Fuakava Foʻoú 2023
17–23 ʻEpeleli. Mātiu 18; Luke 10: “Ko e Hā Te U Fai ke Maʻu ai ʻa e Moʻui Taʻengatá?”


“17–23 ʻEpeleli. Mātiu 18; Luke 10: ‘Ko e Hā Te U Fai ke Maʻu ai ʻa e Moʻui Taʻengatá?,’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: Fuakava Foʻoú 2023 (2022)

“17–23 ʻEpeleli. Mātiu 18; Luke 10,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: 2023

ʻĪmisi
ko e Samēlia leleí

Ko e Samēlia Leleí, tā ʻa Dan Burr

17–23 ʻEpeleli

Mātiu 18; Luke 10

“Ko e Hā Te U Fai ke Maʻu ai ʻa e Moʻui Taʻengatá?”

Ko e hā ha ngaahi moʻoni ʻi he Mātiu 18 mo e Luke 10 ʻoku fie maʻu ke ako ʻe he fānaú? Fakafanongo ki ha ngaahi ueʻi mei he Laumālie Māʻoniʻoní ʻi hoʻo lau e ngaahi vahe ko ʻení. ʻE lava ke tokoni atu ʻa e Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí ki hoʻo akó, pea ʻe lava ke ʻoatu ʻe he fokotuʻutuʻu ko ʻení ha ngaahi fakakaukau ki hono akoʻí.

ʻĪmisi
fakaʻilonga feʻinasiʻakí

Fakaafeʻi e Feʻinasiʻakí

Kole ki he fānaú ke nau vahevahe ha meʻa kuo nau ako fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi ʻi ʻapi pe ʻi he Palaimelí.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi e Tokāteliné: Fānau Iiki Angé

Mātiu 18:21–35

ʻOku totonu ke u fakamolemoleʻi maʻu pē ʻa e niʻihi kehé.

ʻI hoʻo lau e Mātiu 18:21–35, fakakaukau ki hoʻo ngaahi aʻusia ʻi he fakamolemolé pea mo e meʻa ʻe fie maʻu ʻe he fānaú ke nau ʻilo fekauʻaki mo e tefitoʻi moʻoni ko ʻení.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fai e talanoa fakatātā ʻo e tamaioʻeiki angakoví (vakai, Mātiu 18:23–35). Fakamatalaʻi ange ko e taimi ʻoku fai mai ai ʻe ha taha ha ʻulungaanga kovi kiate kitautolu, mahalo te tau ʻuluaki ongoʻi ʻita pe loto-mamahi. Ka ʻoku ʻuhinga ʻa e fakamolemolé te tau lava ʻo toe ongoʻi ʻa e nongá. ʻI he taimi ʻoku tau fakamolemoleʻi ai ha tahá, ʻoku tau fili ke ʻoua te tau toe ʻita kiate ia. (Tokoni ke mahino ki he fānaú kapau ʻoku angakovi pe anga taʻe-totonu ha taha kiate kinautolu, ʻoku totonu ke nau kole tokoni ki heʻenau mātuʻá pe ha tokotaha lahi falalaʻanga.)

  • Tohiʻi ʻa e ʻOku ou fakamolemoleʻi koe ʻi he palakipoé, pea tala ange ki he fānaú ʻe lava ke tokoni e ngaahi lea ko ʻení ke fulihi ʻa e momeniti fakamamahí ke fakafiefia. Tā ha fofonga loto-mamahi ʻi he palakipoé, pea vahevahe ha ngaahi sīpinga ʻe niʻihi ʻo ha fānau ʻoku nau fefakamolemoleʻaki. Hili e ngaahi sīpinga takitaha, fakaafeʻi ha tamasiʻi pe taʻahine ke ne liliu e fofonga loto-mamahí ke fofonga fiefia.

  • Hivaʻi mo e fānaú ha hiva fekauʻaki mo e Fakamolemolé, hangē ko e “Tokoniʻi Au Tamai” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 52). Vahevahe hoʻo fakamoʻoni ʻe tokoniʻi kitautolu ʻe he Tamai Hēvaní ke tau fakamolemoleʻi e niʻihi kehé.

Luke 10:25–37

Naʻe akoʻi au ʻe Sīsū ke u vakai ki he kakai kotoa pē ko hoku kaungāʻapi pea ʻofa kiate kinautolu.

ʻE lava ʻe he talanoa fakatātā ʻo e Samēlia leleí ʻo fakahaaʻi ki he fānaú pe ko hai hotau kaungāʻapí mo e founga totonu ki heʻetau feohi mo kinautolú. Fakakaukau ki ha ngaahi founga te ke lava ai ʻo ueʻi ʻa e fānaú ke nau “ʻalu … pea ke fai pehē pē” (Luke 10:37).

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fehuʻi ki he fānau takitaha, “Ko hai ho kaungāʻapí?” Fakamatalaʻi fakanounou ʻa e talanoa ʻi he Luke 10:25–37, pea vahevahe ange ʻa e founga ne tali ʻaki ʻe Sīsū ʻa e fehuʻí. Ko e hā naʻe akoʻi ʻe Sīsū fekauʻaki mo e founga ʻoku totonu ke tau feohi ai mo hotau kaungāʻapí?

  • Lau e Luke 10:25–37 lolotonga hono fakatātaaʻi ʻe he fānaú ʻa e talanoa fakatātā ʻo e Samēlia leleí. Tokoniʻi ke nau fakakaukau ki ha ngaahi founga te nau lava ai ʻo tatau mo e Samēlia leleí, ʻaki hano fakahaaʻi e ʻofá mo e angaʻofá ki he niʻihi kehé.

  • Hiki ha ngaahi sīpinga ʻe niʻihi ʻo e ngaahi tūkunga ʻe fie maʻu ai ʻe ha taha ha tokoni, pea fufuuʻi e ʻū laʻipepá ʻi he lokí. Kole ki he fānaú ke nau kumi e ʻū laʻipepá. Lau ʻa e ngaahi tūkungá, pea fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau vahevahe angé ʻa e founga te nau fakahaaʻi ai ha angaʻofa ki he tokotaha ʻi he tūkunga ko iá.

  • Hivaʻi mo e fānaú ha hiva fekauʻaki mo e angaʻofá, hangē ko e “Folofola ʻa Sīsū ʻFeʻofaʻakiʼ” pe “Ko e Anga-ʻofá ʻe Kamata ʻIate Au” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 39, 83). Tokoniʻi e fānaú ke nau fakakaukau ki ha ngaahi founga ʻe niʻihi ʻoku nau fakahaaʻi ai ʻenau ʻofa mo e angaʻofa ki he niʻihi kehé. Te nau lava foki ʻo tā ha ʻū fakatātā ʻo kinautolu ʻi heʻenau fai ʻa e ngaahi meʻá ni.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi e Tokāteliné: Fānau Lalahi Angé

Mātiu 18:21–35

ʻE fakamolemoleʻi au ʻe he Tamai Hēvaní ʻi heʻeku fakamolemoleʻi e niʻihi kehé.

ʻE lava ke hoko ʻa e talanoa fakatātā ʻo e tamaioʻeiki angakoví ko ha founga fakangalongataʻa ia ke akoʻi ai ki he fānaú, ʻoku finangalo e Tamai Hēvaní ke tau fakamolemoleʻi e tokotaha kotoa.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Lau mo e fānaú ʻa e Mātiu 18:23–35. Fakamatalaʻi ange ʻoku fakafofongaʻi ʻe he tuʻí pe ʻeikí ʻa e Tamai Hēvaní, ʻoku fakafofongaʻi ʻe he tamaioʻeikí kitautolu, pea fakafofongaʻi ʻe he kaungā tamaioʻeikí ʻa kinautolu kuo faihala mai kiate kitautolú. ʻEke ki he fānaú ha ngaahi fehuʻi hangē ko e “Ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻe he talanoa ko ʻení fekauʻaki mo e founga ʻoku totonu ke tau feohi ai mo e niʻihi kehé? Ko e fē ha taimi ne faingataʻa ai ke ke fakamolemoleʻi ha taha? Naʻe founga fēfē hoʻo tukuange e ngaahi ongoʻi lavea ko iá? Ko e fē ha taimi kuó ke fie maʻu ai ke fakamolemoleʻi koe ʻi ha fili hala?”

  •  

  • Tohiʻi ʻi he palakipoé ʻa e palopalema fakafika ko ʻení 70 × 7, pea tokoniʻi e fānaú ke nau ngāueʻi ia. Kole ki ha taha ke ne lau e Mātiu 18:21–22, pea fakamatalaʻi ange naʻe ngāue ʻaki ʻe Sīsū e fika ko ʻení ke akoʻi kiate kitautolu ʻoku totonu ke tau faʻa fakamolemole maʻu pē.

  • Kole ki he fānaú ke nau tokoni atu ke fakakaukauʻi ha ngaahi tūkunga ʻe niʻihi ʻe ala fie maʻu ai ʻe ha tokotaha ke fakamolemoleʻi ha taha kehe. Fakaafeʻi e fānaú ke nau fakatātaaʻi e founga te nau fakahaaʻi ai ʻenau faʻa fakamolemolé ʻi he ngaahi tūkunga ko iá.

  • Hivaʻi mo e fānaú ha hiva fekauʻaki mo e fakamolemolé, hangē ko e “Tokoniʻi Au Tamai” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 52). Tokoni ke mahino ki he fānaú ʻa e meʻa ʻoku akoʻi mai ʻe he hivá fekauʻaki mo hono fakamolemoleʻi ʻo e niʻihi kehé.

Luke 10:30–37

Te u lava ʻo ʻofa mo tokoni ki he niʻihi kehé, tautefito kiate kinautolu ʻoku nau faingataʻaʻiá.

Fakalaulauloto ki ha ngaahi taimi ʻi hoʻo moʻuí naʻe hoko ai ha taha ko “ha Samēlia lelei” kiate koe. Te ke lava fēfē ʻo ueʻi e fānaú ke nau hoko ko ha “kau Samēlia lelei” ki he niʻihi kehé?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Vahe ki he fānau takitaha ke nau lau fakalongolongo ha konga ʻo e talanoa fakatātā ʻo e Samēlia leleí. Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau fakamatalaʻi ʻenau ngaahi konga ʻo e talanoa fakatātaá ʻi he hokohoko ʻo e ngaahi meʻa naʻe hokó.

  • Fakamatalaʻi ange ki he fānaú naʻe lahi e tāufehiʻa e kau Siú ki he kau Samēliá, ko ia ai ko e taimi naʻa nau fononga mai ai mei Selusalema ki Kālelí, te nau takai hake ʻi tuʻa kolo ʻo Samēliá ke ʻoua te nau fetaulaki mo ha kau Samēlia. Ke fakatātaaʻi ʻení, fakaʻaliʻali ange ʻa e Mape fika 1 ʻo e Tohi Tapú, “Mape ʻo e Fonua Tapú.” Ko e hā e ʻuhinga ne fakaʻaongaʻi ai ʻe Sīsū ha Samēlia ke hoko ko ha sīpinga ʻo e angaʻofá ʻi he talanoa fakatātā ko ʻení? Ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻe he talanoá ni fekauʻaki mo hono tokoniʻi ʻa e niʻihi ʻoku faingataʻaʻiá? (Vakai foki, Mōsaia 4:16–22.)

  • Kole ki he fānaú ke nau vahevahe ha aʻusia ne hangē ai ha tokotaha ko ha Samēlia leleí kiate kinautolu.

  • Fakatukupaaʻi e fānaú ke nau fokotuʻu ha taumuʻa ke nau hoko ʻo tatau mo e Samēlia leleí he uiké ni. Te ke lava ʻo ʻeke ange pe ʻoku nau ʻilo ha taha ʻoku puke pe ongoʻi taʻelata pe ko ha taha ʻoku ʻikai faʻa maʻulotu. Fehuʻi ki he fānaú pe te nau tokoniʻi fēfē e tokotaha ko iá. Tokoni ke mahino ki he fānaú, ʻoku tokoniʻi kinautolu ʻe he tokoni ki he niʻihi kehé ke nau tauhi e ngaahi palōmesi ne nau fai ʻi he papitaisó (vakai, Mōsaia 18:8–10)

ʻĪmisi
fakaʻilonga akó

Poupouʻi e Ako ʻi ʻApí

Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau vahevahe mo honau ngaahi fāmilí ʻa e meʻa ʻoku nau palani ke fai ke nau faʻa fakamolemole ange pe hangē ange ko e Samēlia leleí ʻi he uiké ni.

Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí

Akoʻi e fānaú ke lekooti e ngaahi ongó. Kapau ʻe lava ʻe he fānaú ʻo ako e ʻulungaanga ʻo hono lekooti e ngaahi ongó, ʻe tokoniʻi ai kinautolu ke nau ʻiloʻi mo muimui ʻi he Laumālié. ʻE lava ke hiki ʻe he fānaú e ngaahi ongó ʻaki hano fakaʻilongaʻi e folofolá, tā e ʻū fakatātā, pe hiki ha ngaahi fakamatala tohinoa faingofua.

Paaki