“Na’leb’ re xk’oxlankil: “Li Jesus tixye re laj Israel, “Chexchalq,” ” ” Kim, Taaqehin—Choq’ reheb’ li komon ut li junkab’al: Li Najter Chaq’rab’ 2022 (2021)

“Na’leb’ re xk’oxlankil: Li Jesus tixye re laj Israel, “Chexchalq,” ” ” Kim, Taaqehin—Choq’ reheb’ li komon ut li junkab’al: 2022

Jalam-uuch

reetalil li k’oxlak

Na’leb’ re xk’oxlankil

“Li Jesus tixye re laj Israel, “Chexchalq” ”

Sa’ li yamyookil ch’och’ re Sinai, laj Moises kixch’utub’eb’ li ralal xk’ajol laj Israel sa’ roq jun li tzuul. Aran li Qaawa’ kixye naq kiraj naq li tenamit a’in li toje’ ach’ab’anb’ileb’ chiru li preexil taa’ok choq’ jun tenamit jwal nim xwankil. “Laa’exaq,” chan, “jun awa’b’ejihom re aj tij, ut jun santil tenamit” (Exodo 19:6). A’an kixye naq te’k’ihanq ut te’usaaq, us ta sutinb’ileb’ rix xb’aaneb’ li ninqi tenamit li xik’ neke’ilok reheb’ (chi’ilmanq Deuteronomio 28:1–14).

Taak’ulmanq a’in moko xb’aan ta xk’ihaleb’, xmetz’eweb’, malaj xseeb’aleb’ laj Israelita. Taak’ulmanq b’an, chan li Qaawa’, “wi relik chi yaal teerab’i xyaab’ inkux ut teepaab’ lin sumwank” (Exodo 19:5). A’an lix wankilal li Dios, moko xwankilaleb’ ta a’an, li tixk’eheb’ xmetz’ew.

A’b’anan, eb’ laj Israelita ink’a’ junelik ke’xpaab’ lix yaab’ xkux, ut moqon ke’xkanab’ xpaab’ankil lix sumwank. Ke’wan naab’al li ke’ok chixloq’oninkileb’ li jalanil dios ut chixtaaqenkil xna’leb’eb’ li tenamit wankeb’ chixsutam. Ke’xtz’eqtaana lix tz’aqal ch’oolil lix tenamiteb’, li k’a’ru jalaneb’ wi’ chiru junaq chik tenamit—a’an lix sumwank rik’in li Qaawa’. Chi maak’a’ lix wankilal li Dios re xkolb’aleb’ rix (chi’ilmanq 2 Reyes 17:6–7), maak’a’ ajwi’ li taaramoq reheb’ li xik’ neke’ilok reheb’ (chi’ilmanq 2 Cronicas 36:12–20).

Lix jek’inkil Israel

Wiib’ oxib’ sut chalen 735 toj 720 chihab’ ma nayo’la li Kristo, eb’ laj Asiria ke’ok sa’ li awa’b’ejihom re Israel sa’ xnim li saq’e, a’an xch’och’eb’ lajeeb’ reheb’ li kab’laju teepal, ut ke’xk’am k’iila mil chi aj Israelita chi preexil toj sa’ jalan jalanq tenamit li ke’wan rub’el li awa’b’ejihom re Asiria (chi’ilmanq 2 Reyes 17:1–7).¹ Nawb’ileb’ ru laj Israelita a’in jo’ “li teepal sachenaqeb’,” xb’aan naq ke’isiik sa’ xtenamiteb’ ut ke’jek’iik sa’ xyanqeb’ li tenamit. A’b’an sachenaqeb’ ajwi’ xb’aan naq ink’a’ chik ke’wan choq’ xtenamit li Dios re sumwank.

Li awa’b’ejihom re Juda sa’ xtz’e li saq’e tiik wi’chik xch’ool chiru li awa’b’ejihom sa’ xnim li saq’e, jo’kan naq toj kikana junjunq chik chihab’.² A’b’an moqon li tenamit aran ke’xtz’eqtaana ajwi’ li Qaawa’. Eb’ laj Asiria ke’xpleeti ut ke’reechani xk’ihal li awa’b’ejihom sa’ xtz’e li saq’e; ka’ajwi’ Jerusalen kikole’ rix rik’in sachb’a-ch’oolej (chi’ilmanq 2 Reyes 19; Isaias 10:12–13). Moqon, chalen 597 toj 580 chihab’ ma nayo’la li Kristo, eb’ laj Babilonia ke’xsach Jerusalen ut li santil ochoch, ut ke’xk’am k’iila mil chi preexil (chi’ilmanq 2 Reyes 24–25; 2 Cronicas 36; Jeremias 39; 52). Maare 70 chihab’ chirix a’an, jun rela’ laj Juda ke’kanab’aak chi sutq’iik Jerusalen ut chixkab’lankil wi’chik li santil ochoch. A’ut, ke’wan naab’al li ke’kana aran Babilonia.³

Chirix xnumik k’iila chihab’, ke’cha’cha’iik chixjunileb’ lix teepal laj Israel “sa’ chixjunileb’ li tenamit ink’a’ xnawomeb’ ru” (Sakarias 7:14; chi’ilmanq ajwi’ Amos 9:8–9). Ke’wan li kamb’ileb’ xb’e xb’aan li Qaawa’ sa’ jalan chik li ch’och’ (chi’ilmanq 2 Nefi 1:1–5; Omni 1:15–16). Ut ke’wan li ke’el chaq Israel re naq ink’a’ te’chape’q (chi’ilmanq 2 Reyes 25:22–26; Jeremias 42:13–19; 43:1–7) malaj jalan chik li k’a’aq re ru.⁴

A’in lix jek’inkil Israel naqaye re. Aajel ru xnawb’al chirix lix jek’inkil Israel. Xb’een, a’an jun jolomil na’leb’ sa’ li Najter Chaq’rab’: Naab’al reheb’ li profeet sa’ li Najter Chaq’rab’ ke’wan choq’ aj k’ehol reetal lix t’anik laj Israel sa’ musiq’ej li kixk’eheb’ chi jek’iik. Ke’ril chi rub’elaj lix jek’inkil Israel ut ke’xye resil, ut ke’wan ajwi’ li ke’xnumsi.⁵ Li na’leb’ a’in naru tatxtenq’a naq nakawileb’ li hu re Isaias, Jeremias, Amos, ut xkomoneb’ chik sa’ roso’jik li Najter Chaq’rab’. Rik’in li na’leb’ a’in sa’ aak’a’uxl, naq nakawil li profeetil aatin chirix Asiria ut Babilonia, li loq’onink pak’b’il dios ut li preexil, li sachk ut li k’ojob’ank wi’chik, taanaw k’a’ru neke’aatinak wi’.

Xtawb’al ru lix jek’inkil Israel tatxtenq’a chixtawb’al ajwi’ ru lix Hu laj Mormon, xb’aan naq lix Hu laj Mormon, a’an resil jun ruq’ laj Israel li jek’inb’ileb’ (chi’ilmanq 1 Nefi 15:12). Li esil a’an natikla rik’in lix junkab’al laj Lehi naq ke’eelelik Jerusalen 600 chihab’ ma nayo’la li Kristo, ka’ch’in chik ma nawulak Babilonia chixpleetinkil. Laj Lehi, a’an xkomoneb’ li profeet li ke’aatinak chirix lix jek’inkil Israel.⁶ Ut lix junkab’al kixtenq’a xtz’aqob’resinkil ru li profeetil aatin a’an naq, jo’ jun ruq’ lix junkab’al laj Israel, xkoheb’ chixjunpak’al li ruchich’och’ toj sa’ li ch’och’ America.

Lix sachlijik Jerusalen xb’aan laj Nabuzaradan, xb’aan laj William Brassey Hole, © Providence Collection/licensed from goodsalt.com

Lix ch’utub’ankil Israel

Lix jek’inkil Israel, a’an yal xyijach li seraq’. Li Qaawa’ ink’a’ naxtz’eqtaana lix tenamit, chi moko naxkanab’eb’ xjuneseb’, us ta eb’ a’an neke’xkanab’ li Qaawa’. K’iheb’ li profeetil aatin chirix lix jek’inkil Israel, a’ut k’iheb’ ajwi’ xyeechi’ihom li Dios naq taach’utub’aaq Israel wi’chik sa’ junaq kutan.⁷

Li kutan a’an, a’an li qakutankil anajwan. Ak natikla lix ch’utub’ankil Israel. Sa’ 1836, k’iila mil chihab’ chirix naq laj Moises kixch’utub’eb’ li ralal xk’ajol sa’ roq li Tzuul Sinai, laj Moises kixk’utb’esi rib’ sa’ li santil ochoch re Kirtland re xk’eeb’al re laj Jose Smith “xlaawil lix ch’utub’ankil Israel chalen chaq sa’ xkaajachalil ruchich’och’ ” (Tzol’leb’ ut Sumwank 110:11). Anajwan, chi b’eresinb’il xb’aaneb’ li neke’k’amok reheb’ li laaw a’in, yookeb’ chi ch’utub’aak li kab’laju xteepal laj Israel sa’ chixjunil li tenamit b’ar wi’ neke’ru chi wulak lix moos li Qaawa’.

Li Awa’b’ej Russell M. Nelson kixye naq li ch’utub’ank a’in, a’an “li k’anjel q’axal nim li yoo chi uxmank sa’ li ruchich’och’ anajwan. Maak’a’ chik naru xjuntaq’eetankil rik’in lix nimal ru, rik’in lix aajelil ru, rik’in lix loq’alil. Ut wi nakasik’ ru, wi nakawaj, naru naq nimaq laa tz’aqonik sa’ li k’anjel a’an.”⁸

Chan ru nakattz’aqon? K’a’ru naraj naxye xch’utub’ankil Israel? Ma naraj naxye xk’ojob’ankileb’ wi’chik li kab’laju teepal sa’ xch’och’il li reechanihomeb’? Relik chi yaal, li k’anjel a’in q’axal nim wi’chik xwankil chiru yal a’an, ut maajo’q’e taa’oso’q. Li Awa’b’ej Nelson kixye:

“Naq noko’aatinak chirix li ch’utub’ank, ka’ajwi’ yooko chixyeeb’al li yaalil na’leb’ a’in: chixjunileb’ li ralal xk’ajol li qaChoxahil Yuwa’, sa’ xka’pak’alil li tz’apleb’ t’ikr, xk’ulub’eb’ chirab’inkil li esil chirix lix evangelio li Jesukristo k’ojob’anb’il wi’chik. …

“Yalaq jo’q’e nakab’aanu yalaq k’a’ru li naxtenq’a yalaq ani—ma yo’yo malaj kamenaq—chi ok sa’ sumwank rik’in li Dios ut xk’ulb’al li kub’iha’ ut eb’ li k’ojob’anb’il k’anjel re li santil ochoch, yookat chi tenq’ank chixch’utub’ankil Israel. Saqen ru a’an.”⁹

A’in nak’ulman, jo’ kixye laj Isaias, “chi junjunqil” (Isaias 27:12) malaj, jo’ kixye laj Jeremias, “yal jun sa’ xtenamit, ut yal ka’k’ab’ sa’ xjunkab’al” (Jeremias 3:14).

Xch’utub’ankil Israel naraj naxye xk’amb’aleb’ li ralal xk’ajol rik’in li Dios wi’chik. Naraj naxye xk’ojob’ankileb’ wi’chik sa’ sumwank rik’in li Dios. Naraj naxye xxaqab’ankil wi’chik jun “santil tenamit” li kiraj xxaqab’ankil chalen chaq junxil (Exodo 19:6).

Sutq’iik

Naq nakapaab’ laa sumwank, okenaqat sa’ lix junkab’al laj Israel.¹⁰ Ak xatch’utub’aak, ut laa’at chik aj ch’utub’anel. Li nimla seraq’ li kitikla k’iila mil chihab’ chaq naq li Dios ki’ok sa’ sumwank rik’in laj Abraham yoo chi tz’aqob’resiik ru anajwan, ut aajel aawu sa’ li k’anjel a’an. Anajwan xq’ehil naq li “Jesus tixye re laj Israel, “Chexchalq.” ”¹¹

A’in li aatin neke’xwotz laj ch’utub’anel: Sutq’inqex rik’in li sumwank. Sutq’inqex chaq sa’ Sion. Sutq’inqex rik’in li Jesukristo, lix Santil Dios laj Israel, ut a’an texxk’am wi’chik rik’in li Dios, lee Yuwa’.