li junelik yu’am?”
Naq nakawil ut nakak’oxla rik’in tijok Mateo 18 ut Lukas 10, k’e reetal li tixhasb’a aawe li Santil Musiq’ej. A’an tixye aawe chan ru naq te’k’anjelaq aawe li na’leb’ ut li seraq’ a’in. Tz’iib’a li na’leb’ nakak’ul.
Xtz’iib’ankil li nakak’oxla
Naq nakapatz’ jun li na’leb’ re li Qaawa’, naru taak’ul xsumenkil li ink’a’ xak’oxla naq taak’ul. Ani li was wiitz’in? Yalaq ani na’ajok re tenq’aak ut rahe’k aab’aan. Ani li q’axal nim sa’ li awa’b’ejihom re choxa? Jun ch’ina al. Ma tz’aqal xkuyb’al xmaak wuqub’ sut li ani xrahob’tesink we? Ink’a’, tento b’an taakuy xmaak lajeeb’ xkaak’aal sut chi wuqutq. (Chi’ilmanq Lukas 10:29–37; Mateo 18:4, 21–22.) Wi nakasik’ xb’aanunkil li k’a’ru naraj li Qaawa’, ink’a’ yal re xk’utb’al aatiikilal (Lukas 10:29), rik’in b’an naq chi yaal nakawaj xtawb’al aana’leb’ rik’in, li Qaawa’ tixk’ut chawu chan ru naq tatwanq re tat-ok sa’ li b’e li naxk’am sa’ li junelik yu’am rik’in a’an.
Li na’leb’ re xtzolb’aleb’ li loq’laj hu aajunes.
Tento tinkuyeb’ xmaak li was wiitz’in re taaruuq tink’ul xkuyb’al inmaak rik’in li Qaawa’.
Chanchan chaab’il xch’ool laj Pedro naq kixye naq taaruuq chixkuyb’al xmaak li ras riitz’in wuqub’ sut, a’b’anan li Jesus kixk’ut jun li chaq’rab’ li q’axal taqenaq wi’chik. Naq kixye, “Ink’a’ ninye aawe naq wuqub’ sut ajwi’, lajeeb’ xkaak’aal sut b’an chi wuqutq,” ink’a’ yoo chi k’utuk chirixeb’ li ajl, chirix b’an li wank jo’ chanru li Kristo sa’ xkuyb’aleb’ li maak. Naq nakawil li jaljookil ru aatin chirix li moos li ink’a’ ki’uxtaanank-u, k’oxlaheb’ li kutan naq xaweek’a naq li Dios xruxtaana ut xtoq’ob’a aawu. Ma wan ani li tento raj taawuxtaana ru ut taatoq’ob’a ru?
Li Elder David E. Sorensen, xkomoneb’ laj Setenta, kixye: “Tinwaj raj xch’olob’ankil naq li kuyuk maak ink’a’ naraj naxye xkanab’ankil chi uxmank li ink’a’ us. ... Yaal naq tento taqakuy xmaak li qas qiitz’in li narahob’tesin qe, a’ut tento ajwi’ took’anjelaq re naq ink’a’ chik taa’uxmanq li rahob’tesink a’an” (“El perdón transformará el resentimiento en amor,” Liahona, mayo 2003, 12).
Chi’ilmanq ajwi’ “Kuyuk maak” sa’ li K’utul Raqal reheb’ li Loq’laj Hu.
Aniheb’ laj Setenta?
Jo’ chanru li eetalil k’utb’il sa’ xkutankil li Najter Chaq’rab’ (chi’ilmanq Exodo 24:1; Numeros 11:16), li Jesus “kixxaqab’eb’ lajeeb’ xkaak’aal chik,” rochb’eeneb’ lix kab’laju chi apostol, re te’xch’olob’ xyaalal a’an, te’xjultika lix evangelio, ut te’xtenq’a a’an sa’ xk’anjel. Li eetalil a’in toj na’uxman sa’ li Iglees li k’ojob’anb’il wi’chik. Eb’ li Setenta b’oqb’ileb’ re xtenq’ankileb’ li Kab’laju sa’ lix taqlanb’il k’anjeleb’ jo’ aj ch’olob’anel xyaalal chirix li Jesukristo chiru chixjunil li ruchich’och’. Eb’ laj Setenta wankeb’ chi k’uub’anb’il sa’ molam. Eb’ li wankeb’ sa’ li xb’een ut xkab’ molam xaqab’anb’ileb’ jo’ jolomil aj b’eresinel Setenta, ut eb’ li komon sa’eb’ chik li molam xaqab’anb’ileb’ choq’ Setenta re na’ajej. (Chi’ilmanq ajwi’ Tz. ut S. 107:25–26, 33–34, 97.)
Re xk’ulb’al li junelik yu’am, tento tinra li Dios ut tinra li was wiitz’in jo’ naq ninra wib’ laa’in.
Us xjultikankil naq li Jesus kixye li jaljookil ru aatin chirix li chaab’il aj Samaria re xsumenkil li patz’om, “ani li was wiitz’in?” Naq nakawil li jaljookil ru aatin a’in, k’oxla li patz’om a’an. K’a’ru lix sumenkil li nakataw?
Sa’ xkutankil li Jesus, eb’ laj Judio ak wanjenaqeb’ chaq sa’ raaxiik’ rik’ineb’ laj Samaria chiru k’iila cient chihab’. Eb’ laj Samaria a’aneb’ ralal xk’ajoleb’ laj Judio li ke’wan chaq Samaria ut ke’sumla rik’ineb’ laj Gentil. Eb’ laj Judio ke’reek’a naq eb’ laj Samaria ak ke’po’e’ xb’aan li wank sa’ komonil rik’ineb’ laj Gentil, ut naq xe’q’etok paab’ank. Eb’ laj Judio k’aynaqeb’ chi b’eek k’iila kiloom re naq ink’a’ te’nume’q sa’ Samaria. (Chi’ilmanq Lukas 9:52–54; 17:11–18; Jwan 4:9; 8:48.)
K’a’ut nakak’oxla naq li Jesus kixsik’ ru jun aj Samaria, xkomoneb’ li xik’ ilb’ileb’ xb’aaneb’ laj Judio, choq’ reetalil li toq’ob’ank-u ut li rahok asb’ej iitz’inb’ej? K’a’ru naxk’e li jaljookil ru aatin a’in chak’oxla xb’aanunkil re ruxtaanankil ru laa was aawiitz’in?
Chi’ilmanq ajwi’ Mosiah 2:17; “Parábola del buen Samaritano” (video, LDS.org; “Qaawa’, chatintaaqe,” Eb’ li B’ich, ajl 141.
Laa’o “naqasik’ ru li jwal chaab’il” rik’in xsik’b’al ru li k’a’ru naxk’am sa’ li junelik yu’am.
Li Hermana Bonnie D. Parkin, li kiwan choq’ awa’b’ej sa’ xb’een li Komonil re Tenq’ank, kixk’ut: “Li xMaria ut li xMarta a’aneb’ laa’ex ut laa’in. ... Eb’ li wiib’ a’in ke’xra li Qaawa’, ut ke’raj xk’utb’al li rahok a’an. Sa’ li kutan a’an, laa’in nink’oxla naq li xMaria kixk’ut lix rahom rik’in rab’inkil li raatin, ut li xMarta kixk’ut lix rahom rik’in k’anjelak chiru. ... Li Jesus ink’a’ kixtz’eqtaana lix k’a’uxl li xMarta, a’ut kixnumsi li rilob’aal rik’in xyeeb’al naq chixsik’ ru li jwal chaab’il. Ut k’a’ru a’an? ... Li jun chi na’leb’ li q’axal aajel ru a’an xsik’b’al ru li junelik yu’am [chi’ilmanq 2 Nefi 2:28]. Wulaj wulaj yooko chi sik’ok-u” (“Escojamos la caridad: la buena parte,” Liahona, noviembre 2003, 104–105). Chan raj ru taaye li raatin li Qaawa’ choq’ re li xMarta rik’in tz’aqal aawaatin? K’oxla li nakab’aanu chiru li jun kutan—ma wan k’a’ru “aajel ru” li tento raj taasik’?
Li na’leb’ re xtzolb’aleb’ li loq’laj hu sa’ junkab’al, ut choq’ re li Q’ojyin re Junkab’al
Naq nakawileb’ xsa’ li loq’laj hu rik’in laa junkab’al, li Musiq’ej naru nakatxtenq’a chixnawb’al k’a’ru li na’leb’ taak’e xwankil ut tex’aatinaq wi’ re taak’anjelaq choq’ re laa junkab’al. Aʼin junjunq li naʼlebʼ naru taabʼaanu:
K’a’ruheb’ li b’ich naru teeb’icha sa’ junkab’al li neke’aatinak chirixeb’ li yaalil na’leb’ sa’eb’ li ch’ol a’in? Wiib’ reheb’ a’aneb’ “Qaawa’, chatintaaqe” ut “Ma chaab’il anajwan xinb’aanu arin?” Eb’ li B’ich, ajl 141, 143, a’ut wankeb’ chik jalan. Chan ru naq li aatin sa’eb’ li b’ich a’in neke’xtenq’a laa junkab’al chixtawb’al ru li raatin li Kolonel?
K’a’ut naq li Jesus naraj naq toowanq jo’ jun ch’ina al? K’a’ru li na’leb’ li wankeb’ rik’ineb’ li kok’al li tooxtenq’a raj laa’o chi wank jo’ li Kristo wi ta taqayu’ami? (Chi’ilmanq Mosiah 3:19).
Li Jesus naraj naq eb’ lix tzolom te’wanq chanchaneb’ li kok’al.
K’a’ raj ru tixk’e chi tawmank ru li jaljookil ru aatin re li chaab’il aj Samaria choq’ re laa junkab’al? Ma us raj naq te’xk’e jalanil aq’ej ut te’xb’aanu li yeeb’il resil sa’ li jaljookil ru aatin? Tenq’aheb’ li komon sa’ laa junkab’al re te’xnaw chan ru naq neke’ru chi wank jo’ li chaab’il aj Samaria. Ma wan anihaq sa’ li tzoleb’aal malaj sa’ li iglees li taaraj xtenq’ankil ut ink’a’ xqak’e reetal? K’a’ru naru taqab’aanu choq’ re li kristiaan a’an?
Ma wan naq ch’a’aj xb’aanunkil li k’a’ru re li Musiq’ej sa’ laa junkab’al? Li resilal li xMaria ut li xMarta naru tixtenq’a laa junkab’al sa’ komonil malaj sa’ li q’ojyin re junkab’al re teek’oxla chan ru xb’aanunkil a’in. Jo’ junkab’al, naru teetz’iib’a chi tustu li k’a’ru naru teeb’aanu re xsik’b’al ru “li jwal chaab’il” (chi’ilmanq Lukas 10:42).
Re xtawb’al xkomon chik li na’leb’ chirix xtzolb’aleb’ li kok’al, chi’ilmanq li tusleb’ aatin re li xamaan a’in sa’ Kim, Taaqehin—Choq’ re li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al.
Xchaab’ilob’resinkil li qak’utum
Kanab’ chi wank li rahok. K’a’jo’ naq na’eek’aman li Musiq’ej sa’ lee rochoch a’ yaal jo’ chanru nekera eerib’ ut jo’ chanru naq wankex sa’ xyaalal cherib’il eerib’. Tenq’aheb’ chixjunil li komon sa’ laa junkab’al chixb’aanunkil li naru chiruheb’ re taawanq li rahok-ib’ ut li chaab’ilal sa’ lee rochoch, re naq chixjunileb’ te’reek’a naq neke’ru chixwotzb’al lix na’leb’eb’, lix patz’omeb’, ut lix nawomeb’ xch’ool. (Chi’ilmanq Li k’utuk jo’ li Kolonel, 15.)
Li Kristo sa’ rochoch xMaria ut xMarta, xb’aan laj Walter Rane