“Iango Aika a na Ururingaki ao n Iangoaki: ‘Iesu E Na Kangai Nakon Iteraera, “Okiri Mwengami,”’” Nakomai, Iriirai—Ibukiia n Tatabemaniia ao Utu: Te O Tetemanti 2022 (2021)
“Iango Aika a na Ururingaki ao n Iangoaki: ‘E Na Kangai Iesu nakon Iteraera ni Kabane, “Okiri Mwengami,”’” Nakomai, Iriirai—Ibukiia n Tatabemaniia ao Utu: 2022
Iango aika Ana Ururingaki ao ni Iangoaki
“E Na Kangai Iesu nakon Iteraera ni Kabane, ‘Okiri Mwengami’”
N rereuan Tinai, Mote e ikotiia natin Iteraera i boton te maunga. Ikekei ao te Uea E tangiria bwa e na bita aia kurubu tooro aikai aika akea aia iango nakoia aomata aika kamimi. “Ao kam na riki bwa au,” E taku, “koraki n ibonga, ma te botan aomata ae tabu” (Te Otinako 19:6). E berita bwa ana maiu ao ni materaoi, riki ngkana a katobibiaki irouia aia kairiribai aika korakora man mwaaka (taraa Te Tua Kaua 28:1–14).
Ana bane n riki bwaai aikai tiaki bukina bwa a mwaiti aia koraki ke ni korakora ke ni marurung ke ni mwatai. E na riki, e kabwarabwara te Uea, “ao ngkana kam boni kan ongo bwanau, ma ni kawakini au berita” (Te Otinako 19:5). Bon man mwakan te Atua, tiaki aia bwai, anne e na karikiia bwa aomata aika kamimi.
E ngae n anne kaain Iteraera aki ongo ni Bwanaana, ao imwiina a katoka kawakinan Ana berita. A mwaiti aika a manga taromauri atua riki tabeua ao ni katoka karaoan katei imarenaia. Kaain Iteraera a totokoi ni kabane bwaai ake a karikiia bwa te botanaomata, mwakoro mairouia n tatabemaniia—aia reitaki n te berita ae tabu ma te Uea. N akean mwakan te Atua ni kamanoia (taraa 2 Uea 17:6–7), ao e na bon kangaanga katokaia aia kairiribai (taraa 2 Rongorongo 36:12–20).
Te Maenako
Tabeua te tai imarenan tao 735 ao 720 IK, tenaan I-Aturia a ninia te Abanuea n Iteraera Meang, mwengaia baronga aika tengaun ma uoman, ao ni uotiia nako ngaa kaain Iteraera bwa taenikai nakon mwakoron ana Embwaea I-Aturia aika kakaokoro (taraa 2 Uea 17:1–7).1 Kaain Iteraera aikai a kinaki n araia ae “baronga aika bua,” bukina ngkai a kamwaingaki man abaia ao ni maenako ibuakon aaba ake tabeua. A bua naba n te kawai ae kakawaki: inanon te tai a kabua kinakiia ae ngaia bon ana aomata ni berita te Atua.
Bukina bwa Abanuean Iuta i Maiaki bon, n taai aikanne, a raoiroi riki nakon te Abanuea i Meang, e maan riki.2 Ma n tokina aomata ikekei a tannako naba mairoun te Uea. I-Aturia a kataenikaia ao a buakan angiin te Abanuea Meang; ti Ierutarem ae kamanoaki n ae kamimi (taraa 2 Uea 19; Itaia 10:12–13). Imwiina, imarenan 597 ao 580 IK, tenaan I-Baburon a kamaunanakoa Ierutarem, n raonaki ma te tembora, ao ni uotiia nako taenikai nakon kaawa aika akea kaaia (taraa 2 Uea 24–25; 2 Rongorongo 36; Ieremia 39; 52). Tao 70 te ririki imwiina, nikiraia Iuta a kariaiakaki bwa ana oki nako Ierutarem ao ana manga katea te tembora. A mwaiti kaain ana baronga Iuta, aika tiku i Baburon.3
Ngkai e a waaki nako te roro, kaain Iteraera man baronga ni kabane a “maenako … n te ukeukenanti nako buakoia botanaomata ni kabaneia ake a aki ataia” (Tekaria 7:14; taraa naba Amota 9:8–9). Tabeman a tia ni kairaki nako iroun te Uea nakon aaba ake tabeua (taraa 2 Nibwaai 1:1–5; Ominai 1:15–16). Tabeman a kitana Iteraera ni kainaomataia buure (taraa 2 Uea 25:22–26; Ieremia 42:13–19; 43:1–7) ke ibukin te tautaeka ke kaubwain te aba.4
Ti arana te mwakuri aei bwa maenakon Iteraera. Ao e kakawaki bwa ko na ata bukin tabeua te maenako. Ibukin te bwai teuana, bon atun te rongorongo ae kakawaki n te O Tetemanti: A mwaiti burabeti n te O Tetemanti aika a kakoaua te bwaka n tamnei ae moan te buakaka nakoia kaain Iteraera ake a maenako. A kaman nora te maenako ao ni kauringaki ibukina, ao tabeman mai ibuakoia a tiku ni maiuakinna.5 E na kona ni buokiko anne ngkana ko wareki aia boki Itaia, Ieremia, Amota, ao a mwaiti riki booki ni mwakoron te O Tetemanti ake imwiina. Ma te taeka aei n tiku n am iango, ngke ko wareki aia taetae ni burabeti ibukin Aturia ao Baburon, taan taromauriia boua ao taenikai, te uruaki ao n tokina kaokan bwaai, ko na ataia bwa tera te bwai ae a taekinna.
Atakin maenakoia Iteraera e na buokiko n ataa raoi naba Ana Boki Moomon, ibukina bwa Ana Boki Moomon te rekooti ni mwangan Iteraera are e maenako (taraa 1 Nibwaai 15:12). E moanaki te rekooti aei ma ana utu Riaai ni kainaomata Ierutarem n tao 600 IK, imwain aia buaka kaain Baburon. Riaai bon temanna mai ibuakoia burabeti ae taetae ni burabetiia maenakon Iteraera.6 Ao a ibuobuoki ana utu ni kakoroa nanon te taetae ni burabeti anne, n anai mwangan te bata are Iteraera ao n unikia n iteran te aonaba are teuana, n aban Amerika.
The Destruction of Jerusalem by Nebuzar-adan (Uruakan Ierutarem iroun Nebutaretan), iroun William Brassey Hole, © Providence Collection/licensed from goodsalt.com
Te Bobotaki
Maenakon Iteraera, bon, iteran te karaki. Te Uea e aki mwaninga taekaia Ana aomata, ke n aki tabeakiniia, e ngae ngke a tia ni Kakea. Taetae ni burabeti aika mwaiti ae na maenako Iteraera a raonaki ma ana berita te Atua aika mwaiti are n te bong teuana ao e na ikotiia.7
Te bong anne bon te bong aei—ara bong. E a tia ni moanaki te ikoikotaki. N te 1836, ngaa n ririki imwiin ae ikotiia kaain te bata are Iteraera Moote i boton te Maunga are Tinai, ao Mote e kaoti inanon te Kirtland Tembora n angan Iotebwa Timiti “kingin ikotakiia Iteraera man mwakoron te aonaaba ake aua” (Reirei ao Berita aika Tabu 110:11). Ngkai, iaan aia kairiiri naake iai irouia kiing, kain ana baronga Iteraera are a tia n ikotaki ibukin aaba ni kabane are a nako iai ana toro te Uea.
E a tia Beretitenti Russell M. Nelson n atonga te ikotaki aei bwa “te bwai ae moan te kakawaki ae e riki n te aonaaba ni bong aikai. Akea riki kabotauana n abwabwakina, akea riki kabotauana n kakawakina, akea riki kabotauana n mimitongina. Ao ngkana ko kan rineia, ngkana ko tangiria, ko kona n riki bwa mwakorona ae bubura ngkoe.”8
Ko kanga ni karaoia? Tera ae nanonaki bwa ko na ikota Iteraera? E nanonaki bwa ko na kaoka te baronga ake tengaun ma uoman n oki nakon te aba are a tia ni maekanna n te taina? Ni bon arona e nanonaki n te bwai ae korakora riki, ao n ae akea tokina. N aron are e kabwarabwara Beretitenti Nelson:
“Ngkana ti taetae iaon te ikoikotaki, ti taekina kakawakin te koaua aei: ni kabaneia natin Tamara are i Karawa, n iteran te roki aika uoua, e tau n ongoraeaki rongorongon ana euangkerio Iesu Kristo ae kaokaki. …
“N te tai are ko karaoa iai te bwai teuana are buoka temanna—n iteran te rabuna aika uoua—touan te mwaneka nakon karaoan berita aika tabu ma te Atua ao ni karekei aia otenanti ni bwabetito ao n te tembora aika kakawaki, ko buokia n ikota Iteraera. Bon te bwai ae bebete n aron anne.”9
E riki aei, n aron are e taekinna Itaia, “n tatabemaningkami” (Itaia 27:12) ke, n aron are e a kaman taekinna Ieremia, “n tatabeman mani kaawa nako, ao kaka uoman man utu nako” (Ieremia 3:14).
Ikotakin Iteraera e nanonaki n ae kaokakin tibun te Atua n oki nako Ina. E nanonaki n ae kaokakiia nakon reitakiia n aia berita ae tabu ma Ngaia. E nanonaki n ae manga katean te “botanaomata ae tabu” E iangoia ni kateia n te tai ae maan n nako (Te Otinako 19:6).
Okiri Mwengami
Ngkai te tia kawakin berita, ngkami bon mwakoron te bata are Iteraera.10 Ko a tia ni kaokaki, ao ngkoe te tia ikotiia. Karakinan bwaai aika kakawaki aika riki tebubua te ririki n nako are e moanaki ma te berita ae tabu inarenan te Atua ao Aberaam bon kateana nakon kabanean tamaroana, ao ngkami bon taan mwakuriia. Ngkai aio te tai ngke “Iesu e na kangai nakoia kaain Iteraera, ‘Okiri mwengami.’”11
Aio aia rongorongo taan ikoikoti: Okiri mwengami nakon te berita ae tabu. Okiri mwengami nako Tion. Okiri mwengami nakon Iesu Kristo, Atuaia Iteraera ae Tabu, ao E na uotiko nakon mwengan te Atua, Tamam.