Fuakava Foʻoú 2023
20–26 Fēpueli. Mātiu 6–7: “Naʻá Ne Akonakiʻi ʻa Kinautolu ʻo Taau mo Ia ʻoku Mālohí”


“20–26 Fēpueli. Mātiu 6–7: ‘Naʻá ne Akonakiʻi ʻa Kinautolu ʻo Taau mo Ia ʻOku Mālohí,’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: Fuakava Foʻoú 2023 (2022)

“20–26 Fēpueli. Mātiu 6–7,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: 2023

ʻĪmisi
Ko e faiako ‘a Sīsū ʻi he veʻe matātahí

Ko Hono Akoʻi ʻe Sīsū ʻa e Kakaí he Veʻe Matātahí, tā ʻe James Tissot

20–26 Fēpueli

Mātiu 6–7

“Naʻá ne Akonakiʻi ʻa Kinautolu ʻo Taau mo Ia ʻOku Mālohí”

ʻI he taimi ʻoku tau lau ai e folofolá mo fakakaukau ki ha fehuʻi ʻi he holi moʻoni ke mahino e meʻa ʻoku finangalo e Tamai Hēvaní ke tau ʻiloʻí, ʻoku tau fakaafeʻi ai e Laumālie Māʻoniʻoní ke Ne ueʻi fakalaumālie kitautolu. Tokanga ki he ngaahi ongo ʻokú ke maʻú ʻi hoʻo lau e Mātiu 6–7.

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

Ko e Malanga ʻi he Moʻungá ko e taha ia ʻo e ngaahi malanga lelei taha ʻoku ʻiloa ʻi he tui faka-Kalisitiané. Naʻe fakaʻaongaʻi ʻe he Fakamoʻuí ha ngaahi fakatātā mahino, hangē ko ha kolo ʻoku tuʻu ʻi ha moʻunga, ko e fisiʻi ʻakau ʻo e ngoué, mo e fanga ulofi ʻoku fakapuli ko e fanga sipi. Ka ʻoku mahulu hake ʻa e Malanga ʻi he Moʻungá he lea fakaʻofoʻofá pē. ʻE lava ʻe he mālohi ʻo e ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí ki Heʻene kau ākongá ʻo liliu ʻetau moʻuí, tautautefito ki he taimi ʻoku tau moʻui ʻaki ai kinautolú. Pea ʻoku ope atu leva ʻEne ngaahi folofolá ʻi ha ngaahi lea pē; pea hoko ia ko ha fakavaʻe pau ki he moʻuí, ʻa ia ʻe lava ke ne matuʻuaki ʻa e ngaahi haʻahaʻa ʻo e māmaní, ʻo hangē ko e fale ʻo e tangata potó (vakai Mātiu 7:24–25).

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e ako fakataautahá

Ngaahi Fakakaukau ki Hono Ako Fakataautaha ʻo e Folofolá

Mātiu 6–7

ʻE lava ke tokoni hono moʻui ʻaki e ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí ke u hoko ʻo hangē ko Iá.

ʻOku lahi ha ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻi he Malanga ʻi he Moʻungá. ʻI hoʻo ako e ngaahi vahe ko ʻení, fehuʻi ki he ʻEikí pe ko e hā ʻokú Ne finangalo ke ke akó.

Ko e tefitoʻi moʻoni ʻe taha te ke ala ʻiló ko e fie maʻu ke fakamuʻomuʻa e ngaahi meʻa ʻa e ʻOtuá ʻi he ngaahi meʻa ʻo e māmaní. Ko e fē ʻi he ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí ʻi he Mātiu 6–7 ʻoku tokoni ke ke tokanga taha ki he ngaahi meʻa fakalangí? Ko e hā ha ngaahi fakakaukau pe ongo kehe ʻokú ke maʻu? Ko e hā ʻoku ueʻi fakalaumālie koe ke ke faí? Fakakaukau ke hiki e ngaahi ongo ʻokú ke maʻú. Hangē ko ʻení:

Mātiu 6:1–4

ʻOku ou fie tokanga ange ki he fakakaukau mai ʻa e ʻOtuá kiate aú ʻo laka ʻi he fakakaukau mai ʻa e niʻihi kehé.

Ko e tefitoʻi moʻoni ʻe taha ʻi he Mātiu 6–7 ko e lotú. Tuku ha kiʻi taimi ke ke vakavakaiʻi ai hoʻo ngaahi lotú. ʻOkú ke ongoʻi ʻoku fēfē hoʻo ngaahi feinga ke ofi ange ki he ʻOtuá ʻi he lotú? Ko e hā ha ngaahi akonaki ʻi he Mātiu 6–7 ʻoku ueʻi fakalaumālie ai koe ke ke fakatupulaki e founga ʻo hoʻo lotú? Hiki e ngaahi ongo ʻokú ke maʻú. Hangē ko ʻení:

Mātiu 6:9

ʻI heʻeku lotú, ʻoku ou fie fakahā ʻeku ʻapasia ki he huafa ʻo e Tamai Hēvaní.

Mātiu 6:10

ʻI heʻeku lotú, ʻoku ou lava ʻo fakahā ʻeku loto-holi ke fakahoko e finangalo ʻo e ʻEikí.

Mahalo te ke toe fie lau e Malanga ʻi he Moʻungá, ʻo fekumi ki ha ngaahi tefitoʻi moʻoni pe pōpoaki ʻoku toutou hā ai ʻa ia ʻoku kaunga tautautefito pē kiate koe. Hiki e meʻa naʻá ke maʻú ʻi ha tohinoa ako, fakataha mo hoʻo ngaahi fakakaukaú mo e ngaahi ongo ʻokú ke maʻú.

ʻĪmisi
fāmili ʻoku lotu

Te tau lava ʻo ofi ange ki he ʻOtuá ʻi he lotú.

Mātiu 6:7

ʻOku ʻuhinga ki he hā ʻa e “launoa” ʻi he lotú?

ʻOku faʻa mahino ki he kakaí ko e “launoá” ko hono toutou lea ʻaki ia e ngaahi lea tatau ʻi he taimi kotoa pē. Ka ʻe malava ke fakamatalaʻi ʻe he foʻi lea launoá ha meʻa ʻoku ʻikai hano ʻaonga. ʻE lava ke ʻuhinga hono fakaʻaongaʻi ʻa e lea “launoá” ʻi he lotú ki he lotu ʻoku ʻikai ha ongo fakamātoato mo moʻoni (vakai ʻAlamā 31:12–23).

Mātiu 7:1–5

Te u lava ʻo fakamaau ʻi he māʻoniʻoni.

ʻI he Mātiu 7:1, ʻoku hangē ia ʻoku folofola mai ʻa e Fakamoʻuí ke ʻoua naʻa tau teitei fakamaau, ka ʻi he ngaahi folofola kehé (kau ai e ngaahi veesi kehe ʻi he vahe ko ʻení), ʻokú Ne ʻomi ai ha ngaahi fakahinohino ki he founga ke tau fakamaau aí. Kapau ʻoku ngali fakafihi ʻeni, ʻe lava ke tokoni e Liliu ʻa Siosefa Sāmita ki he veesi ko ʻení: “ʻOua ʻe fakamaau taʻe māʻoniʻoni, koeʻuhi ke ʻoua naʻa fakamaaua ʻa kimoutolu; kae fakamaau ʻi he fakamaau ʻoku māʻoniʻoni” (ʻi he Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá). Ko e hā ʻokú ke ʻiloʻi ʻi he Mātiu 7:1–5, kae pehē foki ki he toenga ʻo e vahé, ʻokú ne tokoniʻi koe ke ke “fakamaau ʻi he fakamaau ʻoku māʻoniʻoní”?

Vakai foki, Ngaahi Tefito ʻo e Ongoongoleleí, “Loto-Fakamaau ki he Niʻihi Kehé,” topics.ChurchofJesusChrist.org; Lynn G. Robbins, “Ko e Fakamaau Māʻoniʻoní,” Liahona, Nōvema 2016, 96–98.

Mātiu 7:21–23

ʻOku ou ʻilo lahi kia Sīsū Kalaisí ʻi heʻeku fai Hono finangaló.

Ko e kupuʻi lea ko ia ko e “Naʻe ʻikai ʻaupito te u ʻiloa ʻa kimoutolu” ʻi he Mātiu 7:23 naʻe liliu ia ʻi he Liliu ʻa Siosefa Sāmitá ki he “Naʻe ʻikai ʻaupito te mou ʻiloʻi au” (ʻi he Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá). ʻOku tokoni fēfē ʻa e liliu ko ʻení ke mahino lelei ange kiate koe e meʻa naʻe akoʻi ʻe he ʻEikí ʻi he veesi 21–22 fekauʻaki mo hono fakahoko Hono finangaló? ʻOkú ke ongoʻi ʻoku fēfē hoʻo ʻilo ki he ʻEikí? Ko e hā te ke lava ʻo fai ke toe lelei ange ai hoʻo ʻiloʻi Iá?

David A. Bednar, “Ka Ne Mou ʻIlo Au,” Liahona, Nōvema 2016, 102–5.

Mātiu 7:24–27

ʻOku fakatoka ʻe he talangofua ki he ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí ha fakavaʻe mālohi ki heʻeku moʻuí.

ʻOku ʻikai toʻo e ngaahi faingataʻá mei heʻetau moʻuí ʻi hono moʻui ʻaki e ongoongoleleí. Naʻe fakatou fepaki e ongo fale ʻi he talanoa fakatātā ʻa e Fakamoʻuí ʻi he Mātiu 7:24–27 pea mo e matangi tatau. Ka naʻe lava ʻe ha taha ʻo e ongo falé ʻo matuʻuaki ia. Kuo fakatoka fēfē ʻe hono moʻui ʻaki e ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí ha fakavaʻe mālohi maʻau? Ko e hā ʻokú ke ongoʻi ʻoku ueʻi fakalaumālie koe ke fai ke hokohoko atu hono langa ho “falé ʻi he funga maká”? (vakai veesi 24).

Vakai foki Hilamani 5:12.

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e ako fakafāmilí

Ngaahi Fakakaukau ki Hono Ako Fakafāmili ʻo e Folofolá mo e Efiafi ʻi ʻApí

Mātiu 6–7.     

Mātiu 6:5–13.Ko e hā te tau lava ʻo ako fekauʻaki mo e lotú mei he founga lotu ʻa e Fakamoʻuí? Te tau fakaʻaongaʻi fēfē ʻEne lotú ko ha sīpinga ke fakaleleiʻi ai ʻetau ngaahi lotu fakataautahá mo fakafāmilí? (Vakai foki Luke 11:1–13.) Kapau ʻoku ʻi ai haʻo fānau iiki, te ke lava ʻo lotu fakataha mo kinautolu.

Mātiu 6:33.ʻOku ʻuhinga ki he hā ke “ … fuofua kumi ʻa e puleʻanga ʻo e ʻOtuá”? ʻOku founga fēfē ʻetau fakahoko fakafoʻituitui mo fakafāmili ʻení?

Mātiu 7:1–5.Ke fakakaukauloto ki he ngaahi akonaki ʻi he ngaahi veesi ko ʻení, ʻe lava ke maʻu ʻe homou fāmilí ha malamalaʻi ʻakau (kiʻi konga papa siʻisiʻi) mo ha piimi (konga papa lahi). Ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻe he fakafehoanaki ʻo e ongo meʻá ni fekauʻaki mo hono fakamāuʻi ʻo e niʻihi kehé? Kapau ʻokú ke fie vakaiʻi lahi ange ʻa e tefitó ni, te ke lava ʻo fakaʻaongaʻi ha niʻihi ʻo e ngaahi maʻuʻanga tokoni ʻi he“Loto-Fakamaau ki he Niʻihi Kehé” (Ngaahi Tefito ʻo e Ongoongoleleí, topics. ChurchofJesusChrist.org).

Mātiu 7:24–27.Ke tokoni ke mahino lelei ange ki ho fāmilí ʻa e talanoa fakatātā ʻa e Fakamoʻuí ki he tangata potó mo e tangata valé, ʻe lava ke ke tuku ke nau lingi ʻa e vaí ʻi ha ʻoneʻone pea mo ha foʻi maka. Te tau langa fēfē hotau fakavaʻe fakalaumālié ʻi he funga maká?

Ke maʻu ha ngaahi fakakaukau lahi ange ki hono akoʻi ʻo e fānaú, vakai ki he fokotuʻutuʻu ki he uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí.

Hiva ʻoku fokotuʻu atú: “Ko e Tangata Potó mo e Tangata Valé,” Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 132.

Ko Hono Fakatupulaki e Ako Fakataautahá

Vahevahe e ngaahi fakakaukaú. ʻOku ʻikai ngata pē ʻi he hoko hono aleaʻi e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻokú ke ako mei hoʻo ako fakataautahá ko ha founga lelei ia ke akoʻi ai e niʻihi kehé; ka ʻoku tokoni foki ia ke fakamālohia ʻa e mahino ʻokú ke maʻú. Feinga ke vahevahe ha tefitoʻi moʻoni naʻá ke ako he uiké ni mo ha mēmipa ʻo e fāmilí pe ʻi hoʻomou kalasi ʻi he Siasí.

ʻĪmisi
ko Sīsū ʻoku lotu

I Have Prayed for Thee [Kuó u Hūfia Koe], tā ʻe Del Parson

Paaki