Fuakava Motuʻá 2022
10–16 Sānuali. Sēnesi 3–4; Mōsese 4–5: Ko e Hinga ʻa ʻĀtama mo ʻIví


“10–16 Sānuali. Sēnesi 3–4; Mōsese 4–5: Ko e Hinga ʻa ʻĀtama mo ʻIví,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: Fuakava Motuʻa 2022 (2021)

“10–16 Sānuali. Sēnesi 3–4; Mōsese 4–5,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: 2022

ʻĪmisi
ko e lue fakataha ʻa ʻĀtama mo ʻIvi

ʻĀtama mo ʻIvi, tā fakatātaaʻi ʻe Douglas M. Fryer

10–16 Sānuali

Sēnesi 3–4; Mōsese 4–5

Ko e Hinga ʻa ʻĀtama mo ʻIví

ʻI hoʻo ako e Sēnesi 3–4 mo e Mōsese 4–5, fakakaukau ki he meʻa ʻoku feinga ʻa e ʻEikí ke akoʻi atu kiate koé. Hiki ʻa e ngaahi moʻoni ko ʻení mo hoʻo ngaahi ongo fakalaumālié, pea fakakaukau ki ai ʻi he kotoa ʻo e uiké.

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

ʻI he kamataʻangá, ʻe hangē ʻa e talanoa ki he Hinga ʻa ʻĀtama mo ʻIví ha meʻa fakamamahí. Na‘e kapusi ʻa ʻĀtama mo ʻIvi mei he Ngoue fakaʻofoʻofa ko ʻĪtení. Naʻe kapusi kinaua ki ha māmani naʻe ʻi ai maʻu pē ʻa e mamahí, loto-mamahí, mo e maté (vakai, Sēnesi 3:16–19). Pea naʻe fakamavahe kinaua mei heʻena Tamai Hēvaní. Ka koeʻuhí ko e ngaahi moʻoni naʻe fakafoki mai ʻo fakafou ʻi he Palōfita ko Siosefa Sāmitá ʻi he tohi ʻa Mōsesé, ʻoku tau ʻiloʻi ai ko e talanoa ʻo ʻĀtama mo ʻIví ko e talanoa ia ʻo e ʻamanaki lelei—pea ko ha konga mahuʻinga ʻo e palani ʻa e ʻOtuá ki Heʻene fānaú.

Na‘e fakaʻofoʻofa ʻa e Ngoue ko ʻĪtení. Ka naʻe fie maʻu ʻe ʻĀtama mo ʻIvi ha meʻa ne mahulu hake ʻi he ʻātakai fakaʻofoʻofá. Naʻá na fie maʻu—pea ʻoku tau fie maʻu kotoa—ha faingamālie ke tupulaki ai. Ko e mavahe mei he Ngoue ko ʻĪtení ʻa e fuofua sitepu mahuʻinga ki he foki ki he ʻOtuá pea iku ʻo hoko ʻo hangē ko Iá. Naʻe ʻuhinga ia ko e fehangahangai mo e fakafepakí, fai e ngaahi fehalākí, ako ke fakatomalá, mo e falala ki he Fakamoʻuí, ʻa ia ʻe fakaʻatā ʻe Heʻene Fakaleleí ke hoko ʻa e tupulakí mo e “fiefia ʻo hota huhuʻí” (Mōsese 5:11). Ko ia ‘i hoʻo lau fekauʻaki mo e Hinga ʻa ʻĀtama mo ʻIví, ʻoua ʻe tokanga ki he meʻa ngali fakamamahí ka ki he ngaahi faingamālié—ʻo ʻikai ʻi he palataisi naʻe mole meia ʻĀtama mo ʻIví ka ʻi he nāunau ʻoku fakaʻatā ʻe heʻena filí ke tau maʻú.

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e ako fakatāutahá

Ngaahi Fakakaukau ki Hono Ako Fakataautaha ʻo e Folofolá

Sēnesi 3:1–7; Mōsese 4; 5:4–12

Naʻe hoko ʻa e Hingá ko ha konga mahuʻinga ʻo e palani ʻa e ʻOtuá ke huhuʻi ʻa ʻEne fānaú.

Naʻe ʻomi ʻe he Hinga ʻa ʻĀtama mo ʻIví ʻa e mate fakatuʻasinó mo fakalaumālié ki he māmaní. Naʻá ne ʻomi foki ʻa e faingataʻá, loto-mamahí, mo e angahalá. ʻOku hangē kotoa ʻeni ha ngaahi ʻuhinga ke fakaʻiseʻisa ai ʻi he Hingá. Ka naʻe kau ʻa e Hingá ʻi he konga ʻo e palani ʻa e Tamai Hēvaní ke huhuʻi mo hākeakiʻi ʻEne fānaú ʻo fakafou ʻi he “feilaulau ʻo e ʻAlo pē Taha naʻe Fakatupu ʻo e Tamaí” (Mōsese 5:7). ʻI hoʻo ako e Sēnesi 3:1–7; Mōsese 4; 5:4–12, ko e hā e ngaahi moʻoni ʻokú ke maʻu ʻoku tokoni ke mahino kiate koe ʻa e Hingá mo e founga ʻoku ikunaʻi ai ia ʻe he Fakalelei ʻa Kalaisí? ʻE ala tokoni ʻa e ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení:

  • Na‘e uesia fēfē ʻa ʻĀtama mo ʻIvi ʻe he Hingá? ʻOku kaunga fēfē ia kiate au?

  • Ko e hā naʻe fakahoko ai ʻe ʻĀtama mo ʻIvi ʻa e ngaahi feilaulaú? Ko e hā naʻe fakataipe ʻe he ngaahi feilaulau ko iá? Ko e hā ʻoku ou lava ʻo ako mei he ngaahi lea ʻa e ʻāngeló ʻi he ngaahi vēsí ni?

  • Ko e hā naʻe “fiefia” ai ʻa ʻĀtama mo ʻIvi hili ʻena Hingá? Ko e hā ʻoku ou ako mei he fakamatala ko ʻeni fekauʻaki mo e palani ʻa e ʻOtuá ke huhuʻi au ʻo fakafou ʻia Sīsū Kalaisí?

Koe‘uhí ko e Tohi ʻa Molomoná mo e ngaahi fakahā kehe ʻi he ʻaho kimui ní, ʻoku tau maʻu ai ha fakakaukau makehe ki he Hingá. Hangē ko ʻení, fakakaukau ki he meʻa naʻe akoʻi ʻe he palōfita ko Līhaí ki hono fāmilí ʻo fekauʻaki mo ʻĀtama mo ʻIvi ʻi he 2 Nīfai 2:15–27. ‘Oku fakamahino fēfē ʻe he ngaahi akonaki ʻa Līhaí ʻa e meʻa naʻe hoko ʻi he Ngoue ko ʻĪtení mo tokoni ke mahino kiate kitautolu ʻa e ʻuhinga naʻe mahuʻinga aí?

Vakai foki, 1 Kolinitō 15:20–22; Mōsaia 3:19; ʻAlamā 12:21–37; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29:39–43; Ngaahi Tefito ʻo e Tui 1:3; Tāleni H. ʻOakesi, “Ko e Palani Lahí,” Liahona, Mē 2020, 93–96; Tāleni H. ʻOakesi, “Fehangahangai ʻi he Meʻa Kotoa Pē,” Liahona, Mē 2016, 114–17; Jeffrey R. Holland, “Feluteni ai e Fakamaau Totonú, ʻOfá, mo e ʻAloʻofá,” Liahona, Mē 2015, 104–6.

ʻĪmisi
Ko ʻIvi ʻokú ne pukepuke ha fuaʻiʻakau

Ko e Mavahe mei ʻĪtení, tā ʻe Annie Henrie Nader

Sēnesi 3:16; Mōsese 4:22

Ko e hā ʻa e ʻuhinga naʻe pau ke “pule” ai ʻa ʻĀtama kia ʻIví?

Kuo faʻa fakaʻuhingaʻi hala ʻa e potufolofolá ni ke ʻuhinga ʻoku fakatonuhiaʻi ha husepāniti ʻi heʻene angakovi ki hono uaifí. Kuo akonaki ʻa e kau palōfita ʻa e ʻEikí ʻi hotau kuongá, neongo ʻoku totonu ke pule ha husepāniti ʻi he ʻapí ʻi he māʻoniʻoni, ka ʻoku totonu ke ne vakai ki hono uaifí ko ha hoa ngāue tuʻunga tatau (vakai, “Ko e Fāmilí: Ko ha Fanongonongo ki Māmani” [ChurchofJesusChrist.org]). Naʻe pehē ʻe ʻEletā Teili G. Lenilani mo Sisitā Lute Laipeti Lenilani ko ha husepāniti angatonú “te ne feinga ke ngāue fakaetauhi; te ne fakahā ʻa e fehalākí mo kole ha fakamolemole; te ne vave ke fakahīkihikiʻi; te ne tokaʻi e meʻa ʻoku saiʻia ai ʻa e kau mēmipa ʻo e fāmilí; te ne ongoʻi ʻa e mafatukituki ʻo e fatongia ke tokonaki ʻʻa e ngaahi fiemaʻu ʻo e moʻuí pea mo ha maluʻi’ maʻa hono fāmilí; ko e fakaʻapaʻapa taupotu tahá te ne fakahoko ki hono uaifí. … Te ne faitāpuekina hono fāmilí” (The Melchizedek Priesthood: Understanding the Doctrine, Living the Principles [2018], 23).

Mōsese 5:4–9, 16–26

ʻE tali ʻe he ʻOtuá ʻeku ngaahi feilaulaú ʻo kapau te u fakahoko ia ʻaki ha loto-vēkeveke mo talangofua.

Naʻe ako ʻe ʻĀtama mo ʻIvi ʻo ʻilo ko e ngaahi feilaulau ʻo e fanga monumanú naʻe fakataipe ia ki he feilaulau fakalelei ʻa Kalaisí, pea naʻá na “fakahā [ʻeni] ki hona ngaahi fohá mo e ngaahi ʻofefiné” (Mōsese 5:12). ʻI hoʻo ako ʻa e Mōsese 5:4–9, 16–26, fakakaukau ki he tōʻonga fakakaukau kehekehe ʻa e toko ua ʻo hona ngaahi fohá, ko Keini mo ʻĒpeli, ki he ngaahi feilaulau ko ʻení. Ko e hā naʻe tali ai ʻe he ʻEikí ʻa e feilaulau ʻa ʻĒpelí kae ʻikai tali ʻa Keiní?

Ko e hā ha faʻahinga feilaulau ʻoku kole atu ʻe he ʻEikí ke ke fakahokó? ʻOku ʻi ai nai ha faʻahinga meʻa ʻi he Mōsese 5:4–9, 16–26 ʻokú ne liliu ʻa e anga hoʻo fakakaukau ki he ngaahi feilaulau ko iá?

Vakai foki, Saame 4:5; 2 Kolinitō 9:7; ʻAmenai 1:26; 3 Nīfai 9:19–20; Molonai 7:6–11; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 97:8; Jeffrey R. Holland, “Vakai ki he Lami ʻa e ʻOtuá,” Liahona, Mē 2019, 44–46.

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e ako fakafāmilí

Ngaahi Fakakaukau ki Hono Ako Fakafāmili ʻo e Folofolá mo e Efiafi ʻi ʻApí

Sēnesi 3; Mōsese 4.Ko e hā te mou lava ʻo fai ke tokoni ke mahino lelei ange ai ki homou fāmilí ʻa e Hinga ʻa ʻĀtama mo ʻIví? Te mou lava ʻo hiki ha ʻū tā mei he “ ʻĀtama mo ʻIvi” (ʻi he Ngaahi Talanoa mei he Fuakava Motuʻá) pea kosi kinautolu. Te mou lava leva ʻo ngāue fakataha ke fokotuʻutuʻu fakahokohoko ʻa e ʻū taá ʻi hoʻomou talanoaʻi ʻa e ngaahi aʻusia ʻa ʻĀtama mo ʻIví.    

Mōsese 4:1–4.Ko e hā ʻoku tau ako kau ki he ʻOtuá, Sīsū Kalaisi, mo Sētane mei he ngaahi veesi ko ʻení? Ko e hā ʻoku mahuʻinga fau ai ʻa e tauʻatāina ke filí ki he palani ʻa e ʻOtuá ʻoku loto ai ʻa Sētane ke fakaʻauha iá?

Mōsese 5:5–9.Ko e hā naʻe fekau ʻe he ʻOtuá kia ʻĀtama mo ʻIvi ke na fakahokó ke tokoni ke na fakakaukau ai ki he Fakamoʻuí? Ko e hā kuo foaki mai ʻe he ʻOtuá ke tokoni ke tau fakakaukau ai ki he Fakamoʻuí?

Mōsese 5:16–34.ʻOku ʻuhinga ki he hā ke hoko ko e “tauhi [hotau] tokouá”? Te tau lava fēfē ʻo fetauhiʻaki lelei ange ko ha fāmilí?

Ke maʻu ha ngaahi fakakaukau lahi ange ki hono akoʻi ʻo e fānaú, vakai, fokotuʻutuʻu fakalēsoni ʻo e uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí.

Hiva ʻoku fokotuʻu atú: “Fili e Hala Totonú,” Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 82–83.

Fakatupulaki e Ako Fakatāutahá

Fakaʻaongaʻi e ngaahi tokoni ki he ako folofolá. ʻI hoʻo ako ʻa e ngaahi folofolá, fakaʻaongaʻi ʻa e futinoutí, Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, mo e ngaahi tokoni kehe ki he akó ke maʻu ha fakakaukau lahi ange.

ʻĪmisi
ko ha ʻāngelo ʻoku ʻaʻahi kia ʻĀtama mo ʻIvi

Tatau, tā fakatātaaʻi ʻe Walter Rane

Paaki