Hō’ē mou’a i Aiphiti ’o tē ti’aturihia nei ē, ’o te mou’a Sinai.

18–24 nō ’Ēperēra

Exodo 18–20

« Тe mau parau ato’a tā Iehova i parau, e rave ïa mātou »

’A tai’o ai ’oe i te Exodo 18–20, a feruri i te mau parau tumu ’o tē riro ’ei mea faufa’a rahi roa nō te mau tamari’i. E fa’auruhia paha ’oe ’ia ha’apāpū i te hō’ē parau tumu ta’a ’ē atu i teie i fa’ahitihia i raro nei.

Pāpa’i i te mau mana’o e tae mai

Tītau i te mana’o

E ani i te mau tamari’i ’ia fa’a’ite mai i te hō’ē o nā ture hō’ē ’ahuru (’aore rā, e hi’o fa’ahou ’e o rātou i te tahi mau ture) ’e nō te aha rātou i feruri ai ē, e mea faufa’a ’ia ha’apa’o i te reira fa’auera’a.

Ha’api’i i te ha’api’ira’a tumu : Te mau tamari’i ’āpī a’e

Exodo 18:8–12

E nehenehe te fa’a’itera’a i tō’u ’itera’a pāpū e ha’amaita’i ia vetahi ’ē.

’Ua ’oa’oa o Ietero i te fa’a’itera’a Mose i te ’ohipa tā te Fatu i rave nō te mau tamari’i o ’Īsera’ela. E nehenehe teie ’ā’amu e fa’auru i te mau tamari’i tā ’oe e ha’api’i ra ’ia fa’a’ite ia vetahi ’ē ē, e parau mau te mea tā rātou i ’ite.

Mau ’ohipara’a e nehenehe e rave

• Tai’o i te mau tamari’i i te mau parau i muri nei i roto i te Exodo 18:8 : « ’Ua fa’a’ite a’era Mose i tōna metua ho’ovai i te mau mea ato’a tā Iehova i rave ». E ani i te mau tamari’i ē, tē ha’amana’o ra ānei rātou i te ’ohipa tā te Fatu i rave nō te tauturu i te mau tamari’i o ’Īserā’ela ’ia horo ’ē i rāpae i Aiphiti. (Nō te tauturu ia rātou ’ia ha’amana’o, e fa’a’ite i te mau hōho’a ’aore rā i te mau ’api ’ohipara’a i roto i te ha’api’ira’a nā mua atu). E aha te mau ’ohipa tā te Fatu i rave nō te tauturu ia tātou ? E tauturu i te mau tamari’i ’ia ’ite ē, mai ia Mose, e nehenehe tātou e parau i te tahi atu mau ta’ata nō ni’a i te mau ’ohipa rarahi tā te Fatu i rave nō tātou.

• E nehenehe te piha Paraimere e riro ’ei vāhi maita’i roa nō te mau tamari’i nō te fa’a’ohipa i te fa’a’itera’a i te hō’ē ’itera’a pāpū ’ōhie. ’A fa’a’ite i tō ’oe ’itera’a pāpū ia rātou, ’e e tauturu ia rātou ’ia fa’a’ite mai i te tahi ’e te tahi i te mau parau mau o te ’evanelia tā rātou e ti’aturi nei.

Exodo 20:3–17

Tē hōro’a mai nei te Atua i te mau fa’auera’a nō te mea tē hina’aro nei ’oia ’ia ’oa’oa vau.

Te mau fa’auera’a, ’o te mau arata’ira’a ïa a te Metua i te Ao ra nō te ’itera’a mai i te hau i roto i teie orara’a ’e te ’oa’oa i roto i te tau a muri atu. Nāhea ’oe e nehenehe ai e fa’aitoito i te mau tamari’i ’ia ha’apa’o i te mau fa’auera’a a te Atua ?

Mau ’ohipara’a e nehenehe e rave

• Fa’a’ite i te mau hōho’a nō roto mai i « Te ture hō’ē ’ahuru » (i roto Te mau ’ā’amu o te Faufa’a Tahito), ’e e ani i te mau tamari’i ’ia fa’a’ite mai e aha tā rātou i ’ite nō ni’a i te ’ā’amu. E tauturu ia rātou ’ia hāro’aro’a i te mau tuha’a o te ’ā’amu ’aita rātou i mātau.

• ’A tai’o ai ’oe e rave rahi o te mau ture i roto i te Exodo 20:3–17 i te mau tamari’i (’aore rā e fa’ahiti i te reira i roto i te mau parau e ta’a rātou), e ani ia rātou ’ia fa’a’ite mai i te manimani rahi i ni’a, mai te mea nō ni’a te ture i te hō’ē mea tā tātou e rave, ’e te manimani rahi i raro, mai te mea nō ni’a i te hō’ē mea ’eiaha tātou e rave. Fa’a’ite i tō ’oe ’itera’a pāpū nō ni’a i te ’oa’oa e roa’a mai nō te ha’apa’ora’a i te mau fa’auera’a a te Atua (hi’o Mosia 2:41).

• E hīmene ’e te mau tamari’i i te hō’ē hīmene nō ni’a e nāhea te Metua i te Ao ra i te ha’amaita’i ia tātou ’ia ha’apa’o ana’e tātou i te mau fa’auera’a, mai te « Pour trouver la paix » (Chants pour les enfants, 68–69.). E ani i te mau tamari’i ’ia fa’aro’o maita’i i te mau ta’o nō te ’ite mai e aha te mau ha’amaita’ira’a tā tātou e nehenehe e fāri’i ’ia ha’apa’o ana’e tātou.

Exodo 20:12

E nehenehe au e fa’atura i tō’u nā metua.

Te fa’aturara’a i te mau metua, e ’ere i te fa’aro’o-noa-ra’a ia rāua. E tauturu i te mau tamari’i ’ia māramarama i te tahi atu mau rāve’a e nehenehe ai rātou e fa’atura i tō rātou mau metua.

Mau ’ohipara’a e nehenehe e rave

• Tauturu i te mau tamari’i ’ia ha’api’i mai i te pereota ra « Fa’atura atu i tō metua tāne, ’e tō metua vahine » (Exodo 20:12). Mai te mea e hina’arohia, e fa’ata’a atu ē, te aura’a nō te « fa’aturara’a » i te hō’ē ta’ata, ’o te fa’a’itera’a ïa i te auraro iāna ’aore rā te hōro’ara’a i te ’oa’oa iāna. E aha tā Iesu i rave nō te fa’atura i tōna Metua i te Ao ra ? Nāhea ’oia i te fa’aturara’a i tōna metua vahine ? (hi’o Luka 2:48–51 ; Ioane 19:26–27). E tauturu i te mau tamari’i ’ia feruri i te mau mea e nehenehe rātou e rave nō te fa’atura i tō rātou mau metua, ’e e ani ia rātou ’ia ha’uti mai i tō rātou mau mana’o.

• E ani i te mau tamari’i ’ia hāmani i te hō’ē tāreta ha’amāuruuru nā tō rātou mau metua. E nehenehe rātou e pāpa’i ’aore rā e pāpa’i hōho’a i roto i te tāreta i te tahi mea tā rātou e rave nō te fa’atura i tō rātou mau metua.

Ha’api’i i te ha’api’ira’a tumu : Te mau tamari’i pa’ari

Exodo 18:13–26

E nehenehe au e tauturu ’ia « amo i te hōpoi’a » nō te rave i te ’ohipa a te Fatu.

’Ua ha’api’i mai ’o Mose ē, « e ’ere i te mea maita’i » ’ia tāmata i te arata’i i te mau tamari’i o ’Īsera’ela ’ōna ana’e (Exodo 18:17). Te herera’a ’e te tāvinira’a te tahi ’e te tahi, e nehenehe te reira e tauturu ’ia ha’amāmā i te hōpoi’a a tō tātou feiā fa’atere.

Mau ’ohipara’a e nehenehe e rave

• E ani i te mau tamari’i ’ia pāpa’i hōho’a e rave rahi menemene i ni’a i te tāpura ’ere’ere nō te fa’ahōho’a i te mau melo o te pāroita. E pāpa’i hōho’a i te hō’ē menemene ma te tāpa’o ’episekōpo. Nō te aha e riro ai ’ei ’ohipa fifi mai te mea o te ’episekōpo ana’e te tauturu i te mau ta’ata ato’a ? E tai’o ’āmui i te Exodo 18:13–26 nō te ’ite mai e aha tā Ietero i a’o atu ’a tāmata ai Mose i te rave i te mau ’ohipa ato’a ’ōna ana’e. E ani i te mau tamari’i ’ia tāpa’o i te tahi atu mau menemene nō te fa’ahōho’a i te tahi atu mau feiā fa’atere ’e te mau melo o te pāroita ’o tē tauturu nei i te ’episekōpo ’ia tāvini ia vetahi ’ē. Nāhea teie mau feiā fa’atere ’e te mau melo i te ha’amāmā i te hōpoi’a a te ’episekōpo ? Nāhea tātou e nehenehe ai e rave ato’a i te reira nō tō tātou feiā fa’atere o te pāroita ? nō tō tātou mau metua i te fare ?

• Tauturu i te mau tamari’i ’ia hāmani i te hō’ē tāpura nō te feiā fa’atere i roto i tā ’oe pāroita. ’Ei piha ha’api’ira’a, e mā’iti i te hō’ē ta’ata fa’atere, ’e e ’āparau e aha tā teie ta’ata i rave nō te fa’aoti i te ’ohipa a te Fatu ’e e aha tā te mau tamari’i e nehenehe e rave nō te tauturu.

  

  Te tāvinira’a i te tahi atu mau ta’ata, ’o te hō’ē ïa rāve’a e nehenehe ai tātou e tauturu i roto i te ’ohipa a te Fatu.

Exodo 20:1–7

E mea faufa’a roa ’ia tu’u i te Fatu nā mua roa i roto i tō’u orara’a.

Tē vai nei tā tātou pā’āto’a te mau mea ’o tē tūra’i ia tātou ’ia tu’u i te reira nā mua a’e i te Atua i roto i tō tātou orara’a. Nāhea ’oe e nehenehe ai e tauturu i te mau tamari’i ’ia hāro’aro’a i te aura’a ē, e tu’u nā mua roa i te Metua i te Ao ra ?

Mau ’ohipara’a e nehenehe e rave

• E tai’o ’āmui i te Exodo 20:1–7, ’e e fa’ata’a atu ē, te mau mea ato’a tā tātou e tu’u nā mua roa i te Atua i roto i tō tātou orara’a, e nehenehe te reira e riro « ’ei Atua ’ē atu » ’e, ’ei « idolo tarai » tei fa’ahitihia i roto i te mau ’īrava 3–4. E ani i te mau tamari’i nō te aha te Metua i te Ao ra i hina’aro ai ’ia tu’u tātou iāna nā mua roa. E aha te mau ha’amaita’ira’a tāna i fafau mai ia tātou mai te mea ē, e nā reira tātou ? E ani i te mau tamari’i nāhea e nehenehe ai ia tātou ’ia fa’a’ite i te Metua i te Ao ra ē, e mea faufa’a a’e ’oia i te tahi atu mau mea i roto i tō tātou orara’a.

• ’A feruri na i te hō’ē ’ohipa faufa’a mātāmua roa, mai te tāmāra’a i tō tātou rima hou ’a ’amu ai i te mā’a ’aore rā e ’ō’omo i te tōtini hou ’a ’ō’omo ai i te tīa’a. E aha te ’ohipa e tupu mai te mea ’aita tātou e rave i te mau mea faufa’a nā mua roa ? Nāhea te reira e riro ai mai te tu’ura’a nā mua roa i tō tātou Metua i te Ao ra i roto i tō tātou orara’a ? Fa’a’ite i tō ’oe ’itera’a pāpū ē, e mea nāhea te tu’ura’a i te Atua nā mua roa i te ha’amaita’i ia ’oe, ’e e ani i te mau tamari’i ’ia fa’a’ite ato’a mai i tō rātou ’itera’a pāpū.

• E hīmene i te hō’ē hīmene nō ni’a i te Metua i te ao ra, mai te « Mon Père Celeste m’aime » (Chants pour les enfants, 16–17). E aha tā tātou i ha’api’i mai nā roto mai i te hīmene nō ni’a i te faufa’a ’ia tu’u i te Metua i te Ao ra nā mua roa i roto i tō tātou orara’a ?

Exodo 20:3–17

Tē hōro’a mai nei te Atua i te mau fa’auera’a nō te mea tē hina’aro nei ’oia ’ia ’oa’oa vau.

E rahi atu te hina’aro o te mau tamari’i ’ia ha’apa’o i te mau fa’auera’a mai te mea e ’ite rātou i te reira ’ei mau fa’a’itera’a nō te here o te Atua, ’e ’ei mau rāve’a nō te fa’a’ite i tō rātou here iāna.

Mau ’ohipara’a e nehenehe e rave

• E fa’aineine i te mau tuha’a ’api parau ma te mau ture i roto i te Exodo 20:3–17. i ni’a i te reira. E pāpa’i i te mau nūmera hō’ē e tae atu i te ’ahuru i ni’a i te tāpura ’ere’ere, ’e e ani i te mau tamari’i ’ia tu’u i te mau tuha’a ’api parau i ni’a i te tāpura ’ia au i te ’āna’ira’a ti’a. E ’āparau e nāhea e nehenehe ai ia tātou ’ia pe’e i teie mau fa’auera’a. Nō te mau mana’o, e nehenehe rātou e hi’o Gospel Topics article [Mau tumu parau o te ’evanelia] « Nā ture hō’ē ’ahuru » (topics.ChurchofJesusChrist.org).

• E ani i te mau tamari’i ’ia pāpa’i te mau hōho’a o te mau ta’o faufa’a i roto i te mau fa’auera’a nō te tauturu ia rātou ’ia ha’amana’o i te reira.

• E fa’ati’a i te ’ā’amu nō ni’a ia Chloe nō roto mai i te parau poro’i a te tuahine Carole M. Stephens « ’Ua hina’aro ’outou iā’u ra, ’a ha’apa’o i tā’u mau fa’auera’a » (Liahona, Novema 2015, 118–20). Nāhea te ’ā’amu i te tauturu ia tātou ’ia hāro’aro’a nō te aha te Fatu i hōro’a mai ai ia tātou i te mau fa’auera’a ? Nāhea te ha’apa’ora’a i te fa’a’ite i tō tātou here i te Atua ?

Fa’aitoito i te ’apora’a mai i te fare

E ani i te mau tamari’i ’ia feruri i te hō’ē mea tā rātou e hina’aro e rave nō te mea tā rātou i ha’api’i mai i roto i te piha ha’api’ira’a. E tauturu ia rātou ’ia hāmani i te hō’ē fa’aha’amana’ora’a ’ōhie nō te mea tā rātou e rave, tā rātou e nehenehe e hōpoi i te fare.

Ha’amaita’ira’a i tā tātou ha’api’ira’a

Tauturu i te mau tamari’i ’ia ’ite i te Vārua. E nehenehe te mau tamariʼi e ʼite i te fa’aurura’a a te Vārua. Ha’api’i ia rātou ē, te mau mana’o nō te hau, te here ’e te tāmāhanahana tā rātou e fāri’i, ’ia parau ana’e rātou ’aore rā, ’ia hīmene ana’e rātou nō ni’a ia Iesu Mesia ’e tāna ’evanelia, nō roto mai ïa i te Vārua Maita’i.