Fuakava Motuʻá 2022
10–16 Sānuali. Sēnesi 3–4; Mōsese 4–5: Ko e Hinga ʻa ʻĀtama mo ʻIví


“10–16 Sānuali. Sēnesi 3–4; Mōsese 4–5: Ko e Hinga ʻa ʻĀtama mo ʻIví,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: Fuakava Motuʻá 2022 (2021)

“10–16 Sānuali. Sēnesi 3–4; Mōsese 4–5,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: 2022

ʻĪmisi
fononga fakataha ʻa ʻĀtama mo ʻIvi

Adam and Eve, [ʻĀtama mo ʻIvi] tā ʻe Douglas M. Fryer

10–16 Sānuali.

Sēnesi 3–4; Mōsese 4–5

Ko e Hinga ʻa ʻĀtama mo ʻIví

Fakakaukau ki he fānau ʻokú ke akoʻí ʻi hoʻo ako ʻa e Sēnesi 3–4 mo e Mōsese 4–5. Tokanga ki he ngaahi ueʻi fakalaumālie ʻokú ke maʻú; ʻe lava ke nau tataki koe ki ha ngaahi fakakaukau fakafaiako foʻou.

Lekooti Hoʻo Ngaahi Ongó

ʻĪmisi
fakaʻilonga feʻinasiʻakí

Fakaafeʻi e Feʻinasiʻakí

Fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo ʻĀtama mo ʻIvi (vakai ki he lēsoni ki he uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí), pea kole ki he fānaú ke nau tuʻu ʻo vahevahe ha meʻa ʻoku nau sio ki ai ʻi he fakatātaá pe manatuʻi fekauʻaki mo e talanoá.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi e Tokāteliné: Fānau Iiki Angé

Sēnesi 3; Mōsese 4

Naʻe muimui ʻa ʻĀtama mo ʻIvi ki he palani ʻa e Tamai Hēvaní.

Tokoni ke mahino ki he fānaú ʻa e meʻa ne hoko ʻi he Ngoue ko ʻĪtení pea mo e founga ne tokoni ai ke fakahoko e palani ʻa e ʻOtuá ki he fakamoʻuí. Ko e hā ha ngaahi tāpuaki ʻoku tau maʻu koeʻuhí ko e ngaahi fili ne fai ʻe ʻĀtama mo ʻIví?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Ke fakamatalaʻi fakanounou e talanoa ki he Hinga ʻa ʻĀtama mo ʻIví, fakaʻaongaʻi ʻa e “ʻĀtama mo ʻIvi” (ʻi he Ngaahi Talanoa mei he Fuakava Motuʻá). Tokoni ke mahino ki he fānaú ko e fili ʻa ʻĀtama mo ʻIvi ke kai ʻi he fua ʻo e ʻakaú ko ha konga ia ʻo e palani ʻa e Tamai Hēvaní.

  • ʻOange ki he fānau takitaha ha fakatātā ʻokú ne fakafofongaʻi ha meʻa mei he talanoa ʻo ʻĀtama mo ʻIví (hangē ko ha fuʻu ʻakau, ko ha ngata, ko ha ngoue, pe ko Sīsū Kalaisi). Kole ange ke nau pukepuke hake ʻenau fakatātaá ʻi he taimi totonu lolotonga hoʻo fakamatala e talanoá mo lau e ngaahi kupuʻi lea mei he Mōsese 4. ʻE ala tokoni ʻa e peesi ʻekitivitī ki he uike ní.

    ʻĪmisi
    Ko ʻIvi ʻokú ne pukepuke ʻa e fua ʻo e ʻakaú.

    Leaving Eden, [Ko e Mavahe mei ʻĪtení] tā ʻe Annie Henrie Nader

Mōsese 4:1–4

Te u lava ʻo fili ki he totonú.

ʻI he Mōsese 4:3, ʻoku tau ako ai naʻe feinga ʻa Sētane “ke fakaʻauha ʻa e tauʻatāina ke fili ʻa e tangatá, ʻa ia ko au, ko e ʻEiki ko e ʻOtuá, kuó u foaki kiate iá.” Te ke tokoniʻi fēfē e fānaú ke nau houngaʻia ʻi he malava ke fili ki he totonú mo e halá?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Talanoa ki he fānaú fekauʻaki mo ha ngaahi fili naʻá ke fai he ʻahó ni, pea tokoni ke nau fakakaukau ki ha ngaahi fili ne nau fai. Lau kiate kinautolu ʻa e Mōsese 4:3: “ʻA e tauʻatāina ke fili ʻa e tangatá, ʻa ia ko au, ko e ʻEiki ko e ʻOtuá, kuó u foaki kiate iá.” Fakamatalaʻi ange ʻoku akoʻi mai ʻe he veesi ko ʻení kiate kitautolu kuo foaki mai ʻe he ʻOtuá ʻa e ivi malava ke tau fai ha ngaahi fili. Fakahaaʻi hoʻo houngaʻia ʻi hoʻo malava ke fili ki he totonú, pea fakamoʻoni ʻe lava ke fili mo e fānaú ke fai e meʻa ʻoku totonú.

  • Vahevahe ha ngaahi sīpinga faingofua ʻe niʻihi ʻo ha fānau ʻoku nau fai ha fili ʻoku totonu pe ko ha fili ʻoku hala, pea kole ki he fānaú ke nau fakahaaʻi pe ʻoku tonu pe hala nai ʻa e fili ko iá (ʻe lava ke nau tuʻu ki ʻolunga, puke hake ha ʻū fakaʻilonga, pe hiki honau nimá). Fai hoʻo fakamoʻoni ʻe tokoniʻi kitautolu ʻe he Tamai Hēvaní ke tau fili ki he totonú, pea fakaafeʻi e fānaú ke nau vahevahe foki mo ʻenau ngaahi ongó.

  • Tokoniʻi e fānaú ke nau fakakaukau ki ha ngaahi fili lelei ʻe lava ke nau fai ke muimui ai kia Sīsū Kalaisi. Hivaʻi fakataha ha foʻi hiva fekauʻaki mo hono fai ha ngaahi fili ʻoku leleí, hangē ko e “Fili e Hala Totonú” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 82). Fakamatala ange ki he fānaú fekauʻaki mo ha taimi naʻá ke fai ai ha fili lelei, pea fakamatalaʻi ʻa e ongo naʻá ke maʻu koeʻuhí ko hoʻo fili ko iá.

Mōsese 5:4, 8

Te u lava ʻo lotu ki he Tamai Hēvaní.

Ko e hā ʻa e meʻa ʻoku fiemaʻu ke ʻiloʻi ʻe he fānau ʻokú ke akoʻí fekauʻaki mo e lotú? Ko e hā ha meʻa ʻokú ke maʻu ʻi he ongo veesi ko ʻení ʻe ala tokoni kiate kinautolu?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Lau e Mōsese 5:4 ki he fānaú. Tokoni ke mahino kiate kinautolu ko e taimi ne mavahe ai ʻa ʻĀtama mo ʻIvi mei he Ngoue ko ʻĪtení, ne ʻikai lava ke na toe ʻi he ʻao ʻo e Tamai Hēvaní, ka naʻe lava ke na lotu kiate Ia. Fakamatalaʻi ange ʻoku tau lotu ki he Tamai Hēvaní ʻi he huafa ʻo Hono ʻAlo ko Sīsū Kalaisí (vakai, Mōsese 5:8). Ko e hā ha ngaahi meʻa te tau lava ʻo lea ʻaki ki he Tamai Hēvaní ʻi heʻetau lotú?

  • Kole ki he fānaú ke nau fakahā atu ʻa e tōʻonga ʻoku nau fai ʻi he taimi ʻoku nau lotu aí. Te ke lava foki ke fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo ha taha ʻoku lotu (vakai, Tohi Fakatātā ʻo e Ongoongoleleí, fika 111–12) ke akoʻi ki he fānaú ko e punou hotau ʻulú, kūnima hotau nimá, pea kuikui mo hotau matá, ʻoku tokoni ia ke tau loto-ʻapasia ʻi he taimi ʻoku tau lotu aí.

  • Vahevahe haʻo aʻusia fakafoʻituitui fekauʻaki mo e lotú pe ko hoʻo fakamoʻoni ki he lotú. Hivaʻi fakataha mo e fānaú ha foʻi hiva fekauʻaki mo e lotú, hangē ko e “Lotu ʻa ha Kiʻi Tamasiʻi” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 6).

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi e Tokāteliné: Fānau Lalahi Angé

Sēnesi 3; Mōsese 4; 5:10–11

Ko e Hinga ʻa ʻĀtama mo ʻIví ko ha konga ia ʻo e palani ʻa e ʻOtuá.

Kapau naʻe nofo pē ʻa ʻĀtama mo ʻIvi ʻi he Ngoue ko ʻĪtení, ne ʻikai ke na mei maʻu ha fānau pea naʻe ʻikai ke na mei fakalakalaka ke hoko ʻo hangē ko e Tamai Hēvaní. ʻOku tau houngaʻia ʻi heʻena fili ke kai ʻi he fuaʻi ʻakaú he naʻe hoko ʻa e fili ko ʻení ke tau lava ai ʻo moʻui ʻi he māmaní pea tau maʻu ai ha faingamālie ki he moʻui taʻengatá.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaafeʻi e fānaú ke nau ngāue fakataha ke fakamatala e talanoa ʻo e Hinga ʻa ʻĀtama mo ʻIví ʻi heʻenau lea pē ʻanautolu. Vahevahe e ngaahi veesi mei he Sēnesi 3 ke tokoni kiate kinautolu.

  • Tokoniʻi e fānaú ke nau fekumi ʻi he Mōsese 4:22–25, 29; 5:10–11 ʻa e ngaahi nunuʻa ʻo hono kai ʻe ʻĀtama mo ʻIvi ʻa e fuaʻi ʻakaú (vakai foki, 2 Nīfai 2:19–25). Ko e hā ʻoku hoko ai ʻena filí ko ha tāpuaki kiate kitautolú? Naʻe tokoni fēfē ʻa e Fakamoʻuí ke tau ikunaʻi ʻa e angahalá mo e maté?

Mōsese 4:1–4

ʻOku ou maʻu ʻa e mālohi ke filí.

ʻOku fakatokangaʻi nai ʻe he fānau ʻokú ke akoʻí ʻa e meʻaʻofa mahuʻinga ko ia ke malava ʻo fili ki he totonú mo e halá? ʻE tokoni fēfē ʻa e talanoa kia ʻĀtama mo ʻIví ke nau houngaʻia ʻi he meʻaʻofa ko ʻení?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakakaukau ki ha lēsoni fakatātā faingofua hangē ko ʻení ke fakatātaaʻi ʻa hono mahuʻinga ke fai ʻetau fili pē ʻatautolú: Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau valivali ʻa e peesi ʻekitivitī ki he uike ní, kae ʻoange kiate kinautolu ha foʻi lanu pē ʻe taha ke nau ngāue ʻaki. Ko e hā e ʻuhinga ka lelei ange ai ke fai ha ngaahi fili ʻi he tuʻunga ko ʻení? Lau fakataha ʻa e Mōsese 4:1–4 ke talanoa ki he ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai ʻa e ngaahi filí ʻi he palani ʻa e ʻOtuá.

  • Fakaafeʻi e fānaú ke nau vahevahe ha aʻusia fakataautaha ki ha taimi ne pau ke nau fili ai ki he totonú mo e halá. Tuku ke nau aleaʻi ʻa e nunuʻa ʻe lava ke hoko ʻi he fili takitaha.

Mōsese 5:4–15

Koeʻuhí ko Sīsū Kalaisi, te u lava ʻo fakatomala pea toe nofo fakataha mo e ʻOtuá.

Naʻe ʻomi ʻe he Tamai Hēvaní ʻa Sīsū Kalaisi ke Ne fakahaofi kitautolu mei he ngaahi nunuʻa ʻo e Hingá. Naʻe fakafou ʻi he feilaulau fakalelei ʻa Sīsuú ʻa e malava ke tau toetuʻu hili ʻa e maté pea fakamolemoleʻi ʻetau ngaahi angahalá ʻi he taimi te tau fakatomala aí.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Hiki ha kaveinga ʻe ua ʻi he palakipoé: Koeʻuhí ko ʻĀtama mo ʻIvi mo e Koeʻuhí ko Sīsū Kalaisi. Tokoniʻi e fānaú ke nau ʻiloʻi ʻa e ngaahi nunuʻa ʻo e Hingá ʻi hoʻomou lau fakataha ʻa e Mōsese 4:25; 6:48; Loma 5:12; 2 Nīfai 2:22–23. Tuku ke nau hiki ʻa e meʻa ʻoku nau ako ʻi he kaveinga ʻuluakí. Hili iá pea tokoni leva ke nau ʻiloʻi e founga ne ikunaʻi ai ʻe Sīsū Kalaisi e angahalá mo e maté ʻi hoʻomou lau fakataha ʻa e Mōsese 5:8–11, 14–15; 6:59; ʻAlamā 11:42. Tuku ke nau hiki ʻa e meʻa ʻoku nau ako ʻi he kaveinga hono uá. Ko e hā e ʻuhinga ʻoku tau houngaʻia ai ʻia Sīsū Kalaisí?

  • Huluʻi ha foʻi vitiō fekauʻaki mo e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí. Fakaafeʻi e fānaú ke nau vahevahe ʻenau ongo kau kia Sīsū Kalaisí.

  • Kole ki he fānaú ʻi ha ngaahi ʻaho kimuʻa, ke nau fili ha potufolofola pe foʻi hiva fekauʻaki mo e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí ke vahevahe ʻi he kalasí. Poupouʻi ke nau fakamatalaʻi e ʻuhinga ʻoku nau saiʻia ai ʻi aí. Hivaʻi fakataha ha foʻi hiva ʻe taha pe lahi ange.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akó

Poupouʻi e Ako ʻi ʻApí

Fakaafeʻi e fānaú ke nau vahevahe ʻa e peesi ʻekitivitī ki he uike ní mo honau ngaahi fāmilí pea talanoa fekauʻaki mo e ngaahi tāpuaki kuo tau maʻú koeʻuhí ko e Hinga ʻa ʻĀtama mo ʻIví.

Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí

Fekumi ki ha ueʻi fakalaumālie pē ʻaʻau. ʻOua te ke vakai ki he ngaahi fokotuʻutuʻu lēsoni ko ʻení ko ha ngaahi fakahinohino pau ke ke muimui ki ai ʻi hoʻo faiakó. Ka ke fakaʻaongaʻi kinautolu ko ha maʻuʻanga fakakaukau ke fakatupu ai ha ueʻi fakalaumālie kiate koe ʻi hoʻo fakalaulauloto ki he ngaahi fiemaʻu ʻa e fānau ʻokú ke akoʻí. (Vakai, Ko e Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí, 7.)

Paaki