Faufa’a ’Āpī 2023
7–13 nō ’Ātete. Roma 1–6 : « Te mana o te Atua ’ia ora te feiā ato’a »


« 7–13 nō ’Ātete. Roma 1–6 : ‘Te mana o te Atua ’ia ora te feiā ato’a’ », Mai, pe’e mai—nō te ta’ata hō’ē ’e te ’utuāfare : Faufa’a ’Āpī 2023 (2022)

« 7–13 nō ’Ātete. Roma 1–6 », Mai, pe’e mai—nō te ta’ata hō’ē ’e te ’utuāfare : 2023

Hōho’a
’O Paulo tē pāpa’i nei i te hō’ē ʼepisetole

7–13 nō ’Ātete

Roma 1–6

« Te mana o te Atua ’ia ora te feiā ato’a »

Nā te tāpa’opa’ora’a i te mau fa’aurura’a e tauturu ia ’outou ’ia ha’amana’o e aha tā te Vārua e ha’api’i ra ’ia ’outou. E feruri ato’a ’ia pāpa’i i tō ’outou mana’o nō ni’a i te reira mau muhumuhura’a.

Pāpa’i i te mau mana’o e tae mai

I te taime ’a pāpa’i ai Paulo i teie ’episetole i te mau melo o te ’Ēkālesia i Roma, e pupu ’āti Iuda ho’i ’e te ’Ētene ato’a, ’ua rahi roa te ’Ēkālesia a Iesu Mesia e ’ere fa’ahou i te hō’ē noa pupu iti feiā ti’aturi nō Galilea. Fātata e 20 matahiti i muri mai i te ti’afa’ahoura’a o te Fa’aora, ’ua ’itehia te mau ’āmuira’a feiā keresetiano fātata i te mau vāhi ato’a tā te mau ’āpōsetolo i tere—mai ia Roma ato’a ho’i, te ’oire pū nō teie hau ’ēmēpera rahi. Noa atu rā, ’ia fa’aauhia i te ’ā’ano o te hau ’ēmēpera Roma, e mea iti ïa te ’Ēkālesia ’e e mea pinepine te hāmani-’ino-ra’a i ni’a ia rātou. I terā vaira’a, e ta’ata paha ïa tē tupu te mana’o « ha’amā i te ’evanelia o te Mesia ra »—e ’ere rā ’o Paulo. I ’ite ’oia ’e i parau ho’i ’oia ē te mana mau, ’o « te mana ïa o te Atua, ’ia ora te feiā ato’a », tei roto ïa i te ’evanelia a Iesu Mesia (Roma 1:16).

Hōho’a
ītona tuatāpapara’a a te ta’ata hō’ē

Mau mana’o nō tā’u iho tuatāpapara’a pāpa’ira’a mo’a

E aha te mau ’episetole ’e ’ua nāhea te reira i te fa’anahohia ?

Te mau ’episetole, e mau rata ïa tei pāpa’ihia e te feiā fa’atere o te ’Ēkālesia i te feiā mo’a i te mau vāhi rau o te ao nei. Nā te ’āpōsetolo Paulo i papa’i i te rahira’a o te mau ’episetole i roto i te Faufa’a ’Āpī—ha’amata nā ni’a i te Roma ē fa’aoti i ni’a i te Hebera. ’Ua fa’anahohia tāna mau ’episetole nā ni’a i te roa, ’eiaha rā te Hebera (hi’o Arata’i nō te mau pāpa’ira’a mo’a, « ’Episetole a Paulo »). Noa atu ā o te Roma te ’episetole mātāmua i roto i te Faufa’a ’Āpī, ’ua pāpa’ihia te reira i te pae hope’a o te mau tere misiōnare o Paulo.

Roma 1–6

« Te feiā parauti’a i te fa’aro’o ra. »

E tauturu te mau tātarara’a i muri nei ’ia māramarama maita’i ’oe i te ’episetole i tō Roma :

Te ture.’Ia pāpa’i Paulo nō ni’a i « te ture », tē parau nei ’oia nō te ture a Mose. Te ta’o « ohipa » i roto i te mau pāpa’ira’a a Paulo, ’o te mau ohipa ’o rāpae mai te au i te ture a Mose. ’A hi’o na i te ta’a-’ē-ra’a i roto i te ture a Mose ’e te ’ohipa nō te reira, ’e te « ture fa’aro’o ra » tei fa’ahitihia i roto i te Roma 3:23–31..

Peritome, peritome ’ore.I muta’a ra, e tāpa’o te peritomera’a nō te fafaura’a tā te Atua i rave ’e Aberahama. ’Ua fa’a’ohipa Paulo i te ta’o ra « peritome » nō te mau ’āti Iuda (te nūna’a fafauhia) ’e te parau « peritome ’ore » nō te mau ’Ētene. ’A feruri i tā te Roma 2:25–29 e ha’api’i nei nō ni’a i te aura’a mau ’o te rirora’a ei nūna’a fafauhia nā te Atua. ’A hi’o maita’i ē, ’aita i tītau-fa’ahou-hia te peritomera’a ’ei tāpa’o nō te fafaura’a a te Atua ’e tōna mau ta’ata (hi’o Te ’Ohipa 15:23–29).

Fa’ati’ara’a, fa’ati’a, fa’ati’ahia.E parau teie nō te fa’a’orera’a i te hara. ’Ia ti’ahia tātou, ’ua fa’a’orehia ïa tā tātou hara, e parauhia tātou e mea hapa ’ore ’e ’ua ora tātou i te fa’autu’ara’a mure ’ore o tā tātou mau hara. ’Ia ’ite ana’e ’oe i teie mau parau, ’a hi’o e aha tā Paulo i ha’api’i nō ni’a i te mea e fa’atupu i te fa’ati’ara’a (hi’o ato’a i te Arata’i nō te mau pāpa’ira’a mo’a, « Fa’ati’ara’a, Fa’ati’a », scriptures.ChurchofJesusChrist.org. I roto i te Roma, e nehenehe e fa’atū’ati i te mau parau « ta’ata parauti’a » ’e « parauti’a » i te mau parau « ti’a » ’e « fa’ati’ara’a ».

Maita’i rahi.Te aroha « e tauturu ïa ’e ’aore rā, e pūai nō ’ō mai i te Atua ra… tei hōro’ahia mai nā roto i te maita’i ’e te here rahi o Iesu Mesia ». Nā roto i te maita’i te mau ta’ata ato’a e fa’ati’a-fa’ahou-hia ai nō te fāri’i i te tāhuti ’ore. Hau atu, « e mana fa’atupu te maita’i rahi e ti’a ai i te tāne ’e te vahine ’ia roa’a te ora mure ’ore ’e te fa’ateiteira’a, i muri a’e i tā rātou mau tauto’ora’a ato’a ». ’Aita tātou e ’āpī nei i te maita’i rahi maoti tā tātou mau tauto’ora’a ; nā te reira rā e hōro’a ia tātou i te « pūai ’e te tauturu nō te rave i te ’ohipa maita’i e’ita e roa’a ia tātou ’ia rave noa ’āhani ’aita te reira » (Bible Dictionary, « Grace » ; hi’o ato’a 2 Nephi 25:23 ; Dieter F. Uchtdorf, « Te hōro’a o te aroha mau », Liahona, Mē 2015, 107–10). ’A tai’o ai ’oe i te Roma, ’a pāpa’i i te mea tā ’oe e ’apo ra nō ni’a i te maita’i rahi o te Fa’aora.

Roma 2:17–29

’Ia hōho’a tā’u mau ’ohipa, ’e ’ia fa’arahi ho’i i tō’u fa’afāriura’a.

E au ē, te mau keresetiano ’āti Iuda i Roma tē ti’aturi noa ra ē nā te mau peu ’e te mau ’ōro’a a te ture a Mose e fa’atae mai i te fa’aorara’a. E au ē ’aita fa’ahou te reira fifi, inaha ’aita tātou e ora nei mai te au i te ture a Mose. ’Ia tai’o ra ’oe i te mau pāpa’ira’a a Paulo, te Roma 2:17–29 iho ā rā, e feruri i tā ’oe iho mau tauto’ora’a nō te ora i te ’evanelia. Nā tā ’oe ānei mau ’ohipa ’o rāpae, mai te ravera’a i te ’ōro’a ’aore rā te haerera’a i te hiero e fa’ahōhonu nei i tō ’oe fa’afāriura’a, ma te ha’apūai i tō ’oe fa’aro’o i te Mesia ? (hi’o Alama 25:15–16). E mea ānei tei tītauhia ’ia taui ’ia ti’a i tā ’oe mau ’ohipa ’o rāpae e fa’atupu i te tauira’a o te ’ā’au ?

Hi’o ato’a Dallin H. Oaks, « Te tītaura’a ’ia riro », Ensign, Nov. 2000, 32–34.

Roma 3:10–31 ;5

Nā roto ia Iesu Mesia e fa’a’orehia ai tā’u mau hara.

Tē vai nei paha te ta’ata e ha’aparuparu i te mana’o i te parau a Paulo ē, « ’aore roa e ta’ata parauti’a e hō’ē iti a’e » (Roma 3:10). Tē vai ato’a nei rā te tahi mau poro’i fa’aitoito i roto i te Roma. E ’imi i te reira i roto i te mau pene 3 ’e te 5, ’e e feruri nō te aha e mea faufa’a te ha’amana’ora’a ē « ’ua rave pā’āto’a ho’i i te hara, ’e ’ua ’ere i te ha’amaita’i a te Atua ra » (Roma 3:23) nō te tu’ura’a i te ’āvae i mua nō te ha’api’i ’ia « ’oa’oa […] i te tīa’ira’a » nā roto ia Iesu Mesia (Roma 5:2).

Roma 6

Tē ani mai nei Iesu Mesia ’ia « noa’a […] te haere’a ’āpī. »

’Ua ha’api’i Paulo ē, ’ia taui te ’evanelia a Iesu Mesia i te haere’a o tō tātou orara’a e ti’a ai. E aha te mau fa’ahitira’a parau i roto i te Roma 6 e fa’ata’a nei i te huru te pe’era’a i te Fa’aora i tauturu ia ’oe ’ia « noa’a [ia ’oe] te haere’a ’āpī » ?(‘īrava 4)..

Hōho’a
ītona tuatāpapara’a a te ’utuāfare

Mau mana’o nō te tuatāpapara’a pāpa’ira’a mo’a a te ’utuāfare ’e te pō ’utuāfare

Roma 1:16–17.Nāhea tātou i te fa’a’ite atu ē : « ’Aore ho’i [tātou] i ha’amā i te ’evanelia o te Mesia ra » ?

Roma 3:23–28.’A tai’o ai ’outou i teie mau ’īrava, e nehenehe e ’āparau i te ta’a-’ē-ra’a i roto i te « ’āpīra’a » i te maita’i rahi o te Atua, ’o tē ’ore roa ho’i e nehenehe e rave, ’e i te fāri’ira’a i te reira, ’o tei tītauhia ia tātou ’ia rave. I nāhea ra tātou i te putapūra’a i te maita’i rahi o te Atua ? Nāhea tātou e fāri’i hope rahi atu ā ai i te reira ?

Roma 5:3–5.E aha te mau ’ati tā tātou i fa’aruru ? ’Ua nāhea teie mau ’ati i te tauturura’a ia tātou ’ia fa’atupu i te fa’a’oroma’i, te ’ite ’e te tīa’i ?

Roma 6:3–6.E aha tā Paulo e parau nei i roto i teie mau ’īrava nō ni’a i te tāpa’o nō te bāpetizora’a ? Pēnei a’e e nehenehe te ’utuāfare e ’ōpua i te haere i te hō’ē bāpetizora’a. ’Aore rā e nehenehe te tahi ta’ata o te ’utuāfare e fa’a’ite mai i te hō’ē hōho’a ’aore rā te hō’ē ha’amana’ora’a nō tāna bāpetizora’a. Nāhea te ravera’a ’e te ha’apa’ora’a i tā tātou mau fafaura’a nō te bāpetizora’a e tauturu ai ia tātou ’ia « noa’a […] te haere’a ’āpī » ?

Hōho’a
e ta’ata e bāpetizo ra i te tahi ta’ata i roto i te hō’ē roto

E tāpa’o te bāpetizora’a nō te ha’amatara’a o te hō’ē orara’a ’āpī ’ei pipi nā te Mesia.

Nō te mau mana’o hau atu nō te ha’api’ira’a i te mau tamari’i, ’a hi’o te arata’i ha’api’ira’a nō teie hepetoma i roto i te Mai, pe’e mai—nō te Paraimere.

Hīmene tei mana’ohia : « Le jour de mon baptême », Chants pour les enfants, 53.

Ha’amaita’i i tā’u iho tuatāpapara’a pāpa’ira’a mo’a

’A ui i te mau uira’a ’a rave ai i tā ’oe tuatāpapara’a. ’A tuatāpapa ai ’oe i te mau pāpa’ira’a mo’a, e tae mai paha te tahi mau uira’a i tō ’oe ferurira’a. ’A feruri i teie mau uira’a ’e ’a ’imi i te mau pāhonora’a. ’Ei hi’ora’a, i roto i te Roma 1–6 e nehenehe tā ’oe e ’imi i te pāhonora’a i te uira’a : « E aha te maita’i rahi ? »

Hōho’a
Tē fa’aora ra te Mesia i te hō’ē tamāhine mai roto i te hō’ē tahera’a pape

Be Not Afraid [’Eiaha e mata’u], nā Greg K. Olsen

Nene’i