Fuakava Foʻoú 2023
27 Māʻasi–2 ʻEpeleli. Mātiu 14; Maʻake 6; Sione 5–6: “ʻOua Te Mou Manavahē”


“27 Māʻasi–2 ʻEpeleli. Mātiu 14; Maʻake 6; Sione 5–6: ‘ʻOua Te Mou Manavahē,’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: Fuakava Foʻoú 2023 (2022)

“27 Māʻasi–2 ʻEpeleli. Mātiu 14; Maʻake 6; Sione 5–6,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: 2023

ʻĪmisi
Ko e hāʻele ʻa Sīsū mo e kau ākongá ʻoku nau toʻotoʻo ha ʻū kato mā

27 Māʻasi–2 ʻEpeleli

Mātiu 14; Maʻake 6; Sione 5–6

“ʻOua Te Mou Manavahē”

ʻI hoʻo lau ʻa e Mātiu 14; Maʻake 6; mo e Sione 5–6, kumi ʻa e ngaahi moʻoni ʻoku mahuʻingamālie kiate koé. Mahalo te ke fehuʻi loto pē ʻa e ngaahi fehuʻi hangē ko e “ʻOku kaunga fēfē kiate au e fakamatala ʻi he ngaahi vahe ko ʻení?” “Ko e hā e ngaahi pōpoaki ʻoku ʻaonga ki heʻeku moʻuí?” pe “Ko e hā ʻoku ou fie vahevahe ki hoku fāmilí pe niʻihi kehé?”

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

Ko e hā nai e meʻa naʻá ne ueʻi ʻa Pita ke liʻaki hono vaká ʻi he loto Tahi Kālelí lolotonga e matangi mālohí? Ko e hā naʻá ne tākiekina ia ke ne tui kapau naʻe lava ʻa Sīsū ʻo ʻaʻeva ʻi he fukahi vaí, te ne lava foki mo ia? ʻOku ʻikai ke tau lava ʻo ʻiloʻi pau, kae mahalo naʻe mahino kia Pita naʻe ʻikai ke hāʻele mai pē ʻa e ʻAlo ʻo e ʻOtuá ke fakahoko ha ngaahi meʻa fakaofo maʻá e kakaí, ka ke fakaivia foki ʻa e niʻihi hangē ko Pitá ke nau fakahoko foki mo ha ngaahi meʻa fakaofo. He ko e fakaafe foki ia ʻa Sīsuú ke “Haʻu, ʻo muimui ʻiate au” (Luke 18:22). Naʻe tuʻo taha hono tali ʻe Pita ʻa e fakaafe ko ʻení, pea naʻá ne loto-fiemālie ke ne toe tali ia, neongo kapau naʻe pau ke ne fehangahangai mo e meʻa naʻe manavahē aí pea fakahoko e meʻa ne ngali taʻemalavá. Mahalo he ʻikai folofola mai ʻa e ʻEikí ke tau manga ki tuʻa mei ha vaka lolotonga ha matangi mālohi pe foaki ʻetau meʻi meʻakaí ʻi he taimi ʻoku fiekaia ai ha toko laui afe, ka ʻe lava ke Ne kole mai ke tau tali e ngaahi fakahinohinó neongo kapau ʻoku ʻikai mahino kakato ia kiate kitautolu. ʻOku tatau ai pē pe ko e hā ʻEne fakaafe mai kiate kitautolú, ʻe hā ngali fakaofo pe fakamanavahē ia he taimi ʻe niʻihi. Ka ʻe lava ke hoko e ngaahi maná kapau te tau hangē ko Pitá ʻo siʻaki ʻetau manavaheé, veiveiuá, mo ʻetau kiʻi mahino siʻisiʻí, kae muimui kiate Ia ʻi he tui.

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e ako fakataautahá

Ngaahi Fakakaukau ki Hono Ako Fakataautaha ʻo e Folofolá

Sione 5:16–47

ʻOku fakaʻapaʻapaʻi ʻe Sīsū Kalaisi ʻa ʻEne Tamaí.

ʻOku totonu ke toputapu ʻa e vā fetuʻutaki ʻa e Tamai Hēvaní mo e kotoa ʻo ʻEne fānaú. ʻOku ʻomi ʻe Sīsū Kalaisi, ʻi he ngaahi veesi ko ʻení, ha sīpinga fakalaumālie ke tau muimui ki ai ʻi hotau vā fetuʻutaki mo e Tamai Hēvaní. Lau ʻa e Sione 5:16–47, pea fakaʻilongaʻi ʻa e konga kotoa pē ʻoku ʻasi ai ʻa e foʻi lea Tamai. ʻOku fakaʻapaʻapaʻi fēfē ʻe he ʻAló ʻa e Tamaí, pea ʻe lava fēfē ke ke muimui ki Heʻene tā sīpingá? Ko e hā ʻokú ke ako kau ki he ongo ʻoku maʻu ʻe he Tamaí ki he ʻAló? Ko e hā ʻoku ueʻi fakalaumālie koe ke fakahoko ke fakatupulaki ai ho vā fetuʻutaki mo hoʻo Tamai Hēvaní?

Vakai foki Sione 17.

ʻĪmisi
foʻi mā mo e mataʻi iká

Naʻe fakaofo hono fafanga ʻe Sīsū ha kakai ʻe toko nima afe ʻaki ha foʻi mā ʻe nima mo e mataʻi ika ʻe ua.

Mātiu 14:15–21; Maʻake 6:33–44; Sione 6:5–14

ʻE lava ke fakalahi ʻe he Fakamoʻuí ʻeku ngaahi foaki loto-fakatōkilaló ke fakahoko ʻEne ngaahi taumuʻá.

Kuó ke ongoʻi taʻefeʻunga nai ke feau e ngaahi fie maʻu ʻokú ke vakai ki ai ʻi ho ʻātakaí—ʻi ʻapi, ʻi hoʻo ngaahi vā fetuʻutakí, pe sosaietí? Pau pē ne ongoʻi taʻefeʻunga ʻa e kau ākonga ʻa Sīsuú ʻi Heʻene folofola ange ke nau fafanga ʻa e kakai ʻe toko nima afe tupú ʻaki e foʻi mā pē ʻe nima mo e mataʻi ika ʻe ua naʻe maʻú. ʻI hoʻo lau fekauʻaki mo e mana naʻe hoko aí, fakalaulauloto pe ʻe fakaʻaongaʻi fēfē nai ʻe he ʻOtuá hoʻo ngaahi ngāue tokoní ke tāpuekina e niʻihi ʻoku mou feohí. Kuó Ne fakalahi fēfē hoʻo ngaahi feingá ʻi hoʻo tauhi kiate Iá? Fakakaukau ki he lea ko ʻeni meia Sisitā Mīsela D. Kulekí: “Te tau lava ʻo ʻave ʻa ia ʻoku tau maʻú kia Kalaisi, pea te Ne fakalahi ʻetau ngaahi ngāué. Ko e meʻa te ke foakí, ʻoku lahi ʻānoa ia—pea naʻa mo hoʻo ngaahi tōnounoú mo e vaivaiʻangá—ʻo kapau te ke falala ki he ʻaloʻofa ʻa e ʻOtuá” (“Taʻefiemālie Fakalangí,” Liahona, Nōvema 2018, 54).

Mātiu 14:22–33; Maʻake 6:45–52; Sione 6:15–21

ʻOku fakaafeʻi mai ʻe Sīsū Kalaisi ke u siʻaki ʻeku ngaahi manavasiʻí mo e veiveiuá pea fakaʻaongaʻi ʻa e tui kiate Iá.

Fakakaukauloto ki he feituʻu ʻoku fakamatalaʻi ʻi he Mātiu 14:22–33; Maʻake 6:45–52; mo e Sione 6:15–21. Fakakaukauloto ki he ongo naʻe maʻu ʻe Pita mo e kau ākonga kehé. Ko e hā ʻokú ke ako kau ki he tuʻunga fakaākongá mei he ngaahi folofola mo e angafai ʻa e Fakamoʻuí ʻi he ngaahi vēsí ni? Ko e hā ʻokú ke ako mei he ngaahi lea mo e tōʻonga ʻa Pitá? (Vakai foki 1 Nīfai 3:7.) Ko e hā ʻoku fakaafeʻi koe ʻe he ʻEikí ke ke faí, ʻa ia ʻe ngali tatau ia mo haʻo manga ki tuʻa mei he vaká? Ko e hā ʻokú ke ʻilo ʻi he ngaahi veesi ko ʻení ʻokú ke maʻu ai ha lototoʻa ke fakaʻaongaʻi hoʻo tui kia Sīsū Kalaisí?

Sione 6:22–71

ʻI heʻeku hoko ko ha ākonga ʻo Sīsū Kalaisí, kuo pau ke u loto-fiemālie ke tui mo tali ʻa e moʻoní, neongo kapau ʻoku faingataʻa hono fakahoko iá.

ʻI he taimi ne pehē ai ʻe Sīsū ko Ia ko e “mā … ʻo e moʻuí” (Sione 6:48), ne pehē ʻe he tokolahi ko ha “lea faingataʻa ʻeni” (Sione 6:60). ʻE tokoniʻi fēfē koe ʻe he ngaahi lea ʻa Pita ʻi he Sione 6:68–69 lolotonga e ngaahi taimi ʻoku ngali faingataʻa ai ke tali pe moʻui ʻaki e tokāteline ʻa e Fakamoʻuí? Ko e hā ʻoku makehe kiate koe fekauʻaki mo e fakamoʻoni ʻa Pitá? Ko e hā ha niʻihi ʻo e “ngaahi lea ʻo e moʻui taʻengatá” (Sione 6:68) ʻokú ne tokoniʻi koe ke ke kei līʻoa ke muimui ki he Fakamoʻuí?

Vakai foki e M. Russell Ballard, “Te Mau ʻAlú kia Hai?,” Liahona, Nōvema 2016, 90–92.

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e ako fakafāmilí

Ngaahi Fakakaukau ki Hono Ako Fakafāmili ʻo e Folofolá mo e Efiafi ʻi ʻApí

Mātiu 14:15–21.Fakakaukau ki he founga te ke ala tokoni ai ki homou fāmilí ke nau fakakaukauloto ki he lahi ʻo e mā mo e ika ʻe fie maʻu ke fafanga ʻaki ha kakai ʻe toko nima afé. Ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻe he mana ʻi he Mātiu 14:15–21 fekauʻaki mo e Fakamoʻuí? Fakakaukau ke vahevahe ha aʻusia ʻi ha taimi naʻá ke ongoʻi ai naʻe ʻikai feʻunga hoʻo foakí pea naʻe fakalahi ʻe he Fakamoʻuí hoʻo ngaahi feingá.

Mātiu 14:22–33.Mahalo ʻe fiefia homou fāmilí ke fakatātaaʻi ʻa e talanoa ʻi he ngaahi veesi ko ʻení. Ko e hā ka ilifia ai ʻa e kau ākongá? Ko e hā naʻe lava ai ʻe Pita ʻo ikunaʻi ʻene manavaheé pea mavahe mei he vaká? Naʻá ne fakahaaʻi fēfē ʻene tuí neongo ʻene mei ngotó? Ko e hā ha founga ʻoku tau faʻa hangē ai ko Pitá he taimi ʻe niʻihi?

Sione 5:1–16.Fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e fāmilí ke nau fakatokangaʻi e konga ʻoku hā ai ʻa e foʻi lea “fakamoʻui” ʻi he ngaahi veesi ko ʻení. Ko e hā ha ngaahi founga ʻe lava ke fakamoʻui ai ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e kakaí? Ko e fē nai e taimi pea naʻe founga fēfē ʻEne fakamoʻui kitautolú?

Sione 6:28–58.Tufotufa ha meʻi mā ke kai ʻe he mēmipa kotoa pē ʻo e fāmilí, pea aleaʻi e ngaahi lelei ʻoku tau maʻu mei he maá mo e ngaahi meʻatokoni fakatupu moʻui lelei kehé. Hili iá pea mou fekumi fakataha ʻi he ngaahi veesi ko ʻení, ʻo fekumi ki he ʻuhinga naʻe ui ai ʻe Sīsū Kalaisi Ia ko e “mā ʻo e moʻuí” (Sione 6:35). ʻOku ʻuhinga nai ki he hā ke “kai” ʻa e mā ʻo e moʻuí? (vakai D. Todd Christofferson, “Ko e Mā ʻo e Moʻui Naʻe Hāʻele Hifo mei Langí,” Liahona, Nōvema 2017, 36–39).

Ke maʻu ha ngaahi fakakaukau lahi ange ki hono akoʻi ʻo e fānaú, vakai ki he fokotuʻutuʻu ki he uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí.

Himi ʻoku fokotuʻu atú: “Naʻe Lahi Fau ʻa e ʻOfa,” Ngaahi Himí, fika 105.

Ko Hono Fakatupulaki e Ako Fakataautahá

Fekumi ki hoʻo ngaahi ʻilo fakalaumālie pē ʻaʻau. ʻI hoʻo ako fakataautahá mo fakafāmilí, ʻoua ʻe fakangatangata pē hoʻo akó ki he ngaahi potufolofola ʻoku hā atu ʻi he ngaahi lēsoni ko ʻení. Mahalo ʻoku ʻi ai ha ngaahi pōpoaki ʻa e ʻEikí maʻau ʻi he ngaahi vahe ko ʻení ka ʻoku ʻikai aleaʻi ia heni. Fekumi ki ai ʻi he faʻa lotu.

ʻĪmisi
ko hono hiki hake ʻe Sīsū ʻa Pita mei he vaí

Against the Wind [Fakafepaki ki he Matangí], tā ʻe Liz Lemon Swindle

Paaki