“11–17 julio. 2 Reyes 17–25: “Kikawu xch’ool rik’in li Qaawa’, lix Dios laj Israel,” ” Kim, Taaqehin—Choq’ reheb’ li komon ut li junkab’al: Li Najter Chaq’rab’ 2022 (2021)
“11–17 julio. 2 Reyes 17–25,” Kim, Taaqehin—Choq’ reheb’ li komon ut li junkab’al: 2022
Li reelelikeb’ laj preex, xb’aan laj James Tissot ut xkomoneb’ chik
11–17 julio
2 Reyes 17–25
“Kikawu xch’ool rik’in li Qaawa’, lix Dios laj Israel”
Naq laj Josias kirab’i li aatin sa’ xhuhil li chaq’rab’, a’an kixyu’ami rik’in paab’aal. Chan ru taayu’ami rik’in paab’aal li nakawil ru sa’ 2 Reyes 17–25?
Tz’iib’a li nakak’oxla
Us ta nim li k’anjel kixb’aanu li profeet aj Eliseo, toj yoo chi sachk xmusiq’ejil li awa’b’ejihom re Israel sa’ xnim li saq’e. Eb’ li maa’us aj rey ke’xloq’oni li pak’b’il dios, ut k’iheb’ li pleet ut li q’etok paab’ank. Moqon, li awa’b’ejihom re Asiria kinumta sa’ xb’een ut kixjek’iheb’ li lajeeb’ xteepal laj Israel.
Kiwan ajwi’ xch’a’ajkilal li awa’b’ejihom re Juda sa’ xtz’e li saq’e; neke’xloq’oniheb’ ajwi’ li pak’b’il dios. A’ut, sa’ xyanq li musiq’ejil t’ane’k a’in, wan resil wiib’eb’ li tiikil rey sa’ li Santil Hu li ke’xsutq’isi lix tenamiteb’ rik’in li Qaawa’ chiru jarub’aq chihab’. Jun reheb’, a’an laj Esekias. Chiru li rawa’b’ejil a’an, eb’ laj Asiria, li toje’ ke’numta sa’ xb’een li awa’b’ejihom sa’ xnim li saq’e, ke’numta ajwi’ sa’ xb’een xk’ihal xtz’e li saq’e. A’b’an laj Esekias ut lix tenamit ke’xpaab’ li Qaawa’, li kixkol Jerusalen rik’in jun sachb’a-ch’oolej. Moqon, chirix xq’ehil jun chik li q’etok paab’ank, ki’ok laj Josias choq’ rey. Chi musiq’anb’il xb’aan xhuhil li chaq’rab’, laj Josias kixjal li tenamit ut kirak’ob’resi xpaab’aaleb’ k’iila kristiaan sa’ xtenamit.
K’a’ru naqatzol rik’ineb’ li chaab’il rey a’in li neke’lemtz’un sa’ raak’ab’il li resilal laj Juda? Naru taak’oxla lix wankilal li paab’aal ut li raatin li Dios, malaj jalan chik li na’leb’, sa’ laa yu’am. Jo’ Israel ut Juda, laa’o naqasik’ ru xb’aanunkil li us ut li ink’a’ us. Ut naqak’e reetal naq tento taajalmanq li qayu’am, maare lix na’leb’ laj Esekias ut laj Josias naru toohe’xmusiq’a chixpaab’ankil “li Qaawa’ li qaDios” (2 Reyes 18:22).
Chi’ilmanq ajwi’ 2 Cronicas 29–35; “Li Jesus tixye re laj Israel, “Chexchalq” ” sa’ li raqal “Na’leb’ re xk’oxlankil.”
Li na’leb’ re xtzolb’aleb’ li loq’laj hu aajunes
Naru tinkanaaq chi tiik inch’ool rik’in li Qaawa’ sa’ li ch’a’ajkilal.
Naab’al qe ak naqak’uleb’ ch’a’ajkilal li neke’xyal rix li qapaab’aal. Choq’ re laj Esekias ut lix tenamit, li ch’a’ajkilal a’an kichal naq li teep aj pleet re Asiria kixpleeti Juda, kixsach naab’aleb’ li tenamit, ut kinach’o rik’in Jerusalen. Naq nakawil 2 Reyes 18–19, k’oxla naq katwan raj sa’ Jerusalen sa’ li kutan a’an. K’a’ raj ru kaweek’a naq kawab’iheb’ laj Asiria chixjapb’aleb’ re, jo’ naxye sa’ 2 Reyes 18:28–37 ut 19:10–13? K’a’ru nakatzol rik’in lix sumehom laj Esekias? (chi’ilmanq 2 Reyes 19:1–7, 14–19). Chan ru naq li Qaawa’ kixtenq’a laj Esekias? (chi’ilmanq 2 Reyes 19:35–37). K’oxla chan ru naq li Qaawa’ xatxtenq’a sa’ laa ch’a’ajkilal.
Naru ajwi’ taak’oxla li na’leb’ chirix laj Esekias sa’ 2 Reyes 18:5–7. K’a’ru neke’xye li raqal a’in chirix laj Esekias li naxk’ut k’a’ut naq kiru chi kanaak chi tiik xch’ool sa’ lix ch’a’ajkilal? Chan ru taataaqe lix b’aanuhom a’an?
Chi’ilmanq ajwi’ 3 Nefi 3–4; D. Todd Christofferson, “Kaw ut xaqxo sa’ xpaab’ankil li Kristo,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re octubre 2018.
Chixjunil wan sa’ ruq’ li Qaawa’.
Laj Senakerib, xreyeb’ laj Asiria, kixk’oxla naq lix teep aj pleet taanumtaaq sa’ xb’een Jerusalen. Ak ke’numta sa’ xb’een k’iila tenamit, jo’ Israel—ut k’a’ut b’i’ naq ink’a’ arin ajwi’? (chi’ilmanq 2 Reyes 17; 18:33–34; 19:11–13). A’b’an rik’in xtz’uumal re li profeet aj Isaias, li Qaawa’ kixk’e na’leb’ laj Senakerib, li wan sa’ 2 Reyes 19:20–34. K’a’ru li na’leb’ li kixye? K’a’ru li na’leb’ nakataw sa’ li raqal a’in li naxk’e laa paab’aal chirix li Qaawa’ ut li na’leb’ li kixk’uub’?
Chi’ilmanq ajwi’ Helaman 12:4–23; Tzol’leb’ ut Sumwank 101:16.
Eb’ li loq’laj hu neke’ru chixsutq’isinkil inch’ool rik’in li Qaawa’.
Ma aaweek’ahom jun sutaq naq tento tatk’iiq sa’ musiq’ej? Maare xaweek’a naq tento taakawresi laa wanjik rik’in li Dios. K’a’ru xatxtenq’a chixsutq’isinkil aawib’ rik’in a’an? K’oxlaheb’ li patz’om a’in naq nakawil resil lix t’anik li awa’b’ejihom re Juda chiru li Qaawa’ sa’ rawa’b’ejil li rey aj Manases (chi’ilmanq 2 Reyes 21) ut chan ru naq li rey aj Josias kixtenq’aheb’ chixsutq’isinkil rib’ rik’in li Qaawa’ (chi’ilmanq 2 Reyes 22–23). K’a’ru kimusiq’aak wi’ laj Josias ut lix tenamit? Li seraq’ a’in maare tatxtenq’a chixk’eeb’al aach’ool re “taapaab’ li Dios … chi anchal aach’ool chi anchal aawaam” (2 Reyes 23:3).
Naq nakawileb’ li ch’ol a’in, naru ajwi’ taawil li ch’ol 6 sa’ Enseñanzas de los Presidentes de la Iglesia: Spencer W. Kimball ([2006], 67–77), b’ar wi’ li Awa’b’ej Kimball naxye naq li seraq’ chirix li rey aj Josias “a’an jun reheb’ li seraq’ q’axal chaab’il sa’ chixjunileb’ li loq’laj hu” (perel 71). K’a’ut naq kixk’oxla a’in li Awa’b’ej Kimball? K’a’ru nakataw sa’ li raatin li Awa’b’ej Kimball chirix li rey aj Josias li nakatxtenq’a chixyu’aminkil li na’leb’ sa’ 2 Reyes 22–23?
Chi’ilmanq ajwi’ Alma 31:5; Takashi Wada, “Xtzekankil xsahil li raatin li Kristo,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2019; “Josías y el libro de la ley” (video), ChurchofJesusChrist.org.
Eb’ li loq’laj hu neke’ru chisutq’isinkil qach’ool rik’in li Qaawa’.
Li na’leb’ re xtzolb’aleb’ li loq’laj hu jo’ junkab’al, ut choq’ re li q’ojyin re junkab’al
-
2 Reyes 19:14–19.K’a’ru naru naqatzol rik’in laj Esekias li tooxtenq’a naq nawan qach’a’ajkilal malaj qapatz’om? Chan ru naq li Qaawa’ ak xsume li qatz’aam? Maare chixjunileb’ li komon sa’ laa junkab’al naru te’xyiib’ li k’a’ru te’xk’e sa’ li ochoch li naxjultika reheb’ naq te’xsik’ li Qaawa’.
-
2 Reyes 22:3–7.Kikanab’aak li tumin re xkab’lankil wi’chik li santil ochoch rik’ineb’ laj k’anjel sa’ 2 Reyes 22:3–7 “xb’aan naq jwal tiikeb’ xch’ool” (raqal 7). Chirix rilb’aleb’ ru li raqal a’in, naru taapatz’ re laa junkab’al naq te’xye k’a’ru kanab’anb’il rik’ineb’ a’an. Chan ru toowanq chi jwal tiik qach’ool jo’eb’ laj k’anjel sa’ li raqal a’an?
-
2 Reyes 22:8–11, 19; 23:1–3.K’a’ru nawulak chiqu chirix lix b’aanuhom laj Josias ut lix tenamit re xyu’aminkil li raatin li Dios? Chan ru naqayu’ami li raatin li Dios sa’ li loq’laj hu? Laa junkab’al naru te’xwotzeb’ li raqal malaj seraq’ sa’ li loq’laj hu li ke’xtenq’aheb’ chixtaaqenkil li qaChoxahil Yuwa’ ut li Jesukristo.
-
2 Reyes 23:25.Ma wan jun na’leb’ nawulak chiqu chirix laj Josias sa’ li raqal a’in? Jo’ junkab’al, naru teeyiib’ kok’ aamej rik’in hu ut teetz’iib’a chiruheb’ k’a’ru teeb’aanu chiru li xamaan a’in re xsutq’isinkil eech’ool rik’in li Qaawa’.
Re xtawb’al xkomon chik li na’leb’ chirix xtzolb’aleb’ li kok’al, chi’ilmanq li tusleb’ aatin re li xamaan a’in sa’ Kim, Taaqehin—Choq’ re li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al.
Jun b’ich naru xb’ichankil: “Naq nintzol li loq’laj hu,” Eb’ li B’ich, 179.
Xkawresinkil aawib’ chi tzolok
Sik’eb’ li aatin ut li ch’ol aatin li nawulak chawu. Naq yookat chi tzolok, li Musiq’ej naru tatxmusiq’a chixk’eeb’al reetal junaq ch’ol aatin malaj raqal. Maare tatxmusiq’a ut taareek’asi aach’ool; maare chanchan naq tz’iib’anb’il tz’aqal choq’ aawe.
Xjalam-uuch laj tz’iib’ naq naxk’e li b’otb’ookil loq’laj hu re li rey aj Josias, xb’aan laj Robert T. Barrett