Fuakava Foʻoú 2023
27 Māʻasi–2 ʻEpeleli. Mātiu 14; Maʻake 6; Sione 5–6: “ʻOua Te Mou Manavahē”


“27 Māʻasi–2 ʻEpeleli. Mātiu 14; Maʻake 6; Sione 5–6: ‘ʻOua Te Mou Manavahē,’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: Fuakava Foʻoú 2023 (2022)

“27 Māʻasi–2 ʻEpeleli. Mātiu 14; Maʻake 6; Sione 5–6,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: 2023

ʻĪmisi
Ko e ʻaʻeva ʻa Sīsū mo e kau ākongá ʻoku nau toʻotoʻo ha ʻū kato mā

27 Māʻasi–2 ʻEpeleli

Mātiu 14; Maʻake 6; Sione 5–6

“ʻOua Te Mou Manavahē”

ʻI hoʻo mateuteu ke faiako mei he Mātiu 14; Maʻake 6; mo e Sione 5–6, fekumi ki ha ngaahi pōpoaki ʻoku feʻunga mo e moʻui ʻo e fānau ʻokú ke akoʻí. ʻOkú ke pehē ko e hā e meʻa ʻe tokoni ke mahino ai e ngaahi pōpoaki ko ʻení kiate kinautolú? ʻE ala ʻoatu ʻe he lēsoni ko ʻení ha ngaahi fakakaukau.

ʻĪmisi
fakaʻilonga feʻinasiʻakí

Fakaafeʻi e Feʻinasiʻakí

Fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo e ʻaʻeva ʻa Sīsū he fukahi vaí (vakai fokotuʻutuʻu ki he uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí pe Tohi Fakatātā ʻo e Ongoongoleleí, fika 43), pea kole ki he fānaú ke nau vahevahe e meʻa ʻoku nau ʻilo fekauʻaki mo e talanoá.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi e Tokāteliné: Fānau Iiki Angé

Sione 5:1–9

ʻOku ʻafioʻi ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e meʻa ʻoku ou fie maʻú pea te Ne lava ʻo tokoniʻi au.

Fakalaulauloto ki he talanoa ʻo hono fakamoʻui ʻe Sīsū ʻa e tangata ʻi he veʻe vai ʻo Petesaitá. Te ke tokoniʻi fēfē ʻa e fānaú ke nau ʻilo ʻa e meʻa ʻoku akoʻi ʻe he talanoá fekauʻaki mo e angaʻofá, ʻofá, mo e ngaahi ʻulungaanga kehe ʻo Sīsuú?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaʻaongaʻi e fakatātā Ko Hono Fakamoʻui ʻe Sīsū ʻa e Mahakí ʻi Petesaita (Tohi Fakatātā ʻo e Ongoongoleleí, fika 42) ke fai e talanoa ʻi he Sione 5:1–9 ki he fānaú.   Kole ki he fānaú ke nau fakakaukau ko kinautolu e tokotaha naʻe fakamoʻui ʻe Sīsuú. Te nau ongoʻi fēfē nai ʻi he taimi ʻe fakamoʻui ai ʻe Sīsū kinautolú?

  • Kole ki he fānaú ke nau fakahingoa ha ngaahi meʻa ʻoku faingataʻa kiate kinautolu pe ngaohi kinautolu ke nau loto-mamahi. Talanoa kiate kinautolu fekauʻaki mo ha taimi ʻi hoʻo moʻuí naʻá ke maʻu ai ha tokoni mei he Fakamoʻuí lolotonga ha faingataʻa lahi. Fakamoʻoniʻi ange ʻoku ʻafioʻi ʻe Sīsū e kotoa ʻo ʻetau ngaahi palopalemá pea ʻokú Ne fie tokoniʻi kitautolu.

Mātiu 14:13–21

ʻOku ou muimui ki he sīpinga ʻa Sīsuú ʻi he taimi ʻoku ou angaʻofa ai ki he niʻihi kehé.

Ko e founga ʻe taha ne fakahaaʻi ai ʻe Sīsū ʻa e ʻofá, ko hono fafanga ʻEne kau muimuí ʻi he taimi ne nau fiekaia aí. Te ke lava fēfē ʻo tokoniʻi e fānaú ke nau ako ke tokoni ki he niʻihi kehé ʻo hangē ko ia ne fai ʻe Sīsuú?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaʻaliʻali ki he fānaú ha kato pea mo ha foʻi mā, ʻi hoʻo fai e talanoa ʻi he Mātiu 14:13–21. Fakamatalaʻi ange neongo naʻe feinga ʻa Sīsū ke fekumi ha feituʻu ke Ne toko taha pē ai, ka naʻe fie maʻu pē ʻe he kakaí ke nau ofi kiate Ia. Vahevahe ʻa e toenga ʻo e talanoá ki he fānaú, pea kole ange ke nau fakafanongo ki he meʻa naʻe fai ʻe Sīsū ke fakahaaʻi ʻaki ʻEne angaʻofa mo e ʻofa ki he kakaí.

  • Kole ki he fānaú ke vahevahe ha ngaahi founga naʻe angaʻofa ange ai ha taha kiate kinautolu. Tokoniʻi leva ke nau fakakaukau ki ha ngaahi meʻa te nau lava ʻo fai he uiké ni ke nau angaʻofa ai ki he niʻihi kehé. ʻI he tali kotoa pē te nau ʻomí, tā ha foʻi mā pe mataʻiika ʻi he palakipoé. Talaange ki he fānaú, ʻi heʻenau fai e ngaahi meʻá ni, ʻoku nau muimui ai ki he sīpinga naʻe tā ʻe Sīsū ʻi he taimi naʻá Ne fafanga ai e kakai ʻe toko nima afe naʻe fiekaiá.

Mātiu 14:22–33

ʻE lava ke tokoni ʻeku tui kia Sīsū Kalaisí ke ʻoua te u manavahē.

Naʻe fakahaaʻi ʻe Pita ha tui lahi ʻi he taimi naʻá ne lue ai ʻi he fukahi vaí kia Sīsuú. Ko e hā ha ngaahi lēsoni maʻá e fānaú ʻi he talanoa ko ʻení?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaʻaliʻali ʻa e fakatātā ʻi he fokotuʻutuʻu ki he uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí (vakai foki Tohi Fakatātā ʻo e Ongoongoleleí, fika 43) ʻi hoʻo fai e talanoa mei he Mātiu 14:22–33 ʻi hoʻo lea pē ʻaʻau. Fakakaukau ke fakaʻaongaʻi e peesi ʻekitivitī ʻo e uike ní ke tokoniʻi e fānaú ke nau toe fai atu ʻa e talanoá kiate koe. Te ke lava foki ʻo ʻomi ha kiʻi poulu vai siʻisiʻi pea fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau pehē pē ʻoku “ʻaʻeva” honau louhiʻi nimá ʻi he fukahi vaí.

  •     Hili iá pea kole ange ke nau fakamatala fekauʻaki mo ha ngaahi taimi ne nau ongoʻi manavahē ai pea vahevahe ki he meʻa naʻá ne tokoniʻi kinautolú. Tokoniʻi ke nau ʻiloʻi ʻoku tokoniʻi kitautolu ʻe he tui kia Sīsū Kalaisí ke tau ikunaʻi ʻa e manavaheé.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi e Tokāteliné: Fānau Lalahi Angé

Sione 5:17–47

ʻOku akoʻi au ʻe Sīsū Kalaisi fekauʻaki mo e Tamai Hēvaní.

ʻE lava fēfē ʻe he ngaahi akonaki ʻa Sīsū fekauʻaki mo ʻEne Tamaí ʻo tokoniʻi e fānaú ke nau ako fekauʻaki mo e Tamai Hēvaní?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Faʻu ha ongo kaati tauhoa ʻo fakahingoa ʻaki e ngaahi lea ne fakaʻaongaʻi e Sīsū ke akoʻi fekauʻaki mo e Tamai Hēvani ʻi he Sione 5, hangē ko e ʻofá, moʻuí, mo e ngaahi ngāué (vakai, Sione 5:20, 26, 36). Fakafoʻohifo ʻa e kātí, pea kole ki he fānaú ke nau fekumi ki ha ongo kaati ʻoku hoa tataú ʻaki hano folahi ha ongo kaati ʻe ua ʻi he taimi pē taha. ʻI he hoa kotoa pē ʻoku maʻu, lau e veesi ʻoku ʻi ai e foʻi leá, pea fehuʻi ki he fānaú pe ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻe he foʻi leá fekauʻaki mo e Tamai Hēvaní.

  • Kole ki he fānaú ke nau lau e Sione 5:30 pea fakakakato leva e sētesi ko ʻení: “ʻOku ʻikai te u fai ki hoku loto ʻoʻokú, ka …” Naʻe fakahoko fēfē nai ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e finangalo ʻo ʻEne Tamai Hēvaní? Te tau lava fēfē ʻo fakahoko e finangalo ʻo e Tamai Hēvaní?

ʻĪmisi
foʻi mā mo e mataʻiika

Naʻe fakaofo hono fafanga ʻe Sīsū ha kakai ʻe toko nimaafe ʻaki ha foʻi mā ʻe nima mo e mataʻiika ʻe uá.

Sione 6:5–14

ʻE lava ʻe heʻetau ngaahi feilaulau īkí ʻo fai ha liliu.

Ko ha kiʻi tamasiʻi siʻisiʻi naʻá ne foaki ange ʻa e mā mo e ika naʻe fakaʻaongaʻi ʻe Sīsū ke fafanga ʻaki e toko nima afé. Te ke tokoniʻi fēfē e fānau ʻokú ke akoʻí ke nau ʻiloʻi te nau lava ʻo tokoni ki he ngāue ʻa e ʻEikí?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Tokoniʻi e fānaú ke nau fakakaukau ki he tokolahi ʻo e kakai ʻe toko nima afé. ʻE fēfē nai hono fafanga e kakai tokolahi pehē ʻaki ha foʻi mā pē ʻe nima mo e mataʻiika ʻe ua?

  • Fakaafeʻi ha kiʻi tamasiʻi pe taʻahine ke ne fai e talanoa ʻo hono fafanga ʻo e toko nima afé ʻi heʻene lea pē ʻaʻana. Fakamamafaʻi ange ko ha kiʻi tamasiʻi naʻá ne ʻoange ʻa e mā mo e ika naʻe fakaʻaongaʻi ʻe he ʻEikí ke fakahoko ʻaki e mana ko ʻení. Te tau lava fēfē ke hoko ʻo hangē ko e kiʻi tamasiʻi naʻe fakamatalaʻi ʻi he Sione 6:9? Fakaafeʻi e fānaú ke nau tā ha ngaahi foʻi mā mo e ika ʻi ha laʻipepa pea tohiʻi ai ʻa e ngaahi meʻa ʻe niʻihi te nau lava ʻo foaki ki he ʻEikí ke tokoni ki Heʻene ngāué.

  • ʻOange ki he fānaú ha pāsolo siʻisiʻi ke fokotuʻutuʻu. Ko e hā ʻe hoko kapau ʻe puli ha konga ʻe taha ʻo e pāsoló? Fakamatalaʻi ange ʻoku tau takitaha hangē ha konga pāsoló—ʻoku tau mahuʻinga kotoa, pea ʻoku tau fie maʻu kotoa e niʻihi kehé. Tokoniʻi e fānaú ke nau ʻomi e ngaahi ʻuhinga ʻoku nau mahuʻinga ai ʻi honau fāmilí, kalasi Palaimelí, fāmili ʻo e ʻOtuá, mo e ngaahi kulupu kehé.

Mātiu 14:22–33

ʻE lava ke tokoni ʻeku tui kia Sīsū Kalaisí ke ʻoua te u manavahē.

Ko ha konga mahuʻinga ʻa e tuí mo e manavaheé ʻi he talanoa ki he ʻaʻeva ʻa Sīsū mo Pita ʻi he tahí. Ko e hā ʻe lava ke ako ʻe he fānaú mei he talanoa ko ʻení?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaʻaliʻali ange ʻa e fakatātā ʻi he fokotuʻutuʻu ki he uike ni ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí (vakai foki, Tohi Fakatātā ʻo e Ongoongoleleí, fika 43). Kole ki he fānaú ke nau kumi ha kupuʻi lea ʻi he Mātiu 14:22–33 ʻa ia ʻokú ne fakamatalaʻi e fakatātaá.

  • Kole ki he fānaú ke nau fekumi ki ha ngaahi fakaʻilonga ʻo e tuí mo e ngaahi fakaʻilonga ʻo e manavaheé, ʻi heʻenau lau e Mātiu 14:22–33.     ʻOku ʻuhinga ki he hā ke tui kia Sīsū Kalaisi? Tokoniʻi e fānaú ke nau fakakaukau ki ha ngaahi taimi naʻe tokoniʻi ai kinautolu ʻe heʻenau tuí ke nau ikunaʻi ʻa e manavaheé.

  • Kole ki he fānaú ke nau fakakaukauloto ʻoku nau ʻi he taimi ne ʻaʻeva ai ʻa Sīsū mo Pita ʻi he tahí mo ha meʻafaitā. Ko e fē momeniti te nau fili ke faitaaʻí pea ko e hā hono ʻuhingá? Fokotuʻu ange ke nau fekumi ki ha ngaahi fakakaukau ʻi he Mātiu 14:22–33. Fakaafeʻi ke nau tā ha fakatātā ʻo e momeniti ne nau filí, vahevahe ʻenau ʻū fakatātaá, pea fakamatalaʻi ko e hā e ʻuhinga ne nau fili ai e momeniti ko iá.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akó

Poupouʻi e Ako ʻi ʻApí

Kapau kuo fakakakato ʻe he fānaú e peesi ʻekitivitī ʻo e uike ní, fakaafeʻi kinautolu ke nau fakaʻaongaʻi ia ke akoʻi ki honau ngaahi fāmilí ʻa e meʻa ne nau ako he kalasí. Pe ʻoange ha tatau ʻo e pēsí ke nau fakakakato mo honau ngaahi fāmilí ʻi ʻapi.

Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí

Fakaafeʻi ke vahevahe. Fehuʻi ki he fānaú fekauʻaki mo ʻenau ngaahi fakakaukaú, ongó, mo e ngaahi aʻusiá. Te ke ʻilo ai ʻoku nau faʻa maʻu ha ngaahi fakakaukau faingofua kae mahuʻinga.

Paaki