Fuakava Motuʻá 2022
11–17 ʻEpeleli. Toetuʻú: “Te Ne Fakaʻauha ʻAupito ʻa e Maté ʻi he Mālohi”


“11–17 ʻEpeleli. Toetuʻú: ‘Te Ne Fakaʻauha ʻAupito ʻa e Maté ʻi he Mālohi,’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: Fuakava Motuʻá 2022 (2021)

“11–17 ʻEpeleli. Toetuʻú,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: 2022

ʻĪmisi
fonualoto kuo tekeʻi fakaava ʻa e maká

Tā fakatātā ʻo e ngeʻesi fonualotó tā ʻe Maryna Kriuchenko

11–17 ʻEpeleli

Toetuʻú

“Te Ne Fakaʻauha ʻAupito ʻa e Maté ʻi he Mālohi”

ʻI hoʻo teuteu ke faiakó, fakalaulauloto ki he founga ʻe lava ke ke tokoniʻi ai ʻa e fānaú ke nau maʻu ha mahino mo ha fakamoʻoni loloto ange ki he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí.

Lekooti Hoʻo Ngaahi Ongó

ʻĪmisi
fakaʻilonga feʻinasiʻakí

Fakaafeʻi e Feʻinasiʻakí

Fehuʻi ki he fānaú pe ko e hā e meʻa ʻoku fai ʻe honau fāmilí ke fakamanatu e Toetuʻú. Ko e hā e meʻa ʻoku nau fai ke manatuʻi ai e Toetuʻu ʻa Sīsū Kalaisí?

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi e Tokāteliné: Fānau Iiki Angé

Ko Sīsū Kalaisi ʻa hoku Fakamoʻuí.

Ko e Sāpate Toetuʻú ko ha taimi lelei ia ke akoʻi ki he fānaú fekauʻaki mo e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí ʻi Ketisemaní pea mo ʻEne pekia ʻi he kolosí. ʻE ala tokoni ʻeni ke nau ongoʻi ai ʻa e ʻofa ʻa Sīsū ʻiate kinautolú.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaʻaliʻali ha ʻū fakatātā ʻo e Fakamoʻuí ʻi he lēsoni ki he uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí pe ʻū fakatātā kehe ʻo e feilaulau ʻa e Fakamoʻuí (vakai, Tohi Fakatātā ʻo e Ongoongoleleí, fika 56, 57, 58), pea tuku ki he fānaú ke nau vahevahe atu ʻa e meʻa ʻoku nau ʻilo fekauʻaki mo e ngaahi meʻa ne fakahaaʻi ʻi he ʻū fakatātaá. Talanoa ki he fānaú fekauʻaki mo e mamahi ʻa Sīsū ʻi Ketisemaní pea mo e funga kolosí (vakai, Mātiu 26:36–46; 27:35–50; Luke 22:39–46; Sione 19:16–30; “Vahe 51: Ko e Mamahi ʻa Sīsū ʻi he Ngoue ʻi Ketisemaní,” ʻi he Ngaahi Talanoa ʻo e Fuakava Foʻoú, 129–32). Vahevahe hoʻo fakamoʻoni naʻe loto-fiemālie ʻa Sīsū ke mamahi mo pekia maʻatautolu he ʻokú Ne ʻofa ʻiate kitautolu. Fakaafeʻi e fānaú ke nau vahevahe ʻenau ongo kau kia Sīsū Kalaisí.

  • Lau ʻa e Sione 10:9 ki he fānaú, pea fakamamafaʻi ʻa e folofola ʻa Sīsū “Ko au pē ko e matapā.” Koeʻuhí ko e mamahi ʻa Sīsū maʻa ʻetau ngaahi angahalá, pekia peá Ne toetuʻú, ʻoku malava ai ʻa e tokotaha kotoa pē ʻiate kitautolu ke toe nofo fakataha mo e ʻOtuá. Fakaʻaongaʻi ʻa e matapā ʻi hoʻo loki akó ke akoʻi ʻoku hangē ʻa Sīsū ko ha matapā ʻoku fakangofua ke tau toe foki ki he Tamai Hēvaní.

  • Lau ʻa e ʻĪsaia 53:6 ki he fānaú, pea fakaʻaliʻali ange ha fakatātā ʻo ha sipi. Tuku ki ha taha ʻo e fānaú ke ne tuku ʻa e fakatātaá ʻi ha tuliki ʻi he lokí. Fakamatalaʻi ange ko e taimi ʻoku tau fai ai ha ngaahi fili ʻoku halá, ʻoku tau mamaʻo ai mei he Tamai Hēvaní ʻo hangē ha sipi ʻoku heé. Hili iá pea fakaafeʻi leva ʻa e tamasiʻí pe taʻahiné ke ne fakafoki mai ʻa e sipí, pea vahevahe hoʻo fakamoʻoni ʻoku tuʻunga ʻi he mamahi mo e pekia ʻa Sīsū Kalaisi maʻatautolú ʻa ʻEne malava ke fakafoki kitautolu ki he Tamai Hēvaní. (Te ke lava ʻo fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo Sīsū ko ha tauhisipí, hangē ko e fakatātā 64 ʻi he Tohi Fakatātā ʻo e Ongoongoleleí.)

  • Hivaʻi fakataha ha foʻi hiva fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi, hangē ko e “ ʻOku Ongo ʻa e ʻOfá” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 42). Tokoni ke nau ʻiloʻi ha faʻahinga ongo ʻo e nonga mo e ʻofa ʻoku nau maʻu lolotonga ʻenau hivá. Fakamahinoʻi foki ha ngaahi lea ʻi he hivá ʻokú ne fakamatalaʻi e ʻofa ʻa e Fakamoʻuí. Te tau lava fēfē ke vahevahe ʻa ʻEne ʻofá mo e niʻihi kehé?

Naʻe pekia ʻa Sīsū pea naʻá Ne toetuʻu maʻaku.

Te ke tokoniʻi fēfē ke ako ʻe he fānaú ʻoku tuʻunga ʻi he Toetuʻu ʻa Sīsū Kalaisí, te tau toetuʻu ʻi ha ʻaho mo hotau ngaahi ʻofaʻangá?

ʻĪmisi
Kalaisi ʻi ha funga kolosí

Grey Day Golgotha, [ʻAho Fakamamahi ʻi Kolokota,] tā ʻe J. Kirk Richards

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Talanoa ki he fānaú fekauʻaki mo e pekia mo e Toetuʻu ʻa Sīsuú (vakai, Maʻake 15–16). Fakaʻaongaʻi ʻa e ʻū fakatātā ʻi he lēsoni ki he uike ní, fakatātā 57–60 ʻi he Tohi Fakatātā ʻo e Ongoongoleleí, pe “Vahe 54: Kuo Toetuʻu ʻa Sīsū” ʻi he Ngaahi Talanoa ʻo e Fuakava Foʻoú (peesi 139–44) ke tokoni ki he fānaú ke nau fakakaukauloto ki he talanoá.

  • Tokoni ke mahino ki he fānaú ʻoku ʻuhinga ʻa e toetuʻú, ʻe hili ʻetau maté te tau toe moʻui ʻo taʻengata ʻi ha sino haohaoa pea he ʻikai ʻaupito te tau toe mate. Vahevahe hoʻo fakamoʻoni ki he Toetuʻú, pea tuku ki he fānaú ke nau ngāue ki he peesi ʻekitivitī ki he uike ní. Fakaafeʻi e fānaú ke nau fakaʻaongaʻi ia ke vahevahe ki honau fāmilí ʻa e talanoa ki he Toetuʻu ʻa Sīsuú.

  • Lau e ʻAlamā 40:23 ki he fānaú. Fakaʻaliʻali kiate kinautolu ho nimá ʻoku tui ai ha kofunima. Talaange kiate kinautolu ʻoku hangē ho nimá ko ha laumālié pea ko e kofunimá ʻoku hangē ia ha sino fakamatelié. Toʻo ʻa e kofunimá ke fakahaaʻi ko e taimi te tau mate aí, ʻe mavahe hotau laumālié mei hotau sinó. Toe tui pē ʻa e kofunimá ke fakafofongaʻi ʻa e Toetuʻú.

  • Hivaʻi ha foʻi hiva fekauʻaki mo e Toetuʻu ʻa Sīsū Kalaisí, hangē ko e “Naʻe Toetuʻu Nai ʻa Sīsū?” pe “Kuo Toetuʻu ʻa Sīsū” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 45, 44). Fai hoʻo fakamoʻoni ʻoku makatuʻunga ʻia Sīsū Kalaisi ʻa ʻetau toe moʻui ʻo maʻu ha ngaahi sino haohaoa ʻi he hili ʻetau maté.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi e Tokāteliné: Fānau Lalahi Angé

Naʻe mamahi ʻa Sīsū maʻaku.

ʻI hoʻo ako ʻa e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí, fakalaulauloto pe te ke tokoni fēfē ke mahino ki he fānaú ʻa e founga ʻe lava ke tāpuekina mo fakaivia ai ʻe he Fakamoʻuí ʻa kinautolú.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Vahevahe ʻa e fānaú ki ha kulupu ʻe tolu, pea ʻoange ki he kulupu taki taha ha taha ʻo e ngaahi potufolofola ko ʻení: ʻĪsaia 53:4–12; ʻAlamā 7:11–13; mo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 19:16–19. Fakaafeʻi e fānaú ke nau fekumi ki ha ngaahi lea mo e kupuʻi lea ʻokú ne fakamatalaʻi e ngaahi meʻa ne fuesia ʻe Sīsū Kalaisi moʻotautolú. Kole ange ke nau hiki ʻenau ngaahi talí ʻi he palakipoé pea vahevahe ʻenau ongo fekauʻaki mo e Fakamoʻuí ʻi he hili ʻenau lau e ngaahi potufolofola ko ʻení.

  • Teuteuʻi ha ʻū kongokonga laʻipepa. ʻI ha konga ʻe taha [ʻo e laʻipepá], hiki ai ʻa e potufolofola ʻi he Fuakava Motuʻá fekauʻaki mo e ngaahi kikite kau kia Sīsū Kalaisí. ʻI he konga leva ʻe tahá, hiki ai ʻa e potufolofola ʻi he Fuakava Foʻoú fekauʻaki mo e founga ne fakahoko ai ʻa e ngaahi kikite ko ʻení. (ʻOku hiki ʻi he ffokotuʻutuʻu ki he uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí ha ngaahi sīpinga ʻe niʻihi.) Fakaafeʻi e fānaú ke nau lau ʻa e ngaahi vēsí pea fakatauhoa ʻa e ngaahi kikité mo honau fakakakató.

  • Tokoniʻi e fānaú ke nau maʻuloto e tefito ʻo e tui hono tolú. Ko e hā e meʻa ʻoku akoʻi mai ʻe he folofola ko ʻení fekauʻaki mo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí pea mo e palani ʻa e Tamai Hēvaní maʻa ʻEne fānaú?

  • ʻEke ki he fānaú pe te nau fakamatalaʻi fēfē ʻa e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí ki ha taha. Poupouʻi ke nau fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi potufolofola, himi, pe fakatātā ke fakahaaʻi ʻa e ʻuhinga ʻo e feilaulau fakalelei ʻa e Fakamoʻuí kiate kinautolú. Ko e hā ha founga kuo faitāpuekina ai kitautolu tuʻunga ʻi he Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí?

Naʻe pekia ʻa Sīsū pea naʻá Ne toetuʻu maʻaku.

ʻE lava ke ʻomi ʻe hono moʻoni ʻo e Toetuʻu ʻa Sīsū Kalaisí ha ʻamanaki lelei mo ha fiefia lahi kiate kitautolu—tautautefito ki he taimi ʻoku tau aʻusia ai ha mate ʻa ha taha ʻoku tau ʻofa ai. Te ke tokoniʻi fēfē ʻa e fānaú ke nau maʻu ʻa e fiemālie ʻi he Toetuʻú?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaʻaliʻali ʻa e fakatātā 57–59 ʻi he Tohi Fakatātā ʻo e Ongoongoleleí. Kole ki he fānaú ke nau fakatauhoa e ʻū fakatātaá mo e ngaahi potufolofola ko ʻení: Mātiu 27:29–38; Mātiu 27:59–60; mo e Sione 20:10–18. Hili iá pea fakaafeʻi leva ʻa e fānaú ke nau fakamatalaʻi ʻa e talanoa ki he pekia, telio, mo e Toetuʻu ʻa Sīsuú ʻi he ngaahi lea pē ʻanautolu.

  • Lau mo e fānaú ʻa e Siope 14:14. Fakaafeʻi e fānaú ke nau vahevahe pe te nau tali fēfē ʻa e fehuʻi ʻa Siopé. Tokoni ke nau fekumi ki he ngaahi folofola ʻoku fakamoʻoni ki he Toetuʻú (vakai ki he Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “Toetuʻú,” scriptures.ChurchofJesusChrist.org).

  • Lau mo e fānaú ʻa e Mōsese 1:39. Fehuʻi ange pe ʻoku nau ʻiloʻi nai ʻa e faikehekehe ʻi he “moʻui taʻe-faʻa-maté” mo e “moʻui taʻengatá”?   Ko hai te ne maʻu ʻa e moʻui taʻe-faʻa-maté? Ko e hā e meʻa ʻoku fiemaʻu ke maʻu ai e moʻui taʻengatá? Fai hoʻo fakamoʻoni ʻoku malava lōua ʻa e ongo meʻaʻofa mahuʻinga ko ʻení tuʻunga ʻi he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí.

  • Hivaʻi fakataha ha foʻi hiva Toetuʻu pe himi, hangē ko e “Naʻá Ne Fekau Hono ʻAló” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 20) pe “Kuo Toe Tuʻu” (Ngaahi Himi, fika 108). Fakaafeʻi e fānaú ke nau vahevahe ʻenau ongo ʻi he taimi ʻoku nau hivaʻi ai e ngaahi hiva ko ʻení. Ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻe he ngaahi hiva ko ʻení fekauʻaki mo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí? Fakaafeʻi e fānaú ke nau hiki ʻenau fakamoʻoni ki he Fakamoʻuí ke vahevahe ʻi ʻapi mo honau ngaahi fāmilí.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akó

Poupouʻi e Ako ʻi ʻApí

Ke tokoni ke vahevahe ʻe he fānaú mo honau ngaahi fāmilí ʻa e meʻa ne nau ako ʻi he kalasí, poupouʻi ke nau hivaʻi ha foʻi hiva ʻi ʻapi ʻi he uiké ni fekauʻaki mo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí.

Fakatupulaki ʻo ʻEtau Akoʻí

ʻOku lava pē ke ʻiloʻi ʻe he fānaú ʻa e ivi tākiekina ʻo e Laumālié. Akoʻi ki he fānaú ko e ngaahi ongo ʻoku nau maʻu ʻi he taimi ʻoku nau talanoa pe hiva ai fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi mo ʻEne ongoongoleleí ʻoku haʻu ia mei he Laumālie Māʻoniʻoní, pea ʻe lava ke langaki ʻe he ngaahi ongo ko ʻení ʻa ʻenau fakamoʻoní.

Paaki