lix k’utb’esinb’il matk’ laj Lehi chirix li che’ re li yu’am

Lix matk’ laj Lehi, xb’aan laj Steven Lloyd Neal

13–19 enero

1 Nefi 8–10

“Kim ut yal li ru li che’ ”

Xb’een wa chiru rilb’al li na’leb’ sa’ li tusleb’ aatin a’in, il ru 1 Nefi 8–10 ut k’oxla lix ch’a’ajkilaleb’ ut li k’a’ru naru chiruheb’ li ani tzolb’ileb’ aab’an. Tz’iib’a li nakak’oxla chirix k’a’ruheb’ li raqal chi na’leb’ sa’eb’ li ch’ol a’in tento tex’aatinaq wi’ sa’ li tzoleb’aal.

Xtz’iib’ankil li nakak’oxla

reetalil li wotzok

Xkanab’ankileb’ chi wotzok

Wan k’iila paay chan ru naq lix k’utb’esinb’il matk’ laj Lehi naru chi k’anjelak sa’ li qakutan laa’o. Sa’ xtiklajik li tzoleb’aal, maare taawaj xkanab’ankileb’ li komon sa’ li tzoleb’aal chixyeeb’al lix k’oxlahomeb’ chirix li matk’ a’in. Ye reheb’ naq te’xwotzeb’ junjunq li raqal ut lix yaalalil xe’xtaw choq’ re lix yu’ameb’.

reetalil li k‘utuk

Xk’utb’al li tzol’leb’

1 Nefi 8:10–16

Naq naqak’ul lix rahom li Dios, naqaj naq eb’ li qas qiitz’in te’xk’ul ajwi’.

• Ak qe naq naqaj xwotzb’al li k’a’ru naqara rik’ineb’ li ani raab’ileb’ qab’aan, a’ut wan naq naqataw naq ch’a’aj choq’ qe xwotzb’al li evangelio. Li aatinak chirix lix k’utb’esinb’il matk’ laj Lehi maare tixtenq’aheb’ li komon sa’ li tzoleb’aal chixtawb’al chan ru naq te’xwotz li evangelio. Naru taak’e re li junjunq komon sa’ li tzoleb’aal jun ru ki’il q’een, ut taapatz’ re li junjunq naq tixq’unb’esi xch’ool li jun siir chik sa’ li tzoleb’aal naq te’xk’ux li ru che a’an chi rajlal. Chan ru naq li na’leb’ a’in juntaq’eet rik’in li k’a’ru kixk’ul laj Lehi sa’ 1 Nefi 8:10–16? K’a’ru naqatzol rik’in li k’a’ru kixk’ul laj Lehi, li tooxtenq’a naq yooko chixwotzb’al li evangelio? Jo’ jun raqal re li seraq’ a’in, maare us raj xwotzb’al li video “Cosas buenas para compartir” (ChurchofJesusChrist.org).

• Li Elder David A. Bednar kixk’ut, “Li ru li che’ a’an reetalil li osob’tesink re lix tojb’al rix li maak (“El sueño de Lehi: Asidos constantemente a la barra,” Liahona, octubre 2011, 34). Naru taak’oxla xb’oqb’al junjunq komon re li tzoleb’aal chi rub’elaj, ut taapatz’ reheb’ naq te’ril ru ut te’xk’oxla 1 Nefi 8:11–16 ut te’xk’oxlaheb’ li patz’om jo’ a’in: Chan ru li ki’ilal xk’am chaq lix tojb’al rix li maak xb’aan li Kristo sa’ lin yu’am? Chan ru naru tinb’oqeb’ li was wiitz’in re te’xyal xki’il? (chi’ilmanq raqal 15). Chan ru naq jalaneb’ chik xine’xb’oq chixsik’b’al li osob’tesink re lix tojb’al rix li maak xb’aan li Kolonel? K’a’ru eek’asinb’ilin chixb’aanunkil naq nawil ru 1 Nefi 8:11–16? Kanab’eb’ li komon a’in chixwotzb’al lix sumehomeb’ sa’ li tzoleb’aal ut kanab’eb’ chixjunileb’ li komon sa’ li tzoleb’aal chixyeeb’al li k’a’ru neke’xk’oxla sa’ li seraq’.

Lix k’utb’esinb’il matk’ laj Lehi chirix li che’ re li yu’am

Li xMinerva K. Teichert (1888–1976), Lix kab’l li ruchich’och’, 1954, óleo sobre tabla, 36 x 48 pulgadas. Museo de Arte, Universidad de Brigham Young

1 Nefi 8:19–38

Li raatin li Dios naxk’am qab’e rik’in li Kolonel, ut nokoxtenq’a chireek’ankil lix rahom.

• Jun na’leb’ re xtikib’ankil jun seraq’ chirix lix k’utb’esinb’il matk’ laj Lehi, a’an xkanab’ankil junjunq komon sa’ li tzoleb’aal chixyiib’ankil chiru li pizarron xjalam-uuch li k’utb’esinb’il matk’, ut naru te’roksi 1 Nefi 8:19–38 jo’ k’amol b’e. Malaj ut naru taak’ut xjalam-uuch lix k’utb’esinb’il matk’ laj Lehi li natawman sa’ li tusleb’ aatin re li xamaan a’in sa’ Kim, Taaqehin—Choq’ reheb’ li komon ut li junkab’al. Chirix a’an naru taaye re li junjunq komon sa’ li tzoleb’aal naq te’xsik’eb’ li raqal li neke’xch’olob’ xyaalal junaq reheb’ li eetalil sa’ li jalam-uuch—neke’tawman li eetalil sa’ 1 Nefi 11:4–25, 35–36; 12:16–18; ut 15:21–33, 36. Naq eb’ li komon sa’ li tzoleb’aal neke’xwotz li k’a’ru xe’xtaw, kanab’eb’ chi aatinak chirix k’a’ru neke’xk’ut chiqu eb’ li eetalil a’in. Qayehaq, k’a’ru naxk’ut chiqu li kab’l nim ut paapo xsa’ chirix li q’etq’etil? K’a’ru naxk’ut chiqu li b’arb’ookil ch’iich’ chirix li raatin li Dios? Naru ajwi’ te’aatinaq chirix chan ru naq lix k’utb’esinb’il matk’ laj Lehi xtenq’aheb’ chi chalk rik’in li Kristo. Chan ru naq naqil qib’ sa’ li k’utb’esinb’il matk’ a’in?

• Jun xnimal ru na’leb’ sa’ lix k’utb’esinb’il matk’ laj Nefi, a’an x’aajelil ru li raatin li Dios, eetalinb’il rik’in li b’arb’ookil ch’iich’. Re xk’eeb’al xkawilal li na’leb’ a’in, naru taajach ru li tzoleb’aal sa’ kaahib’ ch’uut, ut taakanab’eb’ li junjunq ch’uut chi tzolok chirix li kaahib’ paay chi kristiaan kiril laj Lehi, jo’ yeeb’il sa’ “Xkomon chik li k’anjeleb’aal” ut sa’ 1 Nefi 8:21–23, 24–28, 30, and 31–33. Chirix a’an, kanab’eb’ li komon sa’ li tzoleb’aal chixwotzb’al chirib’ileb’ rib’ li k’a’ru xe’xtzol. Naru ajwi’ taakanab’eb’ li komon sa’ li tzoleb’aal chixk’oxlankil chiru junjunq k’asal k’a’ru eek’asinb’ileb’ chixb’aanunkil re naq “chapchooqeb’ chi kaw chiru li b’arb’ookil ch’iich’ ” (1 Nefi 8:30).

1 Nefi 10:17–19

Li Dios tixk’ut li yaal chiqu wi naqasik’ chi yalb’il qaq’e.

• Eb’ li q’ojyinal choql li neke’moyok ru li qab’e, ut eb’ li xyaab’ kuxej aj eetz’unel sa’ li kab’l nim ut paapo xsa’ naru naq neke’xch’a’ajkila chiqu xtawb’al li yal. Rilb’al ru sa’ komonil chan ru naq laj Nefi kixsik’ li yaal naru nokoxtenq’a. Naru taatikib’ li seraq’ rik’in xpatz’b’al reheb’ li komon sa’ li tzoleb’aal naq te’xye resil junjunq li b’alaq’il esil li neke’ab’iman sa’ li ruchich’och’ anajwan. Qayehaq, k’a’ruheb’ li ruchich’och’il na’leb’ li xe’xye li profeet ut eb’ li apostol naq tento taqak’e reetal sa’ li jolomil ch’utub’aj-ib’ li toje’ xnume’? Naru taatz’iib’a chiru li pizarron xtusulal li k’a’aq re ru kixb’aanu laj Nefi re xtawb’al tz’aqal xnawom xch’ool chirix lix yaalalil lix k’utb’esinb’il matk’ lix yuwa’ (chi’ilmanq 1 Nefi 10:17–19; 11:1). Chan ru naru naqataaqe lix b’aanuhom sa’ xsik’b’al li yaal?

reetalil li tzolok

Xb’oqb’aleb’ chi tzolok sa’ kab’l

Re xwaklesinkileb’ xch’ool li komon sa’ li tzoleb’aal re te’ril ru 1 Nefi 11–15, ye reheb’ naq te’xk’e reetal k’a’ru xk’anjeleb’ li eetalil a’in sa’ lix matk’ laj Lehi: li k’uula’al Jesus, jun li krus, lix na’ileb’ li ixq aj yumb’eet, li jar ch’uut chi tenamit ch’utch’uukeb’ chi pleetik, ut eb’ li hu.

reetalil li k’anjeleb’aal

Xkomon chik li k’anjeleb’aal

Eb’ li video chirix lix Hu laj Mormon.

Naru taak’ut jun li video li naxk’ut li k’a’ru kik’ulman sa’eb’ li ch’ol a’in (chi’ilmanq xch’uutil li video chirix lix Hu laj Mormon sa’ ChurchofJesusChrist.org, malaj li aplicación Biblioteca del Evangelio).

Kaahib’ paay chi tenamit sa’ lix matk’ laj Lehi.

Paay 1.“Sa’ 1 Nefi 8:21–23 nokotzolok chirix li xb’een paay chi kristiaan li ke’xtiikisi rib’ chi uub’ej ut ke’ok sa’ li b’e li nak’amok sa’ li che’ re li yu’am. A’ut naq eb’ li tenamit ke’wulak sa’ li q’ojyinal choql, li wan choq’ reetalil “li aaleek xb’aan laj tza” (1 Nefi 12:17), kisach li b’e chiruheb’, ke’xjalb’ehi rib’, ut ke’sach. K’ehomaq reetal naq sa’eb’ li raqal a’in, ink’a’ yeeb’il resil li b’arb’ookil ch’iich’. Eb’ li ink’a’ neke’xk’ul, malaj neke’xk’ul chi yal jo’maajo’ li raatin li Dios, ink’a’ neke’xk’ul xb’eresinkil re xk’amb’aleb’ xb’e rik’in li Kolonel.”

Paay 2.“Sa’ 1 Nefi 8:24–28, naqil jun paay chik chi kristiaan li ke’tawok re li laatz’ ut ka’ch’in ruhil b’e li naxk’am sa’ li che’ re li yu’am. Eb’ li kristiaan a’in “keʼxtiikisi ribʼ chi uubʼej chiru li qʼojyinal choql, chi chapchookebʼ chiru li bʼarbʼookil chʼiichʼ, toj reetal keʼkʼulun ut keʼxyal li ru li cheʼ ” (raqal 24). A’ut naq eb’ li ani wankeb’ sa’ li kab’l nim ut paapo xsa’, li tiqtookeb’ chi chaab’il, ke’reetz’uheb’ li xkab’ paay chi kristiaan, ke’xutaanak,“ ut ”ke’xjalb’ehi rib’ sa’eb’ li b’e ink’a’ us xk’amb’al, ut ke’sach” (raqal 28). … Us ta kiwan rik’ineb’ li paab’aal, li kawil ch’oolej, ut li raatin li Dios, sa’ roso’jik ke’sach li kristiaan a’in—maare rik’in naq yal chi yalaq jo’q’e ke’ril ru malaj ke’xtzol malaj ke’xtz’ileb’ rix li loq’laj hu.”

Paay 3.Sa’ li raqal 30 naqak’e reetal li rox paay chi kristiaan li ke’xtiikisi rib’ chi uub’ej, “junelik chapchookeb’ chi kaw chiru li b’arb’ookil ch’iich’, toj reetal naq kole’xkut rib’ chi ch’och’ ut ke’xyal li ru li che’.” Li xnimal ru aatin sa’ li raqal a’in, a’an junelik chapchookeb’ chi kaw chiru li b’arb’ookil ch’iich’. Li rox paay chi kristiaan ke’xtiikisi ajwi’ rib’ chi uub’ej rik’in paab’aal ut xkawileb’ xch’ool, a’ut maajo’q’e naxye naq eb’ a’an ke’xjalb’ehi rib’, naq ke’ok sa’ li ink’a’ usil b’e, malaj naq ke’sach. Maare eb’ li rox paay chi kristiaan a’in rajlal ke’ril ru ut ke’xtzol ut ke’xtz’ileb’ rix li loq’laj hu. … A’in li paay chi kristiaan li tento too’ok wi’ laa’ex ut laa’in.”

Paay 4.“Wan li xkaa paay li ink’a’ ke’sik’ok re li che’; ke’raj b’an li kab’l nim ut paapo xsa’ jo’ xna’ajeb’ (chi’ilmanq 1 Nefi 8:31–33).”

(David A. Bednar, “El sueño de Lehi: Asidos constantemente a la barra,” Liahona, octubre 2011, 34–36.)

Xchaab’ilob’resinkil li qak’utum

Waklesink ch’oolej rik’in li taqenaqil jayalihom. Wankeb’ li komon sa’ li tzoleb’aal moko kaweb’ ta xch’ool naq neke’ru chixtzolb’al li evangelio xjuneseb’ rib’. Ye reheb’ li komon sa’ li tzoleb’aal naq wi neke’xyal xq’e chi tzolok xjuneseb’, li Santil Musiq’ej tixk’eheb’ xna’leb’. Naru taaye reheb’ chan ru naq te’tiklaaq. (Chi’ilmanq Li k’utuk jo’ li Kolonel, 29–30.)