Fuakava Motuʻá 2022
21–27 Fēpueli. Sēnesi 24–27: Kuo Fakafoʻou ʻa e Fuakavá


“21–27 Fēpueli. Sēnesi 24–27: Kuo Fakafoʻou ʻa e Fuakavá,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: Fuakava Motuʻá 2022 (2021)

“21–27 Fēpueli. Sēnesi 24–27,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: 2022

ʻĪmisi
Lepeka

Tā fakatātā ʻo Lepeka, tā ʻe Dilleen Marsh

21–27 Fēpueli

Sēnesi 24–27

Kuo Fakafoʻou ʻa e Fuakavá

ʻI hoʻo lau ʻa e Sēnesi 24–27 mo teuteu ke faiakó, fakakaukau ki he fānau ʻi hoʻo kalasí. Ko e hā e meʻa ʻoku fiemaʻu ke nau akó? Ko e fē ʻi he ngaahi ʻekitivitī ko ʻení ʻe ʻuhingamālie kiate kinautolú? Makatuʻunga ʻi heʻenau fiemaʻú, te ke lava ʻo liliu ʻa e ngaahi ʻekitivitī ʻoku ʻoatu hení pe ʻoku hā ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí.

Lekooti Hoʻo Ngaahi Ongó

ʻĪmisi
fakaʻilonga feʻinasiʻakí

Fakaafeʻi e Feʻinasiʻakí

Fakapipiki ʻi he lalo sea ʻa e fānau kotoa pē ha fehuʻi fekauʻaki mo ha meʻa ne hoko pe tefitoʻi moʻoni ʻi he Sēnesi 24–27. Tuku ke tali ʻe he fānaú ʻa e ngaahi fehuʻí ʻo ka nau ka lava, pe fakaafeʻi ke nau fakafanongo ki he ngaahi talí lolotonga e lēsoní.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi e Tokāteliné: Fānau Iiki Angé

Sēnesi 24:10–21

Te u lava ʻo angaʻofa ki he niʻihi kehé.

Naʻe ongo ki he tamaioʻeiki ʻa ʻĒpalahamé ʻa e angaʻofa fakaofo ne fakahā ʻe Lepeká ʻaki ʻene foaki ange ʻa e vai ʻo ʻikai ngata pē ʻiate ia ka ki heʻene fanga kāmeli foki ʻe toko 10. ʻE lava ke hoko ʻa e tā sīpinga [ʻa Lepeká] ko ha fakamanatu ki he fānaú ke nau angaʻofa maʻu pē ki he niʻihi kehé.

ʻĪmisi
ko ha keliʻanga vai he kuonga muʻá

Ko ha vaitupu ʻi Peasipa ʻi he kuonga muʻá, ʻa ia ne keli ai ʻe ʻĒpalahame mo ʻAisake ha ʻū vaitupu.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaʻaliʻali ʻa e fakatātā ʻo Lepeka ʻi he peesi ʻekitivitī ki he uike ní. Fakamahinoʻi ange ha ngaahi fakaikiiki ʻi he fakatātaá ʻi hoʻo fakamatalaʻi fakanounou ʻa e talanoa ʻi he Sēnesi 24:10–21, ʻa ia ne angaʻofa ai ʻa Lepeka ki he tamaioʻeiki ʻa ʻĒpalahamé. Fakamahinoʻi ange ko ʻene ngaahi lea mo e tōʻonga angaleleí ko ha fakaʻilonga ia ko Lepeka ʻa e tokotaha naʻe finangalo ʻa e ʻOtuá ke mali mo e foha ʻo ʻĒpalahame ko ʻAisaké. Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau fakangalingali ko e tamaioʻeiki ia ʻoku aʻu mai mo ʻene fanga kāmelí pe ko Lepeka ia ʻokú ne ʻomi e vaí kiate kinautolú. ʻOange ha ngaahi kupuʻi lea mei he folofolá ke nau lea ʻaki, hangē ko e “ʻOku ou kole ke … inu ha meʻi vai” (veesi 17) mo e “Te u ʻutu ki hoʻo fanga kāmelí foki” (veesi 19). Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke tau angaʻofa ki he niʻihi kehé?

  • Fai ha talanoa fekauʻaki mo e founga ne angaʻofa ai ʻa e Fakamoʻuí ki ha taha. Fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e fānaú ke vahevahe haʻanau aʻusia ʻi heʻenau angaʻofa ki he niʻihi kehé.

  • Fokotuʻu ange ha ngaahi tūkunga ʻe lava ke fakahaaʻi ai ʻe ha fānau ʻa e angaʻofá, hangē ko e vaʻinga mo e ngaahi kaungāmeʻá pe fetaulaki mo ha taha foʻou ʻi he akó. Fehuʻi ki he fānaú pe ko e hā ha meʻa te nau fai ke nau angaʻofa ai ʻi he ngaahi tūkunga ko ʻení.

  • Hivaʻi mo e fānaú ha foʻi hiva fekauʻaki mo e angaʻofá, hangē ko e “Ko e Angaʻofá ʻe Kamata ʻIate Au” pe “ ʻOku ou Feinga ke Hangē ko Sīsuú” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 83, 40). Fakaafeʻi e fānaú ke nau fakafanongo ki he foʻi lea “angaʻofa” (pe ko ha foʻi lea ʻoku tatau mo ia) pea nau tuʻu ki ʻolunga ʻi he taimi te nau fanongo ai ki aí. Te tau fakahaaʻi fēfē ha angaʻofa ki he niʻihi kehé? ʻE ala tokoni ʻa e peesi ʻekitivitī ki he uike ní ʻi he fealeaʻaki ko ʻení.

Sēnesi 25:29–34

Te u lava ʻo fili ʻa e ngaahi meʻa ʻoku mahuʻinga tahá.

Koeʻuhí ko ʻĪsoa naʻe lahi taha ʻi he fāmilí, naʻe totonu ke ne maʻu ha ngaahi fatongia mo e faingamālie makehe, ʻoku ui ko e tāpuaki ʻo e ʻuluaki fohá. ʻI ha ʻaho ʻe taha ne fiekaia ai ʻa ʻĪsoa, naʻá ne fakatau ai ʻene tāpuaki ʻo e ʻuluaki fohá ki hono tokoua ko Sēkopé ʻaki ha meʻakai. ʻE lava ke akoʻi ʻe he talanoa ko ʻení ki he fānaú ʻoku totonu ke tau fili e ngaahi meʻa ʻoku tolongá kae ʻikai ko e meʻa ʻoku fakataimi peé.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • ʻOmi ki he kalasí ha naunau ʻe ala tokoni ke fakamatalaʻi e talanoa ki hono fakatau atu ʻe ʻĪsoa ʻa hono tofiʻa tukufakaholó (tāpuaki ʻo e ʻuluaki fohá), hangē ko ha poulu mo ha fakatātā ʻo ha taha ʻoku foaki kiate ia e tāpuaki ʻo e lakanga fakataulaʻeikí. Fakaafeʻi e fānaú ke nau fakaʻaongaʻi e naunaú lolotonga ʻenau fakamatala atu ʻa e meʻa ʻoku nau ʻilo fekauʻaki mo e talanoá.. ʻE ala tokoni ʻa e “Sēkope mo ʻĪsoa” (ʻi he Ngaahi Talanoa mei he Fuakava Motuʻá). Lau fakataha ʻa e Sēnesi 25:34, pea fakamatalaʻi ange ko e tokotaha pē ʻokú ne maʻu e tofiʻa tukufakaholó te ne maʻu e ngaahi faingamālie mo e fatongia makehe ke tauhi e toenga ʻo e fāmilí.

  • Fakaʻaliʻali ki he fānaú ha fakatātā ʻe ua: ko e fakatātā ʻe taha ʻo ha meʻa ʻoku maʻongoʻonga hono mahuʻingá (hangē ko ha temipale) pea ko e taha ko ha meʻa ʻoku maʻu ai ha fiefia fakataimi pē (hangē ko ha keimi, meʻavaʻinga, pe fakaneifua). Kole ange ke nau fili pe ko e fē ʻa e meʻa ʻe tokoni lelei ange ke tau toe foki ai ki heʻetau Tamai Hēvaní. Toutou fai pē ʻa e meʻa tatau ki he ʻū fakatātā kehé.

  • Hivaʻi mo e fānaú ha foʻi hiva fekauʻaki mo hono fai ha ngaahi fili ʻoku leleí, hangē ko e “Fili e Hala Totonú” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 82). Fakamoʻoni ange ʻoku tau mohu tāpuekina mo fiefia ʻi he taimi ʻoku tau fili ai ki he totonú.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi e Tokāteliné: Fānau Lalahi Angé

Sēnesi 24:1–28

ʻE tāpuekina au ʻi heʻeku ngāue ʻi he tuí mo fakahaaʻi ʻa e angaʻofa ki he niʻihi kehé.

Naʻe fakahaaʻi ʻe he tamaioʻeiki ʻa ʻĒpalahamé ʻa e tuí ʻi heʻene falala ki he fakahinohino ʻa e ʻOtuá ke kumi ha uaifi moʻo ʻAisaké. Naʻe fakahaaʻi ʻe Lepeka ʻa e angaʻofá ʻi he founga naʻá ne fakafōtunga ʻaki ki he tamaioʻeiki ʻa ʻĒpalahamé. Te ke tokoniʻi fēfē ʻa e fānau ʻokú ke akoʻí ke nau muimui ki he tā sīpinga ʻa e tamaioʻeiki ʻa ʻĒpalahamé pea mo Lepeká?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Lau fakataha ʻa e Sēnesi 24:1–28, pea tokoni ke fakahaaʻi ʻe he fānaú ha ngaahi sīpinga ʻo e tuí mo e angaʻofá (hangē ko ʻení, vakai ki he, veesi 12–14 mo e 17–20). Naʻe tāpuekina fēfē ʻa e tamaioʻeiki ʻa ʻĒpalahamé pea mo Lepeka ʻi heʻena fakahaaʻi ʻa e tuí mo e angaʻofá? Tohi ʻi he palakipoé Te tau lava ʻo fakahaaʻi ʻa e tuí ʻaki ʻa e … mo e Te tau lava ʻo fakahaaʻi ʻa e angaʻofa ʻaki ʻa e … , pea fakaafeʻi ʻa fānaú ke nau fokotuʻu ha ngaahi founga ke fakakakato ʻaki ʻa e ongo sētesi ko ʻení.

  • Tohiʻi ʻi ha fanga kiʻi laʻipepa ʻa e ngaahi meʻa ne lea ʻaki pe fakahoko ʻe he tamaioʻeiki ʻa ʻĒpalahamé pea mo e ngaahi meʻa ne lea ʻaki pe fakahoko ʻe Lepeka ʻi he Sēnesi 24:1–28. Fakaafeʻi e fānaú ke nau takitaha fili ha laʻipepa pea ngāue fakataha ke mateʻi pe ko hai naʻá ne lea ʻaki pe fai ʻa e ngaahi meʻa ko ʻení (ʻe lava ke nau vakai ki he folofolá ʻo ka nau ka fie maʻu tokoni). Ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻe he talanoá ni fekauʻaki mo e angaʻofá? Ko e hā ʻokú ne akoʻi mai fekauʻaki mo e tuí? ʻOku maʻu ʻi he Sēnesi 24:29–33, 58–61 ha ngaahi sīpinga kehe ʻo e angaʻofá mo e tuí.

  • Fakaafeʻi e fānaú ke nau fakakaukau ki ha tōʻonga angaʻofa kuo nau mamata ki ai. Fakaafeʻi ke nau hiki ia pea vahevahe ia mo e kalasí pe ko honau fāmilí. Ko e hā ʻetau ongo ʻi he taimi ʻoku angaʻofa mai ai ha taha kiate kitautolú?

Sēnesi 25:21–34

Te u mahuʻingaʻia ʻi he ngaahi meʻa ʻoku taʻengatá kae ʻikai ko e ngaahi meʻa fakamāmaní.

Naʻe fili ʻe ʻĪsoa ke ne fakatau atu ha meʻa ne mahuʻinga lahi, ʻa hono tofiʻa tukufakaholó, ke maʻu ʻaki ha meʻa ne siʻi ange hono mahuʻingá, ko ha mā mo ha poulu supo. ʻI hoʻomou lau ʻa e ngaahi veesi ko ʻení, fakalaulauloto ki he founga te ke lava ai ʻo tokoniʻi e fānaú ke nau fakamuʻomuʻa ʻa e ngaahi meʻa ʻoku taʻengata hono mahuʻingá.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Lau fakataha ʻa e talanoa kia Sēkope mo ʻĪsoá ʻi he Sēnesi 25:21–34. ʻI hoʻomou laukongá, fakaafeʻi ʻa e fānau takitaha ke ne fili ha meʻa mei he talanoá ke tā hano fakatātā. Hili iá pea fakaafeʻi leva ke nau fakaʻaongaʻi ʻenau fakatātaá ke fakamatala ʻa e talanoá ʻi he ngaahi lea pē ʻanautolu. Kapau ʻoku nau fiemaʻu tokoni ki hono maʻu ha mahino pe ko e hā ʻa e tofiʻa tukufakaholo, fakalotolahiʻi ke nau lau ʻa e “ʻInasi ʻo e ʻUluaki Fohá” ʻi he Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá (ChurchofJesusChrist.org). Fakaafeʻi e fānaú ke nau fakakaukauloto ne kole mai ʻe ʻĪsoa ʻetau faleʻí pe ʻoku totonu nai ke ne fakatau atu hono tofiʻa tukufakaholó ke maʻu ʻaki ha kulo haka; ko e hā nai e meʻa te tau talaange kiate iá?

  • Talanoa ange kau ki ha taimi naʻe pau ke ke feilaulauʻi ai ha meʻa lelei ki ha meʻa ʻe taha ne mahuʻinga lahi ange.   ʻOku felāveʻi fēfē ʻa hoʻo talanoá mo e fili naʻe fai ʻe ʻĪsoa ʻi he Sēnesi 25:29–34? Tokoniʻi e fānaú ke nau fakakaukau ki ha ngaahi tāpuaki ʻoku finangalo e Tamai Hēvaní ke foaki maʻanautolu (hangē ko ha fakamoʻoni mālohi ange, ngaahi tāpuaki fakatemipale, pe moʻui taʻengata fakataha mo Ia). Poupouʻi ke nau fakakaukau ki ha ngaahi meʻa te nau loto ke feilaulauʻi kae lava ke maʻu e ngaahi tāpuaki mahuʻinga ko ʻení.

ʻĪmisi
learning icon

Poupouʻi e Ako ʻi ʻApí

Fakaafeʻi e fānaú ke nau fakakaukau ki ha taumuʻa ʻe lava ke nau fokotuʻu maʻanautolu fekauʻaki mo ha tefitoʻi moʻoni ne nau ako ʻi he Palaimelí he ʻahó ni. Hangē ko ʻení, ʻe lava ke nau fokotuʻu ha taumuʻa ke angaʻofa ki he niʻihi kehe ʻi ʻapí.

Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí

ʻOku saiʻia e fānaú ke vahevahe ʻa e meʻa ʻoku nau akó. Neongo ʻoku nau kei iiki, ka ʻoku lava ʻe he fānaú ʻo fakamālohia e ngaahi mēmipa honau fāmilí. Poupouʻi ke nau vahevahe mo e kau mēmipa honau fāmilí ha meʻa ne nau ako ʻi he Palaimelí. (Vakai, Ko e Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí, 30.)

Paaki