Fuakava Foʻoú 2023
6–12 Fēpueli. Sione 2–4: “ʻOku Totonu ke Mou Fanauʻi Foʻou”


“6–12 Fēpueli. Sione 2–4: ‘ʻOku Totonu ke Mou Fanauʻi Foʻou’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: Fuakava Foʻoú 2023 (2022)

“6–12 Fēpueli. Sione 2–4,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: 2023

ʻĪmisi
ko e talanoa ʻa Sīsū mo Nikotīmasi

6–12 Fēpueli

Sione 2–4

‘ʻOku Totonu ke Mou Fanauʻi Foʻou”

ʻI hoʻo lau ʻa e Sione 2–4, ʻe akoʻi atu ʻe he Laumālié ʻa e ngaahi meʻa fekauʻaki mo hoʻo uluí. Hiki ʻEne ngaahi ueʻi fakalaumālié. ʻE lava ke ke maʻu ha toe ʻilo fakalaumālie mei he ngaahi fakakaukau tokoni ʻi he lēsoni ko ʻení.

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

Naʻe liliu ʻe Kalaisi ʻa e vaí ko e uaine ʻi ha kātoanga mali ʻi Kena—ko ha meʻa naʻe ui ʻe Sione ko e “fuofua maná” (Sione 2:11). ʻOku moʻoni ia ʻi he ngaahi ʻuhinga kehekehe. Neongo ko e fuofua mana ia naʻe fakahoko ʻe Sīsū ʻi he kakaí, ka ʻe lava foki ke ne fakataipe ha kamataʻanga fakaofo—ʻa e founga ʻe liliu ai hotau lotó ʻi heʻetau hoko ʻo hangē ko hotau Fakamoʻuí. ʻOku kamata ʻaki ʻa e mana ko ʻeni ʻo e moʻuí kotoa ʻetau fili ke muimui kia Sīsū Kalaisí, ke liliu ʻetau moʻuí ki ha tuʻunga lelei ange ʻo fakafou ʻiate Ia. ʻE lava ke liliu moʻui ʻa e mana ko ʻení ʻo hoko ai e “fanauʻi foʻoú” ko e founga lelei taha ke fakamatalaʻi ʻakí (Sione 3:7). Ka ko e fanauʻi foʻoú ko e kamataʻanga pē ia ʻo e hala ʻo e tuʻunga fakaākongá. ʻOku fakamanatu mai kiate kitautolu ʻe he folofola ʻa Kalaisi ki he fefine Samēlia ʻi he vaikelí, kapau te tau kei fononga ʻi he hala fakaākonga ko ʻení, ʻe iku pē ʻo hoko ʻa e ongoongoleleí “ko e matavai” ʻi hotau lotó ʻo “mapunopuna hake ki he moʻui taʻengatá” (Sione 4:14).

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e ako fakataautahá

Ngaahi Fakakaukau ki Hono Ako Fakataautaha ʻo e Folofolá

Sione 2:1–11

Naʻe hanga ʻe he ngaahi mana ʻa Sīsū Kalaisí ʻo “fakahā ai hono nāunaú”.

ʻI hoʻo lau fekauʻaki mo hono liliu ʻe he Fakamoʻuí ʻa e vaí ko e uainé ʻi he Sione 2:1–11, te ke lava ʻo maʻu ha toe ngaahi fakakaukau lahi ange ʻaki haʻo fakakaukau ki he fakakaukau ʻa e kakai kehekehe naʻe ʻi aí, kau ai ʻa Mele, ko e kau ākongá, mo e niʻihi kehé. Kapau naʻá ke siotonu ʻi he ngaahi meʻa naʻe fakamatalaʻi ne hoko hení, ko e hā nai e ngaahi ongo naʻá ke mei maʻu kau kia Sīsuú? Ko e hā ʻoku akoʻi atu ʻe he mana ko ʻení ʻo kau kiate Iá?

Sione 3:1–21

Kuo pau ke u toe fanauʻi foʻou kae lava ke u hū ki he puleʻanga ʻo e ʻOtuá.

Naʻe vakai fakalongolongo pē ʻa Nikotīmasi ʻi he taimi naʻá ne haʻu ai kia Sīsū ʻi he liló. Ka kimui angé naʻá ne taukapoʻi ʻa Sīsū ki he kakaí (vakai Sione 7:45–52) pea kau fakataha mo e kakai tuí ʻi hono telio ʻo e Fakamoʻuí (vakai Sione 19:38–40). Ko e hā ha ngaahi akonaki ʻokú ke maʻu ʻi he Sione 3:1–21 ne ngali ueʻi fakalaumālie ai ʻa Nikotīmasi ke ne muimui ʻia Sīsū ʻo toe fanauʻi foʻoú?

Naʻe akoʻi ʻe he Palōfita ko Siosefa Sāmitá, “Ko e fanauʻi foʻoú, ʻoku hoko mai ia ʻi he Laumālie ʻo e ʻOtuá ʻo fakafou ʻi he ngaahi ouaú” (Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: Siosefa Sāmita [2007], 109). Ko e hā e fatongia ne fakahoko ʻe hoʻo papitaisó mo e hilifakinimá—ʻa e “fanauʻi … ʻi he vaí pea mo e Laumālié” (Sione 3:5)—ki hono fanauʻi foʻou koé? Ko e hā hoʻo meʻa ʻoku fai ke hokohoko atu e liliu ko ʻení? (vakai ʻAlamā 5:11–14).

Vakai foki Mōsaia 5:7; 27:25–26; David A. Bednar, “Ye Must Be Born Again,” Liahona, May 2007, 19–22.

Sione 3:16–17

ʻOku fakahaaʻi ʻe he Tamai Hēvaní ʻa ʻEne ʻofa kiate aú ʻo fakafou ʻia Sīsū Kalaisi.

Naʻe akonaki ʻa ʻEletā Sefilī R. Hōlani ʻo pehē, “Ko e ʻuluaki foʻi moʻoni maʻongoʻonga ʻo ʻitānití ko e ʻofa ʻa e ʻOtuá ʻiate kitautolu ʻaki e kotoa Hono lotó, iví, ʻatamaí, mo e mālohí” (“ʻE Fai ʻe [he ʻEikí] ha Ngaahi Mana ʻIate Kimoutolu ʻApongipongí Na,” Liahona, Mē 2016, 126). Kuó ke ongoʻi fēfē ʻa e ʻofa ʻa e ʻOtuá ʻo fakafou ʻi he meʻaʻofa ʻo Hono ʻAló?

ʻOku ʻomi ʻe he sākalamēnití ha taimi ke tau fakalaulauloto ai ki he ʻofa ʻa e ʻOtuá mo e meʻaʻofa ʻo Hono ʻAló. Ko e hā e ngaahi himi sākalamēniti ʻoku tokoni ke ke ongoʻi ʻa e ʻofa ko ʻení? Ko e hā ha meʻa te ke lava ʻo fai ke mahuʻingamālie ange ai ʻa e sākalamēnití?

ʻI he hokohoko atu hoʻo laukonga fekauʻaki mo e ngaahi akonaki mo e ngāue fakafaifekau ʻa e Fakamoʻuí, fehuʻi loto pē kiate koe pe ʻoku tokoni fēfē ʻa e ngaahi meʻa ʻokú ke laú ke mahino mo ke ongoʻi e ʻofa ʻa e ʻOtuá.

Sione 4:24

Ko ha Laumālie nai ʻa e ʻOtuá?

ʻE lava ke puputuʻu ha niʻihi ʻi he folofola ʻa Sīsū ko e ʻOtuá ko ha Laumālié. ʻOku ʻomi ʻi he Liliu ʻa Siosefa Sāmita ki he veesi ko ʻení ha fakamahino mahuʻinga: “He ko e faʻahinga peheé kuo ʻosi talaʻofa mai ʻe he ʻOtuá ʻa hono Laumālié kiate kinautolu” (ʻi he Liliu ʻa Siosefa Sāmitá Sione 4:26 ʻi he Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá). ʻOku toe akoʻi mai foki ʻi he ngaahi fakahā kimui ní ʻoku maʻu ʻe he ʻOtuá ha sino ʻo e kakano mo e hui (vakai Tōkateline mo e Ngaahi Fuakava 130:22–23; vakai foki, Sēnesi 5:1–3; Hepelū 1:1–3).

Sione 4:5–26

ʻOku foaki mai ʻe Kalaisi kiate au ʻa ʻEne vai moʻuí.

Ko e hā nai e ʻuhinga ʻa Sīsū ʻi Heʻene folofola ki he fefine Samēliá ʻo pehē ko hai pē ʻe inu ʻi he vai te Ne foakí he ʻikai ʻaupito toe fieinua? ʻOku faitatau fēfē ʻa e ongoongoleleí mo e vai ʻo e moʻuí?

ʻĪmisi
vaitafe

Ko e ongoongolelei ʻo Kalaisí ko e vai moʻui ia ʻokú ne fafangaʻi hotau laumālié.

Ko e taha e ngaahi pōpoaki ʻa e Fakamoʻuí ki he fefine Samēliá naʻá Ne folofola ange ʻoku mahuʻinga ange ʻa e founga ʻoku tau moihū aí ʻi he feituʻu ʻoku tau moihū aí (vakai Sione 4:21–24). Ko e hā ʻokú ke fai ke “hū ai ki he Tamaí … ʻi he laumālie mo e moʻoni”? (Sione 4:23).

Vakai foki e Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “Huú,” scriptures.ChurchofJesusChrist.org; Dean M. Davies, “Ko e Ngaahi Tāpuaki ʻo e Mōihuú,” Liahona, Nōvema 2016, 93–95.

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e ako fakafāmilí

Ngaahi Fakakaukau ki Hono Ako Fakafāmili ʻo e Folofolá mo e Efiafi ʻi ʻApí

Sione 2–4.ʻI hoʻo lau mo ho fāmilí ʻa e ngaahi vahe ko ʻení ʻi he uike ní, tokanga makehe ki he founga ne fakaʻaongaʻi ai ʻe he Fakamoʻuí ʻa e ngaahi meʻa fakaʻahó—fanauʻí, havilí, vaí, mo e meʻatokoní—ke akoʻi ʻaki e ngaahi moʻoni fakalaumālié. Ko e hā ha ngaahi meʻa ʻi homou ʻapí te ke lava fakaʻaongaʻi ke akoʻi ʻaki e ngaahi moʻoni fakalaumālié?

ʻI hoʻomou ako e ngaahi vahe ko ʻení, fakakaukau ke mou mamata fakataha ʻi he vitiō ʻoku fakatātaaʻi ai e ngaahi meʻa ko ʻeni naʻe hokó: “Liliu ʻe Sīsū e Vaí ko e Uaine,” “Akoʻi ʻe Sīsū ʻo Kau ki he Fanauʻi Foʻoú,” (ChurchofJesusChrist.org).

Sione 2:13–17.Ko e hā ha ngaahi ivi tākiekina taʻefeʻunga ʻoku fie maʻu ke taʻofi ʻe homou fāmilí mei homou ʻapí kae lava ke hoko ia ko ha potu toputapu—ʻo hangē ko e temipalé? Ko e hā te ke fai ke taʻofi ai ʻa e ngaahi meʻa ko iá?

Sione 3:1–6.Talanoa mo ho fāmilí ʻo fekauʻaki mo e mana ʻo e feitamá mo e fāʻelé—ʻa e founga ʻo hono faʻu ʻo ha tokotaha ʻoku moʻui mo ʻatamai potó. Naʻe akoʻi ʻe Sīsū kuo pau ke tau fanauʻi foʻou kimuʻa pea tau toki hū ki he puleʻanga ʻo e ʻOtuá. Ko e hā ʻoku hoko ai e fanauʻi foʻoú ko e fakatātā lelei ia ʻo e liliu ʻoku fie maʻu ke tau fakahoko kimuʻa pea tau toki hū ki he puleʻanga ʻo e ʻOtuá? Te tau aʻusia fēfē ʻa e founga ʻo e fanauʻi foʻou fakalaumālié?

Sione 3:16–17.Fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e fāmilí ke nau toe fakalea ʻa e ngaahi veesi ko ʻení ʻi he lea pē ʻanautolu ʻo hangē ko haʻanau fakamatalaʻi kinautolu ki hanau kaungāmeʻá. Kuo tokoniʻi fēfē kitautolu ʻe Sīsū Kalaisi ke tau ongoʻi e ʻofa ʻa e ʻOtuá?

Sione 4:5–15.Ko e hā naʻe akonaki mai ʻaki ʻe he Fakamoʻuí kiate kitautolu ʻi he taimi naʻá Ne fakafehoanaki ai ʻEne ongoongoleleí ki he vai moʻuí? Mahalo naʻa lava homou fāmilí ʻo sio ki ha vai ʻoku tafe pea fakamatalaʻi e ngaahi ʻulungaanga ʻo e vaí. Ko e hā ʻoku fie maʻu ai ke tau inu vai he ʻaho kotoa peé? Ko e hā ha ngaahi founga ʻoku tatau ai e ongoongolelei ʻa Sīsū Kalaisí mo ha “matavai mapunopuna hake ki he moʻui taʻengatá”? (Sione 4:14).

Ke maʻu ha ngaahi fakakaukau lahi ange ki hono akoʻi ʻo e fānaú, vakai ki he fokotuʻutuʻu ki he uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí.

Hiva ʻoku fokotuʻu atú: “ʻOku Ongo ʻa e ʻOfá,” Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 42–43.

Ko Hono Fakatupulaki e Ako Fakataautahá

Fekumi ki ha ngaahi fakataipé. ʻOku faʻa fakaʻaongaʻi ʻi he folofolá ha ngaahi naunau, meʻa ne hoko, pe ngāue ke fakafofongaʻi e ngaahi moʻoni fakalaumālié. ʻE tokoni e ngaahi fakataipe ko ʻení ke fakatupulaki hoʻo mahino ki he tokāteline ʻoku akoʻí. Hangē ko ʻení, ne fakatatau ʻe he Fakamoʻuí ʻa e uluí ki he fanauʻi foʻoú.

ʻĪmisi
ko Sīsū mo e fefine Samēliá ʻi he vaikelí

Vai Moʻuí, tā ʻe Simon Dewey

Paaki