Ecce Homo, na Antonio Ciseri

Sanza ya motoba 19–25

Matai 27; Malako 15; Luka 23; Yoane 19

“Esili”

Matai 27; Malako 15; Luka 23; mpe Yoane 19 kobakisa na ndimbola ya bantango ya nsuka ya bomoi ya nkufa ya Mobikisi. Luka koyoka bolingo na Ye ntango ozali koyekola na ntina ya libonza na Ye mpe nkufa.

Koma Makanisi na Yo

Na liloba mpe mosala nyonso, Yesu Klisto alakisaki bolingo ya peto—oyo Apostolo Paul abengaki bolingani (tala 1 Bakolinti 13). Na ntango moko te, makambo maye matikalaki komonana polele bobele na banngonga ya nsuka ya bomoi ya kufa ya Mobikisi. Kimia na Ye ya sembo na bofundi ya lokuta elakisaki ete Ye “batumbolaka ye na pete te” (1 Bakolinti 13:5). Bolingi na Ye ya komitika na fimbu, botioli mpe bobakami na ekulusu—na ntango se moko wana kosukisaka nguya na Ye na kotia nsuka na mitungisi na Ye—elakisaki ete Ye “anyokwamaki ntango molai” mpe “akangaki motema na makambo nyonso” (1 Bakolinti 13:4, 7). Mawa na Ye epai ya mama na Ye mpe ngolu na Ye epai ya bato oyo babakaki Ye—atako na ntango ya bolozi na Ye ezanga bokokanisi—emonisaki ete Ye “alukaki ya [Ye moko]” te (1 Bakolinti 13:5). Na bantango na Ye ya nsuka na mabele, Yesu azalaki kosala maye Ye asalaki na mosala na Ye ya kufa mobimba—koteyaka biso na kolakisaka biso. Ya solo, bolingani ezali “bolingo ya peto ya Klisto” (Moroni 7:47).

Makanisi mpo na KoyekoliaMakomi Yo Moko

Matai 27; Malako 15; Luka 23; Yoane 19

Bolingi ya Yesu Klisto ya konyokwama elakisi bolingo na Ye mpo na Tata mpe mpo na biso nyonso.

Atako Mobikisi azalaki na nguya ya kobengisa “mangomba ya banzelu” (Matai 26:53), Ye azalaki na bolingi ya kopona koyika mpiko na mimekano ezanga bosembo, botioli ya mabe, mpe mpasi makasi ya nzoto. Mpo na nini Asalaki yango? “Na ntina ya bolingo na ye ya boboto,” Nefi atatolaki, “mpe mpasi na ye ya ntango molai epai ya bana ya bato” (1 Nefi 19:9).

“Mpe komemaka ekulusu na ye akendaki na … Gologota” (Yoane 19:17).

Okoki kobanda boyekoli na yo ya bantango ya nsuka ya Mobikisi na kotangaka 1 Nefi 19:9. Na kati ya Matai 27; Malako 15; Luka 23; mpe Yoane 19 ozwi bandakisa ya eloko moko na moko oyo Nefi alobaki Yesu akonyokwamela?

• “[Bango] basambisi ye lokola eloko mpamba”

• “Bango babetaki ye fimbu”

• “Bango babetaki ye”

• “Bango babwakelaki ye nsoyi”

Milongo nini esungi yo oyoka bolingo ya boboto ya “Mobikisi” epai na yo? Makanisi mosusu nini mpe mayoki nini ozali na yango ntango otangi masolo oyo? Banza kokoma yango to kokabola yango na moto songolo.

Tala lisusu “Yesu Afundami liboso ya Pilate” mpe “Yesu Alembaki mpe Abakamaki” (bavideo), ChurchofJesusChrist.org.

Matai 27:27–49, 54; Malako 15:16–32; Luka 23:11, 35–39; Yoane 19:1–5

Botioli ekoki kobongola bosolo te.

Ntango Yesu andimaki botioli na mosala na Ye mobimba, yango ekomaki makasi na ntango bobeti Ye ya fimbu mpe Bobaki na ekulusu. Kasi botioli oyo ekokaki te kobongola bosolo: Yesu azali Mwana ya Nzambe. Ntango otangi na ntina ya bokitisi oyo basalaki Yesu, kanisa na ntina ya botemeli mpe botioli oyo mosala na Ye ekutani na yango lelo. Babomoni nini ozwi na ntina ya botemeli? Nini ekamwisi yo na ntina ya maloba ya bobaki na ekulusu na kati ya Matai 27:54?

Matai 27:46; Malako 15:34

Yesu Klisto anyokwamaki ye moko, kasi ngai nakokoka te.

Na moko ya bantango na Ye ya mpasi na ekulusu, Yesu, oyo azalaki ntango nyonso kotalela Tata na Ye na Lola, na mbalakaka amonaki atikali ye moko. Kotangaka na ntina ya oyo ekoki kokamba yo okanisa na ntina ya bantango ntango omiyoki kozala mosika na Nzambe. Okoki komanyola lolenge nini libonza ya Mobikisi na ekulusu ekokisi yango mpo na yo mpo na kolonga kozala mosika wana. Lokola Mpaka Jeffrey R. Holland atatolaki, “Mpo ete Yesu atambolaki bongo mosika, ye moko na nzela, biso tokoki kosala yango te. … Na mongongo makasi na ngomba ya Bolozi ezali na bosolo oyo tokozala biso moko te to kozanga lisungi, atako mbala mosusu tokoki koyoka lokola” (“Moto Moko te Azalaki elongo na Ye,” Liahona, Sanza ya mitano 2009, 88). Banza lolenge nini Mobikisi akoki kosunga yo olonga kozala yo moko ntango otangi nsango oyo etikali ya Mpaka Holland.

Luka 23:34

Mobikisi azali ndakisa na biso ya bolimbisi.

Lolenge nini oyoki ntango otangi maloba ya Mobikisi na kati ya Luka 23:34? (tala bomoni oyo epesamaki na Bobongoli ya Joseph Smith na makomi ya nse c). Kotalaka maloba ya Mobikisi, Mokambi Henry B. Eyring ateyaki: “tosengeli kolimbisa mpe kozala na nkanda te na baoyo batuki biso. Mobikisi azalaki ndakisa na ekulusu. … Toyebi te mitema ya baye bazali kotuka biso” (“Mpo ete Tokoka Kozala Moko,” Ensign, Sanza ya mitano 1998, 68). Lolenge nini molongo oyo ekoki kosunga yo soki ozali na makasi ya kolimbisa moto moko te?

Makanisi mpo na Boyekoli Makomi na Libota mpe na Likita ya Libota na Mpokwa

Matai 27; Malako 15; Luka 23; Yoane 19.Mpo na kosunga libota na yo eyekola na ntina ya makambo maye malimbolami na kati ya mikapo oyo, okoki kokabola na bango“Mokapo 52: Minyokoli ya Yesu” mpe “Mokapo 53: Yesu Abakami” (na Masolo ya Boyokani ya Sika, 133–38, to bavideo na ChurchofJesusChrist.org). To bokoki kotala elongo bavideo oyo ezali kolobela makambo maye: “Yesu Afundami liboso ya Pilate” mpe “Yesu Alembaki mpe Abakamaki” (ChurchofJesusChrist.org). Okoki kobengisa bana babeta lisusu masolo na ndenge na bango moko. Bandeko ya libota bakoki kokabola lolenge nini bayoki mpo na Yesu na oyo Ye anyokwamaki mpo na biso.

Matai 27:11–26; Malako 15:1–15; Luka 23:12–25; Yoane 19:1–16.Mpo na nini Pilate apesaki Yesu mpo ete abakama, atako ayebaki ete Yesu asalaki likambo te? Mateya nini toyekoli na boyebi ya Pilate na ntina ya kotelema mpo na kolobela ete oyo toyebi ezali malamu? Ekoki kosunga libota na yo kosala lisano ya makambo oyo ezali malamu.

Matai 27:46; Luka 23:34, 43, 46; Yoane 19:26–28, 30.Ntango mosusu okoki kopesa mokumba na ndeko moko moko ya libota atanga to matangi ebele ya Mobikisi atiami na ekulusu, ezwami na kati ya milongo oyo. Senga bango bakabola maye bayekoli uta matangi oyo na ntina ya Mobikisi mpe etinda na Ye.

Malako 15:39.Lolenge nini kotangaka na ntina ya Bobakami na Ye na Ekulusu elendisaki litatoli na yo ete Yesu azali “Mwana ya Nzambe”?

Yoane 19:25–27.Toyekoli nini na milongo oyo na ntina ya lolenge nini tokoki kolinga mpe kosunga bandeko ya libota?

Mpo na kozwa makanisi mingi koleka na ntina ya koteya bana, tala mwango ya poso oyo na Yaka, Landa Ngai—Mpo na Eteyelo ya Bana.

Loyembo oyo ekoki koyembama: “Upon the Cross of Calvary,” Hymns, no. 184.

Kobongisa Mateya na Biso

Landa ndakisa ya bomoi ya Mobikisi. “Ekosalisa malamu koyekola bandenge nini Mobikisi ateyaki—mayele Asalelaki mpe makambo Alobaki. “Kasi nguya ya Mobikisi mpo na koteya mpe kotombola basusu ewutaka na lolenge Abikaki na mokili mpe lolenge ya moto oyo Ye azalaki. Soki ozali kosala makasi na molende ya kozala lokola Klisto, okozala na makoki ya koteya lokola Ye” (Koteya na Lolenge ya Mobikisi,, 13).

Klisto na Ekulusu, na Carl Heinrich Bloch