Fuakava Motuʻá 2022
27 Tīsema–2 Sānuali. Mōsese 1; ʻĒpalahame 3: “Ko ʻEku Ngāué ʻEni mo Hoku Nāunaú”


“27 Tīsema–2 Sānuali. Mōsese 1; ʻĒpalahame 3: ‘Ko ʻEku Ngāué ʻEni mo Hoku Nāunaú,’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: Fuakava Motuʻá 2022 (2021)

“27 Tīsema–2 Sānuali. Mōsese 1; ʻĒpalahame 3,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: 2022

ʻĪmisi
ʻīmisi ʻo ha ngaahi fetuʻu ʻi he ʻataá

27 Tīsema–2 Sānuali

Mōsese 1; ʻĒpalahame 3

“Ko ʻEku Ngāué ʻEni mo Hoku Nāunaú”

ʻI hoʻo lau ʻa e meʻa naʻe folofola ʻaki ʻe he ʻOtuá kia Mōsese mo ʻĒpalahamé, fakakaukau ki he meʻa ʻe lava ke Ne lea ʻaki ki he fānau ʻokú ke akoʻí. Te ke tokoni fēfē ke nau ongoʻi ʻa ʻEne ʻofa kiate kinautolú?

Lekooti Hoʻo Ngaahi Ongó

ʻĪmisi
fakaʻilonga feʻinasiʻakí

Fakaafeʻi e Feʻinasiʻakí

Ko e taimi ʻe niʻihi ʻe ala tokoni ha foʻi hiva ke manatuʻi ʻe he fānaú ʻa e meʻa ʻoku nau akó. Tā pe ngūngū ʻa e fasi ʻo e “Fānau Au ʻa e ʻOtuá” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 2), pea tuku ki he fānaú ke nau mateʻi mai ʻa e foʻi hivá. Tokoni ki he fānaú ke nau fakakaukau ki he ngaahi founga ʻoku hanga ai heʻenau mātuʻá ʻo “taki [kinautolu], ʻeva mo [kinautolu],” pea “akoʻi [kinautolu] ke [nau] fai leleí.”

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi e Tokāteliné: Fānau Iiki Angé

Mōsese 1:1–4, 6

Ko ha fānau au ʻa e ʻOtuá.

Ko e hā e meʻa ʻokú ke ako mei he Mōsese 1:1–4, 6 fekauʻaki mo hoʻo vā mo e Tamai Hēvaní? Te ke tokoni fēfē ke ako ʻe he fānaú ʻa e ʻuhinga ke hoko ko ha fānau ʻa e ʻOtuá?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Lau ki he fānaú ʻa e meʻa naʻe folofola ʻaki ʻe he ʻOtuá kia Mōsesé: “Ko hoku foha koe” (Mōsese 1:4). Fakaafeʻi ha kiʻi leka ki muʻa he lokí, pea kole ki he fānaú ke mou toutou lau ʻa e, “[Hingoa ʻo e fānaú], ko ha fānau koe ʻa e ʻOtuá.” Toe lea ʻaki ʻa e kupuʻi leá ki he fānau kotoa pē ʻi he kalasí.

  • Fakaʻaliʻali ha ʻū fakatātā kehekehe ʻo ha fānau, pea fehuʻi ki he kalasí pe ko e fānau kotoa ko ʻení ko ha fānau kotoa kinautolu ʻa e ʻOtuá. Fakamamafaʻi ange ko e tokotaha kotoa pē ko ha fānau ia ʻa e ʻOtuá. Tuku ke taufetongi e fānaú ʻi he sio ki ha sioʻata, pea fakamoʻoni ange ko e fānau foki mo kinautolu ʻa e ʻOtuá.

  • Hivaʻi fakataha mo e fānaú ʻa e “Fānau Au ʻa e ʻOtuá,” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 2). Tuku ke nau valivali ʻa e peesi ʻekitivitī ki he uike ní, pea fakaʻaongaʻi ia ke toe vakaiʻi ʻa e ngaahi moʻoni ʻoku akoʻi ʻe he foʻi hiva ko ʻení.

    ʻĪmisi
    Sīsū Kalaisi ʻi he ngaahi fetuʻú

    Christ and the Creation, [Ko Kalaisi mo e Fakatupú], tā ʻe Robert T. Barrett

ʻĒpalahame 3:22–28

Naʻá ku nofo mo e Tamai Hēvaní kimuʻa pea fanauʻi aú.

ʻOku lava ke ueʻi fakalaumālie kitautolu ʻe he ʻilo kau ki heʻetau moʻui ʻi he maama fakalaumālié, ke tau fai e ngaahi filí ʻo makatuʻunga ʻi he ngaahi moʻoni taʻengatá. ʻI hoʻo ako ʻa e ʻĒpalahame 3:22–28, fakakaukau ki he founga te ke akoʻi ki he fānaú fekauʻaki mo honau tuʻunga taʻengatá.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaʻaongaʻi ʻa e “Konga Kimuʻa ʻi he Fuakava Motuʻá” (ʻi he Ngaahi Talanoa mei he Fuakava Motuʻá) ke akoʻi e fānaú fekauʻaki mo ʻetau moʻui ʻi he maama fakalaumālié. ʻO ka hili iá, fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau toe fakamatala atu ʻa e talanoá kiate koe. Ko e hā e ʻuhinga naʻe ʻomi ai kitautolu ʻe he Tamai Hēvaní ki māmaní? Tokoni ki he fānaú ke nau fekumi ki ha tali ʻi hoʻo lau kiate kinautolu ʻa e ʻĒpalahame 3:25.

  • Hivaʻi fakataha mo e fānaú ha foʻi hiva fekauʻaki mo e palani ʻa e ʻOtuá maʻatautolú (hangē ko e “Te u Muimui he Palani ʻa e ʻOtuá” [Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 86–87]). Tokoni ke mahino kiate kinautolu ʻa e ngaahi moʻoni taʻengata ʻoku akoʻi ʻi he fakaleá.

Mōsese 1:39

ʻOku finangalo ʻa e Tamai Hēvaní ke u toe nofo mo Ia.

Kuo faitāpuekina fēfē ʻe he ngaahi moʻoni ʻi he Mōsese 1:39 ʻa hoʻo moʻuí? Ko e hā te ke lava ʻo fai ke tokoniʻi e fānaú ke nau aʻusia foki mo kinautolu e ngaahi tāpuaki ko iá?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakamahinoʻi ange ʻa e ngaahi kupuʻi lea “ko ʻeku ngāué ʻeni” mo e “moʻui taʻengata” ʻi he Mōsese 1:39, pea tokoniʻi e fānaú ke nau toutou lea ʻaki ʻa e kupuʻi leá. Fakamatala ki he fānaú ʻa e ngāue ʻokú ke fai he ʻaho takitaha. Akoʻi kiate kinautolu ko e ngāue ʻa e Tamai Hēvaní ke tokoni ke tau maʻu ʻa e moʻui taʻengatá, ʻa ia ko hono ʻuhingá ke tau hoko ʻo hangē ko Iá pea foki ʻo nofo mo Ia.

  • Fakaafeʻi ha mātuʻa ke haʻu ki he kalasí ʻo fakamatala ʻa e ongo ʻokú ne maʻu ʻi he taimi ʻoku foki mai ai ha fānau ʻi he hili haʻane mavahe mei ʻapi (hangē ko ʻení, ki he akó pe ki he ngāue fakafaifekaú), pe vahevahe ha ngaahi ongo kuó ke maʻu lolotonga e ngaahi aʻusia ko ʻení. Fakaʻaongaʻi ʻa e sīpinga ko ʻení ke akoʻi ki he fānaú e finangalo ʻa e Tamai Hēvaní ke tau toe foki hake kiate Iá.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi e Tokāteliné: Fānau Lalahi Angé

Mōsese 1:4, 30, 37–39; ʻĒpalahame 3:22–28

Ko ha fānau au ʻa e ʻOtuá, pea ʻokú Ne finangalo ke tokoniʻi au ke u foki ange kiate Ia.

ʻOku akoʻi ʻe he Mōsese 1:4, 37–39 mo e ʻĒpalahame 3:22–28 ha ngaahi moʻoni mahuʻinga fekauʻaki mo hotau vā mo e ʻOtuá pea mo ʻEne taumuʻa ki hono ʻomi kitautolu ki māmaní. Fakalaulauloto ki he founga te ke tokoniʻi ai e fānaú ke nau ako e ngaahi moʻoni ko ʻení.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Lau fakataha mo e fānaú ʻa e Mōsese 1:4, 37–39 mo e ʻĒpalahame 3:24–25. ʻOange ha ngaahi faingamālie ke nau ʻeke ai ha ngaahi fehuʻi mo vahevahe ha ngaahi lea pe kupuʻi lea mei he ngaahi veesi ko ʻení ʻoku nau saiʻia taha aí. Ko e hā ʻoku tau ako mei he ngaahi veesi ko ʻení fekauʻaki mo e Tamai Hēvaní? fekauʻaki mo kitautolú?

  • Fakaʻaliʻali ki he fānaú ha ʻū fakatātā ʻe niʻihi ʻo e ngaahi fakatupu kehekehe ʻa e Tamai Hēvaní. Lau ʻa e Mōsese 1:30, pea fakamatalaʻi ange naʻe fehuʻi ʻe Mōsese ki he ʻOtuá e taumuʻa ʻo e ngaahi fakatupu ko ʻení. Tokoni ki he fānaú ke nau fekumi ʻi he veesi 39 ke maʻu e tali ʻa e ʻOtuá. Fakamoʻoni ange ko e taumuʻa ʻa e ʻOtuá ke tokoni ki he fānau takitaha ke nau maʻu ʻa e moʻui taʻengatá.

  • Tokoni ki he fānaú ke nau fakakaukau ki ha ngaahi tūkunga ʻa ia naʻe pau ke nau fili ai ke “fai ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē ʻe fekau ʻe he ʻEiki ko honau ʻOtuá” ( ʻĒpalahame 3:25). Tuku ke nau akoako pe aleaʻi ha ngaahi tali ki he ngaahi tūkunga peheé. ʻE tokoniʻi fēfē kitautolu ʻe he Fakamoʻuí ʻi he taimi ʻoku tau fai ai ha fili ʻoku hala?

Mōsese 1:12–26

Te u lava ʻo matuʻuaki e ngaahi ʻahiʻahi ʻa Sētané.

ʻI hoʻo ako ʻa e Mōsese 1:12–26, fekumi ki ha ngaahi meʻa ne fai ʻe Mōsese ke matuʻuaki ʻaki ʻa Sētane. ʻE tokoni fēfē nai ʻa e sīpinga ʻa Mōsesé ki he fānaú ʻi he taimi te nau fehangahangai ai mo e ngaahi ʻahiʻahí?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakamatalaʻi fakanounou ʻa e aʻusia ʻa Mōsese ʻi he Mōsese 1:12–26 ʻi hoʻo ngaahi lea pē ʻaʻau, pe kole ki ha taha he fānaú ke ne fai ia (vakai foki ki he vitiō “Ko e Foha Au ʻo e ʻOtuá” [ChurchofJesusChrist.org]). Fakaafeʻi e fānaú ke nau fekumi ʻi he ngaahi veesi ko ʻení ke ako e founga naʻe malava ai ʻe Mōsese ke ikunaʻi ʻa Sētané. (Kapau te nau fie maʻu tokoni, fakahinohino ange ke nau lau ʻa e veesi 13, 15, 18, 20–22, 26.)

  • ʻOmi ha puha meʻangāue (pe ʻū fakatātā ʻo ha meʻangāue), pea fakahingoa ʻa e meʻangāue takitaha ʻaki ha founga ʻe lava ke tau matuʻuaki ʻaki e ʻahiʻahí (hangē ko e lotú, hivaʻi ha foʻi hiva, lau e folofolá, pe tokoni ki he niʻihi kehé). Tuku ke fili ʻe he leka takitaha ha meʻangāue pea talanoa ki ha tūkunga ʻe ala tokoni ai e meʻa ʻoku fakahingoa ʻaki e meʻangāue ko iá ke tau matuʻuaki e ʻahiʻahí. Lau fakataha ʻa e veesi 25–26, pea fakamoʻoni ange ʻe tokoniʻi kitautolu ʻe he ʻOtuá ʻi he taimi ʻoku tau fehangahangai ai mo e ʻahiʻahí.

ʻĒpalahame 3:22–28

Naʻá ku nofo mo e Tamai Hēvaní kimuʻa pea fāʻeleʻi aú.

ʻE ala tokoni ʻa e ngaahi veesi ko ʻeni ʻokú ne fakamatalaʻi ʻa e mata meʻa-hā-mai ʻa ʻĒpalahame ki heʻetau moʻui ʻi he maama fakalaumālié, ke tali ʻe he fānaú ʻa e ongo fehuʻi “Ne u haʻú mei fē?” mo e “Ko e hā e ʻuhinga ʻoku ou ʻi heni aí?” Te ke tokoniʻi fēfē kinautolu ke nau maʻu ha ngaahi tali?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Hiki ʻi he palakipoé ha ngaahi fehuʻi ʻoku felāveʻi mo e ʻĒpalahame 3:22–28, hangē ko e Ko e hā e meʻa naʻe hoko ʻi heʻetau moʻuí kimuʻa pea toki fāʻeleʻi mai kitautolú? Ko hai naʻe ʻi aí? Ko e hā e ʻuhinga ne fakatupu ai e māmaní? Fakaafeʻi e fānaú ke nau lau e ngaahi veesi ko ʻení ke maʻu ha ngaahi tali.

  • Kapau ʻoku ʻi ai ha pēpē foʻou ʻi he uōtí, fakaafeʻi e mātuʻá ke ʻomi ia ki he kalasí pea vahevahe ʻenau ongo ʻi hono talitali e pēpē ko ʻení ki he māmaní. (Te ke lava foki ʻo fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo ha pēpē foʻou ne toki fāʻeleʻi.) Talanoa mo e fānaú kau ki he feituʻu ne ʻi ai e laumālie ʻo e pēpē ko ʻení kimuʻa peá ne toki haʻu ki he māmaní. Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ki he pēpē ko ʻení ke ne ʻilo ko ha fānau ia ʻa e ʻOtuá?

  • Hivaʻi ha ngaahi hiva fekauʻaki mo e palani ʻa e ʻOtuá maʻatautolú, hangē ko e “ ʻOku Moʻui ʻEku Tamaí” pe “Te u Muimui he Palani ʻa e ʻOtuá” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 8, 86). Fakaafeʻi e fānaú ke nau tā ha ʻū fakatātā ʻoku felāveʻi mo e ngaahi foʻi leá. Tuku ke nau fakaʻaongaʻi ʻenau ʻū fakatātaá ke feakoʻiʻaki e ngaahi moʻoni mei he hivá.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akó

Poupouʻi e Ako ʻi ʻApí

Fakakaukau ki ha ngaahi founga ʻe lava ke hoko ai e ako ʻoku hoko ʻi hoʻo kalasi Palaimelí ke ne fakalotolahi, poupou, pe fakamālohia ʻa e ako ʻoku fakahoko ʻi he tukui ʻapi ʻo e fānaú. Hangē ko ʻení, te ke lava ʻo fakaafeʻi e fānaú ke nau vahevahe e peesi ʻekitivitī ki he uike ní mo honau ngaahi fāmilí.

Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí

ʻOku ako ʻa e fānaú ʻi ha ngaahi founga kehekehe. ʻOku fiefia ʻa e fānaú ʻi he ako ʻo fakafou ʻi ha ngaahi aʻusia foʻou mo kehekehé. Fakaʻaongaʻi ha ngaahi ʻekitivitī ʻoku tokoni ke nau ngaungaue holo, fakaʻaongaʻi ʻenau ngaahi ongó, pea ngāue ʻaki ha ngaahi meʻa foʻou. (Vakai, Ko e Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí, 25–26.)

Paaki