Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au
ʻAho 6–12 ʻo Siulaí. ‘Alamā 30–31: “Ko e Ivi ʻo e Folofola ʻa e ʻOtuá”


“ʻAho 6–12 ʻo Siulaí. ‘Alamā 30–31: “Ko e Ivi ‘o e Folofola ʻa e ‘Otuá,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: Tohi ʻa Molomoná 2020 (2020)

“ʻAho 6–12 ʻo Siulaí. ʻAlamā 30–31,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: 2020

ʻĪmisi
Ko hono akoʻi ʻe ʻAlamā ʻa Koliholá

ʻOku Tala ʻe he Meʻa Kotoa pē ʻOku ʻI ai ha ʻOtua (ʻAlamā mo Kolihola), fai ʻe Walter Rane

ʻAho 6–12 ʻo Siulaí.

ʻAlamā 30–31

“Ko e Ivi ʻo e Folofola ʻa e ʻOtuá”

Ka hili hoʻo lau e ʻAlamā 30–31 mo fekumi ki ha tataki fakalaumālie maʻa hoʻo moʻuí, fakafanongo ki ha ngaahi ueʻi fekauʻaki mo e ngaahi pōpoaki te nau tāpuekina e kau mēmipa ʻo hoʻo kalasí.

Lekooti ʻa e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

ʻĪmisi
fakaʻilonga feʻinasiʻakí

Fakaafeʻi Ke Vahevahe

Kapau ‘okú ke ongoʻi ʻoku momou e kau mēmipa ʻo e kalasí ke vahevahe, te ke ala tuku ange ha ngaahi miniti siʻi ke nau toe vakai ai ki he ʻAlamā 30–31 pe ko ha toe fakamatala pē naʻa nau hiki ʻi heʻenau ako ʻi ʻapi he uike ní. Hili ia pea ʻe lava ke nau vahevahe mo ha hoa pe mo e kalasí ha popoaki fakaʻofoʻofa ne nau maʻu.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi ʻa e Tokāteliné

ʻAlamā 30:6–31

ʻOku feinga ʻa e filí ke ne kākaaʻi kitautolu ʻaki e tokāteline halá.

  • ʻI hoʻo fakakaukauʻi ko ia e ngaahi fie maʻu hoʻo kalasí, ʻe tokoni nai ke mahino kiate kinautolu e faikehekehe ʻo e ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí mei he ngaahi loi ʻa Sētané, kapau te ke fakaʻaongaʻi ha lēsoni fakataumuʻa? Kapau ko ia, te ke lava ʻo fakaʻaliʻali ange ha ngaahi meʻa loi, hangē ko ha paʻanga loi pe meʻakai loi, fakataha mo ha paʻanga moʻoni pe meʻakai moʻoni. Te tau lava fēfē ʻo tala ko e ngaahi meʻa loí ʻoku ʻikai moʻoni? ʻE lava leva ʻe he kalasí ke tala e ngaahi akonaki loi ʻa Koliholá ʻi he ʻAlamā 30:6–31. Ko e hā ʻe ngali fakatauele ʻi he ngaahi akonaki ko ʻení? Ko e hā ʻoku foaki mai ʻe he ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí he ʻikai ke lava ʻe he ngaahi akonaki loi ʻa Sētané ke foaki maí? Fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau vahevahe ʻa e meʻa naʻe tokoni ke ʻiloʻi ai ʻe ʻAlamā ʻa e tokāteline moʻoní mei he tokāteline halá (vakai, ʻAlamā 30:32–54). Ko e hā mo ha toe ngaahi founga ne fakatokangaʻi ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí naʻe tokoní?

  • Te mou lava ʻo fakamanatu ʻa e fakamatala ko ia ki he fili ʻo Kalaisí ʻi he lēsoni ʻo e uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Aú—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí, ke tokoni ke ʻilo ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻa e founga ke maluʻi ai kinautolu mei he ngaahi nunuʻa ʻo e tokāteline halá. Ko e fē ʻa e ngaahi veesi ʻi he ʻAlamā 30:6–31 ʻoku nau fakahaaʻi e feʻunga ʻa Kolihola mo e fakamatala ko ʻení? Ko e fē ʻi he ngaahi akonaki ko ʻení ʻoku faitatau mo e ngaahi akonaki hala ʻi hotau kuongá? (vakai ʻAlamā 30:12–18, 23–28). Te tau lava fēfē ʻo fakaʻehiʻehi mei hano kākaaʻi kitautolu ʻe he ngaahi akonaki ko ʻení?

ʻAlamā 30:39–46

ʻOku [fakamoʻoni] ʻe he meʻa kotoa pē ʻoku ʻi ai ha ʻOtua.

  • Koeʻuhí ʻoku tau moʻui ʻi ha māmani meimei tatau mo ia ʻo ʻAlamaá, ʻa ia ʻoku akoʻi ai ʻe ha kakai ʻe niʻihi ʻoku ʻikai ha ʻOtuá, ʻe lava ke tokoni e fakamoʻoni ʻa ʻAlamā ʻi he ʻAlamā 30:39–44 ki he kau mēmipa hoʻo kalasí. Te ke lava ‘o fakaafe’i kinautolu ke nau lau ’a e ngaahi veesi ko ‘ení pea hiki ha lisi ’i he palakipoé ʻo e ngaahi moʻoni mo e ngaahi fakamoʻoni ʻoku fai ʻe ʻAlamā ʻoku ʻi ai ha ʻOtuá. Ko e hā ha ngaahi fakamoʻoni kehe ʻoku tau maʻu ʻoku moʻui ʻa e ʻOtuá? Fakakaukau ke vahevahe ʻa e fakamatala ʻa Palesiteni Lāsolo M. Pālatí ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé” ko ha konga ʻo e fealēleaʻakí. Mahalo te ke lava ʻo fakaafeʻi ha taha ke haʻu mateuteu ke ne hivaʻi ha himi fekauʻaki mo e ngaahi lelei ʻo e ʻOtuá, hangē ko e ʻE ʻOtua Ko e Tāpuhā” (Ngaahi Himi, fika 38), pe te mou hivaʻi fakataha ʻa e himí.

  • ʻI he talanoa ʻa ʻAlamā mo Koliholá, naʻá ne ʻiloʻi kuo hanga ʻe Kolihola ʻo “liʻaki ʻa e Laumālie ʻo e ʻOtuá ke ʻoua naʻa maʻu ʻe ia ha nofoʻanga ʻiate [ia]” ( ʻAlamā 30:42). Fakakaukau ke ke kole ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fakatotolo ʻi he ʻAlamā 30:39–46, ‘o kumi ha ngaahi fakamatala kehe ki he Laumālie Māʻoniʻoní. Ko e hā e fatongia ʻoku fakahoko ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ʻi hono fakamoʻoniʻi kiate kitautolu hono moʻoni ʻo e ʻOtuá mo Sīsū Kalaisí? Te tau tokoni fēfē kiate kinautolu ʻoku nau veiveiuá pe ʻi ai haʻanau ngaahi fehuʻí ke nau fekumi ki he moʻoní ʻo fakafou he Laumālie Māʻoniʻoní?

    ʻĪmisi
    ʻOku talanoa ʻa Kolihola mo ʻAlamā

    Ko e Fehangahangai ʻa Kolihola mo ʻAlamaá, fai ʻe Robert T. Barrett

ʻAlamā 31

ʻOku maʻu ʻe he folofola ʻa e ʻOtuá ʻa e mālohi ke tataki ʻa e kakaí ki he māʻoniʻoní.

  • ʻOku ʻi ai nai ha kau mēmipa ʻi hoʻo kalasí te nau lava ke vahevahe ha aʻusia ki ha taimi naʻe tokoniʻi ai kinautolu ʻe he “ivi ʻo e folofola ʻa e ʻOtuá” ( ʻAlamā 31:5) pe ko ha taha ʻoku nau ʻilo naʻá ne fai ha ngaahi liliu ʻi heʻene moʻuí? Mahalo naʻa fie maʻu ke ke fetuʻutaki tokamuʻa ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau lava ʻo teuteu ke vahevahe ʻenau ngaahi aʻusiá. Poupouʻi kinautolu ke nau vahevahe ha ngaahi veesi mei he ʻAlamā 31 ʻoku fekauʻaki mo ʻenau aʻusiá. ʻE lava ʻe he toenga ʻo e kau mēmipa ʻo e kalasí ke vahevahe ha ngaahi founga naʻe “mālohi lahi” ai e folofola ʻa e ʻOtuá “ʻi [heʻenau] fakakaukaú” ( ʻAlamā 31: 5). ʻE ala ʻaonga ki he kāingalotú hano lau ha ngaahi folofola kehe ʻoku fakamoʻoni ki he mālohi ʻo e folofola ʻa e ʻOtuá (vakai, “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé” ke maʻu ha ngaahi sīpinga).

  • ʻI he ako ko ia ʻe he kau mēmipa ʻo hoʻo kalasí ʻa e ʻAlamā 31 he uike ní, mahalo ne ʻosi ueʻi fakalaumālie kinautolu ʻe he sīpinga ʻa ʻAlamaá ʻi heʻene lotua ʻa e kau Sōlamí. Fakakaukau ke ke fehuʻi ange e meʻa naʻa nau ako mei he vahe ko ʻení fekauʻaki mo e tokoni ki he kau mēmipa ʻo e fāmilí pe ngaahi kaungāmeʻa kuo nau mavahe mei he hala ʻo e ongoongoleleí pe fefaʻuhi mo ʻenau tuí. Te ke lava foki ke ke kole ange ke nau fakatotolo fakataha ‘i he ʻAlamā 31 pea lisi ʻi he palakipoé ʻa e ngaahi meʻa ʻoku nau fakatokangaʻi fekauʻaki mo ʻAlamā naʻe tokoni ke ne fakahaofi ʻa e kau Sōlamí. Te tau fakaʻaongaʻi lahi ange fēfē e folofola ʻa e ʻOtuá ʻi heʻetau feinga ke fakahaofi ʻa e niʻihi kehé? (Ke maʻu ha ʻilo lahi ange, te ke lava ʻo vahevahe ʻa e lea ʻa ʻEletā Sefilī R. Hōlani ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé.”)

  • Ko e hā ʻoku maʻu ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻi he ‘Alamā 31:30–38 ʻe lava ʻo tokoni kiate kinautolu ʻoku mamahi ʻi he ngaahi angahala ʻa e niʻihi kehé ʻo hangē ko ʻAlamaá?

ʻĪmisi
learning icon

Poupouʻi e Ako ʻi ʻApí

ʻEke ki he kau mēmipa ʻo e kalasí pe ko e hā e tokāteline pe ngaahi tefitoʻimoʻoni ʻo e ongoongoleleí te nau ala akoʻi ke fakafepakiʻi ʻaki e ngaahi meʻa hala naʻe ʻilo ʻe ʻAlamā ʻi he lotolotonga ʻo e kau Sōlamí. Fakahā ange kiate kinautolu te nau ʻilo ʻi heʻenau lau ʻa e ʻAlamā 32–35 e founga hono fakaʻaongaʻi ʻe ʻAlamā e folofola ʻa e ʻOtuá ke tokoni ke ʻilo ʻe he kakai Sōlamí ʻa e fie maʻu ke nau liliú.

ʻĪmisi
fakaʻilonga maʻuʻanga tokoni

Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé

Ngaahi potufolofola fekauʻaki mo e mālohi ʻo e folofola ʻa e ʻOtuá.

‘Oku fakahā ‘e he ngaahi meʻa kotoa pē ʻoku ‘i ai ha ʻOtua.

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni M. Lāsolo Pālati ko e “ngaahi fakamoʻoni taʻengata” naʻe fai ʻe ‘Alamā ki he moʻui ʻa e ʻOtuá ʻoku nau “kei hokohoko atu ke fakamoʻoniʻi kiate kitautolu he ʻahó ni” (vakai, ʻAlamā 30:44):

“Kuo fakahā ʻe he kau ʻalu vavaá ʻi heʻenau vakai ki māmani mei he vavaá hono fuʻu fakaʻofoʻofá mo ʻene tupulekiná. Naʻe tohi ʻe Senatoa Siaki Kaani ʻo e ʻIunaiteti Siteití ʻa ʻene aʻusia ʻi he vavaá ʻo pehē: ʻʻOku ʻikai ke u malava ʻo fakamatalaʻi ʻa e fakaʻofoʻofa ʻo e māmaní. Ko ha aʻusia fakalaumālie fakaofo ke te vakai ki māmani mei he vavaá, lolotonga ʻete puna he oma ʻoku liunga uofulu-mā-nima ʻi he vave ʻo e ʻalu ʻa e ongó. Naʻá ku lava foki ke vakai ki he ʻuliʻuli ʻo e vavaá ʻo mamata ki ha ngaahi fetuʻu ʻe lauipiliona mo e kanivá ʻoku kilukilua hono mamaʻó. ʻOku lahi fau e ʻunivēsí ʻo ʻikai malava ke ʻilo kānokato ia. Ka naʻe mahino kiate au ʻa e toʻukupu ʻo e ʻOtuá ʻi he meʻa kotoa pē. Naʻá ku ongoʻi Hono toʻukupú ʻi he kotoa hoku ngaahi ʻaho ʻe fitu ʻi he vavaá. ʻOku ou ʻiloʻi naʻe fakatupu ʻe he ʻOtuá ʻa e māmani ko ʻení pea mo e ʻunivēsí. … ‘Oku ou ʻilo ʻoku moʻui ʻa e ʻOtuá pea ko e Tupuʻanga ia ʻo kitautolu kotoa’ (tohi kia M. Russell Ballard, 3 March 1988)” (“God’s Love for His Children,” Ensign, May 1988, 58).

Ko hono fafangaʻi ʻo e niʻihi kehé ʻaki e folofola ʻa e ʻOtuá.

Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Sefilī R. Hōlani:

“‘Oku tau lehilehiʻi moʻoni nai hotau toʻutupú pea mo ʻetau kau mēmipa foʻoú ʻi ha founga ‘e poupouʻi ai kinautolu ʻi he taimi ʻe hā mai ai ʻa e ngaahi meʻa fakahohaʻa ʻo e moʻuí? Pe ʻoku tau ʻoange kiate kinautolu ha faʻahinga fakaifoifo fakalotu—kae hala ʻatā ha ivi fakalaumālie? … Naʻe fakatokangaʻi ʻe Palesiteni Poiti K. Peeka he ngaahi taʻu kuo hilí, ʻi he lolotonga ha faʻahitaʻu momoko fau, kuo mate ha fanga tia tokolahi ʻi he fiekaiá ka naʻe fonu pē honau keté ʻi he mohuku mōmoá. Naʻe foaki ʻe ha ngaahi kautaha, ʻi heʻenau feinga fakamātoato ke tokoní, ʻa e mohuku fakangalingalí ka ko e meʻa naʻe fie maʻú ko e mohuku moʻoni. Meʻapango he naʻa nau fafanga ʻa e fanga tiá ka naʻe ʻikai ke nau fafanga ʻaki ʻa e mohuku moʻoní kinautolu. …

“ʻOku ʻikai ufi ʻa Sētane ʻi heʻene ngaahi akonakí; ko e hā leva te tau ufi ai kitautolú? Tatau ai pē pe ko ʻetau fakahinohinoʻi ʻetau fānaú ʻi ʻapi pe tuʻu ʻi he ʻao ʻo ha haʻofanga ʻi he lotú, ʻoua ʻaupito naʻa tau teitei ʻai ʻetau tuí ke faingataʻa hano ʻiloʻi. … Fai ha ngaahi malanga ʻoku fakatefito ʻi he folofolá. Akoʻi ʻa e tokāteline kuo fakahaá” (“A Teacher Come from God,” Ensign, May 1998, 26–27).

Fakaleleiʻi ʻEtau Founga Akoʻí

Tokoniʻi e kau akó ke nau ʻiloʻi ʻa e moʻoní ʻiate kinautolu pē. Ko e taha ho ngaahi fatongia ko e faiakó ko hono fakahinohinoʻi hoʻo kau akó ke nau ʻilo ʻa e moʻoní ʻi he folofolá. ʻOku ngali ʻe mahino lahi ange kiate kinautolu mo nau fakamahuʻingaʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoní kapau te nau maʻu ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻiate kinautolu pē kae ʻikai fanongo ʻataʻatā pē ki ha fakamatala ʻa ha faiako.

Paaki