Miti ’ute’ute

Te miti ’ute’ute

4–10 nō ’Ēperēra

Exodo 14–17

« E pārahi noa, e hi’o i te ora a Iehova »

’A tai’o ai ’oe i te Exodo 14–17, ’a pāpa’i i te mau mana’o pae vārua tā ’oe e fāri’i. E nehenehe teie mau mana’o e tauturu ia ’oe ’ia fa’anaho nō te ha’api’i i te mau pāpa’ira’a mo’a ’e i te mau parau mau tā ’oe i ha’api’i mai i te mau tamari’i.

Pāpa’i i te mau mana’o e tae mai

ītona fa’a’itera’a

Tītau i te mana’o

’Ua ī roa Exodo 14–17 i te mau ’ā’amu fa’ahiahia. E ani i te tahi o te mau tamari’i ’ia fa’a’ite mai i te hō’ē ’ā’amu tā rātou i ’ite nō roto mai i teie mau pene, ’e te tahi ’ohipa tā rātou i ha’api’i mai nō roto mai i te reira.

ītona ha’api’ira’a

Ha’api’i i te ha’api’ira’a tumu : Te mau tamari’i ’āpī a’e

Exodo 14:5–22

’Ua fa’aora te Fatu ia Mose ’e tōna mau ta’ata.

’Ua riro te vāhira’a i te miti ’ute’ute ’ei temeio tei fa’a’ite ia Mose ’e i te tamari’i ’Īsera’ela i te mana rahi o te Fatu. E nehenehe te ’itera’a nō ni’a i tōna mana e tauturu i te mau tamari’i ’ia ti’aturi iāna.

Mau ’ohipara’a e nehenehe e rave

• ’A feruri i te mau rāve’a nō te fa’a’ite ma te ’ana’anatae ’e te fa’ahiahia i te ’ā’amu o te ’āti ’Īsera’ela i te rāterara’a nā roto i te miti ’ute’ute. ’Ei hi’ora’a, e nehenehe ’oe ’aore rā te tahi atu melo o te pāroita e ’ō’omo i te ’ahu mai ia Mose nō te fa’ati’a i te ’ā’amu i roto i te Exodo 14:5, 9–10, 13–16, 19–22. E nehenehe te mau tamari’i e mana’o ē, te mau pārahira’a ’o te miti ’ute’ute ïa, ’e e nehenehe rātou e pe’e i te ta’ata e fa’ahōho’a ra ia Mose ’a hāmani ai ’oia i te hō’ē ’ē’a nā rōpū i te mau pārahira’a. ’Aore ra e nehenehe te mau tamari’i e fa’ahua ’o rātou te miti ’e e fa’anu’u rātou i te tahi pae ’e te tahi pae i te piha ’a vāhi ai Mose ia rātou. E ha’apāpū ē, ’ua hōro’a te Fatu ia Mose i te mana nō te vāhi i te miti ’ia ti’a i te ’āti ’Īsera’ela ’ia fa’aorahia i te fa’atītīra’a.

• E ani i te mau tamari’i ’ia fa’a’ū i te ’api ’ohipara’a ’a hi’o fa’ahou ai ’oe ’e ’o rātou i te ’ā’amu i roto i te Exodo 14:5–22. I muri iho e nehenehe rātou e ’ohipa ’āmui nō te fa’ati’a i te ’ā’amu ma te fa’a’ohipara’a i te ’api ’ohipara’a.

Exodo 15:23–25 ; 16:14–15 ; 17:1–6

E pāhono te Fatu i tō’u mau hina’aro.

Tē ha’api’i nei te mau ’ā’amu o te Fatu i te hōro’ara’a i te mā’a ’e te pape nā te ’āti ’Īsera’ela i roto i te medebara ē, e nehenehe ato’a ’oia e pāhono i tō tātou mau hina’aro. ’A feruri e aha tā ’oe e nehenehe e rave nō te fa’aō mai i te mau tamari’i i roto i te ’apora’a mai i teie mau ’ā’amu.

vahine e ’ohi ra i te māna.

Nā te māna nō ’ō mai i te Atua ra i fa’a’amu i te ’āti ’Īsera’ela i te pae tino ; e hina’aro ato’a tātou i te mā’a vārua i te mau mahana ato’a. Fresco nā Leopold Bruckner

Mau ’ohipara’a e nehenehe e rave

• Tauturu i te mau tamari’i ’ia ha’uti mai i te mau ’ohipa tupu i roto i te Exodo 15:23–25 ; 16:14–15 ; 17:1–6, ma te fa’ahua ’o Mose rātou ’aore rā te ’āti ’Īsera’ela. Mai te mea e nehenehe, e āfa’i mai i te hō’ē tao’a nō te tauturu i te fa’ati’ara’a i te ’ā’amu tāta’itahi, mai te hō’ē ’āma’a rā’au (nō te fa’aora i te pape i Marah), hō’ē fa’ari’i pape ’aore rā hō’ē mōhina (nō te fa’a’ī i te māna), ’e hō’ē rā’au ’e hō’ē ’ōfa’i (nō te pape i Horeba). Nāhea tō te Atua ha’apa’ora’a i te ’āti ’Īsera’ela ? Nāhea ’oia i te ha’apa’ora’a ia tātou i te mahana tāta’itahi ?

• E fa’a’ite poto noa i te mau ’ā’amu i roto i te Exodo 15:23–25 ; 16:14–15 ; 17:1–6 (hi’o ato’a « Mose e arata’i nei ia ’Īsera’ela », i roto Te mau ’ā’amu o te Faufa’a Tahito). ’A fa’a’ite ai ’oe, e ani i te mau tamari’i ’ia pāpa’i hōho’a i te ’ā’amu tāta’itahi. E aha tā tātou e ha’api’i mai nō ni’a i te Atua nā roto mai i teie mau ’ā’amu ?

Exodo 17:8–16

E nehenehe au e pāturu i tō tātou peropheta.

E nehenehe te ’ā’amu o Aarona ’e o Hura i te hōpoira’a i te rima o te peropheta Mose i ni’a, e fa’aauhia i tā tātou mau tauto’ora’a nō te pāturu i tō tātou peropheta ora.

Mau ’ohipara’a e nehenehe e rave

• E ani e toru tamari’i ’ia ti’a i mua i te piha ha’api’ira’a ’e ’ia fa’ahōho’a ia Mose, Aarona ’e ’o Hura, ’a fa’ati’a ai ’oe i te ’ā’amu nō roto mai i te Exodo 17:8–16. E aha tā tātou e nehenehe e rave i teie mahana nō te tauturu i tō tātou peropheta, mai ia Aarona ’e ’o Hura i tauturu i te peropheta Mose ?

• ’A fa’a’ite i te hō’ē hōho’a nō te peropheta ora, ’e e ani i te mau tamari’i ’o vai ’oia. Tauturu i te mau tamari’i ’ia ha’amana’o i te tahi mau mea tā te peropheta i ha’api’i ’aita i maoro a’enei. E ani i te mau tamari’i ’ia fa’a’ite mai i te tahi o te mau rāve’a tā rātou nō te pe’e i te peropheta. E hīmene ’āmui i te tahi mau ’īrava o te « Suis les prophètes », tae noa atu i te ’īrava hope’a (Chants pour les enfants, 58–59).

ītona ha’api’ira’a

Ha’api’i i te ha’api’ira’a tumu : Te mau tamari’i pa’ari a’e

Exodo 14:5–22

E nehenehe au e ha’api’i mai i te pe’e tāmau noa i te Vārua.

’Ua ’ite ’o Mose nā roto i te heheura’a e nāhea ’ia arata’i i te ’āti ’Īsera’ela nā roto i te miti ’ute’ute (hi’o Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 8:2–3). Nāhea teie ’ā’amu i te tauturu i te mau tamari’i tā ’oe e ha’api’i ra ’ia ’apo mai ’ia fa’a’ohipa i te heheura’a a te ta’ata iho ?

Mau ’ohipara’a e nehenehe e rave

• ’A fa’a’ite i te hōho’a o Mose i te vāhira’a i te miti ’ute’ute i roto i te arata’i nō teie hepetoma i roto i te Mai, pe’e mai—nō te ta’ata hō’ē ’e te ’utuāfare. E ani i te mau tamari’i ’ia hi’o fa’ahou i te Exodo 14:5–22 ’e ’ia fa’a’ite i te hō’ē mea tā rātou i ’ite nō ni’a i te ’ā’amu. E aha te ’ite hau atu tā Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 8:2–3 e hōro’a mai ia tātou nō ni’a i te ’ā’amu ? ’A parau nō ni’a i te hō’ē ’ohipa tei tupu i reira tō te Vārua Maita’i paraura’a ia ’oe i te hō’ē mea i roto i tō ’oe ferurira’a ’aore rā i roto i te māfatu, ’e e ani i te mau tamari’i ’ia paraparau mai nō ni’a i tō rātou mau ’itera’a.

• E fa’aha’amana’o i te mau tamari’i i te ’ā’amu o Nephi i te pe’era’a i te Vārua ’a haere ai ’oia e ti’i i te mau ’āpī veo (hi’o 1 Nephi 4:1–6). E tauturu i te mau tamari’i ’ia ’ite ē, ’ua tītau-ato’a-hia ia Mose ’ia pe’e i te Vārua ’a arata’i ai ’oia i tōna mau ta’ata nā roto i te miti ’ute’ute. E tauturu i te mau tamari’i ’ia pāpa’i i te hō’ē ’īrava ’āpī nō te « Le Courage de Nephi » (Chants pour les enfants, 64–65) nō ni’a e nāhea tō te Fatu hōro’ara’a i te hō’ē ’ē’a ia Mose ’a fa’a’ite ai ’oia i te itoito ’e ’a pe’e ai i te Vārua. E hīmene ’āmui i te ’īrava ’āpī.

Exodo 15:23–25 ; 16:14–15 ; 17:1–6

E pāhono te Fatu i tō’u mau hina’aro.

Mai te mea e fāriu tātou i ni’a ia Iesu Mesia, e nehenehe ’oia e tauturu ia tātou i roto i te mau taime fifi o tō tātou orara’a, mai tāna i tauturu i te mau tamari’i o ’Īserā’ela.

Mau ’ohipara’a e nehenehe e rave

• E vāhi i te piha ha’api’ira’a nā te pea ’aore rā nā te mau pupu na’ina’i, ’e e fa’aue i te pupu tāta’itahi ’ia tai’o i te hō’ē o teie mau tuha’a parau i muri nei : Exodo 15:23–25 ; 16:14–15 ; 17:1–6. E ani i te mau tamari’i i roto i te pupu tāta’itahi ’ia pāpa’i hōho’a e fa’ahōho’a i te mea tā rātou i tai’o i roto i teie mau ’īrava, ’e i muri iho, e ani i te tahi atu melo o te piha ha’api’ira’a ’ia ’imi e aha te hōho’a tā rātou i pāpa’i. E tauturu i te mau tamari’i ’ia ’imi mai e aha tā teie mau ’ā’amu e ha’api’i nei nō ni’a ia Iesu Mesia. E aha te mau tāmatara’a e fārereihia nei e te ta’ata i teie mahana ? Nāhea te Metua i te Ao ra ’e ’o Iesu Mesia i te tauturu ia tātou i roto i tō tātou mau tāmatara’a ?

• ’A hi’o fa’ahou ai ’oe i teie mau ’ā’amu, e ani i te mau tamari’i nō te aha e mea faufa’a roa te faraoa ’e te pape nō te mau tamari’i o ’Īsera’ela. E aha te ’ohipa te tupu ’āhiri ’aita tā rātou teie mau mea ? Tauturu i te mau tamari’i ’ia māramarama ē, e mea faufa’a te faraoa ’e te pape nō te ’ōro’a mo’a nō tātou (hi’o Ioane 4:13–14 ; 6:35, 48–51). E nehenehe ’oe e ani i te mau tamari’i ’ia fa’a’ite mai i tō rātou mau mana’o nō ni’a i te ’ōro’a mo’a.

Exodo 17:8–16

E ha’amaita’ihia tātou mai te mea e turu tātou i tō tātou feiā fa’atere nō te ’Ēkālesia.

’Ua upo’oti’a te mau tamari’i o ’Īsera’ela i roto i te tāma’i i mua ia Amaleka i te taime noa tei ni’a nā rima o Mose. E aha tā tātou e nehenehe e ha’api’i mai nō ni’a i te turura’a i tō tātou feiā fa’atere nā roto mai i teie ’ā’amu ?

Mau ’ohipara’a e nehenehe e rave

• Nō te tauturu i te mau tamari’i ’ia hi’o fa’ahou i te ’ā’amu i roto i te Exodo 17:8–16, e pāpa’i i ni’a i te tāpura ’ere’ere : ’O vai tei tauturu ia Mose i roto i te ’arora’a ? E aha tā rāua i rave ? E aha te fa’ahōpe’ara’a ? E ani i te mau tamari’i ’ia ’imi mai te mau pāhonora’a i roto i te mau ’īrava. E aha tā teie ’ā’amu e ha’api’i nei nō ni’a e nāhea e nehenehe ai tātou e tauturu ’ia manuia te bāsileia o te Atua ? E aha tā tātou e nehenehe e rave nō te turu, nō te pāturu, ’e nō te pe’e i tō tātou feiā fa’atere o te ’Ēkālesia ?

• E ani i te mau tamari’i ’ia tai’o i te Exodo 17:8–16 ’e ’ia pāpa’i i te hō’ē hōho’a nō te mea tā rātou i tai’o. E fa’aitoito ia rātou ’ia pāpa’i i ni’a i tā rātou hōho’a pāpa’i i te hō’ē parau poro’i tā rātou i ha’api’i mai nā roto mai i te ’ā’amu. Nō te aha teie parau poro’i i riro ai ’ei mea faufa’a nō tātou i teie mahana ?

ītona ’apora’a mai

Fa’aitoito i te ’apora’a mai i te fare

E ani i te mau tamari’i ’ia mā’iti i te hō’ē o te mau ’ā’amu nō roto mai i tā ’outou ’āparaura’a i teie mahana. Tauturu ia rātou ’ia feruri i te hō’ē mea tā rātou e nehenehe e rave i roto i te hepetoma i muri nei nō te fa’a’ohipa i te mau mea tā te ’ā’amu e ha’api’i nei.

Ha’amaita’ira’a i tā tātou ha’api’ira’a

E mea au nā te mau tamari’i te mau ’ā’amu. E māramarama maita’i a’e te mau tamari’i i te mau parau tumu o te ’evanelia ’ia ’ite ana’e rātou i te reira i roto i te orara’a o te ta’ata mau. ’A fa’a’ite ai ’oe i te mau ’ā’amu o te pāpa’ira’a mo’a, ’a feruri ’ia fa’a’ite i te mau ’itera’a nō roto mai i tō ’oe orara’a o te ha’api’i ato’a ra i te reira mau parau tumu. E nehenehe ato’a ’oe e ani i te mau tamari’i ’ia fa’a’ite mai i tō rātou mau ’itera’a.

’api ’ohipara’a : ’ua fa’aora te Fatu ia Mose ’e tōna mau ta’ata