Ko Hono Feau e Ngaahi Fie Maʻu ʻa e Fānau Iiki Angé

ʻOku mateuteu mo vēkeveke ʻa e fānaú ke ako e ongoongoleleí, kapau ʻoku fakahoko ia ʻi ha founga ʻe lava ke mahino kiate kinautolu. Tautautefito kapau ‘okú ke akoʻi ʻa e fānau iiki angé, fakakaukau ke fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi ʻekitivitī ko ʻení ke tokoni ke nau ako.

• Hivá. ʻOku mālohi hono akoʻi ʻe he Ngaahi Himí mo e ngaahi hiva mei he Tohi Hiva ʻa e Fānaú e tokāteliné. Fakaʻaongaʻi e fakahokohoko ʻo e ngaahi tefitó ʻi he tafaʻaki ki mui ʻo e Tohi Hiva ʻa e Fānaú ke kumi e ngaahi hiva ʻoku felāveʻi mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻokú ke akoʻí. Tokoniʻi e fānaú ke nau fakafelāveʻi ʻa e pōpoaki ʻo e ngaahi hivá ki heʻenau moʻuí. Hangē ko ʻení, te ke lava ʻo fai ha ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea ʻi he fakalea ʻo e hivá. Makehe mei he hivá, ʻe lava ke fakatātaaʻi ʻe he fānaú e ngaahi hivá pe fanongo ki he ngaahi hivá ko ha puipuituʻa lolotonga ʻenau ngāue ki ha peesi ʻekitivitī.

• Fanongo ki ha talanoá pe fakatātaaʻi. ʻOku manako e fānau īkí he ngaahi talanoá, ʻi hono talanoaʻí mo e fanongo ki aí. Vahevahe ha ngaahi talanoa mei he folofolá, mei hoʻo moʻuí, mei he hisitōlia ʻo e Siasí, pe mei he ngaahi makasini ʻa e Siasí, pea tuku ke fakahoko ʻe he fānaú ha ngaahi talanoa mei heʻenau moʻui. Fekumi ki ha ngaahi founga ke fakakau mai ai kinautolu ki he talanoá. Te nau lava ʻo pukepuke e ngaahi fakatātaá, tā ha ngaahi fakatātā ʻo e meʻa ʻoku nau fanongo ki aí, fakafaivaʻi ha foʻi talanoa, pe tokoni ki hono fai e talanoá. Tokoni ke ʻiloʻi ʻe he fānaú ʻa e moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻi he ngaahi talanoa ʻokú ke vahevahé.

• Lau ha veesi folofola. Mahalo ʻoku ʻikai lava e fānau īkí ʻo laukonga fēfē, ka te ke kei lava pē ke fakakau mai kinautolu ki he ako mei he folofolá. Mahalo ʻe fie maʻu ke ke tokanga taha ki ha foʻi veesi, kupuʻi lea mahuʻinga, pe foʻi lea pē ʻe taha. ʻI hoʻo lau leʻolahi ha veesi folofola, ʻe lava ke ke fakaafeʻi e fānaú ke nau tuʻu ki ʻolunga pe hiki honau nimá ʻi he taimi ʻoku nau fanongo ai ki ha foʻi lea pau pe kupuʻi lea ʻokú ke loto ke tuku taha ki ai e tokangá. Mahalo te nau lava pē ke ako maʻuloto ha ngaahi kupuʻi lea nounou mei he folofolá kapau te nau toutou lea ʻaki ia. ʻI heʻenau fanongo ki he folofola ʻa e ʻOtuá, te nau ongoʻi e Laumālié.

• Longomoʻui. Koeʻuhi ʻoku faʻa longomoʻui e fānau īkí, palani ha ngaahi founga ke nau ʻunu takai holo ai—laka tuʻu maʻu, puna, hopohopo, punou, luelue, mo ha ngaahi ngāue kehe ʻoku kaunga ki he tefitoʻi moʻoní pe talanoa ʻokú ke akoʻí. ʻE lava foki ke lelei e ngaahi ngāue ko ʻení ʻi hoʻomou hiva fakatahá.

• Sio fakatātā pe sio vitiō. ʻI he taimi te ke fakaʻaliʻali ai ki he fānaú ha fakatātā pe vitiō ʻoku felāveʻi mo ha tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí pe ko ha talanoa ʻi he folofolá, ʻeke ange ha ngaahi fehuʻi ʻe tokoni ke nau ako mei he meʻa ʻoku nau mamata ki aí. Hangē ko ʻení, te ke lava ʻo fehuʻi ange, “Ko e hā e meʻa ʻoku hoko ʻi he fakatātā pe vitiō ko ʻení?” pe “Ko e hā ha ongo ʻokú ke maʻu mei ai?” Ko e polokalama Gospel Library, medialibrary.ChurchofJesusChrist.org, mo e children.ChurchofJesusChrist.org ko ha ongo feituʻu lelei ia ke fakasio ai ha ngaahi vitiō.

• Vahevahe e ngaahi aʻusiá mo e fakamoʻoní. Mahalo he ʻikai lahi e meʻa ʻe lava ke vahevahe ʻe he fānau īkí ʻo hangē ko e fānau lalahi angé, ka ʻo kapau te ke ʻoange ha fakahinohino pau kiate kinautolu, te nau lava ʻo vahevahe ʻenau ngaahi aʻusia mo e ngaahi fakamoʻoni fekauʻaki mo e meʻa ʻoku nau akó.

• Faʻu. ʻE lava e fānaú ʻo langa, tā, pe valivali ha meʻa ʻoku felāveʻi mo e talanoa pe tefitoʻi moʻoni ʻoku nau ako ki aí. Poupouʻi kinautolu ke ʻave ʻenau ngaahi meʻa ne faʻú ki ʻapi pea vahevahe ia mo e kau mēmipa honau fāmilí ke tokoni ke manatuʻi ʻe he fānaú e meʻa ne nau akó.

• Kau ʻi he ngaahi lēsoni fakataumuʻá. ʻE ala tokoni ha lēsoni fakataumuʻa ke mahino ki he fānaú ha tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻoku faingataʻa ke mahino kiate kitautolu. ʻI hono fakaʻaongaʻi ʻo e ngaahi lēsoni fakataumuʻá, fekumi ki ha ngaahi founga ke fakakau atu ai e fānaú. Te nau ako lahi ange mei ha aʻusia ʻoku nau kau tonu ki ai ʻi hano siofi pē hano fakatātaaʻi ʻo ha meʻa.

• Fakatulamaʻi. ʻI he taimi ʻoku fakatulamaʻi ai ʻe he fānaú ha tūkunga ʻe ngalingali te nau fehangahangai mo ia ʻi he moʻuí, ʻoku malava leva ke mahino kiate kinautolu e founga ʻoku fekauʻaki ai ha tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí mo ʻenau moʻuí.

• Toe fai ʻa e ngaahi ʻekitivitií. ʻE ala fie maʻu ʻe he fānau īkí ke nau toutou fanongo ki ha tefitoʻi fakakaukau kae lava ke mahino ia kiate kinautolu. ʻOua te ke manavahē ke toutou fai maʻu pē ha foʻi talanoa pe ʻekitivitī tatau, pea ʻi he lēsoni tatau pē. Hangē ko ʻení, te ke lava ʻo toutou vahevahe ha talanoa mei he folofolá ʻi ha ngaahi founga kehekehe lolotonga e lēsoní—lau mei he folofolá, fakamatalaʻi fakanounou ia ʻi hoʻo lea pē ʻaʻau, huluʻi ha foʻi vitiō, tuku e fānaú ke nau tokoni atu ʻi hono fai e talanoá, fakaafeʻi ke nau fakatulamaʻi ʻa e talanoá, mo e ngaahi alā meʻa pehē. Kapau ʻoku toutou fai ʻi ʻapi ha ʻekitivitī naʻe fakaʻaongaʻi ʻi he kalasí, ʻe tokoni hano toutou fakahoko ia ke ako mo manatuʻi ʻe he fānaú.

• Feohi mo e niʻihi kehé. ʻOku fakatupulaki ʻe he fānaú ʻa e pōtoʻi feohi mo e niʻihi kehé pea ʻoku nau faʻa fiefia ke ako mo vaʻinga mo honau ngaahi kaungāmeʻá. ʻAi ha ngaahi faingamālie ke nau vahevahe, taufetongi, mo fengāueʻaki fakataha ai lolotonga ʻenau akó.

• Kau atu ʻi ha ngaahi ʻekitivitī kehekehe. ʻOku meimei ke taimi nounou pē e tokanga e fānau īkí, pea kehekehe mo ʻenau founga akó. Fakaʻaongaʻi ha ngaahi ʻekitivitī kehekehe, pea tokanga ki he ngaahi fakaʻilonga ʻoku tala atu ai ʻoku fie maʻu ʻe he fānaú ke liliu e founga fakafaiakó. Hangē ko ʻení, mahalo ʻe fie maʻu ke ke fetongitongi tuʻo lahi e ngaahi ʻekitivitī fakalongolongó mo ngaungaué.

ʻOku kau ʻi ho fatongia ko e faiako ʻo e fānau īkí—makehe mei hono akoʻi ʻo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí—ke tokoni ki he fānaú ke nau ʻilo e founga lelei ke kau atu ai ki ha kalasi ʻa e Siasí. Hangē ko ʻení, ʻe ala fie maʻu ke nau ako ke taufetongi hono fai ha meʻa, vahevahé, fakaʻapaʻapá mo e ngaahi lā meʻa pehē. ʻOku faʻu ʻe ha kau faiako ʻe niʻihi ha ngaahi saati mo ha ngāue maʻá e tamasiʻi pe taʻahine kotoa pē ke kau atu ki he kalasí ʻi ha founga pau (hangē ko e fai ha lotu, pukepuke ha fakatātā, pe tufa ha lauʻi pepa). ʻE lava ke liliu he uike takitaha e ngaahi ngāue ne vahé. ʻOku tokoni ʻeni ki he fānaú ke nau taufetongi mo nofotaha ʻenau tokangá ʻi he ngaahi ʻulungaanga lelei ʻi he loki akó.

ʻOku faʻa ʻaonga ki he fānaú—tautautefito ki he longaʻi fānau iiki angé—ha ngaahi founga angamaheni kuo nau anga ki ai. Koeʻuhi ʻoku taimo nounou e tokanga e fānau īkí pea faingataʻa he taimi ʻe niʻihi ke tokanga ʻi he kalasí kotoa, ʻoku faʻa lelei ʻaupito kapau ʻe kau e feliliuaki e ʻekitivitií ki ha ʻekitivitī kehe. Hangē ko ʻení, mahalo ʻe kau ʻi he founga angamaheni ki hoʻo kalasí ha fanga kiʻi mālōlō ke fai ha kiʻi keimi, valivali ha fakatātā, hivaʻi ha foʻi hiva, mo e alā meʻa pehē.